Tíminn - 09.06.1978, Síða 2

2
Mjli'l'l
%
Föstudagur 9. júnl 1978
Kínverjar segja Rússa
æsa til ófriðar í Afríku
Peking, 8. júni, Reuter. —Sendi-
menn Sovétrikjanna gengu út úr
veizlu i gær er Teng Hsiao-Ping
sakaöi Sovétrikin um aö kynda
undir öfriöi I Afriku. betta geröist
i veizlu i Peking, sem haldin var
til heiöurs forseta Rúanda. Þetta
er i annaö sinn á þessu ári, aö
Sovétmenn ganga út undir ræöum
Kinverja, sem ásaka Sovétrlkin
fyrir Ihlutun i Afriku.
Teng, sem er aöstoöar-forsætis-
ráöherra, sagöi I ræöu sinni, aö
ástandiö I Afriku væri mjög al-
varlegt og samkeppni stórveld-
anna þar yröi æ haröari.
Hann minntist sérstaklega á
þátt Sovétrikjanna, þótt hann
nefndi þau ekki meö nafni. Teng
sagöi: „Þaö stórveldiö, sem siö-
ast kom fram á sjónarsviöiö,
reynir aö sá fræi illinda og óróa
alls staöar. Þaö hefur sent æ fleiri
málaliöa til Afriku til þess aö
kynda undir ófriöi á mörgum
stööum.”
Teng sagöi, aö þegar ófriöar-
kyndlarnir, sem hiö siökomna
stórveldi heföi kveikt á horni
Afriku.heföu dáiö út, þá heföi
strax veriö gripiö til þess ráös aö
senda málaliöa til Zaire. Hann
kvaö Afrikurikjunum vera aö
veröa þaö ljóst, aö mikil hætta
stafaöi af ihlutun stórveldanna,
og þá einkum því stórveldanna,
sem sifellt væri að lýsa i fögrum
orðum stuðningi sinum viö þjóð-
legar sjálfstæðishreyfingar.
Þessi árás Tengs kom i sama
mund og utanrikisráðherra Kina,
Huang Hua var i Kinshasa og
lofaöi þar tækni- og efnahagsaö-
stoö.
Teng Hsiao-Ping.
Júlíus Nyerere:
Vestrið hættu-
legra en austrið
Nýtt vegabréfamál komið
til sögunnar i Suður-Afríku
Dar Es Salam, 8. júnl, Reuter. —
Július Nyerere, forseti Tanzaniu
ásakaöí i dag Vesturveldin fyrir
að ögra Afrikumönnum vitandi
vits. Hámark hrokans var að
hans dómi umræöurnar um aö
stofna al-afrískt öryggisliö.
Nyerere sagöi viö sendifulltrúa,
sem hann kvaddi til forseta-
hallarinnar, aö Afriku stafaöi
ekki hætta af austrænum rikjum.
Vesturlönd teldu Afriku enn á
sinu áhrifasvæöi og hegöuöu sér
samkvæmt þvi.
A blaöamannafundi nokkru
siðar var Nyerere greinilega
reiður. Hann nefndi Frakkland
sérstaklega, og sagði, aö Frakkar
fyriríitu Afriku meir en aörir, og
frá þeim væri komin hugmyndin
um öryggislið Afriku.
Hann sagöi: „Einingarsamtök
Afriku þinga I Khartúm I júll, en
okkur er tjáö, aö frelsi Afriku og
varnir hennar séu ræddar I Paris
og Brussel I júni.” Hann kvaö
Afrikumenn ekki taka þessari
siöustu móögun þegjandi. „Við
erum kannski varnarlitlir en viö
erum mannlegir”, sagöi Nyerere.
Herlið frá nokkrum Afrikurikj-
um er nú á leiö til Zaire eöa komiö
þangaö til aö taka viö af belgisk-
um og frönskum hersveitum, sem
sendar voru til Zaire er innrás
var gerö I Shaba-hérað. Upp-
reisnin var samtimis auknum
„Klögu-
málin
f f
á víxl
— hlerunartækin
voru njósna-
varnir
Moskva, 8. júni, Reuter —Sovet-
stjórnin hefur nú svaraö ásök-
unum Bandarikjamanna um, aö
komiö hafi veriö fyrir hlerunar-
tækjum I sendiráði Bandarikj-
anna i' Moskvu. Er harðlega mót-
mæltólögmætuatferöi starfsfólks
sendiráðsins.
