Atuagagdliutit - 14.05.1980, Page 27

AG
puiortariaKångitsutut
taiumassåka..
Nikolaj Fly-Petersenip uvane agdlagkamine Kanga
puissinit, Kilalugkanit, tingrmssanit nerssutinitdlo
OgdlissarneK xanordlo ugdliat taiguteKarnerinit ag-
dlauserissaKarpoK
Uvdlumikut mémat ardlåt su-
fniordlunit onartarput: puissito-
ravta. apererKigkåinilo: sukutsia-
nik (suanik)? tåssa akissutigssae-
rutlsåput. Kularutigingilara ki-
kutdlQrut atuartitsissut, atuartit-
sissflngikaluartutdlflmt ilumorne-
råsagåine taima OKarnivnik. ta-
Kiåna pivdlugo puiorneKardluinå-
Uginerine isumaKarpunga nalu-
ngingnigtunit agdlautigalugitdlo
titartaissartunit titartagartaler-
sordlugit puiorneKatsailineKarta-
rianartut; ilame agdlåt mémat
atuagagssåtut naKiterneKartaria-
Kardlutik.
uko pivåka: sujugdlermik pui-
ssip ugdliai. åipagssånik måtag-
dlip Ugdliai. pingajugssånik ting-
missap dgdliai. sisamagssånik
nerssutip (igdliai.
sujugdlermik: puissip ugdliai:
Puisse pilagdlugo sigkuniko amia
orssutalerdlugo pémårtarpåt (nu-
Uavta kitåne). angmardlugulo su-
Ugå sujugdlermik pérneKåsaoK,
tauva inaluå (inalugå) amorneKå-
saoK, tingue, anajarua, mavsålo
Pérnenåsåput. kanajautå (kaniau-
tå) pilagdlugo pérneKartarpoK,
1980-ime nålagkersuissuvta
atautsimlnerat maligtarisimavar-
Put-åsit, ninigarigavtiglme soku-
tiginartaningmata, sujunersåti-
aik samumiussissoKartitdlugo
akerdlerit kingmauterujdriartut
Kanga erininartånguarsse. atau-
serdle sujunersåt akerdleringnit
isumanatigineKartoK uvanga isu-
juaKatigerpiånginavko naitsumik
Jsumaga samumilårpara.
tåssa atareinartup ukiorpålug-
ssuarne aulisarneK pivdlugo Kini-
gaussarsimassup Niels Carlo
Heilmannip sujunersåtå. nunat
avdlamiut Kalåtdlit-nunåta imar-
tåne aulisartut pissamingnut aki-
lerårtitaussalernigssåt.
uvanga tåssunga isumanatåu-
Uginivnut isumaga imåipoK, ta-
°iåna atdtilisagaluarpat aningau-
ssautiligssuit aulisariutautigdlit
aydlane imame aulisagardliuleru-
nik aulisariutautitik perKulisa-
vait Kalåtdlit-nunåta imartånut
uulisariarniaritse uvagut akilisa-
vavut. sivfissatik påtalåjutigalu-
git ilarssuime akigssaileKinguå-
nginamik.
isumamalo åipånut s6rdlo nor-
skit savalingmiormiutdlo naut-
sorssåtigisaguvtigik, tamåko
°Kåinarsinåusåput akileråruteKa-
ravta Kalåtdlit-nunånut Inugtao-
Katauvugut aulisariutivut amer-
dlivdlugit kalåtdlit aulisartuisa
pissagssait ilångutdlugit pissari-
lersinauvavut. Kå, akilerårtalerni-
arta! uvangale tåssunga isuma-
Katåunginivnut sujunersåtigssa-
uiåraluara Sermitsiame nr. 12 ku-
PerneK 41-me Jørgen Olsenip
Nångmérsup erKupajårdlugo ag-
dlausererérmago isumaga tamau-
nga nåvara, akilerårtitsissaler-
Kerme aulisarusugtunut asule ne-
Kitauginåsangmat.
kikut isumaKataujumårner-
PUt?
