Ísafold - 01.07.1893, Blaðsíða 2

166
i hans stað útfluttan fjenað og óunnar aturðir
hans.
Suður-í»íngeyingar. Fundur að Ljósa-
vatni 1. júní, at kjörnum mönnum úr öllum
hreppnm kjövclæmisins, 37 fulltrúar alls (kos-
inn 1 fulltrúi fyrir hverja 10 kjósendur), og
mörgum kjósendum öðrum, er tóku þátt í
umræðunum, svo og þingmanni kjördæmisins,
umhoðsmanni Einari Asmundssyni í Nesi.
Fundarstjóri Pjetur .Tónsson frá G-autlöndum,
skrifarar Benidikt Jónsson á Auðnum og Sig-
urður Jónsson 4 Yzta-Pelli.
Um stjórnarskrármdlið urðu allmiklar um-
ræður, og var að þeim loknum samþykktmeð
öllum atkv. gegn einu (síra B. Kr.) svolátandi
fundarályktun : »Fundurinn skorar 4 alþingi
1893, að halda fram stjórnarskvármálinu á
þann hátt, að frnmvarp það til stjórnarskrár,
er neðri deild alþingis samþykkti 1891, sje
samþykkt óbreytt. Lýsir fundurinn um leið
yfir því, að hann telur eigi kostnað þann,
sem af aukaþingum leiðir, mega vera fram-
gangi þessa máis til nokkurrar fyrirstöðni.
Samþykktar voru í einu hljóði áskoranir til
alþingis um afnám dómsvalds hæstarjettar í
ísl. málum; um afnám amtmannaembcettanna;
um stofnun háskóla á Islandi (samkv. frumv.
neðri d. 1891, sjer í lagi ef stjórnin leggur
eigi fvrir þingið frv. um stofnun lagaskóla);
um afnám eptirlauna; um lcvennfrelsi (í líka
stefnu og gert var á síðasta alþirigi); um þær
hreytingar á kosningarlögum til alþingis, a,ð
landinu sje skipt í jafnmörg kjördæmi og
þjóðkjöinir þingmenn eru, og kjördæmin gerð
sem jöfnust hæði að stæð og fólksfjölda. að
þjóðkjörnum þingmönnum sje fjölgað, og að
ákveðinn sje með lögum ferðakostnaður þing-
manna; um að hverjum Islendingi skuli heimilt
að láta gefa sig í borqaralegt hjónaband, af
hvaða trúarflokki sem hann er; um avkalœkni
í Suður-Þingeyjarsýslu; um löga.ldur: að lylgja
fram frumvarpinu frá 1889. Með öllum atkv.
gegn einu var skorað á alþingi, að leysa hvern
þann mann undan gjaldskyldu til prests og
kirkju, eroigi til heyrir þjóðkirkjunni, samkv.
frv. í neðri d. 1891. Með 26 atkv. gegn 6
var skorað á alþ., að afnema þessa helgidaga'.
annan í páskum, annan í hvítasunnu, skír-
dag, kóngsbænadng og uppst.igningardag.
Með 15 atkv. gegn 12 tjáði fundurinn sig
meðmæltan algerðri leysing vistarbandsins.
Með þorra atkvæða skoraði fundurinn áþing-
mann kjördæmisins,|að flytja á þingi í sum
ar frv. um brú á Hnjóská nálægt þjóðvegin-
inum hjá Skógum i Hrijóskadah/og sömul. f'rv.
um löggilding Svalbarðseyrar.
Austur-Skaptfellingar. Fnndur að Holt-
um 6. júní. Fundarstjóri alþm. Jón próf.
Jónsson, skrifari sira Ólafur Magniísson. Fjölg-
un kjörstaða tjáði fundurinn sig mótfallinn
með 12:4 atkv., en í einu hlj. með því, að
hafa kjörfundi til alþingis í júnímán.; óskaði
helzt, að eptirlaun væri afnumin, eða þáfærð
niður um helming; mjög hlynntur stofnun
vátryggingarsjóðs og efling alþýðumenntunar;
óskaði eptir greiðari aðgang að búnaðarstyrk.
