Tíminn - 24.11.1976, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 24. nóvember 1976
13
19.00 Fréttir. Fréttaauki Til-
kynningar.
19.35 Rennsli vatns um berg-
grunn Islands og uppruni
hvera og linda Dr. Bragi
Árnason prófessor flytur
annað erindi flokksins um
rannsóknir i verkfræði- og
raunvisindadeild háskólans.
20.00 Kvöldvaka a. Ein-
söngur: Engel Lund syngur
Islenzk þjóðlögi útsetningu
Ferdinands Rauters. Dr.
Páll ísólfsson leikur á
pianó. b. Bóndinn á Brúnum
Sverrir Kristjánsson sagn-
fræðingur flytur þriðja
hluta frásögu sinnar. c.
Visur og kvæði eftir Lárus
Salómonsson Valdimar
Lárusson les. d. Miðfjarðar-
disin Rósa Gisladóttir les
sögu úr þjóðsagnasafni Sig-
fúsar Sigfússonar. e. Kynni
min af huldufólki Jón Árn-
finnsson segir frá. Kristján
Þórsteinsson les frá
sögnina. f. Haldið til haga
Grimur M. Helgason cand.
mag. flytur þáttinn. g. Kór-
söngur: Karlakórinn Fóst-
bræður syngur Söngstjóri:
Jón Þórarinsson. Pianó-
leikari: Carl Billich.
21.30 Ctvarpssagan: „Nýjar
raddir, nýir staðir” eftir
Truman Capote Atli
Magnússon les þýðingu sina
(9).
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir Kvöld-
sagan: „Minningabók Þor-
valds Thoroddsens” Sveinn
Skorri Höskuldsson les (14).
22.40 Djassþátturiumsjá Jóns
Múla Arnasonar.
23.25Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Miövikudagur
24. nóvember
18.00 Þúsunddyrahúsið.
Norsk myndasaga. Hola
eikin. Þýðandi Gréta Sigús-
dóttir. Sögumaður Þórhall-
ur Sigurðsson. (Nordvision
— Norska sjónvarpið)
18.20 Skipbrotsmennirnir-
Astralskur myndaflokkur.
7. þáttur. Steingervingarn-
ir. Þýðandi Jóhanna Jó-
hannsdóttir.
18.45 Gluggar Bresk fræðslu-
myndasyrpa. Furöuleg
listaverk. Sólhlifar úr
bambus, Vatnsveitur. Þýð-
andi og þulur Jón O. Ed-
wald. Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.40 Nýjasta tækni og visindi,
Nýjar gerðir flugvéla,
Hávaði, hiti og svefn, Veiru-
rannsóknir, í'ornleifarann-
sóknir neðansjávar.
Umsjónarmaður örnólfur
Thorlacius.
21.05 Á tiunda timanum.
Norska popphljómsveitin
Popol Ace flytur rokktón-
list. (Nordvision — Norska
‘ sjónvarpið)
21.50 Undir Pólstjörnunni.
Finnskur framhaldsmynda-
flokkur i 6 þáttum, byggður
á samnefndri skáldsögu eft-
ir Vainö Linna. Leikstjóri
Edvin Laine. Aðalhlutverk
Aarno Sulkanen, Titta
Karakorpi, Matti Ranin,
Anja Pohjola og Risto
Taulo. 1. þáttur Hjáleigu-
bóndinn. Rakin er saga
Koskela-ættarinnar frá
aldamótunum siðustu og
fram á miðja öld. Jussi
Koskela, sem er vinnumað-
ur á prestssetri, gerist hjá-
leigubóndi. Lýst er viðhorf-
um og lifsbaráttu kotbónd-
ans, en jafnframt er dregin
upp mynd af þeim miklu
umbrotum, sem urðu i
finnsku þjóðlifi á fyrri hluta
aldarinnar og hrundu af
stað innanlandsstyrjöldinni
1918. Þýðandi Kristin
Mantylá.
22.40 Dagskrárlok.
Hinrik
konung
konur hans
Eftir Paul Rival
hafði fyrstfundizt umvef ja hana eins og reykelsisilmur.
