Atuagagdliutit - 02.11.1992, Blaðsíða 9

Qorlortorsuaq: »Greenchar« eqaluillu
Qorlortorsuarmi ingerlatseqatigiiffiup namminersortup kalaallit aalisakkanik avammut nioqquteqartarneranni
pissutsit allanngortippaat
NUUK(KK) - Namminer-
sornerulluttik Oqartussat
inuussutissarsiutinut an-
nertunerpaat ilaattut anin-
gaasaliiffigisimasaa tassaa-
voq Qorlortorsuarmi eqa-
lunnik tukertitsiniartarfik.
Ingerlanniagaq ajutuuip-
poq, massakkullu nammi-
nersortunut akiliisimasu-
nut tunniunnneqarsima-
voq. Taakku pisortat inger-
lataanniit allaanerulluin-
nartitumik an gu niagaqarlu -
tik eqalunnik tukertitsiniar-
tarfik taanna ingerlanniar-
paat.
- Tallimanngormat pisi-
nermut tunngatillugu AG-p
saqqummiussinera nuanna-
rinngivippara, ingerlatseqa-
tigiiffiup »Greenchar«-ip
siulittaasua aalisariutip
naalagaa Allan Idd Jensen
oqarpoq. Namminersorne-
rullutik Oqartussanit miki-
nerpaakkulluunniit tunis-
sutisisimanngilagut - 44
millioner koruunnillu taak-
ku tunissutaanngivipput.
Pisortat ingerlanniaraluar-
lugu ajutoorutaat ingerlati-
lersimavarput, namminer-
sortunimmi ingerlanneqa-
runi imminut akilersinnaa-
nissaa naatsorsuutigigatsi-
gu. Namminersornerullu-
timmi Oqartussat suna peri-
arfissarigaluaramikku? Im-
maqa aningaasaliissuter-
passuusimasut maangaan-
nartissagaluarpaat! Taman-
na inuiaqatigiinnut sumi-
ninnguakkulluunniit ilua-
qataanavianngikkaluarpoq,
taamaattumillu n amminer-
sortunut tunniunneqarnera
eqqortuliorneruvoq.
Upperilluinnarpara
namminersortut pitsaane-
rusumik akikinnerusumillu
ingerlatsisinnaasut pisortat
allaffimmiuinut naleqqiul-
lugu, Allan Idd Jensen oqar-
poq. Tassani uppernarsaa-
tissaavoq Inatsisartut im-
mikkut ittumik upernaaq
ataatsimiinnerat, tassanilu
Kaj Egedep naalakkersuisu-
ni ilaasortaanerminit tunu-
arnera. Ukiup affaani tassa
Royal Greenlandip nammi-
neq aningaasalersorlugu in-
gerlassimavaa, millionit tal-
limat missaannik akiliilluni,
aningaasallu taakku Inatsi-
sartut Qorlortorsuarmut
ilassutitut aningaasaliissu-
tigalugit.
- Uagut akikinnerusumik
ingerlassinnaavarput!
Aningaaseriviit
naaggaarput
AG allakkaluarpoq suut ta-
maasa tunissutisiarisima-
gatsigit ajornannginaarisi-
maqisugut, Allan Idd Jen-
sen oqarpoq. Ullumikkut pi-
ginneqataassutillit sisamaa-
vugut, 825.000 koruuninik
akiliisimasut. Aallarteriar-
nissarli immini naammann-
gilaq. Taamaattumik nam-
minersortuunerusut arfi-
neq marluk soqutiginnillu-
tik nalunaarsimapput, taa-
maalilluta piginneqataassu-
tigut 2 milloiner koruuninn-
gorsinnaassasut neriuuti-
gaarput.
- Pilersaarut naammassi-
neqassappat piginneqataas-
sutit taamatut amerlineqar-
nissaat pisariaqarpoq, ilaa-
tigut Qorlortorsuarmi eqa-
lunnik toqoraaviliornikkut,
Allan Idd Jensen oqaluttu-
arpoq. Isertuussaanngilarlu
»Greenchar«-ip Qorlortor-
suarmi inaarsaaniarnera-
nut aningaasat pisariaqar-
tinneqartut pissarsiariniar-
neri ajornartorsiutaasi-
mammata. Kalaallit anin-
gaaserivii marluk Grøn-
landsbanken aamma Nuna
Bank aningaasaleeqqataaju-
masimanngillat, tamannalu
eqqarsariarnartorujussuu-
voq, ilaa..? Ukiumut 4-5 mil-
lioner koruuninik aningaa-
sartuuteqartarnissaarput
naatsorsuutigaarput, ukiul-
lu marlussuit siulliit naat-
sorsuutitigut amigaartooru-
teqartassugunaraluarpu-
gut, kisianni Qorlortorsuaq
pileriarfissalipilorujussuu-
voq.
Aalisakkat nutaat
Allan Idd jensen ataasinn-
gorpat Frankrigiliassaaq
eqaluit Qorlortorsuarmi to-
qorakkat misiligutitut tuni-
nikkani nassarlugit, kisian-
ni Kujataani ingerlatseqati-
giiffiup aalisakkanik nu-
taannik tunisaqartarnissa-
mini periarfissaqarnerune-
ra paasisimavaa.