einkum fvrir smá búnaðarfjelög; vildi halda
biskupsembajttinu, en afnema amtmannaem-
bættin, að minnsta kosti það þeirra, sem nú
er óveitt; vildi ekki að styrktir væri aðrir
búnaðarskólar en þeir, er fullnægðu tilt.ekn-
um skilvrðum, er alþingi. setti; mótfallinn
i>hitlingum«., nema þeim, er hersýnilega mættu
koma þjóðinni allri til heilla; meðmælt.ur há-
skóla-stofnun (guðfræði, læknisfr., lögfr.): sam-
göngur á sjó og landi vildi fundurinn láta
styrkja sem mest, sjer í lagi gufubátsferðir
meðfram suðurströnd landsins frá Rvík til
Seyðisfjarðar. með viðkomustað á Hornafirði
og Papós í báðu>m leiðum, að minnsta kosti
þrisvar á sumri; sfundurinn áleit nauðsynlegt,
að gufuskip gengi kring um landið og þótti
tiltækiiegast, að samið yrði við eitthvert gufu-
skipafjelag, ef viðunanleg kjör fengjust, en að
öðrum kosti taki landið skip áleigu«; j>brúar-
tolli var fundurinn sjerlega hlynntur, þar sem
landssjóður kostar brýrnar<i; meðmæltur aukn-
um rjettindum kvenna; mótfallinn afnámi vist-
arskyldu, en meðmæltur lækkun á lausa-
mennskugjaldi, t. d. 10 kr. fyrir karlmenn,
en 5 kr. fyrir kvennmenn; áleit- hyggilegast.
að hreifa eigi stjórnarskrármálinu á næsta
þingi (þingmaðurinn þar á sama máli, bæði
nú og A kjörfundinum í fyrra, og hefir það
verið röng eptirtekt f'rjettaritara Isaioidar
þá. er hann hermdi annað); með afnámi syk-
urtolls, en hækkun vinfángatolls, og vildi
láta tolla te í hlutfalli við kaffi. t. d. 25 a. á
pundið; meðmæltur ákveðnu Jnngfararkaupi;
mótfallinn almennum reglum um mörkun sauð-
fjár; hlynntur þjóðjarðasölu; vildi sameina
Austur-Skaptafellssýslu við austuramtið, þó
þannig, að hún yrði eptir sem áður sjerstakt
sýslufjelag.
Snæfellingar. Fundur 24. júnf f Stykkis-
hólmi. Fundarstjóri L. Þórðarson frá Rauð-
kollsstöðum. Rúmir 20 kjósendur á fnndi,
og þingmaðurinn, dr. Jón Þorkelsson. Stjórn-
arskrármálinu fól fundurinn eptir nokkrar
umiæður þingmanninum að framfylgja eptir
því sem hann sjái sjer fært eins ognú stendur á;
sÖmul. að fratnfylgja lagaskólamálinu til hins
ýtrasta, jafnvel með f'rekara atkvæði en enn
er orðið; ennfremur að gufuskipsferðirnar
verði auknar eptir því sem bezt og hagan-
legast er f'yrir landið yfir höfuð, með sjerstak-
legu tilliti til síns kjördæmis. Fundurinn vildi
elcki leysa vistarbandið, en lækka lausa-
mennskugjaldið niðuv í 12 og 6 kr. (kvennm.)
er renni í styrktarsjóð handa alþýðu, binda
leylíð við 25 ára aldur, fast heimili og2hundr-
uö fjáreign á landsvísu íyrir karlmenn, 1
hundr. fyrir kvennm. Ennfr. vildi fundurinn
leggja háft gjald á »vestur-flutninga-agitatora«
svo sem atvinnuskatt, fá aukalœkni á Mýrar
milli Langár og Straumfjarðarár, láta presta-
kosningar frjálsar meðal allra umsækjenda,
gera frjálsa s'ölu þjóðjarða og jal'nvel allra
»opinberra« jarðeigna, veita fastakaupmönnum
6 máiiaða gjaldfrest á toUgreiðslu eða þá að
ekki þuríi að greiða toll af vörum fyr en jafn-
óðurn og þær eru seldar, ieggja háan aðflutn-
ingstoll á smjörlíki, banna ekki aðflutning á-
fengra drykkja, og biðja póststjórnina um
aukapóst frá Staðastað um Búðir kring nm
Jökul.
Húnvetniilgar. Eundur á Blönduósi 20.
júní. Fundarstj. Lárus Blöndal sýslum. Eptir
allmiklar umræður urn stjórnarskrármálið varð
sú niðurstaðan, að þingið samþykkti ályktun
eða áskorun til stjórnarinnar um, að leggja
fyrir næsta þing á eptir stjórnarskrárfrv, er
veiti landinu innlenda stjórn í hinum sjer-
staklegu málefnum þess, með fullri ábyrgð
fyrir alþingi, og þar sem tekið verði svo mik-
ið tillit til vilja þingsins og þjóðarinnar, sein
framast megi verða. Eptirlaun vildi fundur-
inn haf'a afnumin eða þá lækkuð svo mikið.
