Tíminn - 11.07.1971, Qupperneq 6

m
TIMINN
SUNNUDAGUR 11. júlí 1971

'&tsm "<#■'
i; x' .. ‘:.ý
.:
- - vf

•:••>••
•:'•:<'•:: v .-:•

Myndin var tekin í nýja bankaráösherberginu, og standa bankastjórarn ir þeir ásamt aðstoðarbankastjórum við borðið mikla. F.v. Sigurbjörn
Sigtryggsson, Björgvin Viimundarson, Jónas Haralr, Helgi Bergs og Gunnlaugur Kristjánsson. (Tímamynd GÆ.)
Elzti og stærsti bankinn
er áttatíu og fimm ára
Stikiað á
Venjulega eru banka-
menn heldur fáorðir um
viðskiptamenn bankanna,
og þögulir eins og gröfin,
ef spurt er um innstæður
eða lán einstakra viðskipta
manna. Hins vegar fannst
forráðamönnum Lands-
banka íslands, ekki annað
hægt, en gefa upp hver
hefði fengið fyrsta víxil-
inn í bankanum fyrir 85
árum, en það var Sigurður
Kristjánsson, bóksali, og
víxilupphæðin var 400 kr.,
og hefur sjálfsagt þótt stór
upphæð í þá daga. Það
voru sem sé ár, frá því
Landsbankinn Uk til
1. júlí s.l. og var p Oíi í cl
tímamóta í sögu þessarar
miklu peningastofnunar
þjóðarinnar minnzt á laug-
ardaginn.
Bankaráðsformaðurinn Bald-
vin Jónsson, bankastjórarnir
Jónas Haralz, Björgvin Vil-
mundarson og Helgi Bergs og
aðstoðarbankastjórarnir Sigur
björn Sigtryggsson og Gunn-
laugur Kristjánsson ræddu við
blaðamenn fyrir helgina í til-
efni þessara tímamóta, og jafn
framt sýndu þeir hinar miklu
endurbætur sem gerðar hafa
verið á bankanum að undan-
förnu, til hagræðis fyrir starfs-
fólkið, viðskiptavinina og bank
ann sjálfann, því að með betra
húsnæði, er hægt að koma við
meiri vinnuhagræðingu, og
veita fljótari og betri þjón-
ustu.
Það er af sú tíð, að Lands-
bankinn sé opinn aðeins tvisvar
I viku og tvo tíma í senn eins
o- í uTyViafi. því fimm daga í
viku, geta viðskiptavinir Lands
í sögu Landsbanka
bankans fengið afgreiðslu í að-
albankanum eða útibúum, frá
því klukkan hálf tíu á morgn-
ana til klukkan hálf sjö á kvöld
in.
í fyrstu voru starfsmenn-
irnir tveir, en eru nú 475
Líklega má rekja upphaf að
stofnun Landsbanka íslands til
þess, að á Alþingi 1853 kom
fram ósk um að Þjóðbanki Dan
merkur opnaði hér banka, en
hann færðist undan því, og mun
hafa bent íslendingum á að
stofna sjálfir sparisjóð. Fyrsti
sparisjóðurinn hérlendis er svo
stofnaður á Austfjörðum 1868,
og fjórum árum síðar er stofn
aður sparisjóður í Reykjavik.
Árið eftir að Landsbankinn var
stofnaður, var sparisjóðurinn í
Reykjayík svo sameinaður bank
anum. í lögunum um bankann
var svo kveðið á, að hann skyldi
greiða fyrir peningaviðskiptum
í landinu. Fékk bankinn 10 þús
und króna fratnlag frá Lands-
sjóði til stofnuiíarinnar, og
hálfrar milljón króna lán frá
sjóðnum. Jafnframt var bank
anum heimilað að gefa út 500
þúsund krónur í seðlum, og í
þá daga, skrifuðu bankastjóri
og féhirðir sjálfir á hvern ein-
asta seðil, en nöfn þeirra voru
ekki prentuð á þá eins og nú
til dags. Mun það hafa komið
Landsbanki íslancls viö Austurstræti. Þetta er húsiö sem byggt var árið 1924, og stendur vel fyrir sínu enn
þann dag í dag. Stórhugur og tramsýni hefur ríkt við byggingu þessa húss.
fyrir að útborgunum á víxlum
