Tíminn - 03.09.1977, Qupperneq 2

2
Laugardagur 3. september 1977

Sementsverksmiöjan á Akranesi og mannvirki þau, sem henni heyra til.
Sementsnotkun lands-
manna hefur aukizt
áþ-Reykjavik — Sementsverk-
smiöja rikisins seldi alls 71.447
tonn af sementi frá ársbyrjun til
júliioka 1977, en 71.219 tonn á
sama tima I fyrra. Miöaö viö
reynslu undanfarinna ára,
mættiætla aö heiidarsala ársins
yröi um 142 þúsund tonn. Ef Sig-
ölduvirkjun er dregin út úr
dæminu, þá kemur íijós, aö sala
á almennan markaö er um þaö
bil 10% meiri frá áramótum til
júliloka en á sama tima i fyrra.
Sement á almennum markaöi
er selt laust og ósekkjaö til
steypustöðva i Reykjavik, Sel-
fossi og Ytri-Njarðvik, en sekkj-
að til allra annarra. A þessu ári
var 45% af heildarsölunni ó-
sekkjaö, en 55% var selt sekkj-
að. Sala á sekkjuðu sementi var
um 10% meiri i ár, en á sama
tíma i fyrra og sama máli gegn-
irum sölu á ósekkjuðu sementi.
Undraefnið reynd
ist gagnslítið
SJ-Reykjavik Ætlunin er aö Neyt-
endasamtökin veröi i framtiöinni
á varöbergi gagnvart röngum og
villandi auglýsingum. Þessi viö-
leitni er þegar hafin. t september
I fyrra birtist auglýsing i einu
dagblaöanna i Reykjavik þar sem
boöiö var „sannkallaö undraefni”
til aö hreinsa ryö, tæringu o.fl af
járni, áli og málmblöndum.
1 auglýsingunni voru notuð stór
orð og báðu forsvarsmenn Neyt-
endasamtakanna þvi Pétur
Sigurjónsson forstööumann
Rannsóknastofnunar iönaðarins,
um að láta rannsaka málið.
Niðurstaöan af þeirri rannsókn
varð sú, að „undraefniö” „Subet
de Rust” taldist hreinsa ryð af
stáli, en alls ekki ná hreinsihæfni
sandblásturs eða virburstunar ef
yfirborðiö er mikið ryðgaö eða
með valshúð. Efnið myndar
tæringar-varnarhúð á stal, en
varnarhúöin nær alls ekki gæðum
algengra málningargrunna hvað
endingu snertir. Endingin virðist
sambærileg við þá húö, sem
myndast við venjulega fosfór-
sýruhreinsun á stáli. „Ljóst má
þvi vera, að fullyrðingar aug-
lýsingarinnar fá ekki staöizt, i öll-
um atriöum”, sagði i svari Rann-
sóknastofnunar iðnaðarins.
Hættu strax að skrapa.
Gleymdu því að vírbursti
eða sandblástur hafi
nokkru sinni verið til.
Vift bjóAum ]w;r sannkallaö undracfni, scm hindrar
hvcrs kon.tr ta.-ringu, ryö, blctti, og cyöingu á járni, áli
og málmblönduin.
Biójið uni SUUET DE RUST (Ryðlcysir)
Þú munt sanníærast um
undur SUBET DE RUS’l
á 20 uiínútuin. Þú bcrö
| »a«S á ryð eða tæringar-
blclti mcð |>cnsli, rúllu,
' svampi cða klút, lætur
|>að standa á flctinum í
20 ininútur (í raun og
vcru cru 2 til i minútur
oftast nægilega langur
líini), og svo skolarðu |>að
af mcð vatni. Eftir
stendur hrcinn og
ýryðvarinn llötur.
SUBET DE RUST gufar ekki upp; |>að cr ócldfinu,
og auövclt í notkun.
Kynntu |>ér kosti SUBET DE RUST áður en þú
kaupir |>ér vírbursta!
Kæst í málningárvöruvcrzlunuin og á flestum
benzinstiiðvuin.
BÍLASPRAUTUN HF.
Skeifan 11 -Simi 35035
Auglýsingin um undraefniö.