sem frekast þætti fært; vistarband leyst á
hálfþrftugum og hafi hver lausamaður f'ast
heimili, eri húsbændur sömu skyldur við lausa-
menn á heimili sínu sem hjú sín (Hkl. að eins
gagnvart valdstjórninni); strandferðaslcip lát-
in koma við á Blönduósi og Borðeyri, en talið
ísjárvert að landið leigi gufuskip tii strand-
ferða; 5000 kr. styrkur veittur til bryggju og
vegar við Blönduós; smjörlíki toliað (minnst
30 au ); Hólaskóla og sveitakennurum veittur
eigi minni styrkur en áður og aukiun styrkur
til Ytri-Eyjarskólans, aukalækuir settur í 5
austurhreppa Húnavatnssýslu; milliþinganefnd''.
sett til að koma kirkjul. löggjöf í viðunan-
legt horf; verzlunarstaður löggiltur við Reykja-
tanga í Hrútafirði: og fyrirspurn gerð til lands-
höfDingja út af ágengni skólastjórans á Möðru-.
völlum í afnotum skólahússins.
Um helgrímuna.
«ÆtIarðu ekbi að kaupa helgrímu til"
haustsins» hef .jeg sagt við nokkra menn;
en flestir hafa, svarað: «ónei! þær hafa
reynzt svo illa». Þeir bera fyrir sig frá-
sögn hr. Eiríks Ólafssonar frá Brúnum í
«Fj.-konnnni» í vetur.
Jeg vil ekki neita því, að mig furðar
það — ef alþýða leggur svo mikinn trún-
að á orð hans, að fáir eða engir þora að
kaupa helgrímu, af því hann hefir sagt
frá að hann hafi sjeð viðvaning hrúka
helgrímu, sem misheppnaðist.
Ef hr. E. hefði sagt, frá því, að hanm
hefði sjeð viðvaning saga trje, slá gras eða.
róa á sjó, en lítið eða ekkert orðið ágengt,
yrði hann því að ráða mörinum frá að-
vinna slík verk, þá hefði menn ekki tru-
að honum, af því reynslan hefir sannað,.
að með 'æfingu er hægt að vinna verk
þessi til rnikils gagns. Þar í móti festa
menn trúnað á frásðgn hans um belgrím-
una, a.f' því reynsluna vantar og þeir vilja
ekki hætta, við gamla venju,— vaninn hefir-
svo mikið vald yfir skoðun margra.
Verkfærin geta verið góð, þó óvönum
misheppnist að nota þau; æfing þarf til
alls verknaðar, en «árinni kennir illur-
ræðari».
Sje helgríman lögðþannigá, að rothögg-
ið snerti eigi heilann, þá er skiljanlegt að
höggiö misheppnast; viðhristingeða skemmd'
á heilanum rotast skepnan, en ekki þó að'
snoppan sje brotin fyi’ir neðan heilann.
Bezt væri fyrirþann, sem ætlar að rota.
skepnur, að kljúfa haus af dauðri kind, og
setja svo á sig. hvar heilinn liggur í höfð-
inu; upp frá því á. hann hægt með að
miða rotgaddinum á miðjan heilann; er þá
ekki hætt við að kindur rotist ekki, sje
höggið eigi því klaufalegra; höggið á að
vera snöggt og hamarinn er ekki stærri
en lítill deng.sluhamar.
Ef helgríma sú, er jeg hef látið smíða
fyrir Þjóðvinafjel., reynist ekki vel, erjeg-
rnjög fus til að breyta henni; það er Iiægð-
arleikur; ekki þarf annað en að hafa rot-
gaddinn le.ngri og oddmyndaðan, svo að
hann gangi sem greiðast gegn um ennis-
beinið inn í heilann; en /jeg vildi ekki
gl’öra það í hráð, afþví jeg áleit.aðmenn
kynnu betur við að höggva eigi gat á
skinnið og ennisbeinið. Þar að anki hef
,jeg fnllkomna revnslu fyrir þvf, að hel-.
grinxan, eins og hún nú er. er fullkomlega
áreiðanleg til að rotn, með hverja kind.
Með líkri helgrímu var slátrað mörgum
hundruðum fjár á. Oddeyri í haust er var,
og mistókst aldrei, að kindin datt þegar-
eptir höggið, þegar æfður inaður sló, og
hamarinn var hcefilega þungur.
Svo lftur út, sem hr. E. Ó. hafi ekki að
eins ætlað sjer að sannfæra menn um, að
helgrfman væri ónýt. heldur að hún jafn-
framt væri skaöleg. Því i áðurnefndri
«Fj.-konu»-grein bætir hann við: