Ísafold - 25.03.1882, Qupperneq 1
Árgangurinn kostar 3 kr.
innanlands, en 4 kr. er-
lendis. Borgist í júlímán.
ISAFOLD.
Pöntun er bindandi fyrir
ár. Uppsögn til áraskipta
með tveggja mán. fyrirvara
Auglýsingar í blaðinu kosta XO aura fyrir hvorja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri.
IX 5.
Reykjavík, laugardaginn 25. marzmán.
1882.
Utlendar frjettir.
K.höfn, i. marz 1882.
fessi vetur, sem nú er langt liðinn,
hefir verið óvenjn-bliður bseði hjer 1
Danmörku og annarstaðar víðast, er til
hefir spurzt, ajp-blíður, að elztu menn
muna eigi am
i
,n ems, þó nokkuð veðra-
^mt á stundum. Mest frost hér í
Khöfn að morgni dags 30 á C., og það
örsjaldan; jafnaðarlega þetta frá 3 til
70 hiti, stundum meir. Húsagjörð og
annari útivinnu ýmislegri hefir því mátt
halda áfram í allan vetur eigi öllu mið-
ur en að sumri til. Slíka veðráttu
mundu flestir kalla mjög svo hagstæða
hvar sem er. En annars eru þó dæmi,
þótt ólíklegt megi virðast. Frá Sví-
þjóð berast t. a. m. miklar sögur um
harðrjetti manna á meðal fyrir þá sök,
að vegna þýðanna hefir verkafólki
brugðist mjög sú hin mikla og arðsama
atvinna, er það hefir að jafnaði á vetr-
um við skógarvinnu og flutninga á ís-
um og hjarni.
í dag er hjer kafaldshríð í fyrsta
sinn í vetur.
Engin stórtíðindi hafa gjörzt nein-
staðar í vetur, nema ef svo mætti kalla
hin skjótlegu ráðherraskipti á Frakk-
landi: að Gambetta fór frá völdum rúm-
um tveimur mánuðum eptir að hann
hafði við þeim tekið. Tilefnið var, að
meiri hluti þingmanna, i fulltrúadeild-
inni, vildi eigi veita honum fylgi til
kosningarlaga-breytingar þeirrar, er
hann hafði lengi lagt hug á að koma
fram og öldungadeildin hafði hafnað
fyrir honum í fyrra vor, eptir nauðu-
legan sigur í fulltrúadeildinni, þá fyrir
fortölur hans. Viku eptir nýjár fóru
fram þingkosningar í öldungadeildina
að þríðjungiog urðu nær eintómir þjóð-
ríkismenn fyrir kosningu. þ>ótti þá eigi
þurfa að ugga mótgöngu úr þeirri átt
framar. þeir sem bezt og skynsamleg-
ast lýsa Gambetta og hans ráðum, segja
að hann muni hafa vakið af nýju þetta
ágreiningsmál í því skyni, að reyna i
þingmönnum þolrifin. Veittu þeir hon-
um fylgi þar, mundi hann eigi þurfa
að óttast liðskort góða stund til að
koma fram þeim miklu rjettarbótum
ýmisskonar, er hann og þeir félagar í
ráðaneytinu höfðu á prjónunum. En
brygðust þeir í því máli, mundi valt að
treysta þeim til stórræða, og væri þá
betra að láta þegar til skarar skríða
og falla við sæmd, en að lifa við völd
aðgjörðalítill og með þeim hætti að lifa
á bónbjörgum um liðveizlu í hverju
máli fyrir sig. Auk þess var það og
hefir jafnan verið hans sannfæring, að
kosningaraðferð sú, er nú er í lögum
á Frakklandi, síðan 1875: kjördæmin
örsmá, og því að eins 1 þingmaður fyr-
ir hvert þeirra, sje skaðræði, af því að
þingmenn verði þá of háðir ýmsum
annarlegum hvötum, og vildi því láta
það vera sitt fyrsta verk að ráða þar
á hæfilega bót, með því að hafa kjör-
dæmin margfalt stærri og marga þing-
menn fyrir hvert þeirra, er allir kjós-
endur þar kysi í einu lagi. Úrslit
málsins nú þykja hafa sannað þessa
skoðun hans; því flestir hafa fyrir satt,
að allmörgum þingmanna muni hafa
gengið það mest til að hafna nýmæl-
unum, að þeir treystust eigi til að ná
kosningu aptur, ef þau yrðu að lögum.
Sem lög gjöra ráð fyrir, lögðust ein-
valdsmenn og óhemjurnar yzt til vinstri
handar á eitt band til að ríða Gambetta
ofan, og er í flokk með þeim slógust
ýmsir aðrir, hreinir þjóðríkismenn, af
framangreindum ástæðum, varð hann
ofurliði borinn, og baðst jafnskjótt lausn-
ar og fjelagar hans i ráðaneytinu allir
með honum. þ>að var 26. janúar.
