Tíminn - 22.08.1979, Blaðsíða 7

Tíminn - 22.08.1979, Blaðsíða 7
Miövikudagur 22. ágúst 1979 7 Sérfræðingaliðið orðið upp á móti um öflun raforku á Austurlandi Strax þegar sýnt þótti aö virkjun Bessastaðaár og nálægs vatnasvæðis i 32-64 mw orkuveri væri hagkvæm varð full sam- saða með Austfirðingum um þann virkjunarkost. Rök þeirra eru margvisleg og fóru mjög saman við álit sérfræðinga fram um siðustuáramót. Má þar m.a. nefna ummæli Kristjáns Jóns- sonar rafmagnsveitustjóra rikisins i minnisblaði til iðnað- arráðherra 11. 12. ’78, en þar segir um tillögur rafmagns- veitnanna um Bessastaðaár- virkjun orðrétt: „Helstu röksemdir eru eftir- farandi: í áfangaskýrslu verkfræði- stofanna þriggja i nóvember 1977, sem Orkustofnun og Rafmagnsveiturnar fengu tii að gera samanburðarathuganir á virkjunarvalkostum á Austur- landi, kemur fram varðandi fyrstu virkjunaráfanga þar aö Bessastaðaárvirkjun er talin hagkvæmastur þeirra virkjun- arvalkosta sem fyrir liggja aö Múlavirkjun undanskilinni sem er 200 mw virkjun og of stór fyr- ir núverandi markað auk þess sem rannsóknir hafa ekki verið framkvæmdar fyrir þá virkjun fyrir utan ofangreindar saman- burðaráætlanir. Bessastaðaárvirkjun er auk þess eini valkosturinn sem kom- inn er á það stig að unnt sé nú þegar að taka ákvörðun um framkvæmdir, en öiium undirbúningsrannsóknum er lokið og hönnun komin á loka- stig. Niðurstaða ofangreindra rannsókna er sú, að hagkvæm- ast sé að ráðast I Bessastaðaár- virkjun sem sjálfstæða virkjun án tengsla við siðari stórvirkjun á svæöinu, en miðlunarmann- virki á Fljótsdalsheiöi gætu þó nýst siðar ef Fljótsdalsvirkjun yrði valin I stað Múlavirkjunar, en nákvæm hagkvæmnisathug- un yrði að skera úr um hvor val- kosturinn yrði valinn. Bessastaðaárvirkjun tryggir reksturinn á Austurlinu og öryggi I orkuöflun fyrir Austur- land. Ekki er æskilegt að byggja svo til alla orkuvinnslu fyrir landskerfið á virkjunum á eld- virkum svæðum, heldur ber að stefna að þvi að dreifa virkjun- um um landið og reisa þær utan eldvirkra svæða. Dreifing virkj- ana er auk þess hagkvæmari með tilliti til dreifikerfisins. Bessastaðaárvirkjun getur talist hagkvæm miðað viö stærð og fyrsti áfangi hennar fullnýt- ist um leið og hann er tekinn i notkun. Við athugun verkfræöistof- anna þriggja á öllu vatnasviði svarandi töpum. 1 fullri stærð með 64 mw nýtist virkjunin vel sem toppaflstöð fyrir Iandskerfið”. Það er i fullu samræmi við þetta þegar þeir Páll Linan kemur ekki í staöinn fyrir Jökuisáa á Norðausturlandi kom i ljós að aörennsli að Bessastaðaárvirkjun var of lágt áætlaö i skýrslunni 1976. Er meðalrennsli nú talið vera 50% meira en áður var áætlaö. tir Bessastaðaá sjáifri fást þá aðeins um 28% af meðalrennsli til virkjunarinnar. öðru vatni er veitt úr ám vestar á Fljótsdals- heiði. Vegna aukins vatns er nú einnig reiknað meö stærri miðl- unum en fyrr. Bessastaðaárvirkjun er miðl- unarvirkjun þar sem vatni er safnað yfir sumarið og það sið- an nýtt yfir veturinn til raforku- vinnslu. Fellur þetta vel að eftirspurn á Austurlandi þar sem mikil húshitun og loðnu- bræðsla kalla á mikið afl að vetrinum sem ella þyrfti að flytja um langa linu meö til- virkjun. Flygenring ráöuneytisstjóri, Jakob Björnsson orkumála- stjóri og sami Kristján Jónsson rafmagnsveitustjóri rikisins segja mánuði fyrr i minnisblaði til ráðherra: — „Liður i þeirri viðleitni er að ljúka á næsta ári endanlegri hönnun Bessastaöa- árvirkjunar og gerð útboðs- gagna svo og hefja byrjunar- framkvæmdir, svo sem vega- gerö, vinnubúðir og þ.h. Til þessara þátta er talið þurfa 1,056 m. kr. á næsta ári”. Fram aö þessum tima skilur vart eöa ekki á milli sérfræö- inga og Austfirðinga og nota ég hér rök hinna fyrrnefndu til aö skýra viðhorf þeirra siðar- nefndu. Virðist mér fara vel á þvi. Hér er skýrt til orða tekið enda þótt mennirnir hafi reynt að snúa þvi öllu i villu fáum vik- Seinni hluti um siðar. Hér til viðbótar skal aðeins áréttað að enda þótt Austfirð- ingar séu hlynntir hringteng- ingu, eins og fyrr er fram tekið, þá leggja