Ísafold - 14.01.1880, Blaðsíða 4

4
viðhöfð hjer á grunninu, þar sem litlir
eða engir straumar eru. það mun því
flestum virðast betra að leggja lóða-
brúkun niður með nýári, heldur en að
halda henni áfram til vetrarvertíðar,
því „af tvennu illu skal taka hið minna“.
Ekki fóru Strandarmenn fyrstir með
ýsulóð út í Garðsjóinn á yfirstandandi
haustvertíð, svo mikið er víst.
þ>ar næst minnist Njarðvíkingurinn
á, að á fundinum hafi verið stofnuð
samtök til þess að útrýma inntökumönn-
um, og spáir, að þau muni fara á sömu
leið og lóðarsamtökin. Hvar þarf þeirra
samtaka nú helzt við hjer í hreppi, má
jeg spyrja? — Ekki á Ströndinni; því,
auk þess sem inntökumenn hafa engir
verið teknir á innanverðri Ströndinni
hinar síðastliðnu vertíðir, þá hefir þeim
einnig verið fækkað að góðum mun á
Suður-Ströndinni á síðustu árum. En,
hvar skyldu þeir hafa fjölgað mest hjer
i hreppi undanfarnar tvær vertíðir ? Ur
því ætla jeg að lofa Njarðvíkingnum að
leysa sjálfum.
Að endingu segir „Njarðvíking-
urinn“, að ekki skuli „bóndasonurinn“
í þ>jóðólfi láta sig furða á því, þó illa
hafi gengið með verzlunarfjelagið á
Ströndinni, fyrst svona hafi gengið þar
með önnur samtök. Að vísu verður
það ekki ráðið af grein bóndasonarins,
að hann kenni það fremur Strandar-
mönnum en öðrum, sem í fjelaginu voru,
að það var upp haiið, en sje það mein-
ing hans, þá hefir hann máske ekki
varað sig á, að í fjelaginu voru fleiri
en Strandarmenn einir, þó það væri
nefnt Strandarfjelag.
Jeg ímynda mjer samt, að Qelagið
stæði í fullum blóma enn í dag, ef
Strandar- og Vogamenn hefðu einir
haft nógan vöruafla til að halda því
áfram; svo mikið er víst, að á Strönd-
inni verzlaði margur maður við fjelagið
meira af vilja en mætti, en máttinn gef-
ur sjer enginn sjálfur. þess utan veit
jeg með vissu, að nokkrir menn á Strönd-
inni verzluðu í fjelaginu árlega svo
þúsundum króna skipti, þó engir hafi
stutt það eins öfiugt og Vogamenn.
Aptur á mót er mjer kunnugt, að i
fjelagið gengu menn, sem hvorki voru
af Ströndinni nje úr Vogunum, verzl-
uðu við það að nafninu öll árin, meira
af forvitni en fjelagsanda, meira til þess
að hnýsast eptir vöruverði og ástæðum
fjelagsins yfir höfuð, en til að eflaþað,
og færðu sjer svo í nyt það sem þeir
frjettu, á þann hátt, sem peim sjálfum
hentaði bezt. Ekki voru það Strandar-
menn, sem fyrstir manna, á fyrsta ári
fjelagsins, rufu verzlunarsamningana og
brutu þar með þau lög, er þeir höfðu
undirskrifað tæpu ári áður, og ekki
voru þeir heldur úr Vogunum.
það get jeg gjört Njarðvíkingnum
til geðs, að bera ekki á móti því í þetta
sinn, að Strandarmenn yfir höfuð standi
fyrir aptan Njarðvíkinga í því sem við-
víkur fjelagslífi og fjelagsanda, en ef
svo er, þá vona jeg að þetta fari nú
bráðum að lagast, því Njarðvíkingurinn
hefur nú (að líkindum) einmitt hitt á
hið rjetta ráð til að kippa því í lag,
eða, er það ekki eina meðalið til að
efla samtök og bróðurlegan fjelagsanda
í sveitinni, að bera út bresti nágranna
og sveitunga sinna — helzt í blöðunum —
og bæta svo ofurlitlu við, til að drýgja
þá í meðferðinni?
Strandaringur.
—Nefnd sú, sem undirbjó afnám verzlun-
areinokunarinnar hjer á landi 1786 (Schim-
melmann, Eeuentlow, Thodal, Jón Eiríks-
son, Schou, Erisch, Eggers og þrír verzlun-
arstjórar, Martini, Pontoppidan og Hamme-
leff) segir í áhtsskjali sínu, dagsettu 8. ágúst
1786, svo:
að eptir bókum verzlunarinnar hafi hún í
þau 11 ár, 1774—1784 haft þessar
TEKJUE: Ed. Sk.
1., Islenzkur varningur ... 2519031 46
2., Vöruforðar í Khöfn ..... 113600 »»
3., Vöruforðar á íslandi ... 32418 50
4., Hús og áhöld áíslandi .. 62488 »»
Samtals ...... 2924638 »»
og ÚTGJÖLD:
1., Útlendur varningur ..... 1326600 65
2., Farmgjald ............... 752905 88
3., Tryggingargjald........... 89595 37
4., Kostnaður í Khöfn ....... 298167 15
5., Kostnaður á íslandi ..... 435101 81
2902370 94
6., Vextir af þeim höfuðstól, sem
í verzluninni stóð, 1050000 rd. 42000 »»
Samtals .................. 2944370 94
Útgjöldin altsvo þessi 11 ár til samans hjer
um bil 20,000 rd. meiri en tekjurnar.
Verðið á útfluttum (íslenzkum) varningi
var að meðaltali ár hvert af 21 næstundan-
gangandiárum .............. 222,100 rd.
