Tíminn - 03.07.1974, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 3. júli 1974.
TÍMINN
13
0 Ræða biskups
inn sr. Guöjón Guöjónsson
sóknarprestur i Stóra-Núps-
prestakalli. Hann einn sótti um
þetta starf.
Sr. Sváfnir Sveinbjarnarson,
Breiöabólstaö, var settur prófast-
ur I Rangárvallaprófastsdæmi 1.
des. 1973.
Fjórir guöfræöikandidatar út-
skrifuöust frá háskólanum á
þessu vori. Einn þeirra, Jón Aöal-
steinn Baldvinsson, hefur veriö
settur sóknarprestur i Staöar-
fellsprestakalli. Þing. og mun
vigslubiskup, sr. Pétur Sigur-
geirsson, vigja hann innan
skamms. Sr. Gylfi Jónsson, sem
var settur I þessu prestakalli i
fyrra, fór utan i vetur til fram-
haldsmenntunar, féll þá setning
hans niöur. Fjórir aörir prestar
voru viö nám erlendis, allir em-
bættislausir nema sr. Tómas
Sveinsson sem er i leyfi frá störf-
um. Sr. Einar Sigurbjörnsson
varöi doktorsritgerö nú i mai viö
háskólann i Lundi. Hún heitir:
Ministry within the people of God
og er greining á þróun kenningar-
innar um kirkjuna og embættiö út
frá gögnum Vatikan-þingsins siö-
ara.
Páll Bragi Kristjánsson hefur
sagt lausu starfi sinu sem
framkvæmdastjóri Hjálparstofn-
unar kirkjunnar þar eö hann er
ráöinn til utanferöar og háskóla-
náms erlendis. Allir, sem fylgzt
hafa meö störfum hans, sakna
hans mjög . Hjá honum fara
saman áhugi og atorka, óvenjuleg
verkfærni og lipurö. Hjálpar-
stofnunin hefur tekiö miklum,
traustum og farsælum vexti þann
tima, sem hann hefur variö kröft-
um sínum I hennar þágu. Skýrsla
stofnunarinnar, sem hér liggur
fvrir, er glögglega til marks um
þaö. Kirkjan þakkar Páli Braga
frábært starf og biöur Guö aö
blessa honum og fjölskyldu hans
komandi ár. Þess er ég viss aö
hann biöur þess meö oss, aö kirkj-
an megi af honum hljóta styrk og
giftu framvegis og aö honum
megi enn til muna aukast sú
gleöi, sem hann hefur þegar af
þvi haft aö starfa á hennar veg-
um.
Hjálparstofnunin hefur ráöiö
nýjan framkvæmdastjóra, Inga
Jóhannesson. Honum er heilsaö
meö fyllstu tiltrú. Hann mun eiga
vinum aö mæta þar sem prestar
eru og þess mun hann reynast
veröur meö Guös umsjá.
Þrjár nýjar kirkjur voru vigö-
ar, allar ágætar hver aö sinu
leyti.
Breiöabólstaöarkirkja á
Skógarströnd var vigö 16. sept.
1973 , og voru þá liöin rétt rúm tvö
ár siöan kirkjan þar brann til
ösku og allt sem I henni var aö
söfnuöinum áhorfandi, þvl messa
var aö hefjast. (29. ágúst 1971).
