Atuagagdliutit - 13.09.1962, Blaðsíða 12

Katångutigingniat imalunit „Nordlit" igdlorssuatoKåt Nungme, måna landsdommerip igdluatuf aforneKarfoK, nu-
namigdle tamåklssumik katerssugausivigssatut isumaliorKufigineKartoK. iamafuma erKå tamarme avdlangutsailiu-
gauvoK.
dlugtardlugit. tamåna kingugdleK Ka-
noK ilumortiginersoK oKautigineK a-
jornaraluarpoK ilumortordle unauvoK
ukiune tamåkunane Katångutigingniat
sujumukartorujugssungmata ornigar-
neKartaKalutigdlo pingårtumik Ka-
ngermit Kitsigsunitdlo, tamåkulo Ka-
tångutigingnianut pivdlutigdlo inåne-
Kartarput nunagsserKuvdlugit. tåssa-
me ima ingerdlavdluartigilersimaga-
luarput danskit ajoKersuiartortitseKa-
tigit ukioK 1749-me isumaliuinalersi-
magaluarmata Nungme ajoKersuineK
tamåt Katångutigingnianut isumagi-
ssagssångortinarniardlugo.
ardlaligtigut Katångutigingniat Kav-
dlunåt ajoKersuissuinut nalerKiutdlu-
tik ajungeKuteKartarput, sordlo Eu-
ropame inungnik eKérsimårtunik pi-
ssauneKartunigdlo tunuleuarput pissa-
riaKagkamingnik tamanik pilersuissi-
gissamingnik, ajoKersuissoKarfingnilo
inugtaussut piumavfigineKarsimåput
uavdlunånut akuliutisångitsut.
aulisagkat nutåt Kangerdlugssuar-
me Thulimilo tingmissartoKarfit i-
gavfine atugagssat kalåtdlit aulisar-
tuinit måna pisiarineKarsimåput. u-
kiut 21 Kångiutut U. S. A. Kalåtdlit-
nunåne såkutoKarfeKalermatdle ki-
ngoma aitsåt såkutoKarfit Kalåtdlit-
nunånit inussutigssanik avalagtencår-
nagit pilersorneKarsinångorsimåput,
tunineKartut sujugdlit tåssauvdlutik
sårugdlit 11.500 kg migss. Kerititat
Manitsumingånérsut. tunineKartunit
tåukunånga sujugdlernit 1.300 kg Ka-
ngerdlugssuarmut tikiuneKarput ju-
lip 19-iåne sivnerile Thulemut nag-
siuneKardlutik. amerikamiut Kanger-
dlugssuarme pisiniarfeKarfiane pi-
ssortaussoK Niels Ankerstad nalu-
naerpoK tunineKartut sujugdlit tå-
ssaussut sårugdlingnit nerpiliat rejet-
dlo Kivdlertussat. kingugdlit tåuko så-
kutoKarfingme niuvertarfingne nior-
KutigssångortineKarput. aulisagkanik
niorKusiat tamarmik sujornagut U. S.
A.-mit pineKartaraluarput amerika-
miut såkutoKarfinut Kalåtdlit-nunå-
nitunut umiarssuarmik aggiuneKar-
tardlutik.
såkutoKarfit Kalåtdlit-nunånit
nangminermit aulisagkanik pilersor-
neKarnerat pissarineruvoK akikine-
ruvdlune.
taimatut nutåmik årKigssussisso-
KarpoK danskit nålagkersuissue, Ka-
låtdlit-nunåne såkutoKarfit pivdlugit
amerikamiut nålagkersuissuinik isu-
maKatigissuteKarsimassut, Amerikame
nålagkersuissunut aperKuteKarmata,
aiornåsåneinersoK såkutut nerissag-
ukioK 1752 Zinzendorfip erngutå Jo-
hannes von Watterwille ukiup agfå
migssiliordlugo NordlernipoK misig-
ssuisitauvdlune. tamånalo ilutigalugo
Tysklandime Katångutigingniat akor-
nåne atorneKalersimassoK atortugsså-
ngortitauvoK, tåssalo kuisimassut
„ingmikortiterneKarmata". mérKanut,
angutinut inusugtunut, niviarsissanut,
åipalingnut, uvigdlarnernutdlo, tåu-
kulo tamarmik angutinik arnanigdlu-
nit ugperdluartunik sujulerssorneKar-
dlutik nåkutigineKartugssångordlugit
sordlo atautsimitarneråne sujulerssor-
tardlugit. kisalo ingmikut atortugsså-
ngortineKarpoK ajOKersuissut ikiorte-
Karsinaulernigssåt angutinik arnanig-
dlo, tåssa nålagiartarnermingne encu-
mitsume nipilerssortartugssamingnik.
kujasingnerussune sulineK
K’eKertarssuatsiait 1754-ime ajoKer-
suissoKalerneratigut Katångutigingniat
sulinertik kujåmut angnertusisipåt.
ssaisa ilait Kalåtdlit-nunåne pisiari-
neKartésagpata.
aulisagkat pisiarineKartåsåput fa-
brikinit Manitsume, K’asigiånguane
Narssamilo. tåuko Kanigtukut misig-
ssuatårneKarsimåput amerikamiut i-
nussutigssanut tungatitdlugo nåkuti-
gingnigtuinit, akuerineKarsimavdlu-
tigdlo pisissarfigssatut.
