Atuagagdliutit - 20.08.1996, Blaðsíða 11

Nr. 64 ■ 1996
11
GRØNLANDSPOSTEN
Silap allanngoriataartarnera isumakulutsitsivoq. Nunasameriarlimi ilulissat akornutaalillaaraat, ajornartorsiutillu aamma allat takkuttarput.
Vejrets skiften har givet anledning til mange overvejelser. Så at sige det ene øjeblik føhnvejr det andet isbjerge, og de problemer det kaster afsig.
Nurøsamermit pakasartinneq
Allaaserinnittoq assiliisorlu tusagassiortoq Lone Madsen
Ullut ilagaat misiginartoq
soorlu isit sioqqanik ulikkaar-
tut, siutit taratsumit milinnga-
suty niaqorlu soorlu issingi-
gassanik uutanik ulikkaartoq.
Angalaqatigiit arlaliulluni
ajorpallaanngilaq, talillu a-
junngitsumik iliorlutik, paar-
tiinnarlugit, isit siunermut
aappaluttunut qaqortunullu
toomemut sammitiinnarlugit,
ileqqoriliinnarlugu, ullorlumi
taanna aamma apuutissaqaar-
luni.
Ilakka marluk tusaagaluar-
pakka sila eqqartoraat, ka-
ngerlullu tullinnguuttoq qa-
noq ikaarneqassanersoq. Qe-
qertat arlaat imaluunnit qaq-
qat arlaat toraassanerlugu,
isilli sioqqanik ulikkaartut ta-
kusaat taamaallaat sineriak
isorartorpasissoq, taamaal-
laalli qatimalullunga akiga-
ma, toomerillu marluk aaqqa-
luttut qaqortullu maleqqiler-
nissaat naatsorsuutigiliinnar-
lugu.
Taamaalipallapporlumi.
Mallit allipput
Kangerluk angisuunik sam-
miveqatigaluta aalaneqarpoq.
Kangerluk ikertummat angis-
susaat naleqqupput, aalane-
rinnaagunillu uannut ajun-
ngillat. Aalanerilli qaavi qap-
piuleraangata nuannariun-
naartarpakka. Aalanerillu uku
taamaalipput.
Toomerit marluk millisi-
maqigamik nilliagaluarama
tusaanngilaannga, kangerlul-
lu sinerlugu sammivissivu-
nga, ikaarnagu, aalanerillu
qaavi qappiunngitsut tikip-
pakka.
Isigisakka, tusaasakka eq-
qarsaatikkalu akomuteqaralu-
artut allatut ajornartumik - ki-
simiilerama - maluginniutik-
ka ilungersomerutittariaqaler-
pakka. Isikka siulliutillugit
kangerluup qinnguanut naati-
lerpakka, sermersuup tungaa-
nut, erngerlungalu paasivara
qilak soorlu nunasarnermik
nassataqartoq.
Nunas ameq.
Oqaatsip ingerlaannaq e-
qeertippaanga. Nunasarneq,
sermersuarmit kissartumik
anori anoraasuasartoq, tassan-
ngaannaq takkuttartoq.
Tassanngaannarnermik
sukkanerulluni takkuppoq,
eqqarsaatikkaluunniimmi
naanngikkikka sermersuup
tungaanit anorrimik kissartu-
mik anoraasuaffigitippunga.
Siutikka tarajoqamerinik, i-
simma sioraqameranik niaq-
qumalu issingigassanik uuta-
nik imaqameranik misigisuu-
sinikka anoraasuap ingerlaan-
narluinnaq peerpai, qarasa-
ralu ingerlaannaq iluarsitillu-
gu.
Nunasarnilerpoq
Oqaasipiluppassuit qaratsanni
kaavipput. Nuna, oqquiffis-
saq, sumi? Qeqertat siunin-
niittut, tungaanulli pingasori-
arlunga paariareerama: - A-
jornaqaaq, angusinnaanngi-
lakka.
Nunap tungaanut saagin-
narpunga.
Aalanerit oqqummukaartut
sekundit 30-t ingerlanerin-
naani assumukarlutik malin-
ngorput perseraarlutik, anor-
rimik sakkortuumik malitse-
qarlutik sakkortoorujussuar-
nik anoraasuartarlutik.
Uakkami marluk? Toome-
rit aappaluttut qaqortullu mar-
luk tungaannut qiviaipunga,
ingerlaannarli alla eqqarsaati-
gilerlugu: Uannut.
