Ísafold - 13.05.1882, Blaðsíða 1

Ísafold - 13.05.1882, Blaðsíða 1
Argangurinn kostar 3 kr. innanlands, en 4 kr. er- lendis. Borgist í júlímán. ISAFOLD. Pöntun er bindandi fyrir ár. Uppsögn til áraskipta með tveggja mán. fyrirvara. Auglýsingar í blaðinu kosta 10 aura fyrir hverja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri. IX 10. Reykjavík, laugardaginn 13. maímán. 18 82. Frá merkum presti i Ameríku hefi jeg fengið svo látanda brjet, dags. 4. d. marzmán. þ. á. „Háæruverðugi herra! Sem þjónn Jesú Krists og einn í tölu þeirra sem játa hina óafbökuðu, kenn- ingu Guðs orðs, eins og hún er sett fram í hinni óbreyttu Augsborgartrúar- játningu og hinum symbólsku bókum hinna heilögu guðspjalla lúthersku kirkj- unnar, leyfi jeg mjer að rita yður, há- æruverðugi herra, fáein orð út af mor- mónunum. Djöfullinn hefir sezt á veldisstólinn í fylkinu Utah í Bandafylkjunum og það- an sendir hann erindisreka til allra hluta hins menntaða heims. J>essir út- sendarar kalla sig „biskupa11; þeir fara árlega til íslands, læðast inn í landið og framkvæma hin skelfilegu vjela- brögð sín á hinum kyrlátu sveitaheim- ilum. J>eir telja mönnum trú um, að þeir standi í sambandi við Krist og postulana. J>eir þykjast gæddir and- ans gáfu í fyllsta mæli og með því, að hripsa það vald, sem þeir ekki hafa, vinna þeir áhrif á trúarlíf þeirra, sem hvikulastir eru. þeir segja kvennþjóð- inni, að hinir fríðu og auðugu Eng- lendingar, sem komi til að sjá sig um í hinu einkennilega landi þeirra, muni taka sjer þær fyrir konur, er þær komi til Utah. þeir útmála fyrir þeim þær unaðsemdir er fylgi fullsælulífinu í hinu fagra landi. þ>eir segja hinum spar- sömu iðjumönnum bændastjettarinnar, að í Utah sje ævarandi sumar, þar sem friður og fullsæla sífellt ríki og þar sem sjerhver geti fengið og haft eins stórt svæði aí hinu ágætasta landi, eins og honum þóknist. Með þessum og því um líkum fortölum tæla þeir menn og lokka til ófarsældar. En ein- kum og sjer í lagi er það undir yfir- drepskap trúarinnar, að þeir neyta vald síns gagnvart hinum auðtrúu. Undir yfirdrepskap trúarinnar vjela þeir ungar stúlkur og tæla foreldrana til að sleppa þeim, þeir taka konur frá mönnum þeirra, systur frá bræðrum þeirra, og orsaka tár og andvarpanir. þ>eir greiða kostnaðinn við útflutning- inn. þ>eir segja mönnum að þ’eir flytji þá til Gósenlandsins þar sem allir hafi sömu trú og þeir. Sannleikurinn er þó sá, að Mormónakirkjan í Utah telur hjer um bil 56 þús. manna. í öllu fylkinu eru hjer um bil 120 þús. íbúa, en 50 miliónir á að gizka í Bannaríkj- unum. það atriði sem jeg einkum vil leiða athygli yðar að, er það, að af nefndum 56 þús. mormóna eru 9,500 eða hjer um bil % frá Norðurlöndum og sem áður hafa verið Lútherstrúar.— Jeg blygðast min fyrir kirkju minnar sakir. Hvað margir í tölu þessara sjeu íslendingar veit jeg eigi. „Biskuparn- ir„ fluttu á einu sumri 40 ungar stúlk- ur frá íslandi. Komi „biskuparnir“ stúlkunum heilum og höldnum til Utah verða þessir aumingjar þess fyrst var- ir, að Mormónatrúin er fjölkvæni, ó- skýrlífi, blygðunarleysi og allsherjar fyrirlitning fyrir guðs og manna lög- um. Karlmennirnir verða þess varir, er þeir koma til Utah, að ágætisland- ið er ræktað, ekki til hagnaðar fyrir þá, heldur til góðs fyrir mormónakirkj- una. Með þvi að ljúga líklega og lasta sjerhverja trúarskoðun, sem mismunar frá kreddum þeirra, tekst biskupum þessum að breiða yfir það, hvernig þeir sjálfir, kirkja þeirra og trú, í raun og sannleika eru, og með þessu móti svíkja þeir saklausar stúlkur í þrældóm og dýrslegan lifnað. Jpjóð bandafylkjanna — sem jeg hefi þá æru að heyra til — er nú tekin að opna augu sín fyrir Mormóna málinu, og stjórnin er nú að gjöra gangskör að því, að siðleysiþað