Ísafold - 14.01.1880, Blaðsíða 2

rennur eru í lagi, sje það eigi, er sjálf-
sagt að gjöra við það, sem í ólagi er.
A vorin byrjar maður að veita á,
þegar snjór er leystur og frost að mestu
er farið úr jörðu; að byrja fyr, er hvorki
nauðsynlegt nje gagnlegt, því á meðan
vatnið er ískalt, gjörir það engin not,
en getur verið skaðlegt, þá er það gadd-
frýs á nóttunni, og þiðnar ekki fyr en
komið er langt fram á dag. þegar
veðrið er orðið svo hlýtt að eigi gaddar
á nóttunni, er tími til kominn, að veita
á. þegar áhleypan er byrjuð, er áríð-
andi, að láta vatnið renna yfir á hverri
nóttu, þá nokkur næðingur er, svo að
næturkuldarnir nái ekki grasrótinni.
Ekki skal láta vatnið liggja lengi á í
einu, nema maður neyðist til þess, ef
t. d. kuldakast gjörir, því þá ber að
láta vatnið liggja á nótt og dag, með-
an á kuldanum stendur. En, undir eins
og hlýnar, skal veita af, og þegar al-
gjör hlýindi koma, er bezt að veita
ekki optar á en svo, að jörðin haldist
að eins rök.
þ*egar svo viðrar, að sólskin og
hitar eru á daginn, en svalt á nóttunni,
er gott að hleypa áum miðaptansbilið,
svo vatnið geti verið komið yfir, áður
en næturkuldinn byrjar; hleypa svo apt-
ur af á morgnana kl. þetta 4—-5, svo
jörðin nái að njóta sólarhitans á daginn.
þ»að er fljótgjört, að taka úr stíflur og
setja þær í; má til þess brúka börn,
konur og gamalmenni, eptir því sem á
stendur. En það er auðvitað, þegar svo
er opt hleypt bæði af og á, verður
vatnsmegnið að vera töluvert, og svæð-
ið sem á er hleypt, má ekki vera of
stórt, þegar vatnið á að renna yfir það
allt á stuttum tíma; er því bezt að skipta
enginu t. d. í ferhyrnda reiti, með skurð-
um, hvern völl svo sem 2 dagsláttur.
í þessum skurðum rennur vatnið um
daga; því ekki tjáir að hleypa of
langt í burtu; vatnið er þá of lengi að
renna af og á, þegar það hefir svo
langan veg að renna. Bezt er að hafa
skurðina lárjetta, þar sem því verður
við komið, svo vatnið geti alstaðar vætl-
að jafnt yfir út af skurðunum. þ>essa
skurði á að stífla á ýmsum stöðum, svo
vatnið nái að renna af einum reitnum
á annan, og komist ekki burt, fyr en
það er búið að vökva allt það svæði,
sem undir vatnsveitingu er.
Haustáveitan er ætluð til að veita
jörðunni frjóvgunarefni. þ>á er látið
seitlayfir 4—6 daga, helzt þegar vatna-
vextir eru, því þá er jafnan mest frjóvg-
unarefni í vatninu ; þó verður að gjalda
varhuga við, að ekki berist með vatn-
inu sandur og möl. Síðan hleypir mað-
ur vatninu af og lætur liggja þurt 2—
3 daga; svo er hleypt á aptur, og
gengur þetta, þangað til frost byrja. þ>á
er hætt.
Flóðveita á bezt við á mýrlendri
jörð og hallalítilli. þarf hún ekki eins
mikillar umhirðu eins og hin fyrri, og
er því ódýrri. Til flóðveitu útheimtist
fyrst, að í nánd sje vatn, á eða lækur.
sem vatn næst úr á flæðiengið; í annan
máta, að engið sje hallalítið og eins
og í dalverpi; annars verður að hlaða
flóðgarða; í þriðja máta, að vatni því,
sem safnað er í flóð, sje ætlað afrennsli
gegnum hlið á garðinum, þar sem garð-
ar eru; í fjórða máta, að afrennslis-
skurður sje hafður á hentugum stað
eptir endilöngu enginu þaðan, sem vatn-
ið er tekið og í hliðið, sem er á garðin-
um, og sem hægt er að hafa opið eða apt-
ur eptir vild. Sje engið stórt, þarf fleiri
skurði beggja megin við langskurðinn
með þeim hætti, að þeir liggi þvert á
hann, svo vatnið nái að renna sem fljót-
ast af enginu, þegar af er hleypt. þ>essa
skurði skal, eins og gefur að skilja,
taka þar, sem vatn vill helzt sitja eptir,
en þó skal þess gæta, að krækja ekki
alla polla, heldur hafa skurðina beina
og jafnhliða, því bæði er það vinnu-
sparnaður og lítur betur út. — Flóðveit-
an byrjar á haustin eptir slátt, þegar
ljáför eru farin lítið eitt að gróa;
er svo vatnið látið liggja á fleiri eða
færri daga, eptir því, sem veðrið er
hlýtt eður kalt; þó er aðgætandi, að
láta það ekki liggja svo lengi á, að það
súrni, því þá feyir það grasrótina. þ>á
er hleypt af, og engið látið vera þurt
nokkra daga o. s. frv., þangað til frost
fara að koma; þá er hleypt af, og eng-
ið látið vera þurt undir veturinn. En
sje vatnið svo djúpt, að það ekki botn-
frjósi, má vel fara, að láta það liggja
á vetrarlangt; þó má ekki leika slíkt
vetur eptir vetur, því þá vill grasrótin
fúna, sökum þess hún nýtur ekki áhrifa
loptsins allan hluta ársins. Sje vatnið
látið liggja á vetrarlangt, verður að
varast að hleypa því fyr af á vorin, en
frost eru úti, og vorhlýindi komin. Hafi
engið aptur á móti legið þurt yfir vet-
urinn, hleypir maður svo snemma á sem
unnt er, og lætur svo liggja áfram í
frostleysur. Síðan er farið að hleypa
af og á með svipuðu millibili, en maður
gætir þó þess, að láta engið helzt liggja
þurt, þegar heitast er. þ>egar hálfur
mánuður eða þrjár vikur eru til sláttar,
er áhlej'pum hætt. þ>egar af er hleypt,
skal þess gætt, að vatnið renni af með
mestu hægð, til þess að leðjan og slíið,
sem sezt hefir á botninn, og hefir mest
frjóvgunarefni í sjer fólgið, verði eptir.