Sóknin er fámenn oröin, ein hin
allra minnsta á landinu. En ekki
gafst hún upp fyrir þessu áfalli,
heldur ákvaö þegar aö reisa nýja
kirkju, þótt fáar væru hendur og
fjármunir engir aö kalla. Brott-
fluttir Skógstrendingar studdu
þessa ákvöröun og verkiö slöan
meö ráöum og dáö. Ekki heföi
fágæt samstaöa áhugamanna og
stórhöföingleg framlög nægt til
þessaökoma kirkjunniupp á svo
skömmum tlma, ef sá kirkju-
smiöur Þorvaldur Brynjólfsson,
sem fáum er llkur um afköst og
ósérhllfni, heföi ekki tekiö verkiö
aö sér. Bjarni ólafsson geröi alla
uppdrætti og leiöbeindi um smiö-
ina og gaf alla þá vinnu. Ég tel
þessa kirkju eina hina beztu smá-
kirkju, sem reist hefur veriö hér á
landi I seinni tiö. Egilsstaöakirkja
á Héraöi var vlgö 16. júnl. Hún
hefur veriö i smlöum I nokkur ár,
enda mikiö hús og stórmannlegt
átak aö koma þvl upp, miöaö viö
stærö sóknar. Vlglsan var höfuö-
þáttur I þjóöhátlö austur þar og
samstaöa um þaö, aö hin nýja
kirkja skyldi vera meginátak á
sviöi menningarmála I tilefni
þjóöhátíöarársins. Hilmar Ólafs-
son geröi uppdrætti aö Egils-
staöakirkju. Meö henni eru tlma-
mótoröin I sögu safnaöarins, sem
er nýr og hefur oröiö til á skömm-
um tlma.
Daginn eftir 17. júnl var vlgö
kirkja eöa kapella á Kirkjubæjar-
klaustri. Einnig sú vlgsla var
upphaf og meginliöur I þjóö-
hátlöarhaldi sýslunnar, enda hafa
sýslubúar sameinazt um aö reisa
þessa kirkju til minningar um sr.
Jón Steingrlmsson og I þakkar-
skyni fyrir styrk hans og heilagr-
ar trúar I hörmungum Skaftár-
elda. Kapellan stendur hiö næsta
grunni þeirrar kirkju, þar sem
eldmessan fræga var flutt og telja
má einn elztan, ef ekki elztan
kirkjustaö á Islandi. Sóknarkirkj-
an var flutt þaöan aö Prestsbakka
fyrir rúmum hundraö árum
vegna sandfoks. Sóknin er óskipt
eftir sem áöur og stendur vel
saman um sina veglegu Prests-
bakkakirkju. Kapellan er reist
fyrir samskotafé með litils hátt-
ar styrk frá Alþingi. Bræöurnir
Helgi og Vilhjálmur Hjálmars-
synir teiknuðu hana.
Þaö má vera kirkju landsins
allri til uppörfunar aö veita þvi
athygli, og minnast þess, aö sllkir
atburöir geröust á þessu
minningarári.
Námskeið fyrir kristnifræöi-
kennara var haldiö hér i Reykja-
vlk á vegum menntamálanefndar
þjóökirkjunnar dagana 5.-12. þ.m.
Aasmund Dahle, sem nú er for-
stööumaöur uppeldismála-
stofnunar norsku kirkjunnar, var
stjórnandi námskeiösins. Þetta
sem annaö framtak menntamála-
nefndar undir forustu ólafs
Hauks Arnasonar vil ég þakka
fyrir kirkjunnar hönd og sér I lagi
I nafni prestastefnunnar en
menntamálanefnd er til oröin aö
frumkvæöi hennar. Nefndin hefur
látið til sln taka meö athyglis-
veröum árangri. Eina af undir-
nefndum hennar baö ég aö taka til
athugunar fóstureyðingarfrum-
varpiö. Undir forustu formanns-
ins, dr. Björns próf. Björnssonar
og meö aöstoö tilkvaddra ráöu-
nauta var samin ýtarleg álits-
gerö, sem send var öllum
alþingismönnum. önnur undir-
nefnd þar sem sr. Guömundur
Þorsteinsson er formaöur, samdi
athyglisveröa álitsgerö um drög
aö frumvarpinu um fulloröinna
fræöslu, sem sent var kirkjuráði
til umsagnar. Óhætt er aö full-
yröa, aö áhrifa nefndarinnar hafi
gætt um þær breytingar, sem
uröu á tveimur greinum
grunnskólafrumvarpsins áöur en
þaö var afgreitt á Alþingi. Þar á
ég viö ákvæöi fyrstu greinar um
markmiö skólans, þar sem tekiö
er fram, aö starfshættir skólans
skuli mótast af kristilegu siögæði,
og I ööru lagi greinina um náms-
efni, þar sem kristin fræöi hafa I
lögunum ótvlræöari sess en áöur
var bert skv. frumvarpinu.
