Ísafold - 19.12.1876, Side 1

9
3 ð a f o I fc.
III 29.
Priðjudaginn 19. desembermánaðar.
1976.
Á ‘löng'ii Iíitii»,
skemmtistig fyrir utan Kaupm.höfn, fram me8
Eyrarsuudi.
Ilolgur sunna, særinn dynur
svalan óð við íjöruslein;
næðir bilur norðanvindur,
nakin stynur skógargrein;
einn eg sit við sævarströndu,
sviptum blöðum undir lund,
þrái ættjörð, stúrinn, stúrinn
stari fram á Eyrarsund.
Heyrðu, bára ljúf, er laugar
Iftinn stein að fótum mjer,
hvaðan komstu langar leiðir
lagar, til að deyja hjer?
Ertu fædd við foldu ísa,
Fróni munardýru hjá?
Berðu máske mjúka kveðju
mínum kæru heima frá?
Sje eg brosa bláu fjöllin
beint á mót, á Svía grund,
þau eru há og hrein og fögur,
horfa tigin fram á sund;
þó er eitthvað — eitthvað vantar,
augu mín því hjúpa tár:
það er ekki Esjan bláa,
ekki Snæfellstindur hár.
Nú er heima haust og kuldi,
heiðló flúin burtu er,
og þó finnst mjer ísland aldrei
eiga haust í brjósti mjer,
þar sem býr minn beztur faðir,
bræður góðir, vinafjöld,
þar sem felur milda móður
moldin þögul, stirð og köid.
Sunna’ er hnigin, særinn þagnar,
sofnar hann við unnarstein ;
vindur blundar báru’ að faðmi,
blaðlaus hnípir skógargreio.
Dimman hylur fjöllin fjarri,
felur bráðum sæ og grund.
frái’ eg ættjörð, stúrinn, stúrinn
stari fram á Eyrarsund.
G. P.
Skattamálið.
Isafold varð svo heppin að geta
frætt lesendur sina um aðalatriðin úr
gjörðum skattanefndarinnar, um það
levti sem hún var að ljúka við álitsskjöl
sín (ísaf. III 16), og hjetum vjer þá
fullkomnara yfirliti yfir störf nefndar-
innar, eptir að hún væri búin að skila
þeim af sjer. Munum vjer nú binda
enda á heit þetta, og setjum bjer ná-
kvæmt ágrip af frumvörpum nefndar-
innar öllum fjórum, eptir áreiðanlegu
eptirriti af þeim Ber það með sjer,
að skýrsla vor hin fyrri hefir verið í
alla staði rjett og áreiðanleg, það sem
hún tók. Raunar er nú í ráði, að á-
litsskjölin, bæði skaltanefndarinnar og
hínna utanþingsnefndanna tveggja, skóla-
nefndarinnar og landbúnaðarnefndarinn-
ar, verði prentuð áður langt um líður
orðrjett, að tilhlutun landshöfðingja,
samkvæmt leyfi ráðgjafans; en bæði er
það, að ekki á að prenta nema fáein
exemplör af þeim, að eins handa al-
þingismönnum og stjórninni, svo að þau
verða eigi almenningi svo kunn sem
skyldi fyrir það, og í annan stað er
mikilsvert að almenningur hafi sem
lengstan tíma fyrir sjer, til þess að
skoða og íhuga tillögur nefndar i öðru
eins máli og skattamálið er. Eigi puk-
ur illa við í alþjóðlegum málum yfir
höfuð að tala, er það ekki sízt i öllurn
fjárhagsmálefnum.
Nefndin heflr samið 4 frumvörp:
3 skattlagafrumvörp, og hið fjórða um
að setja sýslumenn á föst laun.
Fyrsta frumvarpið er um:
1. shatt á jarðir og lausafje.
Nema skal úr lögum öll mann-
talsbókargjöld, þau er nú eru, en það
eru: skattur, gjaftollur, konungstíund,
lögmannstollur og manntalsfiskur. í
slað þeirra á hver ábúandi jarðar eða
leiguliði að gjalda 1 alin eptir meðal-
veröi á landaurum í verðlagsskránni af
hverju jarðarhundraði, hver sem jörð-
ina á, og hver framteljandi 1 alin af
hverju lausafjárbundraði, er fram á að
telja til tíundar. Gjald þetta skal greiða
sýslumanni eða bæjarfógeta á mann-
talsþingum, í fyrsta sinn árið 1879, í
peningum, eða þessum landaurum:
veturgömlum sauðum, hvítri ull, smjöri,
skinnavöru, saltfiski og dún, eptir verði
þeirra í verðlagsskránni; en það fylgir
landauragreiðslunni, að þá skal greiða
sjöttungi meira en ef goldið er ( pen-
ingum, og á gjaldheimtumaður þann
sjöttung. Engar skulu undanþágur
undan gjaldi þessu, utan að þvi er
snertir þá menn, er nú eru undanþegnir
þinggjöldum vegna stöðu sinnar, nema
þeir komizt t annað embætti en þeir
þá hafa, er lög þessi komast á.