Flug’leidaþotur voru
ógallaðar
OVEÐUR BATT ENDI Á
BJÖRGUNARÆFINGU
Laugardaginn 27. ágúst var
haldin samæfing björgunar-
sveita SVFt á Austurlandi. Föstu-
dagskvöldiö 26. hóf fólk aö reisa
tjöld sín á mótsvæöinu I Arnardal
skammt frá Þrihyrningsvatni. t
bftið á laugardagsmorgun hófst
dagskrá æfingarinnar Hófst hún
með þvi aö haldin voru stutt
námskeiö i skyndihjálp, notkun
kompása og korta svo og fjar-
skiptatækja.
Eftir hádegi var sett á svið
flugslys og leit hafin að flakinu.
Áður hafði verið komið fyrir litlu
jöklatjaldi i hrauninu skammt
vestan Kreppu, i u.þ.b. 20 km
fjarlægð frá æfingabúðum en
flugleiðir liggja yfir þetta svæði.
Táknaði tjaldið flak vélarinnar
en I þvi voru tveir „slasaðir
menn”.
A timabilinu frá kl. 13-14 lögöu
samtals 7 leitarflokkar af staö i
leitina. Laust upp úr kl. 17.00
komu menn aö „flakinu”. Var
gert að sárum hinna slösuðu og
þeir fluttir I sjúkrabil. Heim i æf-
ingabúðir var komið með þá kl.
19.00
Æfingin þótti takast vel og færði
mönnum margþætta reynslu sem
getur orðið dýrmæt, þegar til al-
vörunnar kemur. Svæðið sem
leitað var er 300-400 ferkm. stórt.
A meðan á leitinni stóö fengu kon-
ur og börn björgunarsveitar-
manna tilsögn i skyndihjálp og
lifgun úr dauðaddi. Farið var i
leiki og kvikmyndir sýndar.
Framhald á bls. 19.
áþ-Reykjavik. Fyrir nokkru var
frá því skýrt að McDonnelI
Douglas flugvélaverksmiöjurnar
og bandariska flugmálastjórnin
hefðu fyrirskipaö nákvæmar
skoðanir á DC-8 flugvélum vegna
þess aö sprungur heföu komiö
fram 'i vissum burðarhlutum flug-
vélanna. Flugleiöir eiga þrjár
DC-8-63 þotur og höföu auk þess i
sumar tvær slikar flugvélar á
leigu.
Strax og þessar fréttir bárust
ákvað félagið að láta fara fram
nákvæma skoðun á öllum fimm
DC-8þotunum. Þeim var flogið til
Parisar einni i einu, þar sem þær
voru skoðaðar á verkstæðum
franska flugfélagsins UTA. Skoð-
un á siðustu þotunni er nú lokið og
varð niðurstaðan sú, aö allar
þoturnar reyndust heilar og
ógallaðar: Þær gátu þvi allar
haldið áfram flugi samkvæmt
áætlun. Talið er að ef fyrrgreind-
ur galli kemur fram i DC-8 þotu
taki viðgerð 4 til 8 vikur.
Kannaö landslag undir
Mýrdalsjökli
veiðihornið
Laxá i Kjós
— Þaö eru komnir um 1900
laxará land, sagði Troels veiði-
vöröur — Veiðin verður alveg i
meðallagi i ár, og ef við náum
2000 veröum við hæstánægðir.
Það hefur verið kalt upp á sið-
kastiö, en þrátt fyrir þaö hefur
veiðzt sæmilega. Áin er góð
núna eftirflóðin sem komu fyrir
skömmu.
Stærsti fiskurinn kom strax á
þriðja degi og vóg 20 pund, og
óvenjumikið hefur verið um
stóran lax i sumar. Meöalþyngd
i fyrra var 6,7 pund, en Troels
taldi að hún yrði ekki undir átta
pundum i sumar. Núna er efsta
svæöiö i ánni, — þe. fyrir neðan
Þórufoss — það vinsælasta
meðal veiöimanna, en laxinn
kemst ekki upp fyrir þann foss.
En annars er lax i allri ánni al-
veg niður i neðsta hyl.
— Frá 26. júni til 18. ágúst var
eingöngu veitt á flugu, og aldrei
áöur hefur i jafnlangan tima
eingöngu verð veitt á flugu, sagi
Troels, —en eftir 18. ágúst hefur
mest veriö veitt á maðk. Eftir
flóöin um daginn leyfðum við
spón, en það gaf ekki góöan ár-
angur Þegar liða tekur á sum-
arið er þaö einkum túpur sem
menn nota, svo sem Collie Dog
og Francis. En þeir, sem veiða
hér eingöngu á flugu, nota ekki
þessarstóru. Þeirnota bara litl-
ar laxaflugur. Hins vegar virð-
ist þegar laxinn er oröinn leginn
að hann taki betur á þær stærri.