Þá er vert aö benda á þann
árangur af starfi nefndarinnar,
aö kristin fræöi hafa veriö tekin
upp sem valgrein i Menntaskóla
Reykjavlkur. Hefur og veriö rætt
viö forráöamenn annarra
mennntaskóla um þetta og má
gera sér vonir um aö sami árang-
ur náist af þeim viöræöum.
Islendingar áttu 3 fulltrúa á
uppeldis- og skólamálaráöstefnu I
Helsingfors I fyrra. Þeir fóru á
vegum æskulýösnefndar og
menntamálanefndar sameigin-
lega. Einn fulltrúinn, Helgi Þor-
láksson, skólastjóri, kynnti sér I
framhaldi þessarar ráöstefnu
allýtarlega stööu kristinna fræöa
I skólum Noröurlanda, en hann er
formaöur námsskrárnefndar,
skipaöur af menntamálaráðu-
neytinu, og var þaö gert I samráöi
viö menntamálanefnd þjóö-
kirkjunnar. En þaö er ljóst, aö
væntanleg reglugerö, sem sett
veröur um framkvæmd hinna
nýju skólalaga, er mikilvægt at-
riöi einnig meö tilliti til kristinna
fræöa.
AÖra erlenda ráöstefnu sótti sr.
Hreinn Hjartarson f.h. nefndar-
innar. Dr. Björn Björnsson
prófessor, sótti f.h. Isl. kirkjunnar
fund, sem haldinn var I Varsjá á
vegum Lútherská heimssam-
bandsins. Sr. Pétur Sigurgeirsson
vlgslubiskup, sat stjórnarnefnd-
arfund norrænu ekumenisku
stofnunarinnar, sem haldinn var I
Fredriksstad, Noregi.
Ég fór þrlvegis utan á árinu. I
október var ég boðinn til Lögum-
kloster á Suöur-Jótlandi til þess
aö flytja fyrirlestra og prédika á
s.n. menningarviku, sem kirkju-
stofnanir þar efndu til. 1 marz fór
ég til Þýzkalands I boöi Kielar-
prófastsdæmis og flutti fyrir-
lestra, 21 Kiel og 1 i Ratzeburg. 1
mallok sótti ég fund hinnar
alþjóðlegu samstarfsnefndar
Lútherska heimssambandsins,
sem haldinn var I Lundi, og slöan
prestastefnu I Strangnás I boöi
Kastlunds biskups.
Þaö geröist á Alþingi, aö frum-
varpiö um veitingu prestakalla
var flutt ööru sinni af mennta-
málanefnd efri deildar, eöa svo
átti aö heita. Sama nefnd flutti
máliö I fyrra aö beiöni ráöherra.
Var þá komið aö þinglokum en
nefndinni vannst þó elja til þess
aö senda frv. út um land til
umsagnar. Ekki fékkst þaö samt
flutt aö nýju nema með nokkrum
eftirgangsmunum. Lyktir uröu
þær aö þessu sinni, aö nefndin
fékk málinu visaö til rlkis-
stjórnarinnar.
Meöferö hinnar háttvirtu
nefndar á þessu máli og af-
greiðsla hennar er nokkur viö-
buröur.
Forsaga málsins er alkunn.'
Frv. var rækilega undirbúiö I
hendur ráöherra og Alþingis,
margsamþykkt á Kirkjuþingi,
þrátt og titt og eindregið stutt af
prestum og kirkjulegum fundum.
