Atuagagdliutit

Árgangur
Tölublað

Atuagagdliutit - 31.08.1993, Blaðsíða 15

Atuagagdliutit - 31.08.1993, Blaðsíða 15
NR. 85 1993 ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN 15 12940-kkut ingerlaneranni meeraalluta silattorpugut imarput saarullipparssuamik ulikkaartoq, Nikolaj Heinrich allap- poq. (Ass.: Knud Josefsen) Kingulissagut pissaqaqqullugit All.: Nikolaj Heinrich, Nuuk Oqaaseq kingulissagut pis- saqaqqullugit oqaasiuvoq tamatsinnut tusaruminar- toq eqqissiallannartorlu. Taamaattumillu politikke- rit atussallugu nuannari- saat, minnerunngitsumik qineqqusaarutitut. Ataani atsiortunga oqaa- seq nuannersoq taanna pil- lugu arlalitsigut isumaliuu- tersortarpunga, pingaartu- mik pinngortitarsuup inuu- niarfigisatta immineerluni allanngorarnermigut sun- niisarnerata uumasunut imaani nunamilu uumasuu- sunut sunniutigisartagai eqqarsaatigileraangakkit, uagut inukulunnguusugut arlaatigut sukkulluunniit qanoq iliuuseqarfigisin- naanngisagut. 1940-kkut ingerlaneranni meeraalluta silattorpugut imarput saarullippassuar- nik ulikkaartoq, ilami qaqu- gorsuarmut nungussin- naanngitsutut allaat taama- nikkut takorluukkatsinnik. Sunaaffali tammannguaru- maartut kingulissagut sus- saarullugit uffali uatsinnut Kalaallinit piniapilugaann- guaratik. Akerlianilli taa- manikkut silattorpugut Nu- narput tuttoqanngitsorsu- aq, tuttunniat pavungarsu- aq ullorpassuarni pillutik pillutik ataasiakkaanngua- nik pisaqarsimasaraat, ilaat pigaluarlutik angiluttuin- narsimasaraat. Taamaakka- luartoq taamanikkut tuttut piniagaanerat unitsinne- qanngilaq. Aasiillimi kingu- lissaat tuttutassaqalerput, allaat amerlangaaleramik nunamik uumaffigisamin- nik nungullartitsiUuinnar- lutik. Taamaappoq pinngor- titarsuup inuuffigisatta im- mini uumasunut aqutsine- ra, uumasorpassuarnut as- sigiinngitsunut ajortumik pitsaasumillu kinguneqar- tartoq, kialuunniit inuup ta- makkuninnga soqutigisa- qarluni misissortuusup paa- silluinnarsimasaa. Inuiaavugut imatta nu- nattalu pissarititai uumas- susillit annermik kisiisa isu- malluutigalugit inuuniar- tuusugut, tamanna qangar- suarli Kalaallit inuiaat pis- suseralugu ingerlasimap- put. Ukiunili maanna nu- tarteriniarfiusuni avataa- niit sunnerneqarnerput ima annertutigilersimavoq inui- aat uagut kalaaliusugut, pissutsillu piviusut aallaavi- galugit suliniartuusugut upperineqarsinnaanerput Nunatta avataaniit aggerlu- tik oqariartortuusunit ima annikinnerutigilersimavoq allaat oqariartuutigisaralu- agut atorfissaqanngitsutut politikkerinit qullerpaanit isigineqalersimallutik. Pis- sutsit taamaalinerat inuia- qatigiinni Kalaallini minne- runngitsumik aningaasar- siornikkut kinguneqapilup- poq. Ukiut Nunatsinni nam- minersomerulerfigisagut sioqqutitsiarlugit annertuu- mik pingaartumik aalisariu- teqarnikkut siuarsaaneqar- poq, taamaaliorrtoqarpoq paasinarsimmat imatta tun- niussinnaasai ima annertu- tigisut piorsaanissaq tunn- gavissaqarluarluni. Taman- na sooq-unami Nunatsinni aningaasarsiornerup tun- gaatigut pitsanngoriaam- mik annertuumik kingune- qarpoq. Maannali qanoq pi- soqarpa? Inuit Nunatta ava- taaniit takkupput oqarlutil- lu ukorsiiaa taama atsigisu- mik aalisarussi naak kingu- aassassi pissaat? Nipi ta- manna aali sartut misilitta- gartuut akerlilerpaat oqar- lutik pisuussutsit pigisagut aallaavigalugit