Atuagagdliutit

Árgangur
Útgáva

Atuagagdliutit - 16.10.1975, Síða 25

Atuagagdliutit - 16.10.1975, Síða 25
punarput uvdlurmkut — kalåtdlimit issigalugo . Grønland i dag — set af en grønlænder . nunarput uvdlumfkut — kalåtdlimit issig kalåtdlit sångitsut isumaKatigmgitsutdlo nangmingneK nunamingne pitsunerssauvdlutik AngmalortoK Olsenip Kalåtdlit-nunåt pivdlugo oKat- dlisigssiaralugo agdlauserissaisa åipåt asassara atuartutit. kingugdlermik isumaxalersima- Sunarputit sut tamarmik Kalåt- dlit-nunåne ajuvigsutut issigigiv- ka • •. atuarKeriaruk takuvdlugu- *° ardlaligssuarnik Kagdlikut a- tugkatigut pitsångorsainexarsima- ss°k. ugpernarsarneKarsimavor- dj° atautsimut issigalugo inuniar- n|kut atugkat Kagfariarsimassut, kigdlormorpalugkaluartumigdlo i- nUvdluarniutinik pisiortugkat i- ^atut isumaKalersitsisinauvdlutik namagtunik aningaussagssaxar- toic. inuit ilait imåitunik ilaxartuå- SaPut inoxatigingne kikunilunit, eKiasuissusertik, iliniarsimanertik Piginaunitigdlo pissutigalugit „na- i’nginaussunit" pitsaunerussunik atugaKartartunik, soruname ma- lungnardluartartuput åssersutigi- niarneKartardlutigdlo „ineriartor- nerup“ ajungitsumik ingerdlane- ranut. sorunalume åma nunavtine tamåkoKarpoK tamånalo pivdlugo Kujanax. kisiåne ajussårnaxissu- ikigtuararssuput „xagfavig- s'naussut“ måssa ukiut 20 tuaviu- ssamik ineriartortitsineKarsima- galuartoK. piviussumik oKautigisi- Paussanik „ingmikut iliniagagdlit disimassaxartut" pigingilagut — teknikikut iliniagagdlit xutdler- nut tugdlerssortut tamarmik pe- Kangitdlat, sujunertarivigdlugulo Pigilerniarnerånut sulinexångilax, ^åssa tamåkugaluartut amigauti- ginerpaussavut. tamatuma sania- llgut ånilårnartoK tåssaussarpoK nunasiatut ingerdlatsiviussune (nunane avdlane amerdlaxissune Pdnasiausimassune misiligtagkati- gut) imåitarmat, tåuko „xutdler- Pamik“ angussaKarsimassut, a- teerdlanerssait tåssaussardlutik, sakortorujugssuarmik, agdlåme ategtugssåungitsumik, nunasiau- Uingnut nålagaussunut atassar- intik, sutigutdlo tamatigut tai- P'atut angussisimanertik xutdler- saussutut avdlångortikumanago P'ssutsinik avdlångutsailiuiniar- n,artartut, taimåineratdlo piåri- natik piåralutigdlunit pissuserine- KartarpoK. Kujanaxaordle inusugtut ilar- Pagssue, måna issornartorsiuissu- *P'k nangmingnerdlo erxarsar- *utik ajornartorsiutivtinik sang- teissaxalermata, tamavtalo neriu- ■galugo piumavarput piginaune- Kardlutigdlo piumåssuseKarnig- SSat suliagssanik tigusiumaner- tåukume åma ineriartorne- ^Pp Pilersitarai, tamåkunatigutdlo 1110 nunasiausimassune ingerdla- sarneK maligparput. ^OKatigit enungavigsut ^ornarto^iutit erssiutaussutdlo rn.