Ég leyfi mér aö staöhæfa, að það
séu ekki nokkur lög I gildi hér á
landi, sem hafi sætt slíkri gagn-
rýni og óánægju af hálfu þeirra,
sem viö eiga aö búa, sem hin
hálfrar aldar gömlu prest-
kosningalög. Þetta lætur hið háa
Alþingi og hæstvirt rlkisstjórn sig
engu skipta. Þingnefndin sem
fengin er til þess aö flytja máliö
lokar augum algerlega fyrir allri
forsögu þess og gefur sér hitt, aö
þeir aöiljar, sem um þaö hafa
fjallaö árum saman, hafi ekki
veriö I sambandi viö fólkiö i land-
inu. tit á þá forsendu eöa fyrir-
slátt tekur hún sér fyrir hendur ab
fara aö bera frv. undir einskonar
þjóöaratkvæöi. Þaö sem fyrir
vakti var aö sjálfsögöu þaö, aö út
úr þessu fengi nefndin frambæri-
lega átyllu til þess aö gera þaö,
sem hún ætlaði sér: Aö eyöa mál-
inu, ónýta þaö.
En hver varö árangurinn af
þessari könnun? Samkvæmt þvi,
sem greint er I minnisverðu áliti
nefndarinnar, eru áhöld um,
hvort sú andstaöa sem fram kem-
ur, vegur meir en meðmælin. En
hitt er athyglisveröara aö lang-
mestur hluti þeirra, sem leitaö
var til um álit, viröir nefndina
ekki svars. Auðvitað vegna þess
aö menn vissu aö málið var
þaulrætt og útrætt, þaö var búiö
aö hlusta almenning um þetta og
verkleysa aö vera nú aö þvæla þvi
undir atkvæöagreiðslu. Mönnum
haföi sannarlega gefizt kostur á
aö Ihuga þaö og láta til sin taka
um þaö. Kjósendur til kirkjuþings
höföu látið slna eigin kjörnu full-
trúa samþykkja þetta frv. þrlveg-
is og kosningar til þingsins fariö
frsm I milli. Menn litu þvlá þessu
umsvif nefndarinnar eins og
hverja aöra marklausa tilburöi.
En þingnefndin hefur þær staö-
reyndir aö engu, sem viö henni
blasa, þegar svörin liggja fyrir.
Hún er eftir sem áöur föst I sinni
eigin forsendu. Hún viðurkennir
þó, að gildandi lög séu gölluð og
engar tillögur gerir hún heldur,
vlsar málinu til ríkisstjórnarinn-
ar I þvl sæmilega rökstudda
trausti, aö þar meö sé Alþingi
laust viö þennan vanda.
Ég leyfi mér aö rifja þaö upp,
aö þaö fr v. sem hér ræðir um og
Alþingi vlsaði frá sér með greind-
um, miöur frægilegum hætti, fel-
ur ekki I sér það aö svifta söfnuöi
fhlutun um val presta. Kjarninn
er sá, aö I staö almennra kosn-
inga koma óbeinar kjörnir og
ábyrgir fulltrúar safpaöanna eru
kvaddir til aöildar og geta haft
úrslitin I hendi sér, ef samstaöa
er nægileg. Það gleymdist á
Alþingi, aö umræddu frv. fylgdi
annaö, frv. til breytinga á lögum
um sóknarnefndir, þar sem hliö-
sjón er höfö af þeirri breytingu á
verksviöi, sém verða myndi ef lög
yröu sett I þá veru, sem Kirkju-
þing hefur lagt til, og skipaö sér
nær einhuga um. Ég nefni þetta af
þvl, aö hiö eina, sem hönd veröur
á fest I áliti háttv. menntamála-
ráöherra er þaö, að hún telur
varhugavert, aö taka upp óbeinar
kosningar I þessu tilviki, I stað
beinna. En spyrja má: Kýs ekki
Alþingi sjálft ýmsar nefndir og
ráð, sem hafa talsverð áhrif og
völd? Ég nefni aöeins útvarpsráö.
Sllkar nefndir og ráö hverra tala
er legio, hafa stórum meiri völd I
þjóöfélaginu en sóknarnefndir
myndu fá með þvi aö eiga þá
Ihlutun um val presta, sem frv.
Kirkjuþings gerir ráð fyrir.