Laurits Møller
Amaliegade 48, København K.
Kolonial - Cigarer-Tobak
nerissagssat - sikåt - tupat
Erik Ketelsen
Ny Kongensgade 15
København K.
pisiarissarpai
Kingmit amé
ukatdlit amé
igdlaut
ukaliatsiait amé
mititdlo amé
amiutise uvavnut nagsiutarniar-
sigik, piårnerpåmik akigssait pisa-
vase.
kisalo Katångutigingniat ilait Mathæ-
us Stach åmalo Balenhorst avalagki-
artutigalutik ukioK tamåna misigssui-
simåput a j OKersuiartortitaKarf igssa-
mik avdlamik tungavilersinaussa-
mingnik. tåukua piukusimassåt 1758-
ime Stach avdlatdlo mardluk Katå-
ngutigit Jens åmalo Peter Haven u-
terdlutik tikingmata aitsåt tungaviler-
neKarpoK taineKardlune Lichtenfels,
tåssa ateKausiutdlugo nunap encåta u-
jaråinaunera naggordlungneralo pro-
fetip Esa jap agdlagåne agdlagsimassut
nalerKutoralugit: „piarérsarit, Kåuma-
lerit KåumarKutigssat aggermat Nå-
lagkavdlo nålangnåssusia tugfiging-
matit".
a j OKersuiartortitat malungnautigi-
nerpaussåt tåssa kalåtdlit ilagissarit
sisamat kuisimassatik. ukioK 1760-ime
ilagissarit atautsit tamarmik kuisiput
tauvale angåkorssup atarKissaoKissup
Imarngup 1768-ime avdlamik isuma-
tårneratigut eKérsaineK angnertusiler-
tOKaoK ajOKersuiartortitsinerdlo i-
ngerdlavdluartilerdlugo. kisalo niu-
vertugssaunerup H. H. Raunip kalåt-
dlimik nuliagdlip 1766-imit nunaKar-
fingmit pissortaulersup Katånguti-
gingnianut atalivingnerata ajoKersui-
nerat sujuariåtdlagteKå.
ajoKersuissoKarfit ardlanartut
ukioK 1774-ime Katångutigingnianut
ilaussunit mardlungnit Jens Sørensen-
imit Gottfried Grillichimitdlo Agdlu-
RANDERSIME
AGDLUNAUSSIAT
ATUKIT!
itsup ajoKersuissoKarfia tungavilerne-
KarpoK Agdluitsup kangerdluane Ke-
Kertaussångup nuane KåKanit Korsu-
ssunit naggorigsunitdlo timileKartu-
me. ukioK sule KångiutingitsoK ka-
låtdlit 90-it angalaorKårnerme ilisari-
simaneKalersimassut orniguput naju-
gagssitdlutigdlo. ukiup tugdliup inger-
dlanerane kalåtdlit nunarKataussut
200-t sivneKalerput, ukiutdlume ar-
dlaKångitsunguit Kångiuneråne kalåt-
dlit kuisimassut 205-ingorsimåput. Ka-
tångutigingniat igdluliåt sujugdler
pitsaussungeKaoK, tåssa marrarmit u-
jarKanitdlo Karmagauvdlune, kisiéne
ukiut ingerdlaneråne Katångutiging-
niat nunaleritdlarKissutsimikut nunå-
Karfik tåuna piorsarsimavåt agdlåt
Kalåtdlit-nunåne nunaKarfit kussa-
narnerpåt ilåtut taissariaKalersitdlugo.
1822-me Katångutigingniat ilåt Jo-
han Konrad Kleinschmidt Agdluitsu-
mit kujavartersimavoK nunaKarfig-
ssamik avdlamik tungaviligagssarsior-
dlune. sapingisaminigdlo kujavarter-
simagame piukunartumik navssårsi-
mavoK ukiut mardluk Kångiuneråne
tungavilersimassaminik Friedriksh-
thalimik atserdlugo.
ukiut sujugdlit mardluk ingerdla-
neråne Katångutigingniat tåssane na-
jugaKarput kalåtdlisut igdluinår T”a-
nik igdloKardlutik, ukiordle 1826-me
igdluliorput OKalugfigtalingmik Kav-
dlunåtsiait nunaKarfikorisimassåta
nalågut. Kissuit igdluliornerme atu-
gagssat Københavnimit K’aKortumut
nagsiuneKarsimåput tåssångånitdlo
kivtårdlugit umiamik Narssamut ku-
jatdlermut agssartorneKarsimavdlu-
tik.
