Ísafold - 03.06.1876, Qupperneq 3

51
[Jesttirinn hefur 24 jaxla, 6 hvoru
rnegin í efra og neðra skoltinum, 4
vígtennur og 12 framtennur, 6 f hvor-
ttm skolti. Ilryssan hefur venjulega
engar vtgtennur, og haft hún vígtenn-
ur, eru þær ætíð mjög litlar og ófull-
kornnar. Hesturinn heftir j>vf alls 40
tennur og hryssan venjnlega 36.
Framtennur hestsins eru íbognar,
breiðastar að ofan («krónan») og mjókka
jafnt niðttr eptir tannrótinni eins og
íleigur, en jafnþykkar (frani og aptur)
eru þær hjer um bil alstaðar — o:
«krónan» er eigi þykkari en rótin, en
miklu breiðari. Af þessu flýtur, að
bitflötur tannarinnar breytir lögun sinni
eptir því sem tönnin eyðist, og er það
eitt af hinum helztu auðkennum til að
þekkja aldttr hestsins. Á óslitinni fram-
tönn er bitflöturinn helmingi meiri á
breidd en þykkt; þegar tönnin er hálf-
slitin, er breiddin jöfn þykktinni, og
skammt frá enda tannrótarinnar, —
þegar hesturinn er kominn yftr tvítugt
— er þykktin orðiu helmingi meiri en
breiddin. Framtennurnar eru að utan
huldar harðri, hvftri skel (Email), er
brettist niður f bitflöt tannarinnar, og
myndast á þann hátt keilumynduð hola,
er nær niður í miðja tönn. Holu þessa
nefni jeg hrónuholu tannarinnar — á
dönsku heitir hún «Bönnehule» — til
aðgreiningur frá rótarholunni, er geng-
ur frá rótarendanum upp í miðja tönn;
þó mætast eigi holur þessar, krónu-
holan liggttr aptar og rótarholan fram-
ar í tönninni. l’egar hesturinn er mið-
aldra — um 12 ára— sjest þvf marka
fyrir örinu eptir báðar holurnar, en
eptir þann tíma hverfa öll merki til
krónuholunnar. — Krönuholan (og eins
rótarholan) er að mestu fyllt af tann-
beini, svo að á óslitinni tönn er hún
venjulega eigi opin lengra niður en 3
líuur. Hola þessi fyllist af ýmsum efn-
dimmt og dapurlegt klaustur-klukkna-
hljóð eða hálfsofandi sálmaraul. Eng-
inn lái Serkjum, þótt þeir harmi missi
þessarar jarðnesku paradísar, eða þótt
þeir minnist hennar f bænum sínnm
og biðji guð að fá hana aptur hinum
trúuðu; og von er að sendiherrar þeirra
berji sjer á brjóst, er þeir líta þessar
menjar þjóðar sinnar, og setjist niður
og tárist yfir horftnni dýrð og vegsemd
Granadaborgar.
Varla mun nokkur ganga svo um
þessar tomu stöðvar ásta og glaðværða,
að hann kenni eigi venju fremur hlý-
inda nm hjartarætur. það var á þess-
um stað, að Antonio áræddi fyrst að
láta á sjer skilja, hvernig honum lá
hugur til Inezar. Hann sagði henni
jafnframt hreinskilnislega frá högum
sínum og dró eigi dulur á fátækt sína.
Inez hlýddi á mál hans þegjandi og
nokkuð undirleit, en svipurinn sagði til,
að ekki mundi mikil fyrirstaða, enda
fór svo, að Antonio tókst að fá hana
til að játa ást sína.
