Ísafold - 19.04.1890, Blaðsíða 1

Kemur út á miðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
<104 arka) 4 kr.; erlendis S kr.
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skriSeg) bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af-
greíðslust. i Austurstrirti 6.
XVII 32. |
Reykjavik, laugardaginn 19. april
1890.
Telefón
jmilli Hafnarfjarðar og Reykjavíkur-
Telefóninn hefir á mjög stuttum tíma
Tutt sjer til rúms erlendis. Hann hefir
marga kosti fram yfir telegrafinn; er, þeg-
ar svo stendur á, handhægri, ódýrri og
'umsvifaminni en telegrafinn, á líkan hátt
og það er opt þægilegra, að geta talað
við menn um erindi sín, heldur en að
skrifa um þau, þó að brjefi sje hægt að
koma. Hann er erlendis tíðast hafður í
stórbæjum milli húsa, eða í stórhýsum
milli herbergja, einkum þar sem mikil
samvinna þarf að vera milli manna, er
■eiga heima á ýmsum stöðum í sama bæ,
eða þá sem eru í ýmsum herbergjum i
sama stórhýsi, svo sem verksmiðjum eða
því um 1. En hann er einnig á seinni árum
opt og einatt lagður milli bæja eða þorpa,
svo tugum mílna skiptir, og vinnur þann-
ig alveg sama gagn og telegrafinn, en
opt með langt um hagfeldara móti.
Skyldi það nú vera ómögulegt, að koma
•slíkum málþræði við hjer á landi? Mundi
hann verða of dýr, svo að það gæti með
engu móti borgað sig að leggja hann?
Eða mundi engin þörf vera á þess konar
sambandi hjer milli manna, sem búa f
mikilli fjarlægð?
Öllum þessum spurningum svarar auð-
vitað reynslan bezt og vissast.
Allflestir munu vera á sama máli um
það, að hvers konar Ijettir, sem hægt er
að veita f viðskiptum manna, er mjög
þarfur og kærkominn.
En hann getur þó orðið svo dýr, að
hann svari ekki kostnaði,— að ekki stand-
ist á kostnaður og ábati; og þetta verður
eðlilega spurningin hjer, þegar ræðir um
að leggja telefón milli llafnarfjarðar og
Reykjavíkur: Borgar það sig, eða borg-
ar það sig ekki?
þ»essari spurningu er ervitt að svara
fyrirfram með svo sannfærandi rökum,
að enginn geti móti mælt; en nokkuð má
komast nærri rjettu lagi með því, að at-
huga það gagn, sem liklegt er að hafa
megi af telefóninum, og bera þá gagns-
muni saman við þann kostnað, sem þeim
verður að vera samfara.
Gagnsmunirnir eru bæði beinir og ó-
beinir af öllu slíku sambandi milli manna,
og er opt eigi svo auðvelt að benda á
svo beina hagsmuni af ýmsum fyrirtækj-
um, sem þó í rauninni borga sig marg-
falt, að menn vilji láta sjer skiljast, að
þau svari kostnaði. \
Fyrsta skilyrðið fyrir því, að sá tele-
fón, sem hjer ræðir um, borgi sig, er
Það, að menn geti notað hann, og geri
‘Það. f>að skilyrði er hjer eflaust fyrir
Þendi, þar sem endar hans liggja i tveim
kaupstöðum, og það kaupstöðum, sem
hafa talsvert saman að sælda.
í Hafnarfirði er t. d. enginn læknir,
heldur er læknir okkar búsettur í Rvfk.
Hversu opt er það ekki, að menn þurfi
að tala við lækni og fá ráðleggingu hans,
án þess að nauðsynlegt sje að láta lækn-
inn koma? í öllum þeim tilfellum er ó-
dýrra og handhægra að brúka telefóninn,
heldur en sendimann. Opt liggur svo á
læknishjálp, að það getur verið lífsnauð-
syn að spara þann tfma, sem gengur til
að fara aðra ferðina. Með telefóninum
má kalla lækninn, svo að hann komi allt
að helmingi fyr.
Verzlanirnar í báðum kaupstöðunum
hafa ýmislegt saman að sælda, eins og
að lfkindum ræður, þar sem sömu kaup-
mennirnir eiga sina verzlunina i hvorum
staðnum, sömu skipin ferma og afferma
á báðum stöðunum o. s. frv.