®ls*naujumavdlugit, sujugdler- Pit agdlagkavne taissåka, imaxa ers.SaunfrPsa0K atausiåkårdlugit sernigsainigssaK. tåssale inuit råausifkft inoxatigingne akune- n»å ? *nPnerat påsiniaravtigo, i- nia* tUar^ar*aKari;arP0K erssersitsi- v r artuSut oKautsit „uvanga u- Kun^8 ° p*ka“ atortardlugit naler- g; !ard'ugit „tåuko tåukualo pi- ait a!nu^> taimåitumigdlo pissari- Pui,Vlgp°K inuiaKatigiussutsime i- ersserKigsunik åssigingitsu- nik mardlungnik atugagdlit, ka- låtdlit danskitdlo issiginiåsavdlu- git. sujuningånitdle OKautigerKår- tariaKarpara, misiliniarneru- ngingmat kalåtdlit kukuniarniar- dlugit piniåinardlugo danskit i- pertiternigssait. kalåtdlime ingi- liungivigput, inugtut nalinginar- tut iput, ilånilume agsut ajorna- kusorsinaussarpoK nunavtine danskiunigssax, pingitsailissatut- dlo sumivfeKartariaKalerdlune, i- noKatigingne „eKungavigsune", i- luamik påsiuminaitsumik pissu- seKarnerat pivdlugo iternga tikit- dlugo påsisinåungisane. OKarérpunga kalåtdlit tåssau- ssut sånginerussut isumaKatiging- natigdlo nangmingneK nunaming- ne inoKatigingne atdlexutaussut. Danmarkime inuk nalinginaussu- mik Kåumarsarsimassup kiavdlu- nit iliniarnertujungikaluardlune iliniarsimassoK påsisinauvå, ukiu- ne untritilikutåne inoKatigiusima- gåine, aningaussat pinagit neri- ssagssarsiatdle tungavigalugit i- nusimagåine, åp inoKatigit årxig- ssuneråne nangminerme såkuge- riatågagssaKångitsoK, isumaminik avdlanut unangmigdleriartitsisi- naussunik, avatånérsumik såkor- tumik teknikikut erKussineKarne- rane inoKatigitdlo najorKutaisigut iluarsåussinerne ineriartortitsi- nerme, ilaKartugssamik dansker- pagssuit aggianerånik. oxautsiti- gut iliniarsimanikutdlo agsorujug- ssuaK akornuteKarpugut danski- nut agdlagfigtigut ingerdlatsissu- nut angneruniarnigssamut suju- lerssuissunut åmalo danskinut privatimik ingerdlatsissunut, nu- navtine nunasissunut, åmåtaoK pissutigalugo danskit tamåko piv- figssaKaratigdlo kajumigissaKå- ngingmata avdlanik iliniartitsi- nigssamut (tåssauna atorfeKartu- nga aulajangersimassumik suliag- ssaxa rdlunga, agdlagsimångilardlo isumaKatigissutivne iliniartitsisa- ssunga). tåssa imåipoK autdlar- Kåumutdle avdlatut ajornartumik issigingnårtugssångortitausima- vugut, taimatut pexatåunginerput saniatigut åma suniuteKarpoK, ka- låtdlit angnertujårtumik aningau- ssarsiniarnerme peKatåunginerå- nik, taimåitumigdlo aningaussa- lersueKataunigssamut aningau- ssarsiornermut pissariaKartunik aningaussauteKarata sulexatauv- dluarnigssamut. sorunalume åssi- gingitsumik aningaussarsiaKartit- sinerit atutut tamatuminga ang- nertumik pissoKatåuput. „atorsinåungilaK“ avdlaussoK unauvon, politikikut agdlagfeKarnertigutdlo ineriartor- titsinigssamut anguniagagssat pi- lersitaunerat, kisiånile uvdluinar- ne inunerme, uvdluinarne suli- nerme, inup misigivdluartarå, „oxautsine atorfigssaKångitsut — inussautsine suleriautsine inussu- tigssarsiori autsine atorsinåungit- sut“. uvdluinarne taima ajornikuju- åinaråine, tupigissagssåungilaK, nikatdlorsimarpalungneK, soKuti- gissaKarpiångineK, nikanarneru- ssutut misigineK, inoKatigingnut- dlo nutånut kukuvigsumik naler- KutiingorsarniarneK, avdlatut a- jornartumik åssigingitsorpagssu- artigut nikatdlunganartunik er- ssiuteKartåsassoK, agsut Kujarut- dlugit atorniarneKartartunik tai- måinerainigssamut, „tåssa taimåi- put“. ajoraluartumik sulivfingme