Nunamullu pisariaqarpu-
nga. Mallit anorilu sakkortu-
sipput, ingerlarsuamiarsaraa-
ngalu. Imminut perloqquvu-
nga. Sooq kangerluk taamaat-
toq ikaamiarsinnaavara nuna-
sarnersinnaanera eqqarsaati-
ginngilluinnarlugu. Ikaalerat-
sigut taamaattoqarnissaanut
takussutissaqarsimagaluarner
luni. Silasiutip takunissaa
periarfissaqarfigigaluarpara.
Taamak ilungersulerninnut
imminuinnaq pisuutissinnaa-
vunga - pitsaanerulinngilarli.
Kangerlummi maani inuu-
nera naassanerpara - imaluun-
niit imavissuarmut saaviguas-
saallunga tasamani naassa-
nerpara.
Kinngussagumami
Kinngugumami qanoq ilius-
saanga. Qaannama qaaniittuu-
tikka isigaakka, kinngussa-
gumalu qaannami iluaniittut
annaasassarpassuakka eqqar-
saatigaakka. Ilulissat kusanar-
tut assingi ersersagassat, ilu-
amik masannaveerlugit poor-
tornerpakka? Kinngussagu-
malu qajara annaassanerlugu?
Kaanngarsinnaassanerpu-
ngami. Gummersuakka tat-
toqissanerlutik. Nuannariin-
narlugu kinngugaangama ka-
millaangasarpunga. Atallaaq
masannaveeqqut atorfissami-
sut pissanerluni. Kialaartillu-
nga puttatillungalu. Arlaleri-
arlunga eqqarsaatigisamikuu-
ara atorlugu imaanut tingini-
arlunga, sulili misilinngilara.
Sooq?, maanna imminut ape-
raanga.
Nunap tungaanut qiviar-
punga. Ungasippallaartor-
suunngikkaluarpoq, ajoquti-
giinnarpaali qanorluunniit
paartigigaluaruma ingerlari-
arsinnaanngilanga. Toraagara
siulleq tassaavoq iluliaq nu-
namut qanittoq. Taanna nale-
raralugu qanoq ingerlanera
uuttorsinnaavara, sivisuumilli
siumut ingerlariarpallaanngi-
langa.
Isumannaarneq
Pingasoriarlunga iluliaq qa-
nillivara annakkuummerlu-
ngalu eqqarsarlunga: Uuatsis-
saaq, nuna angussavat, annas-
saatit, anorili sakkortuseqqit-
tarpoq eqqaasillungalu ma-
laannarluni suut tamarmik
aaqqissinnaanngitsut. Ano-
raasuartamerit sakkortusiar-
tuinnarmata qulalerpunga ilu-
mut isumannaatsumut pissa-
nerlunga, naamilluunniit. Isu-
mannaatsumulli pivunga.
Iterlamininnguamut oqqip-
punga, tassani anori, mallit
sikutallu akiorsinnaallugit,
aatsaallu eqqarsarsinnaan-
ngorpunga: Ilakkami?
Takusinnaanngilakka, ta-
kunnikkaluammaluunniimmi
ikiueriarsinnaanngilanga. Al-
latut ajornartumik nunamut
pinissara ilungersuutiginialer-
para. Inuuneq toquluunniit i-
maluunniit qannamik aseror-
toomissaq aalajangiunneqar-
tussaagaluarpata qularinngi-
lara qanoq ilillungaluunniit
nunamut pisinnaallunga,
maannali paasigakkut inuuin-
nartussanngorlunga, soormi
aamma qajara ilanngullugu
annaanniassanngilara. Ilua-
niipporlu VHF-radio. Nuna-
mut pinissanni pingaameru-
tippara ilama atassuteqarfigi-
niamissai. Paasiniassavara a-
jornatik marluullutik nuna-
mut pisimanersut - uangalu
navialineq qaangereerlugu
oqarfigerusullugit. Nunamulli
pinissaq ajornaatsuinnaan-
ngilaq. Malissuit qaarsunut
qaararput. Mallit arlaata qaa-
vanut ingerlanneqarluni nu-
namut periamissaq periarfis-
saavoq, navianartortaraali
ikerinnakkut unittoomissaq -
imaluunniit ajomersarissallu-
gu avammut utimut erfagiut-
sinnissaq. Imaluunniit qaan-
namit suli niorianngitsunga
mallip tullianit angutinnissaq.
Naammi ilakka marluk
Imaq ulikkiartornerani qaf-
fakkaluttuinnartoq periarfis-
sat assigiinngitsut pingasut
eqqarsaatigaakka.
