Atuagagdliutit

Árgangur
Tölublað

Atuagagdliutit - 27.11.1997, Blaðsíða 10

Atuagagdliutit - 27.11.1997, Blaðsíða 10
10 Nr. 92 • 1997 GRØNLANDSPOSTEN PALASINAPASUMEERSOQ SISAMA- NIK UKIOQARLUNIATUALERPOQ Aalisagaqarluarnerani meeqqat utoqqaallu ulapputtaqaat Allattog: Pouline Møller marmik ikiuuttarput. Uanga suli qulinik ukioqalernanga utoqqarsuaq Albrecht Platou tarajortereqatigisarpara. Ilaa- tigut ullaakkut arfemgup mis- saani aallartikkaangatta un- nussuarmut sulisarpugut ullu- miummat tulaassat naammas- siniarlugit. Ataasiarlunga ima qasutigaanga unnukkut soraa- rama atisaajamissannulluun- niit nukissaqamanga. Taama- ni ataatama atisaajarpaanga, Ulrik Møller eqqaamasalik- kersaarpoq. Kisianni inuuneq sooruna- mi sulerulunnerinnaasiman- ngilaq. Ulrik Møller quuja- saarluni oqarpoq taamani marlunnik Napasumi bøme- haveqarsimallutik. Tassa »Si- oraatsiarsuit« aamma »Naka- tarferalak«. Pinnguartarfiit na- leqarsimanngillat. Sioraatsi- arsuit assut qajartortuusaarfi- galugit illuikkiorfigalugillu pinnguarfikkuminarsimapput, Nakatarferalimmilu meeqqat nakatarlutik unammisarsima- qaat. Ulrik Møller oqaluttuarpoq Nakatarferalammi ujaqqat a- ngisuut imminnut ungasiartut immikkut kisitsiseqartinne- qartut. Ungasinnerit eqqo- raanni amerlanernik point- innaffiusarlutik qaninnerillu nalikinnerullutik. »Børne- have«-minni pinnguffattarsi- maqaat meeqqat nukarliunerit paariitigalugit. Qisussanik katersineq Taamani aamma meeqqat pi- sussaaffiisa ilagisimavaat ar- nat qisussartartillugit ikiomis- saat. Issummi ukiukkut ikum- matigineqartarput kiassaati- galugit. - Taamatuttaaq qulliit i- kummatissaannik saarulliit ti- nguinik puisillu orsuinik siat- sisoqartarpoq. Illut tamarmik siatsiveqarput ikummatissarlu dunkinut immiullugu toqqor- neqartarpoq. Puisit orsui aam- ma tunisaapput siallugit qul- lernut orsussaliarineqartara- mik. Sorsunnersuup nalaani Amerikamiit tikisitaq qulleq petroliutortoq Napasumi atu- gaaleqqaarmat qaamaarilluin- nassusia tupinnaqaaq. Illumut iserluni inuiluunniit kanngu- naannangajapput qarsunga- ngaaramik. - Aasakkut asiaraangatta tu- piinnarmiinneq ajorpugut, Ul- rik Møller oqaluttuarpoq. - Napasormiut piliniarfigalugu aallaarfigisarpaat »Qerrulik«. Amerlasuut illunnguaqarput issunik qammalinnik, uagut ilaqutariiulluta arlalissuugatta annoraaminermillu tupeqa- rusunnata pappialarsuit ator- lugit »tupersualiortarpugut«, tassa qisunnik ikaajusalersori- arlugit qaavatigut pappialar- sualersorlugit. Assut ussittar- poq taamaallaallu saamigut isertarfiata tungaa annoraami- niusarluni. Angutinngooq Ulrik Møller oqaluttuarpoq Ulrik Møller angunnilu Johannes. Angutaa piniartuulluni Ulrik Møller sammen med sin far Johannes. Johannes var qaannamut nangiartunngorami aalisarnermut saappoq, fanger, men måtte gå over til fiskerierhvervet fordi han blev qatanngutigiinnilu angajullersaq Klaus piniamermut kajaksvimmel. annertuumik isumalluutaalerpoq. lugu angallaffikkuminaanne- roqaaq, taamaammat ukialiin- nartoq septemberimi oktoberi- miluunniit allanit tikinneqas- saartarpugut januarimi paartu- nik tikinneqamissatta tungaa- nut. Aprilimiugajuttoq angal- lammik tikittoqartarpoq. Ulrik Møller isumaqarpoq taamani annnertunerusumik angallavigineqanngitsumi