nungusaa- taanngitsumik aalisarpu- gut, aalisartulli taama oqa- lunneri politikkerit akisus- saasut upperinngilaat, aala- jangiippullu aalisariutit iki- lilerneqassasut, taamaalior- pullu. Taamalu pisoqareer- mat avataaniit ilisimaniat qanoq oqarpat? Ukiumut pi- saasartut tassaapput nun- gusaataanngitsumik aali- sarneqarsinnaasut, taa- maattumik ikilinissaat pisa- riaqanngilaq. Taama oqar- put uffalu inuiaqatigiinni aningaasarpassuit tamatu- munnga atorneqareersut. Tamatumali suna kingune- raa? Suliffissaaruttut amer- liallak. Qanga Nunarput anner- mik nammineerlutik inuu- tissarsiuteqartunik inoqar- neruvoq, ullumikkulli Suli- sartutut inuuniarneq ima annertutigilerpoq allaat Nu- natsinni oqartariaqalerluni pissaaneq taakkuninnga ti- gummineqalersimalluni. Taakku aningaasargiaqar- nermikkut minnerpaanngu- akkulluunniit millileriffigi- neqarnissaminnik tusaru- sunngilluinnartarput, taa- maattariaqarmammi, tå- rn annalu ilungersortuar- nermikkut pinaveersimatit- tuarpaat, taamaattuaqqu- narpullu. Akerlianilli Nu- natsinni aningaasarsiornik- kut tunngasut ilaat tassalu aali sar tut piniartullu pin- gaartumik mikinerusunik angallateqarlutik inuuniar- tuusut aningaasarsiornik- kut periarfissaminnik qa- noq ukiuni makkunani pi- neqarpat? Saarulliup tam- makarneratigut annertuu- mik annaasaqarput, tam an- nalu qalliinnarlugu tunisat akiisigut annertuumik mil- lileriffigisaapput, tamatu- malu qaavatigut kiisa aam- ma isumaliuutigituariligaa- sa ilaat kapisillit tunisas- siorfinnut tuneqqusaajun- naarput. Arfattarisinnaasat an galla teerarsortut eqqar- saatigalugit ikilisikkalut- tuinnagaapput. Tarajortik- kanik puisit ameeqqusaa- junnaarput. Ilalu kiisa aam- ma tuttunniaqqusaajun- naarpulluunniit. Tamakkua tamarmik tunngaviginer- paat kingulissagut pissaqar- niassammata? Ila tassaqa. Politikkikkut-una aqunne- qarnerput tamatumani an- nertuumik pisooqataasoq. TaamaakkaluartorU aalisar- torpassuit, piniartorpassuil- lu sulisartutulli aaqqiissu- tissanut ilungersuuteqara- tik pissutsinut ajorluinnar- tunut suleqataasutut inaali- simapput. Taamaaliorpullu ilaminnut ilungersoruma- galuartunut annertuumik noqitsisuunertik annertu- nerusumik eqqarsaatigina- gu. Taama ingerlaniaannar- sinnaanngilagut, ukiut kin- gumut qiviartariaqalerpa- gut, isumagullu peqatigiis- sinnaanermut sangutittari- aqalerpagut kingulissagut tugarissaarnerussappata. Ikiaroornartoq nunaqarfimmi All.: Nunaqarflmmioq Ukiorpassuunngitsut matu- ma siorna nunaqarfitsinni imigassaq ima ajornartor- siutaatigaaq ilaatigut ilaqu- tariit akornanni ullorpaa- lunni. Taamatut pisoqartar- nera nunaqqataasut akor- nanni oqaloqatigiissutaasa- lerpoq, tamatuma kingune- risaanik pisussaasut aqquti- galugit nunaqqataasunut tamanut ammasumik imi- gassaq siunissarlu eqqartor- neqartalerput minnerunn- gitsumik imigassap atorner- lunneqartamera salliutillu- gu nunaqqatigiinnit sakkor- tuumik oqallissutigineqar- talerpoq tupinnanngitsu- mik oqallittarnerujussuup kingunerisaanik imigassa- mik atuineq ilikkariartorne- qalerpoq oqallissutaaneralu millisimalluni. Tikinniagara ikiaroornar- toq tikeriarlara, ukiorpas- suunngillat kalaallit nu- naannut ikiaroornartoq eq- qunneqartalermat imator- suaq eqqartussanagu nalor- ninartoqartikkunarlugulu, taamaattorli atugaanera an- nertusiartortillugu