Mánudagsblaðið - 16.05.1966, Side 4

I"
Mánudagsblaðið
Mánudagur 1G. maí 1966
Kemur út á mánudögum. Verð kr. 10.00 í lausasölu. Áákrifenda-
gjald kr. 325,00. Sími ritstjórnar: 13496 og 13975.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Borgarstjórinn og rugluð andstaða
Um næstu helgi eru borgarstjórnarkosningar. Lít-
ill vafi leikur á því, að þar mun Sjálfstæðisflokkur-
inn bera sigur af hólmi, mjög verðskuldaðan sigur
þegar litið er á málin með sanngirni. Undanfarnar
vikur hefur svokölluð andstaða borgarstjórnarmeiri-
hlutans haldið uppi áróðri og skrumyfirlýsingum í
garð ríkjandi borgaryfirvalda. Vissulega er gagn-
rýni ætíð góð og gild, en mikið er undir því komið
hvernig gagnrýnt er.
Gallinn við gagnrýni andstöðuflokkanna í borg-
arstjórn er einfaldlega sá, af hendi valdaliðs Fram-
sóknar byggist hún á óstöðvandi hatri Eysteins og
liðs hans jafnframt sem betri mönnum þess flokks
er meinað að koma sínum skoðunum á framfæri.
Hvað kommúnista snertir er ekki um gagnrýni að
ræða né heiðarlega pólitíska andstöðu, heldur bygg-
ist allt hennar starf á takmarkalausum og hóflaus-
um kröfum, sem vitað er að útilokað er að full-
nægja, nema með þvílíkum drápsklyfjum á Reyk-
víkinga að efa mætti að allur almenningur stæði
undir þeim. En svo er jafnan um kommúnista að
þeir þróast ekki nema öngþveiti eða hallæri sé fyr-
ir dyrum, því vá er vítamínsprauta öreigaflokksins.
.fmislegt má finna með sanngirni að starfi meiri-
hlutans, sem nú ræður borginni. En hitt verður líka
að viðurkenna, að við Reykvíkingar höfum aldrei
búið við meiri framkvæmdir og almennari velmeg-
un en nú. Það þarf ekki annað en ganga um borg-
ina til aðsjá hvernig framkvæmdir og stórhugur
— jafnvel of mikill stórhugur blasir við. Sannleik-
urinn er og sá, að allt þetta er þegar öllu er á botn-
inn hvolft, raunverulega „one man show'' beinlín-
is verk Geirs borgarstjóra, því lítið hefur kveðið
að liðsmönnum hans á síðasta kjörtímabili, nema
það, að þeir hafa kosið að fylgja foringja sínum
nær umtölulaust'. Borgarstjórinn hefur hrint fjölda
gagnmerkra verka í framkvæmd, öllum borgarbú-
um til aukins hagræðis, heildinni mjög í vil.
Andstöðuflokkarnir hafa, líkt og sænsku komm-
arnir, haft upp á ekkert að bjóða nema slagorð,
innantóm, og persónulegar svívirðingar í garð
borgarstjórans. Honum er jafnvel kennt „aflaleysi"
og hækkun fiskverðs, framkvæmdaleysi og tómlæti
almennt um hag borgarinnar. Ekkert e.r fjær slík-
um ásökunum, enda ota kommar fram óreyndu
stelpuliði, fantasískum öfgamönnum á Moskvulín-
unni, sem sækja stefnu sína á rússneska sendiráðið.
^^mmmmmmmwmmm____■__mmmm
KAKAU SKRIFAR:
I hremskilni sagt
Ræfladýrktin og framfærsla — Ósvífniskröfur eða nauðsynjar — Það
al-dýrasta — Sjónvarp og fátækt — Slagsmál og slark á kostnað borg-
arbúa — Mál að linni — Dæmið í Alþýðublaðinu og sannleikurinn —
Gagnrýni og mærð — Langhundar og sjálfsaðdáun — Vandasöm atvinna
Ekkert sýnir betur, hve ó-
lánlega er fyrir okkur kom-
ið í opinberum málum en
hið mikla „uppsláttarefni“
Alþýðublaðsins um barna-
konuna, sem átti heima í
köldum kofa, barmaði sér og
grét fyrir framari blaða-
manninn, en gleymdi að geta
ástæðunnar til þess, að hún
bjó í kofaskriflinu ásamt
bömunum.