NUna er vika ef tir af veiðitim-
anum, en honum verður lokið
þann tiunda. 1 fyrra veiddust
tæplega 2400 laxar i Laxá i Kjós
og var hún hæst að landinu. Sú
tala næst tæplega nú, en menn
geta vel viö unað ef 2000 laxar
fast Ur henni.
Víðidalsá.
1370 laxar hafa komið á land
úr Viöidalsá og þrátt fyrir kuld-
ann að undanförnu hefur veiðzt
mjög vel, að sögn Guðbjargar i
veiðihúsinu við Viðidalsá. Einn
25punda lax veiddist i fyrradag,
sá þyngsti er hins vegar 27
punda. Það var Guðrún J.
ólafsdóttir sem fékk þann 25
punda og nældi hún lika i einn 18
punda. Þyngri laxinn fékk hún á
maðk i Dalsárósi.
— Það hefur aukizt mikiö
vatnið I ánni, sagði Guðbjörg. —
Eftir rigningarnar tók áin kipp,
Framhald á bls. 19.
Dagana 19. til 26. ágúst stóð
Raunvfsindastofnun Háskólans
fyrir rannsóknarleiðangri á Mýr-
dalsjökli. Meginverkefni leiðang-
ursins var aö prófa ný tæki til
mælinga á þykkt jökla, sem smiö-
að hefur veriðá stofnuninni Verk
efnið hefur verið kostað af Vis-
indasjóðiog með styrk frá Eggert
V. Briem. Félagar úr björgunar-
sveitinni Vikverja i Vik aöstoðuöu
við mælingarnar.
Þetta kemur I ljós, þegar skyggnzt er í gegnum hjarnbungur Mýr-
dalsjökuls.
Hin nýju tæki reyndust vel og
unnið var að könnun á landslagi
undirhájökli Mýrdalsjökuls. Alls
var botn jökulsins mældur á 65
km. langri leið, viða á hájifclin-
um.
Allgóð vitneskja fékkst um
landslag undir jöklinum. Hájök-
ullinn er viöast 300-400 m. þykkur
og hvilir þvi á frekar sléttum
botni i 900-1000 m. hæð yfirsjó.
Nokkrar hæðir risa upp af slétt-
unni, 50 m. háar. Skörð, um 100
m. djúp, ganga út úr sléttunni
niöur að Kötlujökli og Entujökli. 1
gegnum þessa hásléttu skerast
hinsvegar 200-300 m. djúpur dalur
I stefnu NA-SV. Botn þessa dals er
i um 700 m. yfir sjóog yfir botni
hans er um 650 m. þykkur jc8cull.
Dalurinn er I stefnu Eldgjárinnar
og nokkuð nærri þeirri Kötlugjá,
sem sr. Jón Austmann lýsti i lok
Kötlugoss árið 1823.
Upptök Sólheimajökuls virðast
ná inn i dalinn. (Sjá mynd). Sig-
katlar þeir, sem mynduðust við
hlaup úr Mýrdalsjökli 1955 lágu
um 1-2 km. af dalnum. Katla hef-
ur verið talin liggja undir þeim
stað. Þess skal getiö að gos I Mýr-
dalsjökli munu ekki ávallt koma
uppp á nákvæmlega sama stað.
Mikla athygli vöktu sigdældir,
sem sáust á yfirborði jökulsins.
Sh'kar dældir myndast vegna
bræðslu á jarðhitasvæðinu undir
jöklinum. Þegar sigdæld hefur
myndast, kann svo að fara, að
bræðsluvatnnái ekki að renna frá
botni, en safnist i vatnsgeymi
undir sigdældinni. Myndun sig-
katla á Mýrdalsjökli er mjög at-
hyglisverð þvi aö ástæða er til
þess að ætla, að vatnsgeymar
myndist undir jöklinum fyrir
Kötlugos. Kötluhlaup nær mjög
fljótt hámarksrennsli. A örfáum
klst. nær vatnsrennsli 100-200 þús.
m 3/s, að þvi talið er. Eldgos get-
ur ekki brætt is með þeim hraða.
Þvi verður að telja, aö viö Kötlu-
gos opnist fyrir vatnsgeymi.
Óvister hinsvegar, hve löngu fyr-
Framhald á bls. 19.