pi- naratik inuit atausiåkåt agsut i- nutortartut angnertoKissunik. iv- dlit atuartutit Kanox misigisimå- savit, Kitornatit ilingnukarångata atuarfingme atuagkatik nagsar- dlugit ikiulårxuvdlutik? tamati- gut ikiorsinaussarnagit. KanoK i- sumaKarpit tamatigut ikiuisinåu- nginerit pivdlugo Kaxugo ornigta- rungnåisagåtit, tåssa iluaKutausi- nåungitsutut issigilerdlutit? KanoK OKåsavit Kitornavnut, nuånårdlu- tik DanmarkimérérsimassoK tikit- dluarKujartoruvko ilaKutaringne inugsiarnersune pigigsårtunilo Danmarkime „igdloKarfingme iki- ngutigissame" najugaKarsimagpat, tåunalo, OKalugtuarsinardlune Ka- noK ajungitsigissumik pineKarsi- mavdlune, mérKatut issertungitsi- galune angerdlarsimavfine pitsoK issornartorsiulerpago? mitagdlernertut malungniuteru- jugssuartartoK kalåtdlit uvdlui- narne inuneråne tåssauvoK, suliv- fik fabrikiugaluarpat, igdluliorti- terfik imalunit atuarfik angisu- mik akigssarsiaKardlune oxautigi- neKartordlo agsut iliniardluarsi- massoK, suliaminik nåmagsing- nigsinåungigpat aitsåt kalåtdlimit akigssautikineroKissumit oxauti- giniarnexartumitdlo iliniardluar- simångitsumit sulivfingmine ta- kornagkamine ikiornexartinane. tamåna isumaxarpox kalåtdlip nåmagsiniartariaxarai nangminex suliagssane danskiussuvdlo suli- agssaisa ilai åma ilångutdlugit. a- tuartutit sujumut isumerérsimå- ngitsutit, pissutsit taimaititdlugit sordlex „atorfigssaxarneruva" su- liat nåmagsiniarnigssåinut? soru- nalume pilersarput åipåne nuånå- rungnaernex åipånilo tarnikut er- xartunexarnex, taimatut mikine- russornine pivdlugo sule angne- russumik piumassaxalersarmat „danskingorsainigssamik" „tai- måitugssångortitsiniamermik" ka- låtdlit uvdluinarne inuneråne. „o- xausipalårssuit tåuko xaxortu- mut amilingmut ilikagagssåungi- vigput — ilå?“ tamåko isumaxarput xarasar- ssortarissatigut agssagssortarissa- tigutdlo påsissariaxartariput ka- låtdlit iliniarsimanerat amigar- tox. danskit iliniartitsissausiat sapingisax tamåkivigdlugo åma tamåna iluarsiniarnexartarpox. tåssanile kugsserngup igdluatigut nåkarnexåinartarpoK, tåssa ugpe- rinexarajungmat kalåtdlimut a- jornånginerussox danskisut oxa- lugsinaulernigssax, tåssa iliniar- titseriausex tamarme årxigssune- xarsimangmat danskit piumassa- rissartagait atuinardlugit. aker- dliussoxalerångat tauva agpinar- nexartarpox kussaginexaxissoK „åssigilernigssax" oxardlunilo nå- lagauvfiup atautsip iluane mar- dlungnik ingmikortunik pitsåu- ssusilingnik iliniartitseriausexar- nex ajornartox — kalåtdlit mé- rartait taima pitsautigissumik i- liniarsimåsåput kingorna danski- sut sapingitsigisavdlutik Jyllandi- me, Bornholmime Sjællandimilu- nit inulisagaluarunik. åmame nipå tusarneraluaxaoK. oxarfigingale atuartutit, Dan- markime iliniartitseriausex avdlå- ngortitåusagaluarpat oxartoxar- dlune Kitornatit Japanime japa- nimiutut inusavdlutik, amerika- miutut Amerikame imalunit aju- kukaluartut kalåtdlistu Kalåtdlit- nunåne inunigssamut? oxarumagunarputit — „arrå — arrå. Danmarkime iliniartitaunex