Tíminn - 02.06.1971, Blaðsíða 7

)
*H)VIKUDAGUR 2. jání 1971
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framfcvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarinsson (áb), Jón Heigason, IndriOl G. Þorsteinsson og
Tómas Karisson. Auglýsingastjóri: Stelngrimur Gíslason. Rit-
stjómarakrifstofur i Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
ntofur Bamkastræti 7. — AfgreiSslusími 12323. Auglýsingasími:
10523. Aðrar skrifstofur simi 18300. ÁskrtftargjaM kr. 195,00
á mánuði. innanlands. í tausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hí.
Byggðastefnan
Það hefur verið sameiginlegt um alla þá framboðs-
ftmdi, sem hafa verið haldnir utan Reykj avíkursvæðisins,
að allir frambjóðendur hafa keppzt við að lýsa fylgi sínu
við aukið byggðajafnvægi. Hér er sapnarlega um mikla
og ánægjulega breytingu að ræða frá þeim tíma, þegar
Framsóknarmenn voru sthnplaðir óvinir Reykjavikur
fyrir það að berjast fyrir þessu sjónarmiði. Það er ekki
heldur nema réttur áratugur síðan, að sérfræðingar nú-
verandi stjómarflokka kölluðu framlög til framkvæmda
út um land „pólitíska fjárfestingu“. Ein höfuðrök stjóm-
arflokkaima og kommúnista fyrir kjördæmabreyting-
unum 1959, vora líka þau, að litlu kjördæmin stuðluðu
að því, að alltof mikið fjármagn rynni til dreifbýlisins.
En hér eins og endranær, er það heppilegast fyrir
kjósendur að gera greinarmun á orðum og verkum. Sann
arlega hafa stjómarflokkamir sýnt annað í verki á und-
anfömum árum en að þeir vildu viðhalda jafnvægi í
byggð landsins. Um það vitnar versnandi ástand í vega-
málum, þrátt fyrir stórauknar tekjur af vegaumferðinni,
miklu lakari strandferðir en áður og ónógar flugsam-
göngur við stóra landshluta. Það segir líka sina sögu,
að enginn héraðsskóli hefur verið byggður síðan Gylfi Þ.
Gíslason varð menntamálaráðherra og ekkert, sem um
munar hefur verið gert til að jafna aðstöðumun ung-
Bnga, sem verða að fara að heiman til náms. Á sama
hátt hafa framlög til margra atvinnumála í dreífbýlinu
verið skorin við nögl, og svæft hefur verið þing eftir
þing framvarp Gísla Guðmimdssonar og fleiri Fram-
sóknarmanna um byggðajafnvægisstofnun, en henni er
ætlað að samræma alla þá áætlanagerð, sem nú er unn-
ið að skipulagslaust af mörgum aðilum, jafnhliða því að
tryggja nægilegt fjármagn til framkvæmda.
Hér gildir það vissulega að reynslan er ólygnust.
Trúin á gleymskuna
1
Morgunblaðið birtir langt viðtal við Jóhann Hafstein
síðastliðinn laugardag, þar sem lögð er megináherzla á,
að loforðum Sjálfstæðisflokksins megi treysta. Fyrir
síðustu kosningar bar hæst þrjú kosningaloforð Sjálf-
stæðisflokksins. Hið fyrsta var að vinna að víðtæku sam-
komulagi um kjaramálin. Það var efnt þannig, að rofið
var júnísamkomulagið frá 1964 um vísitölubætur á laun
og leiddi það til mestu verkfalla, sem hér hafa orðið.
Annað loforðið var um að treysta gengi krónunnar. Það
var efnt þannig, að gengið var fellt tvisvar á kjörtíma-
bilinu og kostar dollarinn nú helmingi fleiri íslenzkar
krónur en fyrir fjóram áram. Þriðja loforðið var 10 ára
áætlun um atvinnumál. Ekki er kunnugt um, að enn
sé farið að vinna að henni.