seinkaði vegna þess að banka
mennirnir höfðu ekki tíma til
að skrifa á seðlana!
Fyrsti bankastjóri Lands-
bankans var Lárus Sveinbjörns
son, en hann var jafnframt
dótnari, og hafði því bankastörf
in í hjáverkum. Hann var
bankastjóri þar til árið 1903,
að Tryggvi Gunnarsson tók við,
og gegndi bankastjórastarfinu
til 1909.
Bankinn tók fyrst til starfa
í húsi Sigurðar Kristjánssonar
bóksala við Bakarastíg, en síð
ar var gatan kennd við bank
ann — fyrsta íslenzka bankann
og skírð Bankastræti.
Starfsemi bankans var lítil
fyrst í stað, en þegar hann er
þriggja ára, er hann opinn alla
virka daga, og tíu árum síðar
eða 1899 flytur bankinn í eigið
húsnæði á horni Austurstrætis
og Pósthússtrætis, og þar er
bankinn enn þann dag í dag.
Húsið teiknaði danskur arki
tekt, Thuren að nafni, sá hinn
sami og teiknaði holdsveikra-
spítalann í Laugarnesi. Húsið
var gert úr steini, en innveggir
að nokkru úr timbri. Það var
um 275 ferm. og rúmmál um
2600 rúmm. Samtíma frásögn í
blaðinu Sunnanfara segir frá
því, að húsið sé hið vandaðasta
og veglegasta hús á landinu,
nokkuð minna en Alþingishús
ið, en miklu fegurra útlits. í
því séu steyptir skápar í veggj
um með ramlæstum járnhurð
um fyrir svo dýrum og vönduð
um, að kostað hafi allt að 750,-
kr. hid dýrasta. Þá var sagt
frá því, að í húsinu væri mið-
stöðvarhitun, hin fyrsta og eina,
sem þá var til hér á landi.
Þann 25. april 1915 varð mik-
iU eldsvoði í Reykjavik og
brunnu til kaldra kola eSa
skemmdust mikið 10 hús í mið-
bænum, þ.á.m. hús Landsbank
ans. öruggar geymslur björg-
uðu þó öllum verðmætum skjöi
um bankans.
Eftir þetta var starfsemin i
hrakhólum í nokkur ár. Var
hún fyrst í þröngu húsnæði í
hluta af núverandi pósthúsi, en
síðan þar, sem nú er Reykja
víkurapótek.
Þá var vel byggt
Árið 1924 var svo tekið í
notkun nýtt bankahús, sem reist
hafði verið á rústum hins
brunna og hefur hýst starfsemi
bankans síðan. Guðjón Samúels
son, húsameistari, teiknaði það
í sama stíl og hið eldra, en tals
vert stærra. Það var um 440
ferrn. og einni hæð hærra en
hitt. Eins og það ber með sér
í dag var mjög vel til þess vand
að, má í ýmsu vísa tii ummæia
um hið fyrra, og telja þetta hús
eitt hið glæsilegasta í landinu.
Kostaði húsið sjálft um 700
þúsund, lóð og brunarústir 124
þúsund og geymslur fyrir pen-
inga 80 þúsund, eða alls rúm-
lega níu hundruð þúsund.
í brunanum 1915 brunnu að
mestu innviðir úr steinhúsi er
stóð við hlið bankans á horni
Hafnarstrætis og Pósthússtræt
is og nefndist Ingólfshvoll, en
þar voru stigar, loft og þiljur
allar úr timbri. Húsið var end-
urbyggt í svipuðum stíl og áð-
ur. LandSbankinn keypti það
1928 og fékk til afnota 1932.
Árið 1938 var byggð stein-
steypt 2ja hæða tengibygging
milli þess og Landsbankahúss
ins. Jarðhæð hennar og kjallari
voru felld inní mitt Ingólfs-
hvolshúsið, um 100 ferm. Auk
þess var byggð álma meðfram
bakhlið bankahússins og veggur
jafnframt rifinn niður. Varð
veruleg stækkun á afgreiðslu-
salnum við þessa breytingu.
Ingólfshvolshúsið var svo að
öðru leyti smám saman tekið í
notkun fyrir skrifstofur bank-