Ísafold - 31.01.1883, Page 2

6
þá fyrirhöfn, ónæði, tímatöf og ábyrgð, sem
af allri þeirri tilbreytingu leiðir, auk þess,
sem að húsaleigan, er hann býr fyrir, er
miklu hærri en áður.
Aður en hið nýja hús var fengið, og talað
var um nýtt fyrirkomulag á skólanum,
samdi eg reglur handa honum, bar þær und-
ir álit hinna merkustu manna hjer í bæn-
um, og síðan fyrir nefndina, er samþykkti
þær með sinni undirskript, eins og þær
komu frá minni hendi. Sömuleiðis sam-
þykkti nefndin eitt lítið skjal frá mjer um
skyldur mínar og rjettindi. Hvað húsaleigu
fyrir skólann og laun mín snerti, gjörði eg
engar kröfur en nefndin ákvað hvorttveggja
eptir rjettu hlutfalli við það, sem hin áður-
umgetna þriggja manna nefnd hafi stungið
upp á, en hitt gjörði eg, að eg áskildi mjer
rjett til að vera sjálfstæð, hvað skólans
stjórn snerti, samkvæmt þeim áður sam-
þykktu reglum. »Kennslu var henni (for-
stöðukonunni) eigi ætlað að hafa á hendi«,
segir nefndin en það er ekki alveg rjett, því
það leiddi af sjálfu sjer, að eptir hinu nýja
fyrirkomulagi gat eg það hvorki nje vildi.
Nefndin segir í sinni Isafoldargrein : »á-
kvörðun fjárlaganna um að kvennaskólarn-
ir skyldu standa undir umsjón amtsráðanna
gaf tilefni til þess, að ágreiningur nokkur
varð milli forstöðunefndar kvennaskólans
og amtsráðsins í Suðuramtinu um, hversu
mikil umráð amtsráðið skyldi hafa yfir skól-
anum. Meðan á ágreiningi þessum stóð,
neitaði amtsráðið að útborga styrk til skól-
ans». |>etta er ekki allskostar rjett, og gef-
ur manni, ekki sanna hugmynd um, hvern-
ig þessu er varið. Svo stóð á, að eg hafði
borið eitt ágreiningsatriði milli mín og
nefndarinnar undir úrskurð amtsráðsins1.
Amtsráð Suðuramtsins samdi þá frumvarp
til reglugjörðar handa kvennaskólanum í
Reykjavík, og setti sem skilyrði fyrir út-
borgun styrksins úr amtssjóðunum, að
nefndin gengi að frumvarpinu. Bn með
því að nefndinni þótti, að hún fengi þá of-
litlu að ráða, hugsaðist henni þetta ein-
staka snjallræði, að rita amtmanninum í
suður- og vesturamtinu brjef, 27. sept. 1881,
og afsegja bæði hinn ákveðna styrk til
kvennaskólans úr landssjóði og úr jafnaðar-
sjóðum amtanna, og kunngjörði mjer þetta
brjef2. Bn úr því nefndin ekki lét sér
nægja þau yfirráð, er hún hafði eptir reglu-
gjörðinni, þá lá næst fyrir, að hún legði
völdin niður, og að amtsráðið kysi aðra
nefnd — ef annars nokkur nefnd þarf að
vera—því að til þess hafði amtsráðið ský-
lausa heimild. J>etta tiltæki nefndarinnar
er því merkilegra sem hún hafði fáum vik-
1) Ágreiningurinn reisútafþví, hvort taka skyldi
14 ára ófermdar stúlkur í skólann eða eigi. Nefnd-
in vildi taka þær ef rúmið leyfði, en jeg vildi ekki
taka þær nema sjerstakar ástæður mæltu með
því, og og þá sömu skoðun hefi jeg enn.
Skólinn er stofnaður fyrir fermdar yngisstúlkur,
einkum úr sveitum (sjá „Ávarp til íslendinga“), af
því að þeim gefst síðar tækifæri tii að læra, held-
ur en stúlkum hjer í Reykjavík, og í þeim tilgangi
var skólasjóðurinn stofnaður. En hinsvegar er það
æskilegt, að ungar og fermdar stúlkur úr Reykjavík
geti notið tilsagnar í skólanum, eins og hingað til
hefir átt sjer stað.