En þetta allt hafði í upphaf i orðið hinum unga trúrækna
manni ómótstæðilegt. Hinrik var nú farinn að efast um
að sambúð þeirra væri Guði þóknanleg, hann efaðist um
að Katrín væri dýrlingur, og sér til sorgar komst hann að
því að hún var mjög ófullkominn syndari. Hún var jafn
illa út garði gerð frá hendi Guði og Satans. Hún var ekki
lagleg og hana skorti hugvit til að geta talizt góður
rekkjunautur. Hinrik var undrandi að hann hafði ekki
f yrr uppgötvað þetta, eða trúað þvi sem vinir hans stað-
hæfðu. Hinrik var raunamæddur, er hann nú virti
Katrínu fyrir sér hann horfði á stuttan háls hennar,
dauf augun og hann hugleiddi að stöðugt var hún þunguð,
en alltaf til einskis. Hún var alltaf lasin og hafði hita, í
stuttu máli kona, sem í raun og veru var aldrei hægt að
koma nálægt, þar að auki var hún hlægilega tepruleg og
haldin sjálfsvirðingu, sem allt eyðilagði. Katrín játaði
allt fyrir skriftaföður sínum, en hann var óþolandi
munkur, sem hún hafði komið með frá Spáni. Að öllu
samanlögðu, þá var hún að vísu eiginkona, sem hægt var
að virða en ákaflega óf ullkomin- hvílunautur. Hún var
vafalaust mikil drottning, en hún var sannarlega engin
konungsgersemi. Katrín var allt annað en auðsveip, hún
reifst við Hinrik, henni fannst að hún gæti komið fram
við mann sinn eins og hann væri barn, vegna þess að hún
var sex árum eldri en hann, hún synjaði honum um hinar
minnstu skemmtanir, þetta endaði með því að Hinrik
fannst hún leiðinleg og fór að litast um eftir ævintýrum,
hann hefði svo sem getað sent boð eftir Elísabetu
Boleyn, en Katrin hefði komizt að því og hann óttaðist
rifrildi hennar, svo var Hinrik ekki sérstaklega hrifinn
af Elísabetu, hann þekkti hana of vel og þvi var hún hon-
um ekki lengur leyndardómur. Þar sem hann var nú
ákveðinn í að syndga, þá ætlaði hann að hafa einhverja
ánægju af því. Hinrik gerði Compton að trúnaðarmanni
sínum, Compton hafði nóg úrræði, hann hafði samband
við hágöfuga konu, hún var af Buckingham ættinni og
frænka konungs, þetta var gift koria, hún hafnaði ekki
tilboðinu og lofaði þagmælsku. Compton lézt sjálf ur vera
ástfanginn af henni, ef til vill hlaut hann sjálf ur eitthvað
af blíðu hennar, til þess að undirbúa hana og kenna henni
hvers yrði krafizt af henni, hann var að minnsta kosti
skálkaskjólið og milligöngumaður. Hinrik fannst
lífsþróttur sinn aukast, hann var enn göfuglyndur og vel
kristinn og þrátt f yrir líkamsatgervi og krúnuna leyndist
enn með honum það mikið af kirkjunnar manni að hon-
um fannst æsandi að syndga. Hann hafði ánægju af
þægilegum armlögum þessarar nýju ástmeyjar og þar
við bættist sú nautn að telja sér trú um að hann yrði að
vera mörg ár í hreinsunareldinum til að borga fyrir
þessa forboðnu skemmtun. Hann naut þess líka að f ara á
bak við Katrínu, en hún komst brátt að hinu sanna.
Katrin rannsakaði málið, öll hirðin njósnaði og
blaðraði, systir Lady Buckingham var ein af hirðmeyj-
um Katrínar, hún varð stórhneyksluð þegar hún komst
að svikunum og sagði frá öllu saman, bróðir þeirra
systra og æðsti maður Buckingham ættarinnar, mót-
mælti kröf tuglega og sagði þetta árás á heiður sinn.
Katrín fór grátandi á fund skriftaföður síns, sem lof-
aði reiði Guðs, fyrir svo opinberan hórdóm. Katrín og
skriftafaður hennar komu af stað svívirðilegu uppþoti,
eiginmaður Lady Buckingham neyddist að lokum til að
opna augun og taka þátt í uppnáminu, hann fór með konu
sina upp í sveit. Hinrik sat eftir, sviptur sinni elskuðu og
skömmustulegur fyrir að upp um hann komst, hann varð
nú aftur hreinlifur, af illri nauðsyn og neyddist til að
hverfa aftur í hjónasængina. Þegar þessi leiðindi höfðu
varað í nokkra daga, varð Hinrik Ijóst, að hann var þó
konungurinn, hann lýsti yfir því, að hann vildi engin af-
skipti hafa um einkamál sín og að hann léti ekki lengur
teyma sig. Hann vísaði allri Buckingham ættinni frá
hirðinni og rak spænska munkinn, sem æsti Katrínu upp.