Bersýnilegt er, að Jóhann trúir fast á gleymsku kjós-
enda, þegar hann segir, að loforðum Sjálfstæðisflokks-
ins megi treysta.
Lélegir samningamenn
Vísitölubinding húsnæðislána varð aðallega til með
samningum milli ríkisstjómarinnar og fulltrúa verkalýðs
samtakanna í júlí 1964. Hannibal Valdimarsson og Eð-
varð Sigurðsson voru aðalmenn verkalýðssamtakanna við
þá samningagerð, en helztu ráðunautar þeirra vora Bjöm
Jónsson, Magnús Kjartansson og Lúðvík Jósefsson. Okur
vextirnir, sem af þessu hafa hlotizt, gefa glöggt til
kynna, að þessir fimmmenningar eru allt annað en góðir
samningamenn, þegar þeir eru að semja fyrir launþega
við stióraarvöldin, Þ.Þ.
f ............ ■■■
TILLMAN DURDIN, fréttamaður New York Times:
Kínverjar virðast vera tiltölu-
lega sáttir við stjórn Maoista
Þjóðin er tekin til við vinnu sína af festu og reglusemi.
CHOU EN-LAI
FERÐAMANNI, sem nú legg-
nr leið sína til Kína, þykir ef
ttl vill hvað eftirtektarverðast,
að friður og kyrrð skuli ríkja,
þar sem allt ólgaði í hreinsun-
um og flokkadráttum menningar
byltingarinnar fyrir aðeins
tveimur árum. Þjóðin er tek-
in til við vinnu sína af festu og
reglusemi.
Þetta er ákaflega mikilvægt
fyrir jafniðna, sparsama og
hugvitsama þjóð og Kínverjar
eru. Framfarir hljóta alveg 6-
hjákvæmilega að verða, hvaða
stjórnmálakerfi, sem ríkjum
ræður í landinu.
Ég hefí ekki lagt leið mína
til meginlands Kfna í tuttugu
og fimm ár, en reynt að kynna
mér ástandið í landinu frá
Hong Kong síðustu fjðgur ár-
in. Þegar ég kom á vettvang og
sá sjálfur með eigin augum
furðaði mig ekki aðeins á því,
hve allt var orðið reglubundið
og komið í fastar skorður, held
ur og hinu, að lífsháttum
Maoista virtist hafa verið veitt
enn almennari viðtaka en út
leit fyrir álengdar.
EKKI verður í efa dregið,. að
sumstaðar ríkir djúpstæð óá-
nægja meðal þjóðarinnar, sem
er 800 milljónir að tölu. Ég
varð þó ekki annars var en að
hinn bláklæddi fjöldl, sem á
leið minni varð bæði á búgörð-
um og í borgum, væri glaður
og reifur og tiltölulega sáttur
við ríkisstjómina í landinu.
Mikil hluti íbúanna virttst
virkur f stjómmálunum, tíl
dæmis æskufólkið, sem ýmlst
raulaði eða söng við þjálfun
sína, hvort sem það var á göngu
um götur borganna eða uppi í
sveit, og verkamennimir og
fjölskyldur þeirra í umfangs-
miklum og erilsömum iðnaðar-
hverfum. Sama var og að segja
um hinn allsstaða nálæga her
og fulltrúa hans, og bændafjöl-
skyldumar, sem áður höfðu
búið við örbirgð, en njóta nú
sömu gæða og nágrannamir,
sem fyrmm bjuggu við mun
rýmri hag.
Kínverjar eru að sjálfsögðu
fátækir enn, ígangsklæði þeirra,
sem ávallt fara illa, em bæði
slitin og bætt og borgir þeirra
gráar og dmngalegar. En upp-
skeran hefir verið góð í níu ár,
iðnaðarframleiðslan hefir tekið
vemlegum framfömm síðustu
tvö árin og af þessum sökum
býT fólkið við ofurlítið betri
kjör en áður. Festan og reglan,
sem komin er á að nýju, á efa-
laust sinn þátt í þeirri bjart-
sýni, sem virðist ríkja.