Allan Idd Jensen eqaluit as-
sartorneqarlutik puussaan-
nik karsimik tigummiartoq.
Karsi usissuummat eqaluit
ajortinnatik ullut qulit mis-
saanni piusinnaapput, taa-
maalillunilu tunitsivissanut
apuunniarnerini naammat-
tumik piflissaqalerluni. Un-
nittaqattaanngitsumik tu-
nisassiornikkut Qorlortor-
suarmi ullormut 2,5 tonsi-
nik sikuliortoqarsinnaavoq.
Karsimi 20 kilonik imaqar-
sinnaasumi sikut 15 procen-
tiussapput eqaluillu 85 pro-
centiullutik. Sikut qallius-
sapput, taamaalilluni eqa-
luit arriitsumik aakkiartor-
ligissavaat asiunaveersima-
tillugillu. Allan IddJensenip
aamma eqaluit sisamat oori-
aannaat Nuummi uiluinnut
tunisassiami poortuutaan-
nik poortorsimasut takutis-
sorpai. Eqaluit taakku sisa-
mat 800grammit missaanni
oqimaassuseqarput. (Ass.:
Knud Josefsen).
Allan Idd Jensen med en af
de kasser, som h vor i den fer-
ske lisk skal transporteres.
På grund af kassens gode
isolerende evner kan tisken
holde sig frisk i en halv snes
dage, og det skulle være ri-
gelig med til at nå fra Qor-
lortorsuaq til forbrugernes
stegepande i Holland og Ca-
nada. Ved en jævn produk-
tion kan deri Qorlortorsuaq
produceres 2,5 tons is om
dagen. I en kasse til 20 kilo
skal der være 15 procent is
og 85 procent fisk. Isen skal
ligge øverst, så den lang-
somt smelter og siver ned
over tisken og holder den
frisk. Allan Idd Jensen viser
også lire portionsørreder,
som er pakket i den samme
emballage, som han i Nuuk
pakker sine kammulisner i.
De tlre portionsørreder ve-
jer omkring 800 gram. (Fo-
to: Knud Josefsen).
- Periarfissat tamarmik
soorunalimi misilinneqas-
sapput, Allan Idd Jensen
oqarpoq, kisianni aalisakka-
nik qerisunik akikinnerusu-
nik tuniniakkat naammare-
erput. Taamaattumik aali-
sakkanik qerisunik tunini-
aanermi aningaasartuutit
Qorlortorsuarmi tunisas-
siorsinnaassutsimut naleq-
quttuunavianngillat. Ullu-
mikkut Qorlortorsuarmi
millionit afTangajaat eqa-
luutigineqarput.
- Eqaluit nutaajutillugit
tuniniaaneq ingerlanniar-
parput. Taamaattumik Kaj
Egedelu • Islandimeeqqam-
merpugut, tassanimiNorge-
milu tukertitsiniartarfinnik
ingerlatsineq Kalaallit Nu-
naannit sivisunerusumik
ingerlanneqarsim ammat.
Islandimi tukertitsisiniar-
tarfinnik takusaanitsinni
paasivarput Qorlortorsuaq
pinngortitap tungaatigut
taamatut tukertitsiniartar-
fissatut qanoq piukkunnar-
luinnartigisoq. Tamatuma
allanut naleqqiulluta siuar-
simanerulersippaatigut, ta-
mannalu atorluarneqartari-
aqarpoq. Islandimiinnitsin-
ni aalisakkanik nutaanik
nunarsuarmi tuniniaasar-
flnnut tuniniaanermut mis-
ilittagaqarluartumik aam-
ma suleqatissaqalerpugut.
Tassa islandiumiut
avammut siammarterisarfi-
annut ilanngutiinnaassaa-
gut, taannalu aqqutigalugu
pingaartumik Hollandimut
Canadamullu eqaluit tuni-
niartassallugit, malugalugu
eqaluit nutaajutillugit. Taa-
maaliornitsigut kalaallit aa-
lisakkanik avammut tunini-
aasarnerminni ileqqui al-
lanngortilluinnassavagut,
Allan Idd Jensen oqarpoq.
Qorlortorsuarmi eqaluit
qassit tukertinneqarsima-
nersut eqqoriarneqartuar-
tarsimavoq. Ingerlatseqati-
giiffiup »Greenchar«-ip eqa-
luit 800.000-iunissaat naat-
sorsuutigisimagaluarpaa,
kisitseqqissaarnermili paa-
sineqarpoq eqaluit 418.558-
iinnaasut. Tamatuma eqa-
lunnik tunisassiornissaq
naliliivigineqaqqittariaqa-
lersissimavaa. »Green-
char«-ip naatsorsuutigaa
1993-imi 1994-imilu eqaluit
100 tons tunisassiarineqar-
tassasut, 1995-imilu 200
tonsit. Massakkut aningaa-
saliissutaasimasut atorlugit
eqaluit 300 tons ukiumut
tunisassiarineqarsinnaa-
sussaapput. Kisianni Qor-
lortorsuaq ima imeqarti-
gaaq allaat 600 tonsit angul-
lugit tunisassiarineqarsin-
naasussaallutik, aatsaalli
amerlanerujussuarnik anin-
gaasaliivigineqareerpat.