Tass-fréttastofan sagöi, að i
mótmælunum kæmi fram, aö
sendiráösstarfsfólk heföi eyðilagt
hitakerfi i ibúöablokk viö sendi-
ráöiö og skemmt „varnarkerfi”
sem ætlaö er aö vinna gegn
njósnastarfsemi i sendiráöinu.
umsvifum Sovétrikjanna og Kúbu
i álfunni.
Nyerere skoraði á þau riki, sem
fallizt hafa á aö taka þátt i þess-
um áætlunum að hugsa sig vel um
áður en þær ganga enn lengra.
Nyerere sagði, aö hann hafnaði
þvi algerlega, aö erlend riki heföu
rétt á að styðja rikisstjórnir, sem
almennt væru taldar spilltar, eöa
óhæfar eða morðingjahópar. Atti
forsetinn vafalaust við Zaire, sem
tvisvar á einu ári hefur leitaö
stuönings vestrænna rikja.
Jóhannesarborg, 8. júni, Reuter -
Suöur-Afrikustjórn hefur neitað
þremur blökkumönnum um vega-
bréf á þeirri forsendu, að þeir séu
þegnar i sjálfstæðum rikum, svo-
kölluöum „homelands”. Gallinn
er bara sá, aö þessi „homelands”
blökkumanna eru ekki viður-
kennd af öðrum rikjum heims.
Kona frá Jóhannesarborg,
Emily Banda, sagði i dag, að hún
heföi safnað i fimm ár fyrir far-
gjaldi til Malawi, þangað sem hún
ætlaði I skemmtiferö. Þegar hún
kom til Blantyre (höfuðborgar
Malawi) var henni neitaö um að
fara inn i landið þar eð hún var
með vegabréf frá „heimalandi”
sinu. „Mér láviðað missavitið”,
sagöi hún. „Mér hefði fundizt
betra aö deyja. Ég bara grét og
grét.” Tveir blökkumenn frá
Soweto ætluðu á ráðstefnu i
Freiburg í Vestur-Þýzkalandi.
Þeir reyndu árangurslaust aö fá
vegabréf frá Suöur-Afrikulýö-
veldinu en var neitaö á þeirri for-
sendu, aö þeir ættu sér „heima-
land”, þar sem vegabréf þeirra
væru útbúin. Mennirnir kváðust
vita, aö þýöingarlaust væri aö
fara til útlanda með þau vega-
bréf.
Starfsmenn sendiráðs
Vestur-Þýzkalands reyndu að
leysa máliö með viðræðum viö
háttsetta ráöamenn i lýðveldinu,
en án árangurs.
Innanrikisráðherra
Suöur-Afrikúsegir, að lögin verði
aðganga jafnt yfir alla, og þessir
menn séu útlendingar i
Suður-Afriku, og lýðveldið gefi
ekki út vegabréf fyrir útlendinga.
Bandaríkin og Kína
sannir vinir Zaire
segir utanrikisráðherra Zaire
Kinshasa, 8. júnl, Reuter. —
Utanrikisráöherra Zaire lét svo
ummælt i dag, aö leiötogar Sovét-
rikjanna væru „nútimakeisarar”
og sagöi þá styðja uppreisnar-
menn og vilja gera þetta Miö-
Afrikuriki að rússnésku leppriki.
Utanrfkisráöherrann Umba
Di Lutete bar lof á Kina og
Bandarikin fyrir aöstoöina við
Zaire. Hann kvaö þó ekki hafa
veriö rætt um hernaöarmálefni er
Huang Hua, utanrlkisráöherra
Kina var i landinu nú I vikunni.
„Kina veitir okkur siðferöilegan
stuöning og Bandarikin hafa
ávallt verið i hópi beztu vina okk-
ar. I hvert skipti, sem viö höfum
átt viö erfiðleika aö striöa hafa
Bandarikin komiö til hjálpar.
Rússar hins vegar hafa ætlð fylgt
stefnu keisaratimans.”
Sovétrikin og Zaire hafa haft með
sér stjórnmálasamband siöan ! dag, að Sovétmenn hafi breytt
1960. Ariku i nýjan vigvöll kalda striðs-
Dagblaðiö Elima i Zaire skrifar ins-
Egyptar senda vopn
og ráðgjafa til
stuðnings Mobutu
Vextir hækka
í Bretlandi
þak sett á útlán
London, 8. júnl, Reuter. —
Brezka stjórnin greip til ýmissa
ráða i dag til aö heröa tökin á ,
efnahagslifinu, meö það fyrir
augum aö auka traust manna á
fjármálastefnu sinni.