årxigssusimassariaxarpoK mérxap nunamine inuiaxatime akornåne atugåinilo inunigssamut". tauva ilait oxarumåsåput: åp kisiåne kalåtdlit iliniartitsinermut iliniarsimassut kalåtdlisut oxau- sigdlit ikigpatdlårput. taimåitu- mik avdlatut ajornartumik dan- skit iliniartitsissut pissariaxarpa- vut, måssa nalungikaluardlugo o- xautsit pissutigalugit nalugami- kik il. il. pitsauvdluångikaluartut. aggersisinaujumavdlugit avdlatut ajornartumik akigssarsiaisigut ta- pivfigissariaxarpavut avdlatigut ajungitsorsiagssalersordlugit. tauva påsinarsisaox uvagut o- xaruvta: asassåka ikingutit — u- kiox måna agdlagparput 1975 a- jomartorsiutdlo atutuarsimavox 1953-imit sujornatigutdlume. pia- rérsimaguvse akuerisavdlugit „pi- kordlungnerussut" imalunit „ili- niardluarsimånginerussut" iliniar- titsissugssat — åmalume piarér- simavdluse aggersitaxardluaru- mavdlune aningaussatigut taper- dlugit, sox tauva xangarssuardle nåmagtumik iliusexarsimångilase kalåtdlit iliniartitsissutut iliniaru- malersardlugit „akitsordlugit", taimailivdlune iliniartitsissutut suliax aningaussatigut pilerinarsi- sitdlugo? pexatigalugo „atordluar- sinaunerussut" „iliniardluarsima- nerussutdlo" pigssarsiarisimåsaga- luarpavut, pigssarisimåsagaluar- parputdlo erxigsisimanerussumik åmalo atuartunut angajorxånut- dlo inungnut pitsaunerussumik a- tuarfexarnex. OKautsit kulturilo pissareriardlugit tauva tugdlé tuavinax agssortui- nialisåput patsisiginiardlugo ka- låtdlisut iliniutigssanik atuagka- nik namagtunik pexångitsox. tå- ssunga oxåinarsinauvugut iliniu- tigssanik kalåtdlisunik naxiteri- nexalerérsimangmat 1930-kunile akerdliuvfiginexardlune danskit pissortåinit kigaitdlagsagkamik. taimanikut aningaussagssailexi- nex pissutausimagpat, sule uv- dlumikut tamatumuna ajornartor- siut angneruvox. taima agssortu- nex någssåungitsumut ingerdlasi- nauvox, uvagutdle måne kisame påsilersimavarput, danskingorsai- niardlune ilungersornerit, inui- angnut avdlanut ilångussiniarne- rit 1953-ivdle sujornagut pilersi- massut. iluaxutaunaviångilax pi- ssortat danskiussut tupagdlutik ussersuatålisagaluarpata ugper- narsainialerdlutigdlo erxainexar- sinåungitsordlunit kalåtdlit oxau- sisa kulturiatalo toxuniamigssait. issiginerdluta sianivdluångitsu- gut? inup kiavdlunit isumaliorsinau- ssup sukutdlunit pissutsit paitsor- sinåungilai imåitut: 1. atuarfingme OKautsit periaut- sitdlo danskiuput 2. agdlagfingne oxautsit danskiå- put 3. sulivfingne oxautsit danskiuput 4. erxartussivingne politinilo o- xautsit danskiuput 5. nangminerssorfiussune imerni- artarfingnilo oxautsit danskiu- put 6. niuvernerme niuvertarfingnilo oxautsit danskiuput. kalåtdlisutdlo kalåtdlinutdlo tu- ngassut pigissat migdlisarnexarsi- måput „angerdlarsimavfinarme" atugagssatut, tamåko kalåtdlisut oxalungnex ukiune 20-narnilunit atatisinaunerpait toxunagit? politikerit inigssisimanerat påsinardluåsagaluarpox atuartox måna oxåsagpat: kisiånime tama- tigut tusartuardlugulo atuarpar- put kalåtdlit politikeré