Hverjir hafa verið spurðir þegar
Alþingi hefur hrifsað I greipar
pólitisku flokkanna völd og áhirf
af þessu tagi? Þaö er tómahljóð I
oröum vorra háttvirtu löggjafa,
þegar þeir tala um lýðréttindi i
þessu sambandi. Til þess aö þaö
tal væri sannfærandi, þyrfti
Alþingi endranær að hlusta á
almenning betur. Háttvirtir al-
þingismenn mættu þá t.d. gæta
sln gjör, þegar þeir skammta
sjálfum sér og flokkum slnum oe
bíööum slnum aðstöðu og fjárráð
á almannakostnað. Ekki var leit-
aö eftir aliti eins eöa neins utan
valdakerfisins, þegar það var
ákveðið, aö tilteknir söfnuöir
skyldu sviptir rétti til þess aö geta
búiö prestum sinum sæmilega aö-
stööu hvaö húsnæöi snertir, svo
eitt sé nefnt af mörgu og marg-
vlslegu.
Þaö mál sem hér var vikið að,
er ekki fyrirferðamikið á þjóö-
máladagskrá, slzt aö aösteöjandi
kosningum.
í nágrannalöndum vorum hafa
kristnir menn á siöustu árum far-
iö aö hafa miklu meiri bein af-
skipti af stjórnmálum en áöur.
Þaö er vlötækt mál, sem ég fer
ekki út I að ræöa hér. En stofnun
kristilegra flokka hefur þótt ill
nauðsyn. Undirrótin er óánægja
og margföld vonbrigöi kristins
fólks yfir áhugaleysi og sofanda-
hætti stjórnmálamanna og flokka
gagnvart kristnum viöhorfum og
sinnuleysi þeirra, sem þó teljast
vera kirkju og kristni hliðhollir,
gagnvart ágengni og frekju
niöurrifsafla. Af þessum sökum
hafa kristnir menn ekki séö sér
annað fært en að fylkja liði á
stjórnmálasviöinu. Þaö hefur
tekizt á athyglisveröan hátt I Nor-
egi og nú slöar I Danmörku. Meö
þvl hefur skapazt aöhald. Pólitísk
samtök, sem hafa kristin viöhorf
á oddi alls kostar valda þvl, aö
aörir flokkar taka meira tillit til
kristinna flokksmanna — en
kristnir menn eru til I nær öllum
flokkum. Þess vegna er þaö ill
nauösyn, eins og ég sagöi áöan aö
setja kristið merki á einn sérstak-
an flokk. En þaö getur oröiö
tlmabær og óhjákvæmileg nauð-
syn allt um þaö. Kristilegu flokk-
arnir nýju berjast gegn pólitlsku
ofrlki á menningarsviöinu, gegn
.sjálfræöi flokka og valda-
manna, þeir hamla gegn svefn-
göngu blaða- og stjórnmála-
manna I siögæöisefnum, þar sem
stefnt er til upplausnar fyrst og
einræöis slöan, þegar svo veröur
komið, og öll alþýöa er uppgefin á
máttlausri slbylju atkvæöabiöla,
uppgefin á agaleysi, upplausn,
öryggisleysi, svo aö henni þykir
nær hver kostur skárri en þaö lýö-
ræöi, sem hefur étiö sjálft sig upp
inn aö hjartarótum.
Þessi mál mun bera á góma vor
I milli siöar. Kirkjan og samtlöin
HP.—Reykjavík. — Aö sögn
lögreglunnar var kosninga-
helgin ákaflega róleg, þrátt
fyrir mikla umferð bifreiöa úr
og I borgina. Eitthvað var þó
um ölvun viö akstur, en I heild
þótti löggæzlumönnum þetta
hafa veriö meö friðsamara
móti. Þó þurfti lögreglan aö
hafa afskipti af hjónum, sem
vlsab haföi veriö af tjaldstæö-
inu inni I Laugardal, vegna
ósæmilegrar framkomu.
Haföi pariö haft sig á brott
þaöan, en ætlaöi slðan að setja
sig niður inni viö Elliðaár.