na- jugaqamerup nassatarisaanik Maniitsormiut eqqaamiuilu assut immikkuullarissumik sumiorpaluuteqarlutik oqalut- tarput. - Taamani Atammimmiut tapaallakkaangamik oqaasin- naaraat »Tuu, soqqissaaq«. Taama avinngarusimallutik inuugaluarlutik peroriartor- nerminni ataasiarluniluunniit susassaalleqisimanerminik Ulrik Møller eqqaamasaqan- ngilaq. - Aalisakkat upemaakkut takkusimaalertillugit ukiassap tungaanut nunarfitsinni anner- tuumik ulapittoqalersarpoq. Kikkut tamarmik pisinnaasut umiaasamik aalisariartarput innuttaasullu sinneri tunisassi- omermut ikiuuttarlutik. Nuna- qarfimmiut pinngitsoqaratik suleqataasarput meeqqaniit utoqqarsuamut, ullaaralaamiit unnummut tulaassat tisanis- saat, salinnissaat, errortomis- saat tarajortertinnagillu qer- nertortaajarnissaat ulapputi- gineqartarlutik. Meeqqat iki- ortigineqartarputtaaq, soorlu umiaasanik nigguujaasillugit. Ulrik Møller oqarpoq taama tunisassiorneq upernaakkut taratsut aakkaangata aallartit- tartoq ukiakkut taratsut tig- gunnissaasa tungaanut. Nakatarferalak - Innuttaasut pisinnaasut ta- lla atuakkioqqullugu inakku- sunnaraluassusia. Oqaluttual- laqqingaarmat tusamaarlugu oqaluttuai takorloorumina- qaat, tassa inuit eqqartukkami pissusai tamaasa ilanngullugit oqaasertaqartippai assilissa- tullusooq erseqqissisillugit. Pissutsillu oqaluttuarisai nu- natta suli nunasiaanerata na- laaneersut ullutsinni nammi- nersornerulernerup nalaani peroriartortunut tupinnarluin- nartuupput, ilami tupinnaan- naratik upperiuminaassinaal- lutilluunniit. Taama takorluuilersitsisu- mik oqaluttuartoq tassaavoq palasi Ulrik Møller maanna soraaminngorluni Nuummi nuliilu Regine najugalik. A- ngerlarsimaffiat iserlugu alia- naaqaaq, pigisaat inuunerup imartuup ingerlanerani kater- saasut nalunamani. Soorlu ta- marmik oqaluttuassartallit. Aana matup qulaani Ulrik Møllerip ukiorpassuami qoo- rortoorisimasaa ukiut ingerla- neranni arlalissuamik puisis- sutaasimasoq, allaammi Na- pasup eqqaani 1959-imi aa- vermik pisaqassutaasimavoq aappaaguanilu Upernaviup eqqaaniittumi Kangersuatsia- mi nannussutaasimalluni. - Uumasut imminnut uan- nut pajugutigisaramik, Ulrik Møller kingumut qiviarluni illalaajutigaluni oqarpoq. Norskit arfanniat eqqaamavai Ulrik Møller septemberip aq- qamgani 1927-imi Napasumi inunngorpoq. Angajoqqaarai piniartoq Johannes Møller nulialu Pauline. Ulrik inuun- ngitsiartoq qatanngutigiit a- ngajullersarisimasaat Ulrik ajunaarluni toqusimavoq, qu- lamanngitsuminngooq umiaa- sami aalisakkat nigguanut qu- aalluni isilluni ajunaarsima- soq. Qatanngutigiit arfineq marluusut Ulrik akullersaraat. - Suli ukioqalernanga kissu- miartillunga Napasumut umi- arsuit marluk arfemik kalillu- tik tulakkiartortut takullugit eqqaamallatsiarpara, taassu- malu kingoma pilattunik ta- kullunga aamma eqqaamallu- gu. - Nuummi Ilinniarfissuarmi atualereerlunga 16-inik ukio- qarlunga Napasumut tikeraar- ninni anaanaga ukioqalema- nga takusattut eqqaamasannik oqaluttuarfigigannni oqarpoq umiarsuit tassaasimassasut 1928-imi aasaanerani norgi- miut naggataamik arfanniat tulallutik pilattut takusimas- sagikka. Nammineq eqqaa- mavaa aasaq taanna arfannia- nik Napasumut tulattoqartoq. Ulrik Møller oqaluttuarpoq meeraanermi nalaani aalisaga- lissuusoq. Napasoq