á aðfluttum (útlendum) .... 183,000 —
Mismunur ........ 39,100 —
sem íslenzkur vamingur hafði numið meira
á ári hverju, en aðflutturvamingur. Islenzki
varningurinn er reiknaður eins og hann seld-
ist í Kaupmannahöfn og annarsstaðar í út-
löndum. Útlendi varningurinn er reiknaður
eptir innkaupsverði, að viðbættu farmgjaldi,
tryggingargjaldi og 10°/° fyrir minni útgjöld,
svo sem vinnu- og afgreiðslu-laun, skemmu-
leigu, o. s. frv., bæði fyrir að- og útfluttan
vaming. Allt að einu verður afraksturinn
íslandi í hag, og það, eins og nefndin að orði
kemst, »þótt verzlunin væri rekin í Kaup-
mannahöfmc 39,100 rd. á ári, eða 21-J°/° af
þeirri innstæðu (222,100 rd.), sem útheimtist
til allrar útgjörðar og annara útgjalda, og
tekur nefndin það fram, »að hver kaupmað-
ur muni láta sjer þennan afrakstur nægja«.
Nú láta kaupmenn sjer ekki minna nægja
en upp og ofan 33—50°/°, og á stöku vörum,
svo sem salti, miklu meira.
HITT OG ÚETTA.
—Maður rúmlega tvítugur, Vigfús að
nafni þmrsteinsson á Gröf í Grímsnesi,
hafði milli jóla og nýárs ráðið sjer sjálf-
um bana, og annar í sömu sveit nokkru
fyr, báðir með hengingu. í Borgar-
firði hefir og maður drekkt sjer í Hvítá.
— J>rír menn, úr Mosfellssveit, sóttu
upsa til Hafnarfjarðar snemma í þess-
um mánuði, urðu þeir þaðan síðbúnir,
fengu hrakviðri mikið um nóttina á
heimleiðinni; komust tveir til bæja, en
einn, Halldór Halldórsson frá Hamra-
hlíð, varð úti örskammt frá bænum
Korpólfsstöðum.
— Alþingistíðindin eru nú öll komin
út. þ>au eru um 200 arkir. En þótt
þau sjeu svona stór, er þó alþingis-
kostnaður í þetta sinn nærri 3,000 kr.
minni en árið 1877.
—- í Hafnarfirði hefir um tíma verið
ákaflega mikil upsaveiði.
— í fyrra dag (12. jan.) reru menn
hjer til Sviðs og fiskuðu lítið sem ekkert.
— Einn af kaupmönnum vorum hefir
gjört oss viðvart, að eitt af því, sem
olli óáreiðanlegleika verzlunarskýrslna
vorra, sjer í lagi hvað snertir aðfluttan
varning, sje það, að vörurnar sjeu fyrst
framtaldar þar, sem skipið hafnar sig
fyrst, t. d. í Reykjavík, og því næst,
þegar skipið fer með nokkuð af farm-
inum á aðra höfn, t. d. Hafnarfjörð eða
Keflavík, sjeu þær vörur, sem þangað
eru fluttar, einnig taldar þar fram, sje
því, með þessu móti, sami varningurinn
á stundum tvítalinn. Sje þetta rjett,
sem oss þó þykir lítt trúlegt, þá mun
óhætt að treysta því,að útgefandi Stjórn-
artíðindanna álíti sjer skylt, að laga
þetta framvegis. Að öðrum kosti eru
skýrslurnar villandi.
Smáskamtar úr ,,J>jóðólfl“ (XXXII, 2):—
„f>jóð.“ vill hafa samtök til að „panta vínföng11,
ekki nauðsynjar? — Jú! með þvi móti myndu
kaupmenn losast við að greiða tollinn í peningum.
Að öðru leyti „gefur f>jóð. ekki mikið fyrir verzl-
unarkenningar Isafoldar“. Nei! það veit maður,
liann kaupir ekki kenningar. — „f>jóð.“ segir, að
teikning alþingishússins, sem sent var inn í haust,
„líkaði eklci alls lcostar11. — Hún var samþykkt
óbreytt af öllum, sem hlut áttu að máli,
landshöfðingja jafnt og öðrum. í grein sinni
um Mormónana segir „J>jóð.“, að „nýir trúarflokk-
ar sjeu ætíð voðalegir óupplýstum almúga11 ogrjett
á eptir, að „hinir hreinustu og andlegustu flokkar
hafi optast fæsta lærisveina11; eru þ e s s i r flokkar
þá einnig „voðalegir?“ og vill „í>jóð.“ eptir þessu
hafa sem fæsta áskrifendur? — Loksins hrósar ein-
hver aðsendill „J>jóðólfs“ þeim sem hann kallar
„millibilsritstjóra ísafoldar11 fyrir það lánstraust
sem hann hafi í öllum kaupstöðum“. — Hversu ó-
verðskuldað sem þetta lof kann að vera, þá er svo
mikið víst, að þessi ritstjóri hefir ekki lag á að
borga kaupstaðarskuldir sínar með innskriptum.
—Arabiskur maður, Seid Ali, var á dýraveiðum,
og er hann gekk heim um kvöldið með byssu sina
á bakinu, mætir hann kölska. f>eir kastast kveðj-
um á, og spyr kölski, hvað Ali hafi á baltinu.
Séid Ali segist hafa pípuna sína. „Gef mjer
einn reik“, segir kölski, og stingur upp í sig byssu-
hlaupinu, „en þú verður að kveikja í henni“. —
Ali hleypir byssunni af, en hvað verður kölska við ?
hann hrækir út úr sjer kúlunni og segir: „Ekki
er gott tóbakið þitt, Seid Ali!“ —
Útgefandi: Björn Jónsson, cand. phil.
Prentuð með hraðpressu Isafoldar-prentsmiðju.