Jafnframt hafði verið í efni endurskoð-
un stjórnarlaganna, og vinstri menn,
hinir heimtufrekustu, farið þar langtum
lengra og óvarlegar en Gambetta þótti
ráð, en einvaldsmenn tekið þar og í
sama streng honum til falls. Við stjórn-
arformennsku tók Freycinet, aldavinur
Gambetta; hefir hann haft það embætti
áður. Ekki hefir neitt sögulegt orðið
til tíðinda á þingi síðan, og búast marg-
ir við, að ekki muni á löngu líða áður
þingmenn sjái sig um hönd og Gam-
bettta taki aptur við völdum, enda er
haft eptir Grévy, ríkisforsetanum, er
þeir fjelagar báðust lausnar, að það
mundi líklega ekki verða nema snöggva
ferð. fvf að um það er allur þorri
manna á einu máli, bæði utanlands og
innan, að Frakkar eigi engum manni
á að skipa til landsstjórnar jafnfærum
sem Gambetta, og að enginn sjeíjafn-
miklu gengi rneðal alþýðu manna, og
það engu síður nú eptir að honum var
hrundið frá völdum.
Bankahrun mikið varð í vetur í París
og Lyon, um miðjan janúar. Höfðu
þar staðið fyrir fjárplógsstofnun mikilli
ýmsir höfuðgæðingar Hinriks greifa af
Chambord, konungsefnis lögerfðamanna,
og páfasinnar, og skyldi vera honum
til styrktar og heilagri trú til eflingar.
Hafði páfinn lagt yfir stofnun þessa
blessun sína, og alþýða látið ginnast til
að leggja þar í fé til ávaxtar, en guldu
nú sáran auðtryggni sinnar, er stofnun-
in fór um koll fyrir misindis háttalag
forstöðumannanna eðaóráðvendni. Fjöldi
manna rjeðu sjer bana vegna fjármiss-
isins; aðrir misstu vitið.
Frá Englandi er líkt að frjetta og
áður : viðureignin við íra það sem bezt
ber á sí og æ. Jing hófst 7. f. m. í
Lundúnum. J>ar kom ekki Parneli nje
2—3 aðrir höfuðþingsskörungar íra;
voru löglega forfallaðir, í dýflissu í
Dýflinni. Ospektasögur og glæpa
spyrjast frá írlandi að öðru hvoru.
Stjórnin segir þó vera mikið farið að
draga úr því; en aðrir rengja það.
Gladstone hefir nýlega látið ekki með
öllu ólíklega um nokkura tilslökun við
íra í stjórnarfyrirkomulagi, ef þeirkynnu
sjer hóf í stjórnarbótaikröfum sínum;
en hefir hlotið fyrir það ámæli þorra
manna á Englandi. — Bradlaugh, guð-
leysinginn, gerði enn atreið til að taka
sjer sæti á þingi, eptir kosningu, en
var synjað eiðs sem fyrri og vísað burt.
Hann laumaðist síðan til á öðrum fundi
að vinna þingeiðinn; en meiri hluti
þingmanna urðu æfir við slika óhæfu,
ljetu reka hann af þingi og ónýttu
kosningu hans.
Landsbúar í Dalmatíu sunnanverðri
hafa hafið uppreisn í vetur snemma
gegn Austurríkiskeisara. þeir vildu
eigi þýðast landvarnarskyldulög, er
ganga skyldu jafnt yfir allt ríkið, en
þeir verið undanþegnir að undanförnu.
Hefir verið gerður leiðangur allöflugur
til að bæla níður uppreisnina, en lítið
á unnizt til þessa, og helzt búizt við
að hún muni dreifast austur um Bosníu
Hersegowina, löndþau, er Austurríkis-
menn tóku á sitt vald undan Tyrkjum
1878, í umboði friðarfundarins í Berlín
og í því skyni í orði kveðnu að koma
þar á friði og reglu og réttum lög-
um, en í raun rjettri til fullra eignar-
umráða, svo sem nú þykir koma í ljós,
er þar skal einnig meðal annars lög-
leiða almenna landvarnarskyldu.
Með því að reynslan hefir gjört menn
smeika við hverja óspektarumleitun á
Balkanskaga, stendur mörgum stuggur
af þessari uppreisn, og spá því, að hún
verði íkveikjuefni í þann mikla ófriðar-
loga, er Norðurálfan eigi enn fyrir
höndum innan skamms, áður kyrrð
komist á eptir hin miklu umbrot og
yfirgang þ>jóðverja, og hugsa sjer þá
Frakka og Rússa annars vegar, en