tauva puai flmatålo åma pérdlu-
git. tauva sivssaertarpåt (suv-
saertarpåt?). ilonutai pingikat-
dlarneråne tunerssua pårnenå-
saoK. sakiaminé natarnuisigut
ulumik (savingmigdliinit) napine-
Kåsåput. najungassuisalo Kitera-
linut pulamanere åma taimatut,
pipitdlugulo-----pipitdlugulo —
tåssalo taimailerérdlugo ugdline-
KalisaoK.
puissivdlo timå sisamångordlu-
go angisunut ingmikortisinauvar-
put, taimaileriardlugo ima taiv-
dlugit: a) nianua Kungasialo, b)
talé, d) ugpatai.
niaKuata aungasiatalo ugdliai:
nianuane ugdlissat mardluinåu-
put tåssalo agdlerua nianualo
(imaKalo umerdlue).
Kungasiane ugdlissat: Kiviar-
tarfik, niuleK, Kungasimerngit
Kutdlersåt, Kungasimerngit at-
dlit sisamat.
taliata dgdliai: taleroK, pavfik
(pavssik), taj arnerit, amilerå, ag-
ssarKOK, kiasik.
timå pingasungordlugutaoK
ingmikortineKartarpoK ima: Ki-
inåvdluamussivdlunga,
Hans Mathiassen
(HansinguaK),
3911 Sisimiut.
merdlue, Kiteralé, najungassue
(niungassue, tulimåve), sakiamer-
nge, akuaminertagdlit.
najungassue ukuninga ugdlia-
lerdlugit: kangenarKut, najunga-
ssut sivnere atausiåkårdlugit
mardlukutårdlugitdlOnit.
sakiamernge: Kulit = sakiamer-
ngit Kutdlit mardluk pingasutdlu-
nit. sakiamerngit mardlukutårne-
nartartut. atdlersaitdlo uvagut
(Dånialikormiut) tikumik pissar-
parput. (tikutitorajugtunguingOK
autdlaeriatdlarKigsorssuångor-
tarput). tauvalo akuamerngit.
(napigtut, någtat pajugtfitigine-
Kåsagångata ilaisa amitsunguå-
ngordlugit — titorfiup tigungmi-
vianut putomusinaussuliaralugit
— sugdlussissungOK taima OKar-
tarput — namagtusårdlugit ug-
dlissarsimavåt.
Kiteralé: navguarsiortuinartar-
pait, najungassuisa Kiteralé, ku-
jamerngatalo Kiteralé.
ugpatip ugdliai: semoK, semup
pavssia, Kuik; silingnera, amine-
ra. akoK, kutseK. tauvalo ingmi-
kut taineKartarput: kujå pamiag-
dlualo.
tåssa ima OKarnane: puissito-
ravta, oKartOKartarpoK: niaKor-
torpunga, tajarnersorputit, akua-
minertorpoK.
måtagdlip ugdliaisa puissip ug-
dliai taimaerKatiginarunarpait,
tamåkuninga nalungingnigdluar-
tunik aitsåtdlo KilaluaK (Kilalu-
gaK) ugdlissaK. måtåtigutdle ing-
mikortitarnere taiginåsavåka.
sordlo KilaluaK KaKorsiarneK, tå-
ssa imaKa tatdlimat arfinigdlit-
dlo akornåne ukiulik. imailivdlu-
git tailåka maKaississoKarune
namingneKarumårama, tamåna-
lo nuånårutigiumårpara. Ilulissa-
ne pingoriartoravta Kilaluarto-
Katdlarångat ima taineKartarput
— KilaluartoKatdlarångat Kåina-
mit nauligtanik.
niaKua Kungasiata tungarnati-
gut pérneKartarpoK. niaKuata Kå-
vata må tå, kåvarsia (ordbogime
OKauseK tåuna nanisinåunginav-
ko taima agdlagpara).
uliutåta måtai igdlugit. Kilalu-
ausså. sakiaisa måtåt (såva). pa-
perua talerue. sarpé. — Kitsigsu-
arssungne Kilaluvkat pilagpait,
ningigssauvutdlo tigomarpavut.
tauva angutit ilåta pilerpånga:
»nångnangniarit« paitsordlugo
pilerpara: tåssa suna? tauva sar-
pisa pérnerisa akornat isigkami-
nik igdlikartipå, OKardlunilo: tå-
ssa »noK«. sunauvfame mamartu-
mik tamorassårumagåine oriartu-
gagssåungitsoK.
