Ísafold - 12.04.1890, Side 1

ttíemur út á miðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
:(l04arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júiimánuð.
ISAFOLD.
XVII 30.
Reykjavik, laugardaginn 12. apríl
Uppsögn (slcrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af -
greiðslust. í Austurstræti 8,
1890.
Útlendar frjettir.
Kaupmannahöfn, 22. marz 1890.
Yeðl'átta. Hún hefir að staðaldri verið
raeð sama þlðumóti, sem að undanförnu, í
flestum löndum álfu vorrar, og hjer er
íþegar vorveðri fagnað.
Ny SÓtt. Um hana talað i suðurlönd-
um og upp komna á Ítalíu. Hún er þar
No Nonna kölluð, og læknar tala um
hana eins og einhvers konar dilk landfar-
sóttarinnar ^lnfluenza^), af því aðra hefir
hin nýja sótt til þessa ekki tekið en þá,
sem höfðu af henni sýkzt. I.ýsingin er sú,
að menn sæki þungan sveín, sem erfitt
er að vekja þá af, en sumir liða alfatnir
burt um leið. þegar dáinu linnir, líður
opt á löngu áður menn ná sjer eptir
máttleysið og önnur ónot.
Danmörk Fólksþingið lauk við aðra
umræðu fjárlaganna í gær, og þó er lítið
•eptir þingtímans. Með lítilli hýru munu
þeir í hinni deildinni við þeim taka. En
vera má, að þingtíminn verði lengdur.
Við samkomulagi um þrætumálin —•
varnarvirkin um Höfn og fleira heimild-
arleysi — er ekki að búast, og meðfram
fyrir tímanaumleika sakir mun mörgum
nýmælum framgöngu vant í þetta skipti,
þó miklu þyki skipta, t. d. um fríhöfn
við höfuðborgina og svo margt fleira. Á
ráðherrunum enginn bilbugur, og auðvit-
að, að þeir — eða járnkarl þeirra fyrir her-
málunum (Bahnson) — halda sinu fram
um varnir Kauj mannahafnar, hvað sem
aðrir segja um, eða sýna, að þær geti að
engu haldi komið og að stórskeytin nýjustu
geti hleypt borginni í brand og bál á
fám stundum, þeytt sem þeim má verða
að henni í tveggja mílna fjarlægð frá
bryndrekum, einkanlega á suðursviðum
Eyrarsunds.
Noregur Og' Svíjþjóð. Eitt af afrekum
stórþingsins norska, sem misjafnt mælist
fyrir, er það, að neita Jóhanni Sverdrúp
um eptirlaun, 6ooo kr., en honum er sú
upphæð goldin úr ríkissjóði, og það gjald
„þjóðarlaun“ kallað.
í Stokkhólmi var nýlega afhjúpaður
minnisvarði Axels Oxenstierna, hins nafn-
fræga ráðgjafa og rikismálasnillings á
dögum Karls 9., Gústafs Adólfs og Krist-
ínar drottningar. Oscar konungur mælti
svo í niðurlagi stuttrar ræðu : „hamingj-
an gefi, að konungar Svía geri sig ávallt
slíkra vina verða, og þjóðin sjálf slíkra
stjórnsnillinga !“.
England. í seinustu frjettunum til
ísafoldar mun hafa gleymzt að geta þess,
að blaðið Times hafði gengið að bótakost-
um við Parnell og goldið honum áburð-
inn falska 90 þúsundum króna. Á þing-
inu gekk það fram fyrir atkvæðaafla
stjórnarinnar, sem hún vildi, eða þakkar-
yfirlýsing af þess hálfu til dómnefndar-
innar í Parnellsmálinu, tyrir glöggsæi
sína í því og óhlutdrægni. Sama rjeð, er
þeirri uppástungu Gladstones var hrundið,
að við yfirlýsinguna skyldi hnýta ámælum
þeim á hendur, sem hefðu átt hlut að fölsk-
um sakargiptum við Parnell og þingmenn
íra. Öldungurinn frægi flutti það snilldarer-
indi ítvær stundir.aðjafnvelmargir úr Torý-
manna liði gerðu róm að máli hans. Við-
kvæðið var það í öllum blöðum, að hann
hefði talað sem ern og ungur væri.
Ýmislega talað um þann sigur stjórnar
innar ; en sumir þingmenn Ira þóttu færa
sönnur á, að hún hefði átt mök við
suma í samsærisflokkum íra í Ameríku
og keypt af þeim sagnir fyrir stórgjöld,
eða meiri peningaupphæð en slikur varn-
ingur mundi verður.
Fyrir skömmu voru í tvö auð sæti kosn-
ir menn af liði Gladstones.
Um tíma hefir verið mikið um verka-
föll á Englandi, einkum af hálfu náma-
fólksins. Stundum hefir horft til stór-
vandræða, er þeir voru taldir til 300 þús-
unda, er frá vinnu liótuðu að ganga, auk
alls hins mikla grúa, sem atvinnulausir
hlutu að verða, er kolin þrytu í verk-
smiðjum og til lýsingar. Seinustu frjettir
bera, að málum sje nú miðlað og náma-
eigendur hafi gengið að kauphækkun,
sem innan skamms tima nemi 5 af hundr-
aði og sama viðbæti um miðsumarsleytið.