þeir ekki að jöfnu það öryggi og hagræði sem fæst viö virkjun grunnafls heima fyrir annars vegar og hins vegar með löngum háspennulinum frá orkuverum á eldvirkum svæð- um um öræfaslóðir og jökul- hlaupa- og eldstöðvasvæði. Austfirðingar vilja þvi ekki láta af kröfu sinni um virkjun grunnafls á heimaslóðum. Sérfræðingar, Reykvíkingar og ráðherra orkumála A meðan núverandi iðnaöar- ráðherra, Hjörleifur Guttorms- son, var pólitiskt laus og liðugur var hann óspar á stór orð og særingar varðandi virkjunar- mál Austurlands. Lagði hann alúð við val hnjóðsyrða i garð pólitiskra andstæðinga i blöðum og á mannfundum fyrir að vera ekki byrjaðir á virkjun Bessa- staðaár sem þá var enn verið að hanna. Nú er Hjörleifur Guttormsson valdamesti maður orkumála á tslandi og reynir á sjálfum sér að oft er hægara um að tala en i aö komast. Sérfræðingar rikisvaldsins gáfu þær umsagnir, sem að framan greinir um góða kosti Bessastaðaárvirkjunar laust fyrir siðustu áramót. Nokkrum vikum siðar sneru þeir gersam- lega við blaðinu, svo sem einnig er fram komið hér að framan. Og í bréfi Orkuátofnunar frá 7.2. ’79 segir orkumálastjóri Jakob Björnsson einfaldlega: „Miöað við sömu orkuspá eru ekki kostnaðarleg eða rekstrarleg rök fyrir þvi að reisa Bessa- staðaárvirkjun fyrir 1990 og lik- lega ekki fyrir aldamót”. Hann bætir að visu við: „Hægari orkuspá gefur tilefni til endurskoðunar á þeirri niðurstöðu. Hugsanlegt er að hún geri það hagkvæmt aö reisa Bessastaðaárvirkjun siðaast á næsta áratug eða upp úr 1990, en varla fyrr. Þetta verður kannað nánar þegar orkuspá hefur ver- ið endurskoðuð”. Þrátt fyrir Vilhjálmur Hjálmarsson þennan fyrirvara er hér um al- gera kúvendingu að ræða. Þaö sér hver maður sem ber þessi ummæli saman við ummæli sama embættismanns frá 9.11. ’78 áður tilfærð hér. — Sérfræö- ingar eiga eftir að gefa full- nægjandi skýringu á þessum hringsnúningi. Austfirðingar foraktasvona vinnubrögö sérfræðinga og vilja aö sjálfsögöuaö þau séu að engu höfð. — Þetta eru hörð orð. En sá sem þau ritar hefur fylgst með hlut sérfræðinga rikisins varðandi virkjanir á Austur- landi i 30 ár og hann hefir ekki alltaf verið björgulegur. Staða iðnaðarráðherra er að sumu leyti önnur en Austfirð- inga almennt. Sérhver ráðherra nýtur við ákvarðanatöku stuðn- ings og ráðgjafar þeirra stofn- ana og sérfræðinga sem undir hans ráðuneyti heyra, Miklu varðar að innan þeirrar heildar riki gagn- kvæmur skilningur og traust. Ráðherra á þvf vissulega úr vöndu aö ráða i þegar sérfræö- ingar hans allir með tölu, skilst mér, og stjórn Rafmagnsveitna rikisins ráða honum frá virkjun Bessastaöaár, enda þótt kú- vendingin i vetur komi mönnum spánskt fyrir sjónir og virðist ekki sérlega traustvekjandi. — En þetta haggar ekki þeirri staðreynd, að ráðherrann hefir húsbóndavaldið. Enn fleira kemur til sem gerir ráðherra orkumála „leiöina tor- sótta” i þessu mikilsverða máli. Unnið er að stofnun landsfyrir- tækis til öflunar og flutnings á raforku. Það er vitað að áhrifa- miklir aðilar, sem þar koma viö sögu, vilja, ef af stofnun sliks fyrirtækis veröur, hafa óbundn- ar hendur um val virkjunar- kosta. Iðnaðarráðherra leggur mikið kapp á að koma landsfyrirtæk- inu á fót og hyggst leggja með þvi nokkurn grundvöll að verð- jöfnun raforku. Og þar er hann að framkvæma tilsvarandi á- kvæði stjórnarsáttmála. Einnig þetta mun hafa stuölað að þvi að hann nú samþykkir til- Framhald á bls. 15 EFLUM TÍMANN Sjálfboðaliðar hringi' I sima 86300 eða 86538, Siðumúla 15 Reykjavik, á venjulegum skrif- stofutima. • • • •• Þeim sem senda vilja framlög til blaðsins er bent á að giró- seðlar fást i öilum pósthúsum, bönkum og sparisjóðum. Söfn- unarreikningurinn er hlaupa- reikningur nr. 1295 i Samvinnu- bankanum. Styrkið Tímann Fyllið út þennan seðil og sendið til Tímans í pósthólf 370, Reykjavík §<----------------------- Eg undirritaður vil styrkja Timann með því að greiða i aukaáskrift [ | heila Q2] hálfa á Hlánuðl Nafn__________________ Heimilisf. Sími

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.