Ísafold - 31.03.1894, Page 1

Uppsögn(skrifleg)bnndin vil>
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgroiöslastofa blabs-
ins er i Austurstrœti 8
Kemur út ýmist emu sinni
•eÓa tvisvar í viku. Yerb árg
(minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
5 kr. eöa V/a doll.; borgist
fyrirmiÓjan j úlimán. (erlend-
is fyrir fram).
XXI. árg. Reykjavik, laugardaginn 31. marz 1894.
ISAFOLD.
Ferðapistill
frá kaupmannl Ditl. Thomsen.
n.
Khöfn 1. marz 1894.
Hðttvirti hr. ritstjóri! í framhaldi af
-síðasta brjefi mínu frá Barcelona sendi jeg
yður niðuriagið á bráðabirgða-ferðasögu
minni.
Frá Barcelona fór jeg til Genua. A
Ítalíu eru brúkuð um 200.000 skpd. af
■saltfiski á ári, og með því að það er svo
mikið, vildi jeg koma við á heimleiðinni
í einum stærsta og helzta bænum þar, til
þess að verða einhvers vísari um útlit með
innflutning á íslenzkum fiski. í Genua er
'íslenzkur saltfiskur vel þekktur og miklar
miætur hafðar á honum; einkuin flvzt þang-
að smáfiskur og ýsa. í búðunum eru
stórar marmaraþrór með rennandi vatni;
þar er fiskurinn lagður í og ekki seldur
fyr en hann er orðinn nægilega bleyttur.
Kaupmennirnir kvörtuðu mest yfir því, að
hinn islenzki fiskur hjeldi sjer eigi nógu
lengi og að hann væri jafnvel stundum
hálf-eyðilagður þegar hann kæmi. Þeir
kenndu það hinni löngu ferð á smám skip-
um og sumpart einnig saltinu. I staðinn
fyrir Cadiz-salt mæltu þeir fram með
'Trapanisalti frá Sikiley, sem er stórgert
•og sterkt og kostar ekki nema 63/4 shill.
smálestin (ton). Skipin eru stundum 3
mánuði á leiðinni frá íslandi, og fái þau
slæmt veður og sjór komist í lestina, er fisk-
urinn undir eins eyðilagður. Bezti tíminn
til að selja íslenzkan saltfisk er í júní og
júlí, þegar enginn annar linverkaður fiskur
ær á markaðinum, og það kemur líka í
iþeim mánuðum mikið af íslenzkum fiski
frá Liverpool og Glasgow. Síðar kemur
Labradorfiskur; hann er lítt þveginn og
illa þurkaður, en heldur sjer og er seldur
í stórkaupum. Franskur fiskur er einnig
mikið brúkaður. Hann kemur ekki beint
frá Frakklandi, heldur er sendur áður til
annarar hafnar á Italíu, sem sje Livorno,
■ og þaðan með járnbraut. Þessi merkilega
aðferð stafar af gömium frönskum tolliaga-
fyrirmælum, þannig löguðum, að sje fisk-
urinn sendur til Livorno, eru goldnar nær
18 kr. á skpd. í útflutningspremíu af hon-
um frá Frakklandi, en ekki nema 13 kr.
'60 a., ef hann á að affermast í Genua.
.Harðþurrkaður fisknr frá Noregi og New-
foundlandi selzt þar líka; frá Norvegi
kemur þó mestmegnis harðfiskur (Stokfisk).
Saltfiskur sá, sem verkaður er á Frakk-
landi og sendur til Italíu hálf-blautur, er
bezt borgaður og kostar um 631/* kr. skpd.
tollað. Kaupmenn á Ítalíu hafa því gert
ymsar tilraunir að stæla eptir frönskum
fiski; þeir liafa í þvi skyni flutt saitaðan
blautfisk, er þeir liafa síðan þvegið sjálfir
úr salti og þurkað á sama hátt og Frakk-
ar. í Genua hefir sú verkun þó aldrei
lánazt almennilega. Hins vegar var mjer
sagt, að í fyrra vetur hefði ílutzt til Li-
vorno frá Labrador heill farmur af óverk-
uðnm fiski í salti. sem var þveginn þar
og þurkaður og seldur smátt og smátt
jafnóðum og liann var verkaður.
Með því að þetta atriði getur einnig
verið mikilsvert fyrir oss á íslandi, afrjeð
jeg að fara til Livorno til þess að rann-
saka það mál betur.
í Livorno eru góð geymsluhús og mjög
mikill forði af saltfiski, því nær eingöngu
linverkaður franskur og frá Labrador.
Franskur fiskur, sem þangað kemur, er
enn minna þurkaður en sá, sem jeg sá
á Norðurspáni og í Bordeaux; Hiann (er
alveg rakur, mjallhvítur og líkist mikið
íslenzkum jaktafiski, eins og hann er þeg-
ar hann er tekinn úr saltstakknum og
bustaður dálítið með þurrum busta. Jeg
fann kaupmanninn, sem hafði fengið sjer
sendan farminn af óverkuðum fiski í fyrra
frá Labrador. Hann var mikið stimamjúk-
ur og fræddi mig um allt sem jeg bað
hann um. Yerkunarplássið er á löngum og
breiðum hafnargarði með stórskipahlein
annars vegar og járnbraut hins vegar.