Það upplýstist að höfuð-
staðurinn, hræddur að venju
við kjökurkerlingavælið,
hafði boðið umræddri konu
sæmilegt húsnæði á hita-
veitusvæðinu, að vísu í timb
urhúsi, eins og margir efn-
aðir borgarbúar láta sér
nægja. Konan, orðin vön
hinni viðurstyggilegu dekst-
urspólitík borgaryfirvalda,
neitaði með öllu að flytjast
í svo ófínt húsnæði, en krafð
ist þess, að sér væri „gefin“
nýtízku íbúð, hreint út sagt.
Lýsti yfir, að borgarbúar
skulduðu henni húsnæði, svo
og börnum hennar. Ekkert
sýnir Ijósar hina háskalegu
linkind hins opinbera gagn-
vart ýmsu fólki, sem hér er
á framfæri. Víst má telja,
að hér eigi sómakona í hlut.
Hins vegar er létt verk að
benda á fjölmennan rumpu-
lýð, sem borgaryfirvaldið
heldur uppi í húsnæði, sem
er alltof gott fyrir það, enda
nýtur þessi lýður sín ekki
fyrr en hann er búinn að
rífa og skemma í kringum
sig, unz borgaríbúðin er
komin, þótt ný sé, í sama
horfið og þessar rumpur
kunna bezt við sig í.
Það er tízka nú til dags í
þessu þjóðfélagi, sem býr
við beztu kjör, sem þekkjast
í veröldinni, áð styrkja og
hlú að fullhraustu fólki,
dekra við drykkjulýð og ó-
nytjunga, seín til borgarinn-
ar rekast og kaupa sér frið
við þá með allskyns styrkj-
um og aðstoð. Kaupmenn
vita og segja fullum fetum,
að ávísanamiðar á vörur,
sem framfærslufólkið fær,
séu ætíð afgreiddir — að
beiðni þurftarfólksins —
með dýrustu tegund varn-
ings, hvort heldur er skór,
föt, eð*. önnur þarfindi.
Borgin er að fyllast af ó-
þurftarlýð, sem hér liggur
á opinberum styrkjum og
heimtar æ meira og meira.
Vitanlega er hér ekki um
alla styrkþega að ræða, held
ur mjög fjölmennar undan-
tekningar, sem færast nær
þeirri skoðun að Reykjavík
sé þeim skuldbundin, eins og
dæmið að ofan um konuna
sýnir. Heimtufrekjan er orð-
in óþolandi og skylda borg-
arstjóra, að kosningum lokn
um, að keyra þennan lýð í
sæti sitt, svo hann hafi sig
í hófi.
Það er dálítið spaugilegt,
og þó fremur 'úumkvunar-
vert, sem Alþýðublaðið,
Þjóðviljann og jafnvel Tím-
inn hafa að segja um
þessa vesalinga, fátækt
þeirra og harðneskjulegt líf.
Bent er á þá fáu „kofa“,
sem enn eru í borgarland-
inu, birtaí* myndir af ræksn-
um þessum. Gleymt er auð-
vitað að minna á þau fjöl-
mörgu drykkju- og slags-
mál, sem þama loga
daga og nætur, óg enn er
því gleymt, jafnvel af Þjóð-
viljamönnum, að þurfafólk-
ið þarna býr þó við sjón-
varp og annan óhollan lúx-
us, sem eflaust kostar nokk-
um pening. Það er sjálfsagt
að styrkja þá, sem styrki
þurfa. En hitt er jafn vit-
laust og hættulegt, að hjálpa
hverjum endemismanninum
á fætur öðrum, bara vegna
þess að hann hefur rekizt
hingað til borgarinar eða
jafnvel hætt að vinna og
sagt sig á „bæinn“. Þessi fá-
dæma linkind er ekki annað
en bmðl með opinbert fé,
bruðl, sem bograrstjórnin
má á engan hátt leyfa sér.
Það væri ekki úr vegi að at-
huga gaumgæfilega, hverjir
af þeim, sem sitja og heimta,
eigi í rauninni nokkurn rétt
á opinberri framfærslu. Það
væri ekki úr vegi, að borg-
arstjórinn sjálfur athugaði
úttektarmiðana þeirra og
þær vörar, sem hann greiðir
fyrir í nafni gafmildra borg-
arúa. Óvíst er um, að GeLr,
þótt hann persónulega sé vel
efnaður maður, myndi sjálf-
ur veita sér þann lúxus, sem
þurfalingar hans og landset-
ar okkar leyfa sér.
Nei, við skulum bíða svo-
lítið enn, áður en hent verð-
ur opinbera fé í klæði og
húsaskjól handa fólki, sem
liggur í ómennsku slagsmál-
um, jafnvel hálf- ef ekki al-
drepur hvort annað í hinni
miklu sæluvímu sem hið
ljúfa líf, á kostnað okkar,
veitir þeim.