OKarérpunga aitsåtdle-å Kilalu-
varajugtune avgornerisa tainere
agdlagtugagssat. åmåtaoK ninge-
rineKartartut taputdlugit.
tingmissat avdlatut taigute-
KartineKartarput. miteK åsserså-
tigisavara, soruname erisagaK:
niaKua Kungasialo, Kungasianut
atåinarpoK Kulusua (tunua), kujå
(emualo), kaperdlua (såva), Katia,
agdlå, tåssunga atassarput isa-
rue, nåligssålo, niue (ugpatai) —
kujatåmiut ilaisa åma »memua-
nik« taissarsimavåt, tauvalo isi-
gai. nalungilara nunaKarfit åssi-
gingitsut åma ugdlivdlugo åssigi-
ngitsunik pissaråt iluitsCisiaringi-
kångamiko.
nerssutitdle åma ugdlissarnere
avdlåuput: tugto åssersusiutdlu-
go, tugto amérpå, ågtorpå. sisa-
mångordlugo ingmikortisavara:
Kungasia. Katigå. talé. ugpatai.
Kungasia. nalussuvtine nav-
guaKångitsåssaK, savik sangu-
ssårtiussårdlugo aitsåt navguar-
sissarsiaK.
Katigå: Kimerdlua — Kiteralia
— uliutåta neKå. najungassue —
tulimåve. sakiamernge akuami-
nertagdlit. talia: assautå (patia?),
agssarKua, kiasia. ugpatai: ingmi-
kortineKartarput: KUgtorai, kut-
sé, pamiagdlua (pamiua), kujå.
Atuagagdliutit kigsautigåt atuartartut
agdlagarissait amerdlasfit sapåtit aku-
nere tamaisa sarKumiutarumavdlugit.
taimåitumik idnutigårput naitsukut-
dlangnik agdlagtaricuvdlugit. ilångu-
tagssiat oKautsit 200 sivnersimagpati-
git amerdlanertigut åricigssuissoKar-
fiup nailisartariaicartarpai. atsiorsi-
mångitsut ilånguneK ajorpavut, kisiå-
nile ingmikut pissutigssaKarsimagpat
atermut taorsiutdlugo ingmikut ilisar-
naustnarsinaussarput. ilångutagssiat
nagsiuguk finga: Atuagagdliutit, post-
box 39. 3900 Godthåb.
iloKutai: tåuko aKajaruisa tai-
gutait A. Lynge: åmassulerutit-
ne takuneKarsinåuput.
taimailivdlunga sujulivunga,
Kularinago åma avdlanik erKar-
sautigineKartartut. tamåssa su-
julivta inåvdluarnerånut tunga-
vit ilait, kingugdliarssungnit na-
lulerneKartut. nerissagssanut
unaisuanartunut mamartunutdlo
taiutit (taigutit). »uiut — uigut«
— minertorpoK« agsut atorneKar-
tarpoK: sordlo: Kilaluaminertor-
poK, tugtuminertorpoK, auvimi-
nertorpoK avdlatdlo. uvdluvtini-
tut pinatik måkuninga: pélsitor-
poK (pølse) unsikujsuppitorpoK
(hønsekødsuppe) tikikumitdlo
(tyggegummi), tamåkua kingug-
dliarssuit tåinarileramikik (neri-
ssagssat asinganartut).
sordlo OKarérsunga nalunging-
nigtut narKiniarilinga, nuånår-
dlunga tigujumårpåka.
Kangåtsiame, april 1980,
Nikolaj Fly-Petersen.
isumaKatåungilanga
27