er átt hefir sjer stað undir yfirdrepskap trúar verði upprætt. En jeg hygg þó, að það líði langt, eptir núverandi jafnvægi hinna stjórnmálalega flokka að dæma, þang- að til nógu röggsamlegar framkvæmd- ir verði gjörðar til að vinna fullkomlega bug á böli þessu. Jeg undanfelli því ekki að frambera fyrir yður þessa kæru mína, vegna hinna ungu, óspilltu og saklausu kvenna á íslandi, og skora á yður í nafni vorrar sameiginlegu trúar, að beita öllu valdi yðar háa embættis til þess að forða landslýð við hneyklsi þessu og svikum. Gefið lýð yðar á- minningar, gefið honum aðvaranir; gef- ið prestunum um land allt sjerstakar fyrirskipanir um að predika um þetta efni til lýðsins, og vara hann við, að láta lokkast á hinn breiða veg til hel- vítis. í sumar, sem leið leiddu Mor- mónar íslenzkt fólk í villunet sitt; lát- ið þá í sumar, sem kemur, og' hjer eptir, verða útilokaða frá, að beita hin- um voðalegu vjelabrögðum sínum. Fyrirgefið mjer djarflegan rithátt; jeg rita í nafni trúarinnar og mannlegs rjett- ar. Jeg hef einnig ritað landshöfðingj- anum . Reylcjavík 6. maí 1882. P. Pjetursson. Meira um landlæknisemhættið. Embætti þetta er nú heitið hinum danska sækjanda, Schierbeck aðstoðarlækni, og fær hann veitinguna undir eins og hann hefir leyst af hendi hið lögboðna próf í íslenzku, einhvern tíma í sumar. Eptir því sem er að heyra á Isafold (IX. ð.), munu þessi málalok ekki eiga lofi að fagna meðal almennings á Islandi eða að minnsta kosti ekki í Beykjavík. Isafold hefir margt til síns máls í á- minnstri grein. En mjer finnst þar ekki nægilega til greina tekið það, sem er höfuð- atriðið í þessu máli. Sje hinn danski sækjandi töluvert meiri læknir en almennt gjörist og þá meiri læknir, en læknar eru nú á Islandi, því mjer vitanlega hefir eng- inn þeirra eindregið fyrirtaksorð á sjer, þá er svo mikils vert þar um, að hitt annað á vissulega að lúta í lægra haldi. Fái fleiri sjúklingar á Islandi bót sinna meina fyrir það, að þessi útlendi maður kemst í flokk lækna þar, þá er það svo mikilsvert, að hitt annað, er íslenzkir læknar kunna að hafa sjer til ágætis umfram hann, er smá- ræði í samanburði við það. þurfi færri að leita til annara landa eptir en áður sjer til læknishjálpar, t. d. við augnveiki og ýmsum meinum, er vandasamar handlækningar eiga við, þá trúi jeg ekki öðru en að flestir muni svo sanngjarnir, að þeir segi að stjórnin skuli hafa sæl gert, þótt maðurinn sje annarar þjóðar. Verði þessi ráðstöfun til þess, að sú umbót komizt á kennsluna á læknaskólanum, að hún verði ekki ein- göngu eða nær eingöngu bókleg, sem verið mun hafa að undanförnu í Bvík fremur en á nokkru öðru byggðu bóli, er það lítilsvert þar hjá, þótt tilsögnin færi ekki ætíð fram á sem allrahreinastri íslenzku, allrahelzt ef þess eru dæmi, að hinir íslenzku lækna- skólakennarar hafi haldið fyrirlestra á skól- anum á reglulegri dönsku, auk þess sem allar eða nær allar prentaðar kennslubækur þar eru á útlendum tungum. Ef enn frem- ur framfarahugur og framkvæmdarandi læknastjettarinnar á Islandi yrði ríkari og fjörugri eptir en áður—aldrei er of mikið af svo góðu—, sem öll líkindi eru til, er atkvæðamaður á bezta skeiði gjörist höfð- ingi yfir liðinu, þá mun landslýður skjótt sætta sig við þjóðernisbrestinn. Ef einhver útvegsbóndi ætti kost á af- bragðs-formanni en úr öðru byggðarlagi, mundi hann þykja stakur fáráðlingur, ef hann hafnaði honum fyrir þá skuld, og það þótt hann hefði í vist hjá sjer góðan háseta, er honum þætti maklegur upphefð- arinnar. þessu má svara svo, að valt sje að reiða sig á slíka yfirburði, sem hjer er gefið í skyn að hið danska landlæknisefni muni hafa til að bera, er enn skorti mjög reynslu

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.