Jeg nefni þetta að eins til dæmis; en
sá, sem opt fer milli þessara kaupstaða,
þarf ekki að spyrja um, til hvers ætti að
brúka telefón milli þeirra. Hann hlýtur
þvert á móti að furða sig á því, að hann
skuli ekki þegar vera lagður. Svo marga
hittir hann vetur, sumar, vor og haust á
leiðinni, sem ýmist eru sendir, eða fara
fyrir sjálfa sig. Og þó að þeir haldi opt
á einhverju, úr því að þeir fara á annað
borð, þá er aðalerindið mjög opt ekki
annað en það, sem afgreiða má munnlega,
eða með telefón.
Svona fyrirfram hlýtur það að vera
meir spádómur en vissa, að hve miklum
notum telefóninn mundi koma. En það
sýnist enginn efi geta leikið á því, að
hann hljóti að koma að nokkrum notum.
þ>á er eptir að vita, hve margar krónur
eru gefandi fyrir þessi nokkur not, og
hvort telefóninn muni ekki kosta meira
en það sem þeim svarar.
Til þess að fá dálitla hugmynd um það,
hvað slikur telefón mundi kosta, hefi jeg
aflað mjer nokkurra upplýsinga hjá „Elek-
trisk Bureair' í Kristjaniu, og á þeim
upplýsingum hefi jeg byggt áætlun um
allan kostnað við að leggja telefóninn.
Jeg hefi einnig mælt fjarlægðina, og hefir
talizt hún 17,000 álnir; en gert áætlunina
eptir 18,000 álna fjarlægð, eða hálfrar
annarar mílu.
Sumt í áætluninni er óákveðið, svo
sem flutningur á efninu og vinnulaun við
að setja staurana niður. En um vinnu-
launin skal jeg geta þess, að jeg hefi sett
þau helmingi hærri en tíðkast i Noregi.
J>ar sem gert er ráð fyrir 75 álna milli-
bili milli hverra tveggja staura, þá virðist
engin ástæða til að hafa það styttra hjer
en t. d. á ísafirði, þar sem kaupmaður
Á. G. Ásgeirsson hefir lagt telefón og
haft 80 álnir milli staura, án þess að
nokkru meini komi. Sama fjarlægð er
vanalegust í Noregi.
Verðið á staurunum er sett hjer eins
og það er á verðskránni frá Noregi; en
þá má ef til vill fá nokkru ódýrari.
Jeg læt áætlunina fara hjer á eptir, í
þeirri von, að einhverjir góðir menn verði
til þess, að hugsa um þetta, og hafi tæki-
færi til þess að ráða við sig, hvort þeim
Hzt svo á fyrirtækið, að þeim þætti til-
tækilegt að styðja það. Ef þeir finna
einhverja sjerstaka erviðleika á því, sem
mjer kunna að vera ósýnilegir, þá treysti
jeg þeim til að benda á þá. Mótmæli
geta verið góð og gagnleg, ef þau koma
í tíma.
Innan skamms mun verða gerð tilraun
til að stofna hlutafjelag til að leggja tele-
fóninn. þ>að er tiltölulega Iítið í húfi fyr-
ir hvern einstakan, hvernig sem til tekst,
ef margir eru urn annað eins lítilræði og
þetta, heldur er en þó væri, ef einhver
einn stæðist kostnaðinn að öilu leyti.
Sje ekki tiltækilegt, að hafa telefóns-
samband milli Hafnarfjarðar og Reykja-
víkur, þar sem eru 400 íbúar í öðrum
staðnum, en fram undir 4,000 í hinum,
og fjarlægðin að eins 11/2 míla, þá er
varla líklegt, að það sje tiltækilegt ann-
arstaðar á landinu.
Áætlun
um kostnað við að leggja telefón milli
Hafnarfjarðar og Reykjavtkur.
2 telefón-apparater (á enda-
stöðvunum) á 70/00 . . . kr. 140.00
18,000 áln. af galvaníseruðum
járnvír=i68o pd. á °/ls pr.
pd- . . — 252.00
240 staurar, tiltegldir og undir-
búnir, á 3/s0................— 840.00
240 ísólatórar á °/25 .... — 60.00
240 topphettur á °/70 ... — 168.00
Flutningur til íslands á 240 staur-
um um 2/00...................— 480.00
Flutningur á þræði o. s. frv. — 30.00
Uppskipun o. s. frv. ... — 50.00
Assurance........................— 15.00
Flutningur á staurunum frá
hafnarstöðunum hjer, þang-
að sem þeir eru settir. nál. — 100.00
Fyrir að setja staurana niður,
Voo fyrir hvern staur . . — 240.00
Fyrir að búa um endastöðvar — 50.00
Daglaun verkstjóra í 25 daga
4/oo á dag..............— ioo.oo
Samtals kr. 2525.00
Flensborg, 9. apríl 1890.
Jón í>órarmssoii.