Var lögreglan beöin að veita
I þeim eftirför, þar eö grunur
lék á, aö þau heföu eitthvað
óhreint I pokahorninu og
reyndist það rétt vera, a.m.k.
höföu þau I fórum sínum tvo
svefnpoka og teppi, sem þau
gátu ekki gert grein fyrir.
Manneskjur þessar eru vand-
ræöagripir og hafa oft komið
er hiö viðfeðma umræðuefni og til
margra ára aö llta. Vér munum
vart framar komast aö þessu
sinni með aö Ihuga saman litill.
fáeinar, nærtækar spurningar. Ég
hef sagthér nokkur alvöruorð. En
enginn skal ætla, að prestar séu
hér saman komnir til þess að
rekja harmatölur yfir samtlöinni
og gagnrýna misgengi og misindi
liöandi tiöar.Kirkjangengur ekki
götu sina með súrum
hneykslunarsvip. Hún hefur
boöskap aö færa, jákvæöan gleði-
boöskap önnur hliö þess boskap-
ar er dómur þess lögmáls, sem
Guö sannleikans og kærleikans
hefur opinberað llfsins vegna,
mannsins vegna. Hin hliöin og sú,
sem yfirskyggir, er náð þess
fagnaöarerindis, sem sami,
sanni, eini eilífi Guö hefur
opinberaö syndurum til viðreisn-
ar glötuöum til frelsunar. Með
þetta orð er kirkjan send. Og þaö
er hiö eina fullkomlega jákvæöa
orö, þvl þaö hefur að baki hug og
vilja, hjarta og anda skaparans,
endurlausnarans, sem hefur ját-
azt föllnum heimi, játast þér I
kærleika.
Bræöur. Þjónum Drottni með
gleöi. Vinnum Islandi allt I nafni
hans. Prestastefnan 1974 er sett.
Sveinn B.
Valfells
formaður kjör-
ræðismanna-
félagsins
A aðalfundi Félags kjörræöis-
manna á íslandi, sem haldinn var
þ. 31. maí sl. I Reykjavik
var Sveinn B. Valfells, aöalræðis
maöur, kjörinn formaöur félags-
ins I staö Ludvigs Storr, aðal-
ræöismanns, sem lét af starfi sem
formaður aö eigin ósk.
Ludvig Storr var kjörinn
heiðursfélagi félagsins. Varafor-
maöur var kjörinn: Arni
Kristjánsson, aðalræöismaöur.
Ritari: Bragi Eirlksson, ræöis-
maöur. Gjaldkeri: Sveinn
Björnsson, ræöismaður. Með-
stjórnandi: Kurt Sonnenfeld, Og i
varastjórn: Ludwig H. Siemsen
og Othar Ellingsen.
viö sögu lögreglunnar fyrir
hnupl og smáafbrot.
Þá varö bllvelta á Einars-
nesi I Skerjafirði. Fernt var I
bilnum tveir piltar og tvær
stúlkur. Voru þau öll flutt á
slysavaröstofuna og þaðan
var önnur stúlkan flutt á
Borgarsjúkrahúsiö til
rannsóknar. Meiðsli ung-
mennanna voru sem betur fer
lltil, en bifreiöin er talin
gjörónýt^ ökumaöur bifreið-
arinnar o'k henni mjög greitt,
aö sögn lögreglunnar og grun-
ur leikur á, aö hann hafi verið
ölvaöur.
1 Hafnarfiröi og Kópavogi,
sem og annarsstaöar höföu
yfirvöld ekki yfir neinu að
kvarta, allt heföi gengið
snuörulaust fyrir sig, þrátt
fyrir mikla umferö, enda þótt
eitthvaö heföi verið um
smápústra hér og þar.
Bátur til sölu
22ja tonna bátur til sölu. Báturinn er i sér-
staklega góðu ástandi, með nýrri vél og
nýjum tækjum. Tilbúinn til afhendingar
strax. Hagstætt verð.
Þorfinnur Egilsson,
héraðsdómslögmaður,
Austurstræti 14, simi 21920 og 22628.
BÍLVELTA
í SKERJAFIRÐI
— annars rólegt um kosningahelgina