Tíminn - 07.07.1979, Side 9

Laugardagur 7. júH 1979
9
* á hjólum
Margar hugljúfar endurminningar eldra fólks eru tengdar kassabílunum, en þessi er Ford AA ár-
gerö 1931, Kassinn það er farþegarýmið á palli vörubíla er merkas-ta framlag tsiendinga til bila-
menningar.
stúlkan heitir Ilulda Kristfn Magnús-
allt tekið til bæna, það endur-
smíöað sem bilað er, eða farið,
annað keypt, eða fengið úr
haugum, og svo er allt i einu
komiö eintak af frægum bil.
Þetta minnir á bókasöfnun,
þegar menn ná saman heillegri
bók úr nokkrum ræflum. Þá
voru þarna bilar á smlðastigi,
og loks nokkrir bilar sem enn
eru á götunum, en hafa notið
þvlllkrar umhyggju I foreldra-
húsum, að þeir hafa enst I ára-
tugi, meðan aðrir sams konar
bílar hafa morknað sundur I
scltum storminum og peninga-
lyktinni, brotnað i fjallaskörö-
um, eða oltið niður i gil — eru
allavegaekki til lengur. Og svo
voru þarna einkennilegir bflar,
sportbílar, brunabilar og verð-
launajeppar, og er þá liklega
flest talið.
Bilarnir breytast og
mennirnir með
Ef finna skal að þessari sýn-
ingu, sem er sjálfsagt mál, þá
var sagnfræði hennar dálítiö
loðin. Bllar eruaö visu lausafé,
en um þá eru þó til skýrslur, eða
eigaað vera til, ogheföi, ef vel á
að vera, átt að segja ættartölur
bHanna skilmerkilegar en gert
var þarna. Að bill hafi „llklega”
verið I eigu eins eða annars, er
ekki góð sagnfræði. Saga og ætt-
artala bils er nefailega ekki
minni partur af gildi hans en
blllinn sjálfur, grind hans, skit-
bretti eða vél.
Lika hefði mátt greina frá
sérkennum bíla þarna. Ég
kannaðist t.d. við einn, sem
fenginn hefur verið að norðan,
frá Akureyri, og fyrir tilviljun
vissi ég að hann var um sina
daga eini billinn á landinu sem
fékk árlega skoðun, þótt brems-
ur væru aðeins á afturhjólunum.
Er á þetta minnst til þess að
sýna að tæknisagan skiptir lika
máli oggetur verið fróðleg eins
og sjálft eintakið af bilnum.
Þetta var þó ekki alveg vanrækt
á sýningunni, en frekari upplýs-
ingar hefðu komið sér vel.
Hitt erlikaskiljanlegt, að þeir
sem handsmiða nýja bDa upp úr
ryðmorknum hræjum, hafa llt-
inn tima til annars en að log-
sjóða og sllpa, og nóg um það,
en hyggjum að hinni bóklegu
fortið lfka.
Það er meginregla, eða virð-
ist vera það, að bllar hafa tekið
miklum breytingum á seinustu
sex áratugum. Þeir eru ljótari
núna, verr teiknaðir og verr
smiðaðir. Arkitektúr hefur
sumsé hrakað I bllnum. Flug-
vélar eru fallegar af þvl að þær
gætu ekki flogið ef þær væru
ljótar. Þannig leggur eðlisfræði,
eða sá hluti hennar er hefst við
innan almennrar skynsemi, til
sérstakar línur og sérstök form.
Bilahönnun fortíðar byggðist á
sjálfsögðum hlutum og illri
nauðsyn, en á vorum dögum
smiða menn bíla til að ljós-
mynda með ungum fallegum
stúlkum og „töff” mönnum, og
svokaupir almenningur draslið,
eftir að búið er að sanna að blll-
inn þurfl næstum ekkert bensi'n,
og svo fram eftir götunum.
Tölvur og vlsindaleg hagræðing
ráðanú lagi bila, ásamt skrumi
á háskólastigi, þar sem veik-
leiki bilsins er látinn leika við
veikleika mannsins og þá höfum
við nýjan bil.
Það er dálitið sársaukafullt að
þurfa að viðurkenna það, aö
billinn virðist ætla að hljóta
frekari varðveislu en t.d. útgerð
og skip, enda hægara um vik.
En þetta leiðir hugann að
öðru, sem alveg virðist hafa
gleymst i verkfærasögu lands-
ins, en það er hestvagninn.
Þeir sem sjá „Vestra” I sjón-
varpinu, vita það llklega ekki
allir, að hestvagnar, eins og þar
eru notaðir, voru til á Islandi.
Léttivagnar, póstvagnar, kerr-
ur, heygrindur og handvagnar.
Þetta er, eða virðist vera alveg
týnt úr þjóðarsögunni. Islend-
ingar fóru ekki af hestbaki á
bila frekar en þeir i Texas. Þeir
notuðu hestvagna fyrst, síðan
komu vélknúnir vagnar, bilarn-
ir.
Þetta þyrftu grúskarar með
hendur úrgulli að hafa i huga..
Bill handa Stalin frá
Hitler.
Sérfræðingar i fornbilum
kunna merkilegar sögur um það
hvernig menn hafa fundið sjald-
gæf eintök á ótrúlegum stöðum.
Stór-verðmætir bllar hafa legið
áratugi Ihirðuleysi, ogsvo kem-
ur einhver auga á gimstein sem
glóir I sorpinu.
