Tíminn - 09.06.1976, Blaðsíða 11

MiOvikudagur 9. júni 1976
TÍMINN
11
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gisiason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Verð i lausasölu kr. 50.00. Askriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Þriðja aflið í
landhelgisbaráttunni
Það er orðið almennt álit, að íslendingar hafi
náð eins hagkvæmum samningum i Osló og frek-
ast var hægt að gera sér vonir um.Einkum sé það
þó mikilvægt, að Bretar hafa fallið frá sögulega
réttinum svonefnda og viðurkennt yfirráð ís-
lendinga yfir 200 milna fiskveiðilögsögunni.
Vegna þessa ákvæðis i Oslóar-samningnum geta
íslendingar nú hrósað fullum sigri i baráttunni
fyrir 200 milna fiskveiðilögsögunni og þurfa ekki
að biða eftir endalokum hafréttarráðstefnunnar,
sem óvist er hvenær verða.
Þótt þjóðin hafi oftast staðið saman um megin-
stefnuna i landhelgisbaráttunni, hefur oft greint á
um vinnuaðferðir og leiðir. Lengst til vinstri hafa
staðið þau öfl, sem aldrei hafa viljað semja við
þjóðir Vestur-Evrópu um þessi mál, m.a. vegna
þess, að þau hafa viljað nota þau til að koma á
ágreiningi milli Islands og Atlantshafsbanda-
lagsins. Lengst til hægri hafa hins vegar verið
þau öfl, sem hafa verið reiðubúin til samninga,
m.a. sökum þess, að þau hafa óttazt að ella gæti
risið hættulegur ágreiningur miUi íslands og ann-
arra þjóða Atlantshafsbandalagsins. Þriðja aflið
hefur svo staðið þarna á milli. Það hefur ekki
neitað að semja undir öllum kringumstæðum, en
það hefur heldur ekki viljað samninga um neitt,
sem kalla mætti afarkosti, eins og t.d. málskot til
Alþjóðadómstólsins. Það hefur þvi aðeins viljað
semja, að íslendingar mættu vel við una.
Þessi þriskipting kom allvel i ljós, þegar rætt
var um, eftir könnunarviðræður Einars Ágústs-
sonar og Geirs Hallgrimssonar við Anthony Cros-
land, hvort rétt væri að hefja samningaviðræður
við brezku stjórnina. Stjórnarandstaðan hafnaði
strax öllum viðræðum. Hefði hún fengið að ráða,
væri þorskastriðið enn i fullum gangi og engin
viðurkenning fengin. Þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins samþykkti fyrir sitt leyti á einum
stytzta fundi I sögu sinni, að viðræður skyldu
hafnar á grundvelli þeirra hugmynda, sem Cros-
land hafði varpað fram. Þingflokkur og fram-
kvæmdastjórn Framsóknarflokksins ræddu mál-
ið á löngum fundi, þar sem nær allir viðstaddir
tjáðu skoðun sina. Hún var einróma á þá leið, að
þvi aðeins bæri að gera samninga við Breta, að
þorskastrið hæfist ekki að nýju og viðunandi
viðurkenning fengist á yfirráðum Islendinga. I
hugmyndum Croslands var ekki neitt að finna um
þessi atriði. Ráðherrar Framsóknarflokksins
fengu siðan umboð til að vinna að málinu á þess-
um grundvelli. Það var fyrst eftir að nokkur
vissa var fengin um þessi atriði, að rikisstjómin
ákvað að hefja samningaviðræður við Breta.
Þetta er ekki i fyrsta sinn, sem Framsóknar-
flokkurinn hefur verið hið öfluga þriðja afl, sem
hefur ráðið mestu um gang landhelgismálsins, og
áorkað þvi, að sú leið var farin sem hyggilegust
var. Það er engin tilviljun, að hann er eini
flokkurinn, sem hefur setið i öllum rikisstjórnum,
sem hafa fært fiskveiðilögsöguna út. Á engum
mönnum hefur útfærslan i 50 milur og siðar i 200
milur hvilt meira en þeim Einari Ágústssyni sem
utanrikisráðherra og Ólafi Jóhannessyni sem
dómsmálaráðherra. Þjóðin hefur vissulega
ástæðu til að þakka þeim fyrir farsæla forustu á
þessu sviði.
ERLENT YFIRLIT
Sundrast Arabar
vegna Líbanons?
Bandaríkín og ísrael fagna innrás Sýrlendinga
SVO viröist nú, sem
borgarastyrjöldin i Libanon
ætli aö hafa heimssöguleg
áhrif, er geti gerbreytt gangi
mála fyrir botni Miöjaröar-
hafsins. Varlegast er þó aö spá
ekki mikhi um þetta, þvl aö
taflstaöan breytist oft skyndi-
lega i þessum hluta heims.
Astæöan er sú, aö samvinna
Arabaþjóöa hefúr oft veriö
skrykkjdtt og skammt milli
vináttu og fjaldskapar i sam-
búö þeirra. Hiö eina, sem hef-
ur tengt þær saman hefur ver-
iö andúöin á Israel. Þegar þvi
sleppir hafa þær og þó einkum
valdhafar þeirra setiö á svik-
ráöum hverjir viö aöra.
Borgarastyrjöldin, sem
hófst I Libanon fyrir um þaö
bil 14 mánuöum, er oröin með
mannskæðustu borgara-
styrjöldum um langt skeið.
