Atuagagdliutit - 04.05.1995, Qupperneq 7

DANMARK I AN1GUISITAAV0Q • DANMARKS BEFRIELSE
1945-1995
7
Inormatigut qujanaraluaq
Taamani Kalaallit Nunaanni inuuneq annilaartarnermik ilaqaraluarlurii
sapilersitaanermik misigiffiunngilaq
Allattoq Hans A. Hansen
Sorsunnerup nalaani helikoptere amerikarmiut aallatitaata
illuata eqqaanut mittarsimavoq.
Under krigen landede amerikanske helikoptere ved den
amerikanske ambassade. (Ass.nammineq pigisaq/foto:
privat eje).
Qanoq pisoqassava? -
Nunarput Danmarkimut
attaveeruttoq tusarlugu a-
peqqut taanna inuusuttut
isumaanni kaavilerpoq.
Erfalasut qiteqqusimar-
rapput, utoqqartaasullu
nalunanngillat aarleritsas-
simaqisut. Amerlaqaat ila-
gisatik ikinngutitillu Dan-
markimiittut eqqaallugillu
oqamisut: Qularnanngilaq
takoqqinaveerpavut! Sor-
suttorssuillu akornanniittut
takorloorlugit qullingera-
raat. Tupinnanngilaq, i-
nuunermi qanoq iliumaar-
toq kikkunnut tamanut na-
lunarseqigami.
Nikanerli iluaqutaanngi-
laq.
Sorsunnersuaq kingul-
leq atuuttoq uagut llinniar-
fissuarmi ilinniartuuvugut.
Nuummiut qassiialuu-
gatta ullullu tamaasa piu-
magutta ilaquttavut taku-
sinnaallugit ajunngilaq.
Ilinniaqativulli amerlanerit
allamiuugamik naakkinar-
taraluarput atuanngiffimmi
angerlariataarsinnaaneq
ajoramik.
Taamanikkummi aqqutit
ajornartut ingammik sor-
sunnerup nalaani ajornar-
pallaarput. Qujanaqaarlu
naammagittarneq inuune-
rimmassuk, imaallaat pe-
rorput tarnimikkut nukit-
tuujullutik.
Inuusuttutut naleqqute-
ruttornermi imminut pigin-
naanngorsarneq, aqqu-
saagaqartarpoq assigiin-
ngitsunik. Taamani kristu-
miutut inuunerput aalaja-
atsuuvoq, taama isuma-
qarpugut. Taamaalluni
spejdereqarneq aallarner-
neqarpoq, ajunngilarlu
aamma taanna kristumius-
susermik ilaqartinneqar-
mat. Uagulli ilinniartut ma-
qaasisaqarpugut, inuttut
inuuneq tunngavigalugu
sumik arlaannik ingerlatsi-
vissamik noqqaalluta.
Nunatta Qitornai
llinniartitsisornguna Augo
Lynge nuannarisaripput in-
uusuttut isumaliutersorne-
rinut tusaaniartuunera pil-
lugu.
Taamaalluni peqatigiif-
fimmik aallartitsivoq Nu-
natta Qitornaainik atsikka-
minik. Isumaliuterput eq-
quippaa, ilanngussorpu-
gut. Naallu ilaanni upis-
sunneqartaraluartugut ima
nipilimmik: politikkertarat-
tagooq, - soqutigineq ajor-
parput. Aammamiuna poli-
tik aqqutigalugu inuiaqati-
giit ingerlarngat iluarsaan-
neqartartoq.
Taamani ilinniartuussut
kingorna sinerissamut si-
ammarput assigiinngitsu-
nillu atorfinitsiterlutik. Su-
liamikkut iluarineqarsima-
riaraangamik naapillutillu
imminnukasik oqarfigisar-
aat: ukiunimi taakkunani il-
inniartuugatta - ilaa?!
Sorsunnerup nalaani ki-
ngornalu ukiorpaalunni
malugisimavarput Ameri-
kamiut sunniusimarngat
suli tassaasoq. Sineris-
satsinniittut sakkutooqar-
fiit uagutsinnut palleqqu-
saanngillat. Sorsuutit ava-
tinnguatsinnut kisartut inui
ikaararaangata paarsisui
politiit malinnaasarput.
Taamaakkaluartoq sor-
sunnerup ukiuisa ingerla-
neranni naalungiarsuit i-
nuusarput assut amerika-
miungas.ut.