taamani 130-it missaanni inoqarpoq aalisarnermillu inuuniutillit amerlanerullutik piniartunut sanilliullugit. Avinngarusimaneq - Maniitsup eqqaamiuulluni ukiuunerani assut avinngaru- simanarpoq. Avannaanut uki- ukkut sikusartumut sanilliul- Siornatigut arnat Ilinniarfissuarmi atuartartut ikittuinnaasarput, atuarfiullu qaliani ine- qartinneqartarlutik. Angutilli ilinniartut inaanni najugaqartinneqartarlutik. lmertartorneq qisussaasuaneq anartarfilerinerlu taamani ilinniartut namminneq isumagisassaraat. Tidligere var der kun få kvinder, der studerede på llinniarfissuaq. De kunne bo på over- etagen på llinniarfissuaq, mens deres mandlige kolleger var fordelt på fire indkvarterings- bygninger. De skulle selv sørge for natrenovationen og for at hente kul og brænde til kakkelovnen. asiarfimmut tikikkaangamik piniartup puisitaa siulleq angutinngoorutigineqartartoq. Tassa pisap sakiai igallugit angutinuinnaq sassaalliutigi- neqartarsimapput. - Taava kisimi »angutin- ngooq« nipaalersarpoq. - Ataataga siomatigut qan- namik piniarluartorsuugaluar- luni nangialerami umiaasamik aalisartunngorpoq, taamaam- mat angajora Klaus assut pini- amikkut isumalluutigaarput. - Asiarfimmi saarullinnik panertulinerup saniatigut pui- sit neqaanik nikkulineq anner- tuumik aallunneqartarpoq, taamatuttaaq kukkarnaalior- toqartarpoq puisit aavanik. Puisit aqajarua inalugaalu sa- leriarlugit aammik immerlugit panerserneqartarput kukkar- naatut sikatsillugit. Majimiit junip naanissaata tungaanut asiartoqartarpoq taamaalinerani eqalunniarfis- sanngortarmat. Sisamanik ukioqarluni atualerpoq - Angajoralu Jens ukiunik marlunnik uannik angajulliu- nerusoq qimanneq ajoratta arfinilinnik ukioqarluni atua- lertussanngormat aamma tas- sa uangat usorullunga atuar- usulerpunga. Qiamik sakku- lerlunga, ataatagalu allatut sa- pilerami atuarfitoqannguamut tusamaariartilaamiarlunga ila- gaanga. Tassani ajoqip Gert Fabriciussenip nalorsitsaara- luaraminga nalorsinneq sapi- leraminga atualeqquinnar- paanga. Tassa tallimaliisus- saallunga atualerpunga. - Annermik upperisarsior- nermik atuartinneqartarpugut. Biibilimi oqaluttuat aamma ajoqersuutit nassuiaasersorlu- git atuartinneqartarpugut as- sullu alanngaartinneqartarluta. Kingusinnerusukkut kisitsisa- lerpugut, Atuaaniutitaat atua- garilerpagut taamatuttaaq uu- masunik pinngortitamullu tunngasunik ilinniartinneqar- talerluta. Qallunaatut aamma atuagartaarpugut, kisianni qal- lunnaatut ilikkartoqarunan- ngilagut. Ulrik Møller apersortittus- sanngorami Maniitsumut pia- reersaataasumik atuariartor- poq. - Taamani Maniitsup pigi- saani apersortittussat tamaasa ataatsimoortillugit Maniitsu- mi katersoriarlugit atuartinne- qartarput, katilluta 70-it mis- saanniippugut. Apersortinnis- samut piareersamerup saniati- gut aamma nalinginnaasumik atuartinneqarpugut. Piareer- sarnerput naammassimmat nunaqarfitsinnut angerlarpu- gut kingusinnerusukkullu pa- lasi apersortitsiartorluni tikip- poq. Taamani ullumikkutut nerersuaqatigiinneq atorne- qanngilaq, kisianni ulluinnar- ni nerisassat takuneq ajukka- gut sassalliutigineqartarput. Soorlu tuutu, tunnoq nataar- naq panertoq assigisaalu.

x

Atuagagdliutit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.