Taliö er, aö um 25-30 þús.
manns hafi falliö I henni og er
það meira mannfall, en
samanlagt I þeim fjórum
styrjöldum, sem Israelsmenn
og Arabar hafa háö. Upphaf-
lega rakti borgarastyrjöldin
rætur sinar til hinna hefð-
bundnu átaka Múhameðs-
trúarmanna og kristinna
manna i Libanon, en eftir þvi
sem hún hefur staðiö lengur,
hefur hún snúizt meira upp I
þaö, aö vera átök milli hægri
afla og róttækra vinstri afla,
þar sem mikiö hefur borið á
Palestlnumönnum, enda hafa
öflugustu skæruliðasveitir
þeirra haft bækistöðvar I
Libanon. Ekki aðeins
Jórdaniumenn, heldur einnig
Sýrlendingar, hafa gætt þess
að leyfa ekki Palestinumönn-
um aö þjálfa skæruliðasveitir I
löndum sinum, þótt þeir hafi
stutt þá á stjórnmálasviöinu.
FRA SJÓNARHÓLI Sýr-
lendinga skiptir það miklu
máli, að sæmilegur friður riki
I Libanon. Fyrir stjórn Sýr-
lands væri þaö lika allt annað
en æskilegt, ef róttækir vinstri
menn tækju völdin i Libanon,
enda gæti þá vel farið svo, að
Palestinumenn réðu mestu
um stjórnarhættina. Þeir
gætu t.d. hæglega efnt til
styrjaldar við Israel á tönum,
sem hvorki Sýrland eða
Egyptaland teldi æskilega. Af
þessum ástæðum hefur stjórn
Sýrlands reynt að miðla mál-
um i Libanon, en þær tilraunir
allar farið út um þúfur. Stjórn
Sýrlands hefur þvl talið óhjá-
kvæmilegt að skerast i leikinn
með beinu vopnavaldi. Hún
sendi hersveitir inn i Libanon
Assad, forseti Sýrlands
fyrir nokkrum dögum og hafa
þær stöðugt verið aö færa út
yfirráöasvæöi sitt. Þessu hef-
ur veriö sæmilega tekiö af
kristnum mönnum og hægri
mönnum, sem telja stjórn
landsins ekki lengur færa um
aö halda uppi lögum og regl-
um. Vinstri menn og þó eink-
um Palestinumenn hafa hins
vegar snúizt öndveröir gegn
innrás Sýrlendinga. Þeir ótt-
ast m.a., aö Sýrlendingar
hyggist þrengja að skæru-
liða-samtökum i Libanon, likt
og gert hefur verið I Sýrlandi.
ÞAÐ er þessi innrás Sýr-
lendinga, sem virðist vera að
breyta valdataflinu i þessum
heimshluta. Aður en til inn-
rásarinnar kom, var Sýrland
talið ósáttfúsasta nágranna-
riki tsraels, stutt af Libýu,
trak, og Alsir. Egyptaland var
hins vegar talið sáttfúsasta
nágrannarikið, stutt af
Saudi-Arablu, Kuwait og litlu
furstarikjunum viö Persaflóa,
sem miöla Egyptum af ollu-
auöi sinum. Nú hefur þetta
alveg snúizt við. Stjórnir
Llbýu, Iraks og Alsirs, sem
eru allar vinstrisinnaöar, hafa
snúizt á sveif með vinstri
mönnum i Libanon og for-
dæmt innrás Sýrlendinga.
Sama hefur stjórn Egypta-
lands nú einnig gert, þótt
mörgum komi þaö á óvart.
Hún hefur rofiö stjórnmála-
sambandiö viö Sýrlendinga,
en tekiö upp aö nýju stjórn-
málasamband viö Palestinu-
menn, en þaö haföi verið slitiö,
þegar þeir fordæmdu siöasta
áfan gasamninginn milli
Egyptalands og tsraels.
Egyptar viröast nú óttast, aö
Sýrland, Jórdania og Libanon
geri meö sér bandalag, sem
semji viö tsrael, m.a. um
Golanhæöir og vesturbakkann
svonefnda, en tsraelsmenn
ættu auðvelt meö aö halda
áfram Sinaiskaga, ef þeir
væru búnir að sem ja viö áður-
nefnd riki.
ÞAÐ ÝTIR undir þennan
ótta Egypta, að Israelsmenn
og Bandarikjamenn hafa
óbeint lagt blessun sina yfir
innrás Sýrlendinga i Libanon.
Bandarlkin telja hana væn-
legatil að styrkja þau öfl, sem
eru þeim vinveittust i Liban-
on. Rússar, sem hafa vingazt
við Sýrland slöan Egyptar
rufu vináttusáttmálann viö
þá, veröa nauöugir aö sætta
sig við innrásina. Svo illa stóð
á hjá þeim, að Kosygin var i
heimsókn I Sýrlandi, þegar i
innrásin hófst.
Einsog áður er sagt, bendir
nú margt til, að upp úr þessari
innrásSýrlendinga hefjist nýtt
og flókiö valdatafl, sem erfitt
er að segja fyrir um, hvernig
muni lykta. Sýrlendingar telja
bersýnilega, að Egyptar hafi
brugðizt sér, þegar þeir gerðu
siðari sérsamninginn viö
tsrael. Vel má vera, aö þeir
geti nú hugsaö sér aö leika
sama leikinn. tsraelsmenn
láta sér vel lika þessar deilur
Araba, en óttast þó, aö bætt
sambúö Bandarikjanna og
Sýrlendinga gæti aukiö þann
þrýstíng Bandarikjanna, aö
tsrael láti Sýrlendingum eftir
meira af Golan-hæöum.
Fróölegt veröur aö fylgjast
meö fundi utanrikisráöherra
Arabarlkjanna, sem kom
saman i gær, til aö ræöa þessi
nýju viöhorf .Þaö mætti teljast
kraftaverk, ef honum tækist
aðfinna lausn, sem öll Araba-
rikin gætu sætt sig viö.
Þ.Þ.
Sadat og Arafat eru aftur orönir vinir
Þ.Þ.