★
Eg var að lesa ritdóm í
Morgunblaðinu. Það er oft
gaman að lesa ritdóma, eink
um ef taka má mark á þeim.
Þessi ritdómur er um nýút-
komna ljóðabók, ágæta ljóða
bók, skrifaða af viður-
kenndu, ungu ljóðaskáldi og,
ritstjóra. En það er ekki
Ijóðið, sem mig langar að
rita um, heldur er það mærð
in — þennan aðal íslenzkra
ritdómara, langhundarnir,
sem taka upp síðu eftir síðu,
í literatúr blöðum okkar.
1 þetta skipti virðist manni
í fljótu bragði, að, þótt gagn
rýnandinn minnist oft og lof
samlega á ljóðskáldið, þá sé
hann í rauninni miklu hrifn-
ari af sjálfum sér, ritsnilld
sinni og djúpri hugspeki.
Hann stiklar að vísu á ýmsu
varðandi skáldið sjálft, seg
ir það sem kallað er „alkunn
sannindi“ en hverfur æ ofan
í æ að kjamanum, sem er
ekki annað en — óbeint —
„er ég ekki snjall og sneð-
ur? — ha?“ Það er leitt, að
gagnrýnendur skuli þurfa
svona mikið málskrúð í
kringum eina bók. I erlend-
um bókmenntaritum, sem
gagnrýna heimsfræg skáld,
stórverk eftir og um heims-
fræga menn, er allt gert til
að vera stuttorður en kjarn-
yrtur. Hér er endalaus
mærð, endalaust snakk um
óskylda hluti, eins og þeg-
ar leikgagnrýnendur eru að
birta ævisöguatriði manna
eins og t.d. Shaw eða Mill-
ers, Hemingways eða ann-
arra risa á því sviðinu, og
bæta síðan hálfri leikskránni
við. Gagnrýni á fyrst og
fremst að lýsa skoðun gagn
rýnandans, byggðri á dóm-
greind hans sjálfs, en ekki
svo mjög lærdómi hans með
„sítöt“ í þæri bækur, eða rit
sem HANN hefur lesið eða
gluggað í.
Það er nefnilega dálítil
kúnst að skrifa gagnrýni,
miklu meiri kúnst en obbinn
af gagnrýnendum okkar ger
ir sér ljóst.
Það er leitt að vita til þess, að Framsókn, að
skipan Eysteins, heíur haldið uppi algjörlega á-
byrgðarlausri gagnrýni á rekstur borgarinnar. Full-
trúum flokksins hefur verið beinlínis bannað að við-
urkenna nokkurn skapaðan hlut sem vel er gerf,
heldur er farið í titlingaskít til að leita uppi bar-
áttumál, sem raunar eru borgarstjórninni algjör-
lega óviðkomandi. Þetta er því svívirðilegra, sem
þessum árásum er ekki stjórnað af fulltrúum flokks-
ins í borgarstjórn, heldur af blindu hatri Eysteins
Jónssonar í garð Reykvíkinga og málefna þeirra..
Öllu er fórnað til að koma öngþveiti og úlfúð af
stað.
Um "krata er ekkert að segja. Flokkurinn er mál
efnalaus, hefur reyndar ekki annað í huga en að
Öskar verði aðsioðarborgarstjóri; vissulega verður
svo að minnast á hitt baráttumálið, kerlingarraun-
irnar miklu. (Sjá Kakala).
Það er sannarlega góðs viti þegar gagnrýni er
við höfð. En þegar litið er á gagnrýni þá, sem and-
staða borgarstjórnarmeirihlutans hefur fært fram,
þá sjá allir, að hag Reykvíkinga: er enn sem komið
er bezt borgið í höndum Geirs Hallgrímssonar og
liðs hans. Borgarstjórinn er vissulega ekki óskeik-
ull, en hann er það bezta sem völ er á, og Reykvík-
ingar vilja ekki skipta um. né breyta hlutföllunum
meðan andstaðan svokölluð hefur ekki upp á ann-
að að bjóða en almenna upplausn, hrossakaup, úr-
ræðaleysi og brjálæðislegar kröfur hálfvitlausra
ungmenna.
Kaupmenn
og kaupfélög
/
Fyrirliggjandi:
Fallegt úrval af hvítu og niislitu
silkidamaski.
Kr. Þorvaldsson & Co. heildverzlun,
Grettisgötu 6 — Símar 24730 og 24478.