í’au gengu til og frá um garðinn í
þeirri inndælu algleymisværð, sem sælir
unnendttr einir þekkja. Ueimurinn um-
j um úr fóðrinu, og sjest því eins og
I dökkleitur depill í bittleti tannarinnar
á yngri árttm hestsins. J>að af krónu-
holunni, sem fyllt er af tannbeini,
nefnist hiarninn í lönninni; þekkist*
hann á þvf, að hann er umgirtur hvít-
tim skelhring ; framan af er hann og
dökkleitari en sjálft tannbeinið. Fremri
brúnin á óslitinni tönn er I Ifnu hærri
en aptari brúnin, og aptari brún tann-
arinnar fer því eigi að sljófgast af slit-
inu, fyr en ári eptir að fremri brúnin
byrjaði að sljófgast; því tennurnar vnxa
og slitna hjer um bil um 1 Unu á
lwerju ári. — Meðan framtennurnar
eru óslitnar (eða lítið slitnar) er tann-
garðurinn breiður og hálfbogamyndaö-
ur, og tennnrnar í efra og neðra skolt-
inum mætast nærri þvílóðrjett; en ept-
ir þvf sem hesttirinn eldist, eptir því
verður horn það hvassara, er fram-
tennurnar mynda, þá er þær mætast,
og eptir því mjókkar tanngarðurinn og
bogamynd hans minnkar, svo að þegar
hesturinn er orðinn fjörgamall er tann-
garðurinn mjög mjór og myndar beina
línu, og tennurnar í neðra skoltinum
liggja nærri því lárjett.
Folalds framtennurnar (mjólkur-
tennurnar) þekkjast frá hinum varan-
legu tönnum (heststönnunum), er lýst
hefur verið hjer að framan, á því, að
tannkrónan herpist saman rjett fyrir of-
an tannholdið og myndar háls, er Ijós-
lega greinir krónuna frá hinni sívölu
tannrót. Eins eru þær og minni og
hvitari að iit en heststennurnar; krónu-
hola þeirra er og miklu grynnri en
hinna varanlegu tanna. Folaldstennur
þessar fellir hesturinn eptir ákveðinni
röð og tekur aptur varanlegar tennur,
Allar samstæðu tennurnar takast jafnt.
þó fylgjast eigi ætið að samstæðurnar
í efra skoltinum og hinar tilsvarandi í
neðra skoltinum. (Niðurl. í n. bl.J.
hverfis þau var í augum þeirra orðinn
að álfheimum, enda var óvenju fagurt
um að litast þar sem þau voru stödd.
Fram undan þeiin sá milli trjánna nið-
ur á turna Granadaborgar; þar fyrir
handan blöstu við hinir fríðu Vegavell-
ir, blikandi í kvöldsólunni, og hálsarnir
umhverfis sem á purpura sæi.
f>að jók enn á fegurðina, að nokkrir
andalúsiskir sveinar og meyjar fóru að
stíga dans í einu rjóðrinu í garðinum,
eptir hörpuslætti tveggja söngvara úr
förumannaflokki. Spænsk Ijóðalög eru
ofsaleg og jafnframt raunaleg; þó dans-
ar lýðurinn með fjöri og ákafa eptir
þeim. Spánverjar dansa manna bezt
og fegursl.
l’egar dansinum var hætt, kom eitt
parið þangað sem þau Inez stóðu;
mærin hóf upp fornan riddarasöng,
blíðan og hægan, en sveinninn sló
hörpu undir. Iívæðið var um það sem
gjörst hafði í garði þessum fyr á öld*
um, um raunir drotningarinnar fögru í
Granada, og um ófarir Abencerraga.
Geymist mikið af slikum Ijóðum á
vörum lýðsins á sunnanverðiun Spáni,
eins og bergmál í rústum hinn-
— Frá Yestmannaeyinm.