paasisit- siniaaneq annertusiartorsi- mavoq, atuagassiatigut. Maanimi ima atugaatigi- lersimavoq inoqassuserput qiviaraanni tupinnaannar- poq nunaqqatigiinnit atu- gaanerujussua, ima ikiaro- ornartoq atortigilersima- vaat kaasarfimminit peer- sinnaanngitsutut isumaqar- figilersimallugu, tupinnar- poq nunaqqatigiit akornan- ni eqqartorumaneqanngin- nera, naak atugangaatsiar- tik nalunngikkaluarlugu una patsisigigunarpaat imi- gassamik atuinnginniassap- put sussa, nuannaamiarlik imigassartaqanngitsumik ikiaruuginnartarniarlik. Isumaqarpunga eqqissisi- manissaq piinnarlugu taa- matut eqqarsartarneq kuk- kuneruvallaartoq; ukiunimi makkunani peqqissuunis- sarput eqqartorniannguar- lugu qaratsatigut aserorte- risutut isiginngitsuusaagin- nassanerpagut, ilami inuu- suttuinnaanngillat ikiaroor- nartumik atuisut inuusut- tuaqqat aammalu utoqqaat, nunaqarfitta siunissaa tak- orluulaariartigut. Aammalumi ukiuni mak- kunani aalisagaqarnanilu suliffissaqaratillu aningaa- sanik kiaaku tuniuraanna- rai? Ilami nunaqarfitsin- niinnaanngilaq annertum- mik atugaanera. Tupigaara sanningasoq tungujortup inoqatini malersuinnama- git, sullinniakkani kifTar- tuussinnaanngimmagit, ilaasortanngortitsineq ta- manullu ammasumik bin- gortitsisuuguni naammagi- gaa, malunnaatilimmik su- llssagussi ilaasortasi ikiaro- ornartumik atuisut sullin- niarsigit inuit ataasiakkaat sussuteqanngitsut sallu- liuutiginagit, peqatigiiffissi sunaana siunertarigaa, ma- leruagassasi ataatsimoorlu- si qupperarniarsigit. Qulequtaq ikiaroornartoq nunaqarfitsinni, ataatsimo- orluta oqallisiginiartigut terbsiuineq piinnarlugu. Unalu eqqarsaatigeqquvara atuisartunut, kalaallit nu- naanut ikiaroornartumik eqquissuisut tassaapput inuiaqatigiinnguanik an- nertoorujussuarmik ajor- nartorsiortitsisut, tassaap- put taakku ataatsimoorluta atsaat tassa oqallisigisaria- qaqqavut. Kalaaliusutit eqqarsarta- riaatsit kusanartoq pigiin- narusukkukku nuannaarlu- tit suleqataagik, kalaaliusu- gummi ataatsimoorluta ajornartorsiutit eqqartorta- garput nangeqitigut siunis- sarput qaamaneroqqullugu. Pineqarnerput ajortikkiartorpoq All.: Peter Christensen Eqqarsaatikka malillugit naalakkersuisut milufiitik igittariaqalerpaat, taama oqaminnut pissutigaakka kalaallit inuutissarsiornerat artornarsigaluttuinnarmat, taama oqarninnut pissuti- gaakka inuutissarsiortut pi- niagaat sulisartullu inuuni- arnerat artornarsigalut- tuinnarmat miluffinnik igit- teqqusinera ima isumaqar- tippara ilassinnissutinut aningaasat naalakkersui- sutta atortagaat inuutissar- siutaarutilersunut aningaa- sat atornissaat kissaatigina- qimmata. Uagummi kalaallit ag- guutit atortakkavut joorlU- mi kunngillu inuuiani ato- runnaareerpagut. Eqqar- saatimali aana anginersaat upernassaq naalakkersuisut naatsorsuutaat qulaarunne- qaramik 20 million-inik amigartut, kalaallinut pi- suussuteqanngilluinnartu- nut akileqquneqarput soor- lu imatullusooq oqarlutik imeqigassi pujortaqigassi Uissi taakku akilerniarsigit. Ukiut amerlaqaat atassutip tamaviaarussisarnera siu- mukkunnilli tusaajumane- qanngilluinnartoq Ilulissa- ninngaanniik oqaaserisaa imigassaq pillugu assut nu- annersuupput, taamaattu- mik politikkikkut amma- suunera eqqortoq nuannaa- rutigiuarpara.

x

Atuagagdliutit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.