J>á er annað frumvarpið, um:
2. húsaskatt.
Greiða skal skatt af öllum timbur-
húsum og steinhúsum í kaupstöðum,
2 krónur af hverju þúsundi króna virð-
ingarverðsins, svo og af öllum timbur-
húsum og steinhúsum utan kaupstaðar,
ef þau fylgja eigijörðu, er jarðarskatt-
ur er af greiddur. Ef þinglýst veð-
skuld iiggur á húsi, skal enginn skatt-
ur lagður á það verð hússins, er skuld-
inni nemur.
Lndanþegnar skatti þessum eru
kirkjur allar og hús þau öll, er þjóð-
113
eign eru. Landshöfðingi skal úr skera,
ef ágreiningur verður um, hvort hús
er þjóðeign eða eigi.
Virða skal hús öll til skattgreiðslu
að tilblutun yfirvaldsins, og eptir reglu-
gjörð, er landshöfðingi semur. í Reykja-
vík skal þó hlíta brunabótavirðingunni
eptir 4. og 5. grein tilskip. 14. febrú-
ar 1874.
Virðingarmenn fá 3 kr. hvern dag,
er til virðingarinnar gengur, úr lands-
sjóði; þaðan greiðist og annar virðing-
arkostnaður allur. —
þriðja frumvarp nefndarinnar er um:
3. tekjuskatt;
a. af eign.
Þann skatt skal hver jarðeigandi
greiða af öllum jarðargjöldum sfnum:
landskuldum, leigum, arði af hlynnind-
um eða öðru, og er hann 5 krónur af
hverju hundraði króna, er tekjur þess-
ar nema í peningum eða landaurum
eptir verði þeirra f verðlagsskránni.
tó skal dreginn frá umboðskostnaður
og vextir af þinglýstum jarðarveöskuld-
um, þeir er eigandi hefir greitt það ár.
Búi eigandi sjálfur á jörð sinni eða
hafi leiguliðanot hennar, skal hún virt
til afgjalds. Nú á maður fje á vöxt-
um, í skuldabrjefum, hlutabrjefum eða
öðrum arðberandi höfuðstóli, og skal
hann greiða 5 kr. af hverju hundraði
króna i þeim tekjum, hvort sem hann
á brjef fyrir vaxtaQenu eða eigi. Sama
er og, ef maður á lausafje á leigu. í*ó
skal sá engan eignarskatt greiða, er
árstekjur hans, þær er hjer eru nefnd-
ar, ná eigi 100 krónum allar saman.
Auk þess skal skatt þennan að eins
telja af hverjum fullum tuttugu krónum,
en aldrei af minna fje.
b. af atvinnu.
Af allri atvinnu skal greiða tekju-
skatt, ef ágóðinn er meiri en 1 þúsund
króna að frádregnum öllum kostnaði,
nema þvf sem gengur til heimilisþarfa.
Skattur af atvinnu-ágóða
yfir 1000 til 2000 er 1 hundraðasti,
— '2000 — 3000 — 1 V*-----------
— 3000 — 4000 — 2 hundruðustu
— 4000 — 5000 — 2l/a hundraðasti
— 5000 — 6000 — 3 hundruðustu
— 6000 — 7000 — 3Vs hundraðasti
— 7000 — 8000 — 4 hundruðustu
— 8000 — 9000 — 4l/a hundraðasti
— 9000 — — 5 hundruðustu
og hækkar eigi skatt-talan úr því. Skatt
þennan skal að eins telja af hverjum
fullum 50 krónum, en aldrei af minna
fje. Tekjur þær af atvinnu, er skatt
skal af Ijúka, eru: tekjur af verzlun,
iðnaði, lyfjasölu, veitingasölu og hver-
jum bjargræðisvegi ððrum ; svo og tek-
jur af embættum og sýslunum; eptir-
laun, biðlaun, lífeyrir o. s. frv. Enn
fremur tekjur af alls konar vinnu ann-
ari, andlegri og verklegri. Frá em-
bættistekjum skal'telja skrifstofukostn-
að, eptirlaun og aðrar kvaðir, er á em-
bættinu liggja.
c. almennar reglur um tekjuskattinn.
Skattinn skal á leggja eptir tek-
jum gjaldanda næsta ár fyrir gjalddaga.
Hver maður, sem tekjur hefir, þær er
skattskyldar eru eptir þessum lögura,