- Naatsorsuutigisatsinnit
ikinnerusunik eqaloqarnera
pissutigalugu ukiuni siuller-
ni pingasuni amigartoorute-
qarfiusumik ingerlasaria-
qassaagut, kisiannili tassa
naatsorsuutigaarputt 1995-
imiit amigartooruteqar-
fxunngitsumik tunisassior-
sinnaalersimassalluta.
- Eqaluit Qorlortorsuarmi
toqorariarlugit sikulersor-
lugit Narsarsuarmut quli-
miguulimmik assartorne-
qartassapput, tassann-
gaannniillu avammut nu-
narsuup sinneranut ingerla-
teqqinneqartassallutik.
Misissuinitsinni paasisima-
varput eqaluit kilomut arne-
rikkamiut dollariinik arfi-
neq pingasunik akeqartis-
sinnaagigut. Aallarteriar-
nermi 200 tonsit tunisassia-
rineqarnerisigut 1,6 million-
er koruunit isertinneqas-
sapput. Dollarip nalingata
5,50 koruuniniit 6,00 ko-
ruuninut nikerarnera naat-
sorsuutigigaanni 8,8 aam-
ma 9,6 millioneer koruunit
akornanni isertitaqaataa-
sassapput.
- Eqaluit toqararlaat kar-
sinut ussissunut poortorne-
qartassapput, taakkunanilu
ullut qulit tikillugitt allann-
goratik piusinnaassapput.
Ullut taakku ingerlanerini
eqaluit Hollandimut Cana-
damullu apuunnissaannut
piffissaqartilluarpaatigut.
Grønlandsflymit pitsavim-
mik neqeroorfigitissimavu-
gut, tassami qulimiguullip
S-61-ip eqaluit 2 tonsikkaar-
lugit Narsarsualiaassinnaa-
vai minutsit 15-it ingerlane-
rinnaanni. Aasaaneranilu
umiarsuaaraq »Bjal« aam-
ma assartuutigineqarsin-
naasassaaq, Narsarsuarmut
nal. akunneri qulit atorlugit
ingerlaarsinnaasoq.
Ilaqutariit ingerlataat
Tukertitsisarfik ilaqutariit
ingerlataattut ingerlanne-
qassaaq, imilersorneqarne-
ra - kissassusia, nerlersui-
neq, toqoraaneq poortuiner-
lu Uanngullugit (eqaluit 200
tons pinngortissagaanni
nerlersuutissat 240 tons
atorneqartariaqarput).
Suliffissarpassuarnik pi-
lersitsinavianngikkaluar-
poq, imminulli akilersin-
naassaaq: Suliffissat sisa-
mat pilersinneqassapput,
kisianni ullaakkut arfineq
pingasuniit ualikkut sisa-
mat tungaannut sulifTiuna-
vianngillat. Inunnut Qorlor-
torsuarmi kusanaqisunik
avatangiiseqarluni avinnga-
russimasumi sulerusuttu-
nut suliffiussapput.
Qorlortorsuaq 1986-imi
naalakkersuisut Inatsisar-
tullu pilersaarutaannut si-
laannarmit tigusuusisanut
naleqqiullugit suliffissar-
passuunngikkaluarput, ki-
sianni piviusuupput sinnat-
tuinnaanatik, Allan Idd Jen-
sen oqarpoq. Eqaluit Qor-
lortorsuarmiitiinnaassava-
gut, taamaanngippammi
sqalunnik nutaavinnik tu-
nisassiornissamik isumap
tunngavia maanngaannar-
tinneqassaaq. Taamaattu-
millu Royal Greenlandip qa-
nittutsinni tunisassiorfiani
suliffissanik pilersitsisoqar-
navianngilaq.
Tunisassiornerup piler-
saarusioqqissaarneqarnera-
tigut tukertitsisarfik ukioq
kaajallallugu assigiimmik
eqaluuteqartuassaaq toqo-
rarneqarsinnaasunik. Taa-
maalilluni »Greenchar«-ip
quersuarnut qerititsivin-
nullu aningaasartuutit
pinngitsoorsinnaavai, tas-
sungali taarsiullugu inger-
latseqatigiiffik ukioq kaajal-
lallugu eqalunnik pisiffigi-
neqarsin naajuassalluni.
- Taamaalillutalu aallari-
arfitsinnut peqqippugut, Al-
lan Idd Jensen oqarpoq:
Namminersortut tukertitsi-
vik pisortanut sanilliullugit
pitsaannerusumik akikin-
nerusumillu ingerlassin-
naavaat. Tassanimi aalajan-
gersimasumik isummersin-
naaneq aalajangersinnnaa-
nerlu pineqarmata.