Piffissaq ingerlavoq, nuna-
mullu pinissamut periarfissat
pitsanngoriartomatik. Iterlaa-
rannguami oqquillunga qaan-
namiinnera iluatakkaluarpara,
eqqarsaatigiuarparali ilakka
aarlaanniillutik radiortik am-
malugu naalaartut isumaalu-
lersimallutillu. Isumaalunner-
millu ikiortissamik kalerri-
saarilersimallutik, ujaasiar-
tortunillu helikoptererpalun-
nissaa annilaanngatigilerpara.
Naamik, aamma taamak sivi-
sutiginngilaq.
Ilamali nunamut pisimanis-
saat qulakkeersinnaanngilara.
Takoriikkakkami naapertor-
lugit uannit nunamut ungasin-
nempput. Immaqa imarpim-
rni Davis Strædet-imi saavil-
lutik ilungersorput - imma-
luunniit immap naqqaniipput.
Aamma tamanna peqqutiga-
lugu nunamut pisariaqarpu-
nga - paasiniarlugu ajunngin-
nersut. Radiokku akinngikku-
nik, imaassanerpa imarpim-
mut saavissimasut imaluun-
niit uattulli oqquiinnartut nu-
namut periarsinnaanatik. I-
maassinnaavorlu ingiaqati-
giinngitsut.
Soomnami VHF radio tigo-
riaannanngorlugu inississi-
massagaluarpara, allarpassu-
illi aamma tigoriaannanngor-
lugit inissinneqartussaapput.
Inoriaqqorpoq
Tassanngaanna malugilerpara
mallit allanngorsimasut, paa-
silerparalu nunasarneq inori-
aqqorsimasoq. Aalanerit u-
teqqissimapput.
Tamatuma sapiillisippaa-
nga, iterlannguamillu sallaat-
sunnguamik nuunnguaq uiari-
artorlugu anillakaakkiartor-
punga, soorlu pisariaqanngit-
sumik nipilioruma nunasar-
neq takkuteqqissasoq.
Nunasarneq taamak sivikit-
sigisoq siomatigut nalaanni-
kuunngisaannarpara. Qanoq
sivisutigaa? Akunneq ataa-
seq, imaluunniit aappaata af-
faa?
Nunniffissaasinnaasut ar-
lallit misilikkaluarpakka, i-
naarsuilli nunniffissaanngil-
lat, qeqertannguilli kanger-
lummiittut tungaannut qiviar-
punga, anorlileruttormat a-
nguniamissaat sapikkutilersi-
masakka.
Taakkunani nuniffissaq a-
jornaannerussaaq. Takanun-
narsinnaanerpunga? Sapin-
nginnerlunga?
Sermip nunallu tungaanut
isigivunga. Inoriaqqomerluni
imaluunniit asuli inoriaqqul-
latsiaannamerpa?
Qeqertani nunniffissaqarlu-
assaaq, takanunngartillungali
anorleqqilerpat. Taamaalillu-
nga anorrip tungaanut naapit-
seriassaguma imminut isu-
makkeerfiginngisaannassaa-
nga.
Misileerusutsappunga. Nu-
namit qeqertanut isigaanga.
Toraagaqarlunga nukikka ta-
maasa paarsuataaruma qanor-
mita sivisutigissava?
Minutsit 15-20-t?
Ilummut anersaarsinnarlu-
nga misileerialeqaanga. To-
raagara alassanagu, anorillu
sammivia arajutsinaveersaar-
lugu. Suli kitaaneerpa, kangi-
aneersorinarpa, kissarpa?.
Qeqertat tikilerlugit atsaat
qummut qiviarpunga, takuler-
paralu aappaluttoq qaqortorlu
nunamit aalaterisorujussuaq.
Arlarineraat takusinnaan-
ngilara. Aappaatalu tassani
takunera tupaallaatigeqaara.
Isumaqaraluarpunga kanger-
luup illuatungaaniissasut -
nunamut pisimassagunik.
- Tamarmiunerlutik?
Taamaassanngippat pissu-
ma aappi sumiinnersoq na-
lunnginnerlugu?
Qanillilluarama ilisaraara
Helle-p aalateriffigigaanga,
qeqertarlu siulleq uiarakku
toqqissiallaqalunga qaannat
MARLUK takuakka...
Iluliarsuit imaattut akulloqquallugit amiilaamaraluaqisut pinngortitap »qiperuillaqqinnera« alutorsaatigilaanngitsoomanngilaq.
Sådanne klodser er ikke til at spøge med, på den anden side er naturen nu en fremragende »billedhugger«.