Englandsbanki hækkaði út-
lánsvexti um einn af hundraöi,
uppil0%. Eru þetta hæstu vext-
ir i Bretlandi siðan i marz 1977.
Stjórnin tilkynnti, aö þeir viö-
skiptabankar, sem færu yfir
visst hán\arkútlána yröu látnir
sæta refsingum.
Stjórnin tilkynnti ennfremur,
aö aukaskattur yröi innheimtur
af atvinnurekendum til aö
minnka áætlaöan greiösluhalla
úr 8,5 milljöröum sterlings-
punda i 8 milljarða.
Þessar aögeröir eru nokkurs
konar aukafjárlög (eöa
„smá-fjárlög”) og koma tveim-
ur mánuöum eftir að fjármála-
ráöherrann Denis Healey lagöi
fram fjárlögin.
Aögeröir stjórnarinnar munu
hafa i för með sér að erfiöara
verður að fá lán.
Formælandi Ihaldsflokksins
lét svo um mælt i dag, aö þetta
væru kreppuaðgerðir. Hafði
hann þá I huga, að liklegt er aö
þingkosningar veröi á Bret-
landseyjum i haust.
Formælandinn, sir Geoffrey
Howe, sagði i neðri málstof-
unni, að ráöstafanir rikis-
stjórnarinnar yllu auknu at-
vinnuleysi og hækkuöu fram-
f æ r s 1 u k o s t n a ö . James
Callaghan, forsætisráöherra,
neitaöi þessu en beindi jafnframt
máli si'nu til verkalýðsfélaga og
hvatti þau til aö stilla kaup-
kröfum i hóf og halda þannig
verðbólgunni i skefjum.
í dag birti verölagsnefnd
Bretlands tölur um veröhækk-
anir, og voru þær stjórninni
hagstæðar. Verölag i mai hækk-
aöi minna en næstu mánuöi á
undan.
Washington, 8. júni, Reuter —
Hermálaráöherra Egyptalands,
Mohammed Gamassi, sagði i
dag, að Egyptar ætluðu að senda
vopi og hernaöarráðgjafa til
Zaire, en ekki væri ætlunin aö
leggja til hersveitir i afriskt
gæzlulið, sem á aö aöstoða
Mobutu, forseta Zaire, viö að
berjast gegn uppreisnarmönnum
i Shaba. Ráöherrann er nú i
Washington til aö ræöa viö
Brown, varnarmálaráðherra
Bandarikjanna. Hann vildi ekki
svara hvaðan þau vopn væru,
sem send yrðu til Zaire.
Eritreu mönnum
heitið sakaruppgj öf
ef þeir gefast upp
kvaðst ekki vera til viðtals um að
Eritreumenn fengju sjálfstæði.
”Aðskilnaður er sigur fyrir
heimsvaldasinna,” sagði
Mengistu,. „Þar af leiöandi vænt-
um við þess, aö öll framsækin öfl i
veröldinni hugsi þessi mál vand-
lega.”
Mengistu sagöi, að i þau 17 ár,
sem uppreisnin hefur staðið á
þessu svæði við Rauða hafið,
heföu 17.000 hermenn Etiópiu
fallið eða særzt. Hann sagði, að
sendimenn væru nú i öllum
Arabalöndum, framsæknum sem
ihaldssömum og ynnu þeir aö þvi
aö fá Arabarikin til aö láta af
stuðningi við uppreisnarmenn i
Eritreu. Sakauppgjöfin nær til
allra þeirra, sem gefast vildu upp
og taka upp baráttuna fyrir sigri
byltingarinnar.
Nairobi, 8. júni, Reuter. —
Þjóðarleiðtogi Etiópiu, Mengistu
Haile Mariam, gaf i dag upp-
reisnarmönnum I Eritreu upp
sakir. Þeir vinna að þvi aö
Eritrea veröi sjálfstætt ríki.
Mengistu sagöi, aö ekki væri hætt
viö tilraunir til aö leysa deiluna
um héraöiö á friösamlegan hátt.
Aö undanförnu hafa sendifull-
trúar i' Etiópiu sagt, aö RUssar,
Kúbumenn og Suöur-Jemenar
hafi reynt aö hvetja til samn-
ingaviöræöna milli stjórnarinnar
og uppreisnarmanna.
Ræöa Mengistu nú var langtum
mildarien sú,semhann hélt fyrir
skömmu i Ogaden-eyðimörkinni,
ar sem her hans studdur Rúss-
um og Kúbumönnum sigraöi her
Sómaliu. Þá sagöi hann, að i
Eritreu yrði gripið til harkalegri
aögerða en i Ogaden . Hann