2) f>ess skal getið, að fröken J>óra Pjetursdóttir
og síra Eiríkur Briem voru þá ókomin í nefndina.
um áður, eius og að undanförnu, sent
alþingi og amtsráðunum bænarskrá og beð-
ið um styrk og fengið loforð fyrir honum.
Bn þegar nix nefndin afsagði að þiggja
styrkinn, þá má nærri geta, að hann var
ekki borgaður skólanum af hlutaðeigandi
sjóðum1. f>egar nú þcss er gætt, að nefnd-
in dtti ekki styrktarfé það, sem hjer um
ræðir, heldur kvennaskólasjóðurinn, og að
nefndin samt sem áður, neitar að þiggja
styrkinn handa þeirri stofnun, er hún var
fjárhaldsmaður fyrir, þá er auðsjeð að nefnd-
in er komin á villigötur, og auðvitað hvern
dóm skynsamir menn fjær og nær muni
leggja á slíka ráðsmennsku.
Jeg hefi farið fleiri orðum, en jeg reyndar
vildi, um þaðerjeghefi starfaðfyrir kvenna-
| skólann, en það kemur til af því, að nefnd-
in virðist vera því ókunnug, en betur hafa
tekið eptir hinu nl. hve mikil laun jeg hef
fyrir störf mín við kvennaskólann, því að
hún telur þau fram í greininni. En við
þetta atriði skal jeg geta þess, 1. að það er
ekki rjett, »að jeg fái 100—200 kr. styrk
fyrir að halda námsstúlkur heima í skólan-
umi, heldur fæ jeg þann styrk fyrir að leið-
heina, eða láta leiðbeina heimastúlkum í
ýmsu og þar á meðal 1 þeirra innanhússtörf-
um utan skólatímanna, 2. að jegstýrði skól-
anum fyrsta árið fyrir alls ekkert, enda þótt
hin umgetna þriggja manna nefnd hefði á-
kveðið mjer laun fyrir það, 3. að maðurinn
minn kendi 4 fyrstu árin, 3 fræðigreinir í
skólanum 6 tíma á viku fyrir ekkert, og síð-
an hefir hann kennt þar sögu og landafræði
aðeins fyrir 35 aura um tímann, og ekki
óskað hærri borgunar.
Hvað laun mín, sem forstöðukona snertir,
hafði jeg fyrsta árið ekkert eins og áður
var sagt, annað árið 220 kr., þriðja árið
220 kr., fjórða árið 200 kr., fimta árið 500
kr., sjötta árið 500 kr., sjöunda árið 550 kr.
og áttunda árið 600 kr. þetta fje hefi jeg
fengið en—svo ógjarnt mjer er að tala um
þetta, verð eg þó úr því sem komið er, að
geta þess, að við hjónin höfum gjört skrif-
lega og þinglesna ráðstöfun fyrir því, að
kvennaskólinn eignist það fje, eptir okkar
dag, sem eg hefi fengið sem forstöðukona
skólans. J>etta er hin fjárhagslega hlið á
skólaforstöðu minni, en hvernig hún að öðru
leyti hefir verið, hvort eg hefi haft nægilegt
vit, dugnað og samvizkusemi til þess að
stýra skólanum, um það vil jeg að aðrir
dæmi, sem til þekkja og hafa vit á þeim
hlutum.
I niðurlagi greinarinnar fer nefndin mjúk-
um orðum um aðgjörðir landshöfðingja frú-
arinnar í þessu skólamáli, og skal jeg fús-
lega og þakklátlega viðurkenna, að hún
fyrstu fjögur árin studdi þetta fyrirtæki með
velvild og dugnaði.