Aalaatiit sakkutuullu
atisarsui
Niuertarfinni pisiassat qa-
nganit amerlanerulerput,
aammami Amerikamit al-
latsitsisarpugut, perruu-
maataarutissat ilanngullu-
git.
Apeqqutaavorli naam-
mattusaariuarluta inuunit-
sinni tamakku ilumut pisa-
riaqartinnerivut. Ilaatigut
taamaappoq. Soorlu Ame-
rikamiut qulliussuat Aalaa-
tiit (Aladdin), pilluaqqussu-
tisiatta ilagaat, qaamaner-
mik piinnarani aama timi-
mut iluarinartumik kissar-
nermik tunisisarami. Paa-
soorutigaluguli sussaapi-
lussuanngilaq!
Allalu: Sorsunnerup
naanerata missaani niuer-
tukkoortumik tusarparput
quersuarmiittoqartorooq
sakkutuut atisakorsuinik,
kikkut piumasut aaginnar-
sinnaasaannik. Qanoq it-
tuuneri paaserusunnermik
inuusuttut arlaliulluta taku-
niaavugut. Sunaaffaaku
sakkutuut naalagaasa ati-
saat, kavaajat qernertut
qulaaniit ammut atasunik
illugiinnik attatillit, kiisalu
sakkutuut naalagaasa na-
saat, qillertunik teqqiallit,
kisianni saqqarmiortaqan-
ngitsut.
Naammagisassarsiori-
arluta pisaartoratta kusa-
navinnik assuutitaartorpu-
gut.
Aqqusinikkut aallaraa-
ngatta allaanerooq ajorpu-
gut sakkutoorsuit! Uffa im-
maqa ilaatigut tulluarivalla-
arnagit.
Sorsoqataasimanata i-
munga sakkutuujugallar-
ujugut.
Qaartartorsuit
Ataasiarlutami qaartartor-
suarmik takugaluaqaagut.
Ilaannikkununa tutsiutto-
qartartoq sinerissata ilaani
qaartartumik tipeqqasu-
mik nassaartunik. Taa-
maattoqartillugu Nunap
naalagaa inerterisarpoq
taama ulorianartigisumik
pallittueqqusinani.
Nuummiut qaartartorsi-
aat imaani puttasartoq
qeqertat avaltiit ilaannut ti-
pisimasoq tusarneqarmat
pujortuleeraq angallatiga-
lugu niuertussaq - tamak-
kuninngagooq paasisima-
salik - qaartitsiartortoq a-
ngutit sisamaalluta ila-
gaarput. Tikeriaqaarput
qaartartupiluunersuaq u-
lammaarissoq, ulinnerup
timaa’tungaaniittoq, ersi-
naq! Niuertussap peqqu-
aatigut ungasissumut pil-
luta tatrisimaqqulluta,
namminerooq qaartitsis-
sutissani piareerunigit ma-
lissagamisigut.
Qanoq ittorsuusimane-
rami qaanngilaq. Ilami ul-
lup ilarsua utaqqigaluarlu-
talu, niuertussaq oqarmat
tassa qaarnaveersoq, a-
ngerlaannarpugut. Kingor-
na sarfarissimmat takuni-
aqqillugu - taamak peqa-
raluanngilaq, qaarpallattu-
millu tusarnata! Qularnan-
ngilarmi sarfap aallarutere-
ersimagaa.
Kattuteqqinneq
Akeqqat ajorsareersima-
lersullu - aasarik, alianaak
- Disko Danmarkimiit tikip-
poq kalaaleqaterpassua-
vut sorsunneq naallugu
Danmarkimiissimasut ilaa-
soralugit.
Ilalu takullugit nallin-
naqaat, tupinnaannartu-
mik atisarlupput.
Sikaritsiutivut sukkulaa-
taativullu takuleraluarlugit
upappaat, uffa tassa ilan-
nguisa qullii uluaasigut
kuuttut, tassali taamaattu-
nik takujumallarlutik nuan-
naarnermik. Soorngunami
pivut nungutserlugit tunisi-
sarpugut, pisuutut misigi-
simanata, qamuunali nu-
annaarluta piumasaannik
pissaqartikkatsigik.
Ulloq Danmarkip anigui-
sitaaffia aamma Kalaallit
Nunaannut aniguisitaaffiu-
voq. Tassalu qujanartua.
Amerikkarmiut nuummiunit
tupigusuutaaqisumik tunis-
suteqarput, tassa Nuummi
lastbili siuilerpaaq.
Til stor forundring for be-
folkningen i Nuuk forærede
amerikanerne byen en last-
bil.