Við heyrðum margar slikar
sögur á sýningu Fornbi'la-
klúbbsins, en skemmtilegust
var sagan af bflnum, sem Hitler
gaf Stalín, þegar þeir voru vinir.
Hún var i stuttu máli á þá leið,
að Hitler gaf Stalin flottan Benz
i vináttuskyni áður en skrið-
drekar þeirra skullu saman.
Eftir það þótti Stalin minna
vænt um Hitler og minna vænt
um bilinn. Hann gaf einhverjum
herforingja bilinn.
Herforinginn tók við bilnum,
en þorði auðvitað hvergi að láta
sjá sig á honum og geymdi hann
i bilskúr eða hlöðu.
Sænskur fréttamaður i
Moskvu, vissi að Hitler hafði
gefið Stalín bH, og fór að svipast
um eftir honum. Og viti menn,
billinn var enn til — og gangfær.
Hann keypti bílinn fyrir venju-
legt bilverð —fékk hann ódýrt,
en þá var eftir að koma honum
úr landi.
Nú voru góð ráð dýr. I fyrstu
hugleiddi sænski fréttamaður-
inn að taka bllinn allan í sundur
og senda hann heim I pörtum,
svona eins og þeir menn gera,
sem stela flugskeytum af nýrri
sort. En hann hætti við það og
ákvaö að aka bílnum aðeins yfir
til Svlþjóöar, láta slag standa.
Og það gerði hann.
Fréttamanninum var það
auðvitað ljóst, að liklegast var
að bifreiöin yrði gerð upptæk
þegar á landamærunum, sem
forngripur. Og þegar hann kom
á finnsku landamærin, hófst
æðisgengin leit að smygli i biln-
um, þvl margt má fela I stórum
bD, en ef tir að h afa grandskoðað
bllinn — og ekkert „smygl”
fannst — hleyptu þeir Svíanum i
gegn og með hjartslætti ók hann
vestur Finnland.
Rólegur varð hann samt ekki
fyrren hann var kominn inn yfir
sænsku landamærin.
Hitler vandaði gjafir sinar til
þjóðhöfðingja. Er blllinn I ágætu
lagi og sagt er að sænski frétta-
maöurinn hafi þarna gert bíla-
kaup aldarinnar, þvi hann seldi
bílinnsiðarfyrir geypilegt verð,
en þvi miður vitum við ekki
upphæðina,en þá var hann seld-
ur sem konungsgersemi ogeinn
finasti blll 1 vlöri veröld.
Jónas Guðmundsson
Margir biianna á sýningunni hafa séð fifil sinn fegri, en nú er búið
aö snurfusa þá upp á ný og sumir litu út eins og endurbornar prima-
donnur. Timamyndir Róbert.
.........................................
Eigum fyrirliggjandi hinn eftirsótta lúxusbíl
SIMCA 1307 og 1508, sem er fimm manna, fimm
dyra, framhjóladrifinn f jölskyldubíll í sérflokki.
SIMCA 1307/1508 er ekki aðeins traustur og
þægilegur bíll, heldur hefur hann einnig orð á
sér fyrir að vera sparneytinn á eldsneyti og sem
dæmi um það má m.a. geta þess að í sparaksturs-
keppni Bifreiðaíþróttaklúbbs Reykjavíkur 13.5.
’79 reyndist Simca 1508 eyða aðeins 6.95 1 pr.
100 km. SIMCA bílar hafa margsannað ágæti
sitt hér og eru eina bflategundin sem hefur
f jórum sinnum sigrað í rallkeppnum á íslandi.
I dag velur þú þér SIMCA
CHRYSLER
nnnm
UiyLju
SUÐURLANDSBRAUT 10. SÍMAR; 83330 - 83454
íír %ökull hf.
GMC
TRUCKS
Ch. Malibu Classic ’78 6.200
Ftuick Le Sabre ’76 6.000
Opei Commandor sjálfsk. ’72 1.950
Ch. Caprice Classic '77 6.500
ScoutII '72 2.000
Jeep Cherokee ’77 7.000
Ch. Malibu, 2ja d. ’78 6.300
Ch. Nova '73 2.400
Ch. Chevette sjáifsk. '76 4.000
Scout II sj.sk. (skuidabr.) '74 4.100
Ch. Nova '78 5.300
Ch. Nova Custom 4.d. ’78 5.600
Ch. Caprice 4d ’75 4.500
Ch. Nova 2jad. ’74 3.200
Dodge Aspen station ’77 5.100
Dodge Dart Swinger •76 4.100
Opel Ascona 1900 2ja d. ’77 4.400
Hanomac Henchel sendif. ’72 tilboö
V\V 1303 ’73 1.000
Chevrolet station ’72 3.000
Scoutll 6cyl. '74 3.600
Citroen GS Club '78 3.800
Mcrcury Comet 2ja d. ’74 2.900
Ch.Laguna ’73 3.000
Pontiac Ventura II ”.7 6.000
Ch. Nova Conc. 2d. ’77 5.300
Ch. Nova sjálfsk. ’77 4.700
Datsun 180 B '74 2.200
Mazda 818 4. dyra '74 1.950
Mazda 616 ’74 2.200
Ch. Nova Custom 2d. ’78 6.500
Opel diesel ’74 2.300
Oldsmobile Cutlass ’74 3.800
Opel Record 1900L sjálfsk. ’73 2.300
Scoutll 6cyi. •73 2.700
Datsun 220 C diesel ’74 2.500
Pontiac Parisienne •71 3.500
Opei Caravan 1900 L. ’78 6.500