(Niðurl.). Svo semáður er frásagt för
fyrst að fást afli af sjó f þorralokin, en þó
eigi að neintim mun fyrr en seint í 3.
viku góu, nfl. 10 og 11 marzmán.; svo
kom norðangarðurinn um miðjan mán-
uðinn, er bannaði hjer gæftir gjörsam-
lega í 3 daga og að mestu f 5, en þá
var hjer mikill flskur, og var hjer góð-
fiski næstu daga á eptir, nfl. 18 og 21,
en þá var stórflskur kominn, er flæmdi
allan fisk í burtu (svo sem hann gjörir
lijer ávallt), svo hjer var orðið gjör-
samlega flskilaust hinn 24. og síðan
hefir tijer varla fengizt bein úr sjó;
meðalhlutur er lijer því eptir verlíðina
rnmt stórt hnndrað (lannhæstur 220,
lægstur 70). í*ar sem margir áttu hjer
í fyrra í vertíðarbyrjun talsverðan fisk
í salti, en f ár enginn, og þar sem
talsvert fiskaðist hjer á’báta í fyrra vor
fvrir og um snmarmálin, en í ár nálega
ekkert, þá eiga menn hjer nú mjög
lítið meiri fisk en í fyrra um þelta leyti,
en skuldir hafa ankizt að miklum mnn,
svo ástandið og útlitið er þegar á ailt
er litið öllu lakara en í fyrra, og er
það hörmulegt,að hagur eyjabúa þannig
sknli sifellt fara versnandi, og hlýtur
slikt að leiða til mestu vandræða á
næstkomandi vetri. Svo sem getið er
nm í blöðunum sendi heiðursmaðurina
Ilobert Smith í Edinborg hingað 20
sekki af mjöli, og var því útbýtt milli
hinna fátækustu búenda og sjálfs síns
manna, svo sem ekkna er lifa sjálfs
sín með 1 eður fleiriim börnnm, og á
þessi heiðursmaður hinar mestu þakkir
skildar fyrir þessa rausnargjöf, er kom
í góðar þarfir, og hitti sannarlega þurf-
andi. — þar sem eg drap á Mormónana
í upphafi þessa máls, þá skal þess get-
ið, að flokkur þeirra hefir, að því eg
veit bezt, eigi aukizt síðan í fyrra.
— ^kiptjón fyrir ásijjl-
ing'ii. Aðfaranóttina hins 10. f man.
lá þilskipið Olga1 nál.20tons að stærð,
eign 6 hinna efnuðustu bænda lijer á
eyjn, til hákarla fyrir akkeri nálægt 2
vikur í suðvestur af Ingólfshölða, og
var búin að afla nál. 30 tunnur lifrar.
Veður var heiðskírt og bjart tunglskin,
svo sjá inátti viðsvegar. Vindur var á
norðaustan, stinningskæla og sjór nokk-
1) Sama jaktin og sótti lánskornið í kaust
til Reykjavíkur.
ar fornu frægðar Serkja. Inez var í
viðkvæmu skapi, og komu tár í augu
henni, er hún hlýddi á raunasögu þá,
er kvæðið var um. Söngmærin færði
sig nær; hún var fagurt vaxin, ungleg
og frið ásýndtim, augun svört, og lýsti
sjer í þeim undarlegt sambland af ofsa
og þunglyndi. Hún horfði á Incz með
raunasvip, breytti allt í einu róm, og
söng anuað kvæði, um nálægan háska
og svikræði. þetta hefði nú vel mátt
imynda sjer að ekki væri annað en til-
viljun, ef ekki hefði mátt sjá á augna-
ráði mærinnar og öllu látbragði, að eitt-
hvað meira mundi undir búa.
Inez ætlaði að fara að spyrja um,
hvað það væri, en þá tók Antonio fram
í og bað hana að koma burt. Meðan
hún hafði verið að hlusta á sönginn,
hafði hann orðið var nokkurra manna,
er stóðu þar bak við trje og töluðu
eitthvað hljóðlega. ^eir báru barða-
stóra hatta á höfði og höfðu yfir sjer
stóra skikkju, eins og ttðkanlegt er á
Spáni. þeir höfðu aldrei augun af
þeim Inez, og vildu auðsjáanlega fara
leynt. (Framhald í næsta bl.).