aulajangi- nigssane pexatautitaussut kigsau- tigisimavdlugulo taima ineriar- tortitsinexåsassox. erxarsautigeriarsiuk ilivse nangmingneK politikikut sulisso- xarfigissase folketingime, kom- munine amtinilo. ilivse politikikut partise ima angitigissut, tåuko a- kornåne ilaxardlutik issiginexar- sinaussunik inoxatigingnut tunga- ssunut tamanut ingmikutårtunut ilisimassaxardluinartunik taima- tutdlo teknikimut tungassunik. taimåikaluartox nåmagigtaitdli- ortarput teknikikut pissortat ag- dlagfigtigutdlo pissortat imatut suleriausexartarmata, iluamik av- dlångortiterxuvdlugit periarfig- ssaxarane oxåinartariaxalersi- tauvdlune åp. kamåumerdlutik någgåraluarångata ingmikut på- sisimassalingnit igkamut pågussa- tut sapilersitaussarput. nåmagig- taitdliutigait „ugsagsårutåinauga- mik“. xanox isumaxarpit atuartutit kalåtdlit politikerialungue misigi- ssartut? partine årxigssussani- ngitdlat, tamarmigdlo avdlatut a- jornartumik danskit politikerinit misiligtagaxångineroxaut, sut ta- maisa sangminiartugssauvait, ino- Katigingne teknikimutdlo tunga- ssutigut, tåssame igdluatungeri- ssugssauvait naggatågut ingmikut ilisimassagdlit ilivse politikerivse ajornartorsiorfigissartagait. pexa- tigalugo ilivse politikerivsinut ili- karnikoxissunut angumangniar- tugssåuput sorpagssuarne isuma- xatigingniarfiussartune. xanox a- ngitigissumik periarfigssaxarpat piviussumik taigutåinåungitsu- migdlo suniutexarniarnigssamut? soruname ilerxuliutlnarnexarsi- mavcx danskit politikerisa ag- dlagfigtigutdlo ingerdlatitsissuisa, aulajanginerit åssigingitsut „i- ngerdlatinartardlugit" kalåtdlit politikeritigut sulivfexarfine, so- xutiginago tåuko pissugssautitau- nersut taimåinginersutdlunit, av- dlatdlo kingusingnerussukut nå- magigtaitdlioraluarpata, narruju- misimassumik nipagdlutik oxar- tarput tamåko tåssaussut kalåt- dlit politikerisa nangmingneK kigsautigissait, takuinaruk una u- nalo aulajangersarsimassåt. kalåt- dlitdlo politikererpagssuisa soru- name, måssa piviussunik tunga- vikikaluaxalutik, agdlåt tungavi- miningue takunex ajornapajår- tardlutik, avdlatut ajornarumik igitaujumanatik, tamåko pissortat isumaxatigineråinartarpait ilu- morsårdlutigdlo nalunaertardlu- tik, agsut erxarsardluarxårdlutik taimailiorsimavdlutik, tåssame nangmingneK erxarsarsinauga- mik. pissoxarångatdle, nipaitsumik pissugssat angisorssuit piarérsar- nexarsimavdlutik, taimailivdlutik nangmingnex agdlåt pivfigssa- Karfigerpiarnagitdlunit taigutåi- narmik akuerssinigssamut, tauva ilumut pissoKardluarsinaussarpoK, avdlat inunermutdlo atåssutexar- nerussut inuiaxatigit Kalåtdlit- nunåne sulivfexarfine ilisimati- taunigssamut angumerssisanatig- dlunit. tauvalo kingugdlerne pisi- massune imatut pissusiviussut er- xordlugit oxartoKåinarpoK erxig- sisimassumik sunersimanexarpa- lungitsumigdlo, tåssa puiuinarsi- manerardlutik. inuiåime tamarmik iliniagag- ssatik akilerxårtariaxarpait. AngmalortoK Olsen. 25

x

Atuagagdliutit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.