Drottningin grét en Hinrik lét hana eina.
Hinrik var nú farinn að venjast hugmyndinni um
syndina, hann losaði sig við gömlu biskupana, sem voru
sínöldrandi, Wolsey var hirðprestur hans og hann ráð-
lagði konungi að lifa við glaðværð, sjálfur var Wolsey
sælkeri, hann stóð fyrir grímudansleikjum og veiðiferð-
um, hann þreytti skilmingar með Hinrik og naut yfir
höfuðailra gæða jarðarinnar. Wolsey samrekkti oft kon-
um og hirti ekki um að reka f rá sér (Dau óskilgetnu börn,
sem hann eignaðist. Hinrik fannst hann þægilegur fé-
lagi. Það var ekki f ráleitt að Wolsey rændi úrríkisfjár-
hirzl unni og seldi aðstoð sina hæstbjóðanda, en hann
eyddi líka óhóflega, heimili hans var hið fegursta i
London og Hinrik f lúði stundum þangað á kvöldin, til að
snæða með honum kvöldverð. Þá beið engin eftir Hinrik,
nema Katrín, en hún beið árangurslaust.
4. kafli
Mótstaða.
I hléi milli tveggja grímudansleikja, á milli rétta, er
setið var til borðs, ráðlagði Wolsey að fara í stríð, þess
krafðist og allur herinn, ásamt Howordunum, ungum og
gömlum, Brandon var þess og hvetjandi, Compton hélt
aðef hann yrði með, þá mundi það bæta honum upp mis-
tökin í Buckingham-ævintýrinu, og að hann gæti náð
aftur i þá peninga er hann haf ði látið af hendi, vegna af-
skipta sinna af því máli. Katrín og biskuparnir báru sig
illa vegna afdrifa páfans og píslarvættis hans. Hinrik lét
undan, en ekki nema að nokkru leyti, hann gerði banda-
lag við páfann, við Feneyjar og f jallahéruð Sviss. Ferdi-
nand gekk einnig í þetta bandalag en án þess að senda
einn einasta hermann.
Hinrik bar mikla virðingu fyrir páfanum, virðingu
guðfræðinemans fyrir prófdómaranum. En Júlíus Páfi
II, hafði ekki mikinn áhuga á guðfræði: Hann sagði —
„ Ef þú óskar eftir viðurkenningu, sendumér þá hermenn
og peninga." Hinrik lézt ekkert skilja, þannig leið eitt
ár. Nokkrir ensku lávarðanna létu Hinrik aldrei í friði,
þá þeirra, sem létu ófriðlegast sendi Hinrik til Ferdi-
nands, til að berjast gegn Márum, en þeir voru ekki f yrr
komnir á leiðarenda en þeir urðu ósáttir við Spánverj-
ana, þeir fóru því heim til Englands aftur, og voru reiðir.
Næsta vetur biðu Englendingar átakta, á italíu stóðst
ekkert fyrir Frökkum, og Júliusll átti í miklum örðug-
leikum. Um þessar mundir höfðu Frakkar ungan tvítug-
an hershöfðingja, sem alls staðar var sigursæll, Frakkar
tóku Brescia, og sigruðu heri Ferdinands og páfans í Ra-
venna. En svoféll ungi undra-hershöfðinginn, þá misstu
Frakkar móðinn og fóru burt frá ítalíu. Þegar Englend-
ingar heyrðu um þessa ógæfu, fóru þeir enn að hvetja
Hinrik til þátttöku, slíkt tækifæri var ekki hægt að láta
ónotað, en Hinrik var svifaseinn, hann sendi til Loðvíks
XII og krafðist að hann léti af hendi við Englendinga,
f ullan f jórðung af f ranska ríkinu. Loðvík konungur yppti
aðeins öxlum og bjó sig undir að taka á móti enska hern-
um, en enski herinn lét ekki sjá sig.
„Þetta var iummuleg mynd.
Þarna sátum við I tvo klukkutima
og sáum ekki einn einasta kú-
reka.”
DENNI
DÆMALAUSI