ÞEGAR gesturinn endur-
komni lítur betur í kring um
sig kemst hann að raun um, að
meðal fomstumannanna, sem
komu á reglunni, kannast hann
við andlit flestra þeirra, sem
fyrmrn höfðu þama forustu.
„Þeir flokksmenn, sem hurfu
fyrir fuUt og allt í menningar-
byltingunni, munu ekki nema
einum af hundraði11, sagði
starfsmaður einn f utanrfkis-
ráðuneytinu í Peking.
Flestir fomstumenn utan
flokksins virðast einnig hafa
lifað menningarbyltinguna af.
Ég heimsóttí stórar og smáar
stofnanir allt frá Canton um
Shanghai, Tientsin og ttl Pek-
ing, og komst að raun um, að
í byltingamefndunum, sem þar
fóm með yfirráðin, vora ein-
mitt sömu mennirnir, sem
höfðu haft þar fomstu eða í
Fyrri hluti
öðrum stofnunum svipaðs eðl-
is fyrir menningarbyltinguna,
sem fram fór á ámnum 1966 til
1969.
Margir lýstu skýrt en með
nokkram kinnroða óþægindum
og ákærum, sem þeir höfðu
sætt af hálfu virkra Maoista,
og játningum, sem þeir höfðu
orðið að gera. Sumir höfðu
verið sendir upp í sveit eða í
verksmiðjur til að erfiða og
læra kenningarnar betur. Þeir
viðurkenndu, að þeir væm
breyttir, — en þeir voru þama
enn.
EITT hafði tekið grunsam-
lega miklum breytingum frá
því fyrir tuttugu og fimm ár-
um, en það var nálægð her-
manna hvarvetna, bæði manna
úr fastahernum og þjóðvarnar-
liðinu. Þeir gæta þess hvar-
vetna, að haldið sé hollustu við
maoismann og stefnu hans.
Flesttr þeirra, sem með for-
ustuhlutverk fóm áður en menn
ingarbyltingin var gerð, gera
það enn. Allt fer þó fram und-
ir yfimmsjón fulltrúa hersins
samkvæmt nýju valdakerfi bylt
ingaraefnda og í samræmi við
endurbætta stefnu maoista.
Embættismenn lögðu áherzlu
á, að menningarbyltingin stæðl
enn yfir, og kæmi fram í sí-
felldri sjálfsgagnrýni og stöð-
ugri könnun á hugsun Mao Tse-
tung formanns. Hitt leyndist
þó ekki, að slakað hefir verið
vemlega á, bæði heima fyrir
og gagnvart útlöndum. Hið síð
ara kom fyrir skömmu fram í
leyfðri heimsókn bandarískra
borðtennisleikara og blaða-
manna.
HIN nýja kyrrð og regla og
aukin hófsemi í afstöðu þykir
bera þess Ijósan vott, að Chou
En-lai forsætisráðherra hafi
eflt mjög aðstöðu sína. Sam-
vinna hans við Huan Yung-
sheng æðsta yfirmann hersins
hefur verið og er afar náin.
Athugulir menn tóku skýrt
fram, að þetta þyrfti ekki að
tákna, að Mao formaður, sem
nú er orðinn 78 ára, eða Lin
Piao varamaður hans, hefðu
minni völd en áður.
Erlendur stjóramálamaður
sagði til dæmis í þessu sam-
bandi:
„Mao hefur áður slakað á
tökum sínum um skeið. Hann
gæti sem bezt gert það afttzr.
Hitt er svo annað mál, að farin
em að sjást á honum veruleg
ellimörk, og ef til vill getur
hann ekki tekið þátt í nema hin j
Framhald á bls. 10. I