*
Að því leyti sem framanprentuð ritgjörð
á að bæta iir því, sem ábótavant hafi verið
í grein forstöðunefndarinnar sakir ókunnug-
leika hennar, þá mun það vera byggt á mis-
skilningi, því sú grein ber með sjer, að auk
síðustu málsgreinarinnar, sem byggist á
sjerstökum tilgreindum ástæðum, var það
eitt tilætlun nefndarinnar að skýra almenn-
I) þetta hefir að vísu lagazt síðan, en þó ekki
nema að nokkru leyti.
ingi frá ástæðum skólans nú og tildrögunum
til þeirra ; það liggur því beint fyrir að það
muni eigi vera af ókunnugleika, að nefndin
hefir leitt hjá sjer hinar persónulegu at-
hugasemdir, sem forstöðukonan tilfærirhjer,
heldur af því að þær komu eigi því máli bein-
línis við sem um var að ræða1. Hin einstöku
atriði greinarinnar leiðum vjer hj á oss; einung-
isviljumvjer minnastáþað, sem sagt er um
ágreining nefndarinnar við amtsráð Suður-
amtsins ; með því að ágreiningur þessi fjekk
að lokum eigi aðra verulega þýðingu fyrir
skólann en að útborgun á styrk drógst um
nokkra mánuði, þá var eigi þörf fyrir nefnd-
ina að fara um hann mörgum orðum; en
annars má geta þess að kvennaskólinn í
Reykjavík hefir frá upphafi beinlinis verið
ætlaður landinu í heild sinni og í því skyni
hefir fje verið gefið til hans ; forstöðunefnd-
in, sem eins og segir hjer að framan var
fjárhaldsmaður stofnunarinnar, hefði því
eigi mátt skilyrðislaust fá stofnun þessa að
öllu leyti í hendur amtsráði suðurarutsins
eins, enda gat slikt eigi verið tilætlun al-
þingis. I áminnstu brjefi nefndarinnar 27.
sept. 1881 kveðst hún að eins afsala sjer
fyrir skólans hönd styrk, sem búið var að
veita úr jafnaðarsjóðunum, að svo miklu
leyti sem hann væri bundinn skilyrðum, er
nefndinni þóttu óaðgengileg fyrir stofnun-
ina.
J>ótt vjer þannig eigi getumskoðað framan-
prentaða grein yfirhöfuð sem leiðrjetting við
það, sem áður hefir verið sagt í blaði þessu,
þá höfum vjer eigi hikað við að verða við
þeim tilmælum að taka hana npp 1 blaðið
þar eð hún sýnir, hvern áhuga forstöðukona
skólans hefir lagt á þá almenningsstofnun,
sem um er að ræða. Ritstj.
TIL ÚTGEFANDA DAILY NEWS-
Herra! — J>að er skylt að almenning-
ur viti hvern þátt jeg á í kostnaðinum
sem fallinn er á Mansion House íslenzka
hjálparsjóð. Jeg ber ábyrgð fyrir £300 ;
hvorki meiru nje minna. Af þessu fje
borgaði jeg £150 nauðstöddum bændum
fyrir austan, samkyæmt fundarályktun
18. sept. síðastl. Sjálfr eyddi jeg fyrir
útbúnað og í allan kost fyrir ferðir
hotel, telegraph o. s. fr. £57. Af þeim
£93 eptirstandandi, sem gengu til upp-
skipunar- hafnargjalds o. s. fr. átti sjóðr-
inn til góða að lokum £24. Fyrir mína
þénustu neitaði jeg allri borgun.
Cambridge, 5. janúar 1883.
Eiríkr Magnússon.
J>etta bið eg yður, herra ritstjóri, birta
í blaði yðar til þess að taka ómak af
þeim heima á Islandi, sem eru að spila
með hann Guðbrand Vigfússon og ekki
kynnu vita, að jeg hafði svarað reiknings
eptirgrepti hans 1 Times. Merkilegt er
að taka eptir því, að heimskuleg illmæli
um ferð mína, sem jeg heyrði bæði
eptir einum vissum embættismanni í
Reykjavík og einum þjóðkunnum pæda-
1) Einungis hefði það, sem segir um arfleiðslu
skólans átt að vera tekið fram, en það mun nefnd-
in aldrei hafa verið látin vita.