1861-ime Omåname igdloKarfilior-
put ukiutdlo pingasut Kångiungmata
Igdlorpangne åma ajoKersuivfeKaler-
dlutik.
danskit sujuariartortut
Hans Egedep Kalåtdlit-nunånut pi-
nerata kingorna ukiut 80—90-it Kångi-
uneråne danskit ajoKersuiartortitsine-
rat tupingnartumik sujuariarKardlui-
narsimavoK Katångutigingniat isuma-
Katerpagssuinut nalerKiutdlugo. dan-
skit ajoKersuissuisa Nungme nunav-
dlo kujatåne sulinerat ingerdlavdlu-
arnerulersimavoK aitsåt palasip Is-
landime inungorsimassup Eigil Thor-
hallesenip ukiune 1765-imit 1775-ip
tungånut sulineratigut. palasip tåu-
ssuma aulajangersimassumik periau-
seKardlune Katångutigingniat kalåt-
dlinik eKiterisitsivatdlårnerat akerdli-
lersorpå Hans Egedevdlo nersunartu-
mik periauserisimasså ingerdlatenu-
lerdlugo, tåssa kalåtdlit nunaKarfinut
nangminérdlune ornigtardlugit ajo-
Kersortardlugit. kisalo kalåtdlit inå-
tarpai igdloKarfingnit Kimagutdlutik
asimut autdlarKuvdlugit åmalo nuna-
Karfingnit sule kuisimångitsunit ino-
Kartunit nugterfigineKarnigssåt akor-
nuserumavdlugo kuisimångitsoicarfit
ajoKinik autdlartitsivigissarpai tai-
maisivdlunilume nunaKarfit mardluk
tungavilersimavdlugit, tåssa K’ilå-
ngait åmalo Pisugfik — tåssagoK Ka-
tångutigingniat sujornangeriardlugit
pilerssåruteKarmata „nunaKarfitornat
tåuko mardluk pitsaussut niuverfiuv-
dluartutdlo inue nugtertiniardlugit".
taimaitiput uk. 1900
sordlo takuneKarsinaussoK Katångu-
tigingniat sulivfeKarfitik ukiut inger-
dlaneråne agdliartuårtisimavait, kisiå-
ne tåssa Kujatå angnerussumik naju-
garalugo, ukiordlume 1900 tikitdlugo
taimatut sulivfeKarfingmingniput. u-
kioK taimane Katångutigingniat Kut-
dlersaKarfiata isumaKatigissutigå Ka-
låtdlit-nunåne ajoKersuissoKarfitik a-
torungnaersiniardlugit, tåssa nuname
kuisimångitsuerungmat taimalo suli-
artik inertutut issigissariaKalerdlune
åmalo danskit tungånit piumassau-
ssok pissutigalugo. tauva danskit i-
lagit tungåtigut ministeriaKarfiånit
Katångutigingniatdlo KutdlersaKarfiå-
nit isumaKatigissutaussoK maligdlugo
ajoKersuissoKarfit danskinit tigune-
Karput danskitdlo ajoKersuissoKarfiå-
nut kåtuneKardlutik. taimalo Katå-
ngutigingniat kingugdlit avalagput.
miserratigssåungitsumik Katånguti-
gingniat sulinerat kristumhissutsip
tungånit issigalugo oKautigissariaKar-
poK aulajaitdlutik nikatdlujuitdlutig-
dlo sulisimassut, åipåtigutdle åma o-
KartariaKarpoK sulisimanerat periau-
silo kalåtdlit pigssaKåssutsikut inger-
dlanerånut iluaKutausimångitsoK. ila-
gigsimingnut autdlarKussinginerata
kinguneranik kalåtdlit ajorssartu-
ngorsimåput åmalo ilagigsimingnut i-
nerterKutigisimangmåssuk avangnar-
dlermiunik åipanigtoKarnigsså nagga-
tåtigut Katångutigingnianut ilaussut i-
nåKatigissutsip tungåtigut nåkariarsi-
maKalutik, sordlume åma ukiorpag-
ssuarne inugtamik iliniagaKarneru-
nigssåt isumagalugo suliniarpatdlårsi-
mångitsut tamatumalume kingunera-
nik ugperissapalårpagssuaKalersisi-
mavdlugit.
I. O.
I
* større pakke
angneruvdlune
* bedre smag
mamarneruvdlune
* billigere pris
akikineruvdlune
GRØNLANDS INDKØBSRING A/s
såkutoKarfit aulisagkanik
mångånit isumagineKalersut
taimailiorneK akikinerussoK aulisagkat avalagterKårnerånit.
Manitsumit, K’asigiånguanit Narssamitdlo aulisagkanik piler-
suissoKåsassoK
13