Snemma í þessum mánuði varð nýtt
sprengigos í kolanámu skammt frá Car-
diff, þar sem 88 menn fengu bana.
J>að annað slys að segja, að skip, Quetta
að nafni, rakst á klapparrif nálægt Yorks-
höfða í einu eyjasundinu í Indlandshafi á
heimleið frá Ástralíu til Englands. Hjer
fórust um 180 manna.
J»ýzkaland. jþaðan er markverðustu
tíðindin að segja, enda um þau svo látið
í sumum blöðum, sem nú hlyti allt af
göflum að ganga í Evrópu.
þ>að er skjótt frá að segja, að Bismarck
er vikinn úr kansellerasætinu og hefir
um leið beiðzt lausnar frá öllum öðrum
embættum sínum.
Til margs getið um orsökina, eða um
ágreining með þeim Vilhjálmi keisara;
en sú sennilegust talin, að Bismarck vildi
ekki fallast á þá nýbreytni, er keisarinn
vildi láta það ráðherrunum heimilt, að tala
við sig um vandamál í þeirra stjórn-
ardeildum, án þess að sækja leyfi til hjá
stjórnarforsetanum eða koma sjer saman
við hann á undan.
Sumir segja, að Bismarck hafi verið
ráðum keisarans mótfallinn i verkmanna-
málinu og ríkjafundinum í Berlfn um það
mál. J>essu taka blöð Bismarcks fjarri,
og minna menn á, að það sje einmitt
Bismarck og þeir Vilhjálmur keisari hinn
fyrsti, sem hafi byrjað baráttuna fyrir
lagasetningum verkmannastjettinni í hag
og henni til tryggingar.
Hinu neita þau líka, að Bismarck hafi
guggnað við kosningalokin, en það lætur
nærri, að honum þyki keisarinn auðveld-
ari en skyldi við frelsismenn og jafnvel
sósíalista. Meir en miðlungi eptirlátur
mun keisarinn þó vart reynast, þó hann
þiggi svo fylgi, sem honum þykir bezt
þörfum gegna. Á hitt benda orð hans
í niðurlagi ræðu til fylkisþingmanna Bran-
denborgar fyrir skömmu. Hann kvað
lönd sín og þegna vera það pund, sem
guð hefði fengið sjer til meðferðar, og
með það yrði hann svo að fara, að hann
gæti geit reikning ráðsmennsku sinnar.
„þeir sem hjer ráðast mjer til liðs og stuðn-
ings, eru mjer hjartanlega velkomnir —
hverjir sem eru, en hina brýt jeg vægð-
arlaust á bak aptur, sem móti mjer rísa!“.
Auðvitað var, að Bismarck mundi helzt
bera fyrir sig lasleik og þreytu, er hann
beiddist lausnar, en hann hefir nú bráð-
um fimm um sjötugt. Andsvör keisarans
voru full lotningar og þakklætis, og þeim
fylgdu nýmetorð : fiiertogi af Lauenburg“
og „yfirmarskálkur riddaraliðsins“ eða
hans virðing.
Caprivi hershöfðingja, fyrrum ráðherra
flotamálanna, hefi keisarinn gert að ríkis-
kansellera. Hann er mesti skörungur og
framkvæmdamaður, vann frægðarafrek í
herförinni til Frakklands, efldi stórum
flota pjóðverja og gerði sem rammlegast-
ar allar sjóvarnir þeirra og strandavirki.
Sagður nokkuð svipaður Bismarck að á-
sýndum, en hinn viðfelldasti í öllu viðmóti
og sem bezt af öllum látinn. Utanríkis-
málin munu einhverjum öðrum á hendur
falin, en Herbert Bismarck vill fylgja
föður sínum frá stjórninni. Sagt er. að
hann muni taka þar við erindarekstri, er
sendiherra verður frá kvaddur (í Lundún-
um?) til utanrikismálanna. — Annars þykj-
ast allir vita, að keisarinn vilji í þeim
málum sem öðrum láta sem flest til sinna
kasta koma.
Við kosningarnar náðu sósialistar 36
þingsætum í stað 11, en flokkur „hinna
frjálslyndu“ 69 í stað 38.
Á verkmannamálsfundinn komu um 60
fulltrúar. Af þessum eru 3 frá Danmörku,
en meðal þeirra eða fyrir þeim framtaka-
skörungurinn Tietgen etazráð. Meðal
fulltrúanna frá Frakklandi er Jules Simon
frá öldungadeildinni, og hann mjög af
keisaranum og fleirum í hávegum hafður.
— Keisarinn á að hafa sagt, að hann
byggist við góðum árangri af funáinum.
Frakkland. í byrjun þ. m. gekk Con-