Við flóðgarðahleðslu er athugandi
jyrst og fremst að hafa garðinn nógu
sterkan, annað að velja hentugan stað
fyrir hann, þar sem hann má vera stytzt-
ur og lægstur; þriðja, að taka efnið í
hann ekki nema 3—4 faðma frá hon-
um og ætíð fyrir utan hann, en aldrei
innan, nema því að eins, að skurðursje
grafinn, sem þó má aldrei vera mjög
nærri garðinum. Eigi flóðið að vera
mikið, sem garðurinn heldur, veitir
ekki af, að hafa garðsþykktina neðst
íjórum sinnum hæðina. Sje t. d. garð-
urinn 4 fet á hæð, þá verður botninn
4 X 4 = 16 fet á þykkt, en þarf þar
fyrir ekki að vera nema 1 fet á þykkt
efst, eins og myndin hjeráeptir sýnir:
b c
e
Hlið vatnsins er a b c, garðsend-
inn er c d e. þ>ví meira sem vatns-
megnið er, sem á garðinn leitar, þess
þykkri verður hann að vera að neðan,
allt eins og sterkari gjarðir eru hafðar
á stórum ílátum, en smáum. Garður-
inn skal hlaðinn úr sniddum og helzt
ef unnt er, borið ofan í hann leir eða
leirblönduð jörð eða þá fínn sandur;
annars mold, sem þá verður að mylja
og troða vandlega. Er við starf þetta
bezt, að brúka hesta og teyma þá ept-
ir endilöngum garðinum, svo moldin
troðist sem bezt. þ>á er gott að berja
sniddurnar vel hverja að annari, svo
garðurinn verði sem þjettastur. Orsak-
ii'nar til þess að flóðgarðar standa illa
hjá mönnum er helzt óvandvirkni; gras-
rótin er stungin upp og svo er henni
einhvern veginn böðlað upp í garðinn,
án þess hnausar sjeu muldir eða troðn-
ir að gagni. þ>á er sniddunum hlaðið
af handahófi, án þess að fella þær vel
saman ; garðurinn verður með þessu móti
holur innan ; vatnið kemst í hann og
hleypir honum upp. ]?ví næst eru þeir
optast of þunnir, og loks er vatninu
ekki meinað að renna yfir þá, sem aldrei
má eiga sjer stað, heldur eiga svo mörg
og stór hlið að vera á garðinum, að
vatnið geti runnið af jafnóðum og það
kemur að. þ>á eru garðarnir opt brúk-
aðir of snemma, áður en þeir eru grónir
og sígnir. Veitir ekki af, að láta þá
standa árlangt áður en þeir eru brúk-
aðir, svo þeir nái að vallgróa. Hliða-
kampana skal hlaða úr veltugóðum
strengjum, svo að endarnir liggi inn í
garðinn, til þess, að vilji kamparnir
skúta, þá sje hægt að skera úr þeim
að ósekju, því trautt verður skorið fyr-
ir enda strengjanna. í hliðunum er
haft timbur og eru þau opin upp úr
gegn. Gott er að tyrfa flóðgarða vatns-
megin; sjeu þeir orðnir hnökróttir, sker
maður burt alla hnökra, fyllir upp hol-
urnar og tyrfir; vallgrær þá garðurinn
og styrkist mjög mikið-------„.
— þ>ar vjer höfum orðið áskynja, að
sumir rengja það, sem staðið hefir fyrir
skemmstu í blaði þessu um mismuninn
á verðlagi á útlendum varningi, pönt-
uðum erlendis og hingað fluttum með
gufuskipunum, og á því verði, sem ís-
lenzkir kaupmenn leggja á samkynja,
en þó optast lakari varning í sinni teg-
und, þá setjum vjer, almenningi til fróð-
leiks, eptir fylgjandi reikning, dagsett-
an í ágústmánuði í sumar eð var, frá
merkum og áreiðanlegum kaupmanni í
Kaupmannahöfn til bónda hjer á landi,
og samhliða meðalverð á samkynja varn-