Fiskurinn hafði haldið sjer vel á leiðinni
og verkunin hafði lánazt heldur vel; þó
var fiskurinn fullverkaður ekki eins fal-
lega hvítur eins og sá franski. Blautfiskur
er býsna-dyr í Labrador og ekki farið
fallega með hann. Hann ímyndaði sjer,
að blautfiskur frá íslandi væri betur fall-
inn til verkunar hjer. Það sem mest er
til fyrirstöðu, eru hin ítölsku tolllagafyrir-
mæli. Tollurinn er á 1 skpd. af fiski í
salti um 6 kr. 13 a., en á skpd. af þurr-
um saltfiski ekki nema 5 kr. 12 a. Þessi
fyrirstaða hyrfi, ef bíða mætti með að
greiða tollinn þangað til fiskurinn væri
fullverkaður, og hjelt hann, að leyfi til
þess mundi eigi alveg ófáanlegt. í Genua
er stór fríhöfn, þar sem enginn tollur er
greiddur fyr en vörurnar eru fluttar inn í
bæinn. Englendingum, sem hafa viðskipti
við Labrador, er mikið mnhugað um að
fá komið upp fiskverkunarstöð í Miðjarð-
arhafi, enda hafa þeir gert tilraun með
fiskverkun á eynni Malta.
Algengur íslenzkur saltfiskur selst eigi
í Livorno. Aptur heyrði jeg sagt, að í
Neapel, Messina og Venedig væri mikið
brúkaður fullverkaður saltfiskur, en jeg
gat ekki komið því við að fara þangað.
Hinn 28. janúar lagði jeg af stað með
járnbraut frá Genua og kom til Kaup-
mannahafnar 1. febrúar.
Með »Laura« næst vona jeg að jeg geti sent
ýtarlega ferðaskýrslu, þar sem er nákvæm-
lega lýst verzlunarástandi, aðflutningi og
verði í hverjum bæ á öllum íslenzkum
vörutegundum og þeim útlendum afurðum,
er keppa mest við íslenzkar vörur, og
mun sú ritgerð birtast í tímaritinu »And-
vara«.
Hvað sjálfan mig snertir, þá hefir mjer
liðið allvel á ferðinni. Stundum hefir
15. blað.
verið nokkuð örðugt að útvega nauðsyn-
legar uppiysingar á stuttum tíma, einkum
þar, sem konsúlarnir skilja ekki önnur
mál en spænsku og portúgölsku. Víðast
hefir þó danski konsúllinn getað Ijett und-
ir fyrir mjer að mun. — Á Ítalíu var ferð-
in ekki alveg hættulaus. Þar var uppreist
í ymsum hjeruðum, og hafði verið skotið
þar á járnbrautarlest skömmu áður en jeg
kom. Á ymsum stöðum voru hermenn
settir til að verja járnbrautirnar og bæir
lystir í hervörzlum. Veður var blítt og
þægilegt nær alla leið, og allt af eitthvað
nytt og einkennilegt að skoða og kynna
sjer, þegar tíminn leyfði.
Virðingarf. D. T.
Nokkur skilnaðarorð
til lir. G. E. í Nesi
frá Index.
í 9. tbl. »Fj.-kon.« dags. 28. f. m. þyk-
ist hr. G. E. i Nesi vega að mjer í annað
sinn, en meira af vilja en mætti gjört er
tilræðið það.
Það væri að treysta um of á þolinmæði
lesarans, ef jeg í einu og öllu tæki þessa
ritsmíð hr. G. E. fram úr skaptinu; álít
rjettast að sleppa þvi; skal að eins leið-
rjetta örfá atriði, er snerta aðalefni máls-
ins, en láta allt hitt fljúga.
Reikningsdæmi það, sem hr. G. E. kem-
ur með, sannar hvorki meira nje minna
en ekki neitt-, efnið i þenna handahófsreikn-
ing sinn grípur hann alveg úr lausu lopti,
byggir svo algilda ályktun á þessum handa-
höfsreikningi, rjett eins og hann stæði fösfr
um fótum á órækum reynslugrundvelli.
Ekkert er auðveldara en að búa til ótal
útgáfur af sams konar markleysu, er sýndi
alveg hið gagnstæða, en slíkt er fremur
þyðingarlítið. Náttúrlega segir hr. G. E.,
að dæmið sitt standi óhrakið þrátt fyrir
þessi mótmæli, og skal jeg ekki um það
þrátta, en aptur á móti minna hann á, að
það er algild regla allra þeirra manna, er
vilja rita ráðvendnislega, að nota veilar
eða ágizkaðar tölur mjög gætilega sem
sönnunargögn; að grípa þær úr lausu lopti
dettur engum þeim í hug, er hefir minnstu
hugmynd um sönnunargildi þeirra yfir
höfuð.
Oskandi væri, að »allur þorri bænda«
væru svo á vegi staddir, að eiga þær eign-
ir, er þeir gætu fengið bankalán út á; þá
stæði búnaður vor skör ofar en nú gerist;
en þvi miður er því ekki til að dreifa, og
líklesra mundi allmörgum bændura virðast
meira en »sárfínt« háð, væri þeim vísað i
þá áttina til lántöku.
Aunað mál er hitt, hvort sú hagfræði er
holl og rjett, þótt hún sje ný, að beinasti
vegurinn til blessunar og búsældar ísl.
bændanna sje sá, að festa allar sínar fast-
eignir í bankanum fyrir brauð og annað
eyðslugóz; það má einnig takast til greina,