Ísafold - 22.06.1895, Blaðsíða 2

210
skiá, og í hinu kjördæminu, Kjósar- og
Gullbringusýslu, fengust ekki nema 14 til
að greiða atkvæði með öðrum fulltrúanum,
en 9 með hinum — og það á stað, þar sem
300 kjósendur höfðu verið allan daginn.
Þeir fóru skyndilega að hypja sig, þegar
þetta volduga Þingvallar yfirþing kom til
umræðu. Til samanburðar er vert að minn-
ast þess, að fulltrúi Reykjavikur á undir-
þinginu, iöggjafarþinginu, var kosinn í fyrra
með 86 atkvæðum, og þingmaður Gull.
bringu- og Kjósarsýslu nú með 205 atkvæð-
um — og það einmitt sama daginn, sem
þessi 9 atkvæði voru greidd með Þing-
vallarfundarmanninum. Það þarf óneitan-
lega nokkuð skarpa sjón til þess að sjá,
hvað það sje, sem gefl 9-manna fulltrúan-
um vald til að segja 205-manna fulltrúan-
um, hvenær hann eigi að sitja kyr, og
hvenær hann eigí að standa upp á þing-
inu. Yitaskuld gætu þeir, sem gjarnt er til
að fara út i mannjöfnuð, hugsað sjer, að
þessir 9 menn hafl hver um sig verið
svo miklu meiri garpar en hinir 205,
að þeir geri meira en jafnast við þá
alla í sameiningu, þeirra fáu atkvæði verði
þyngri á metunum en hinna mörgu. En
sú röksemdafærsla fellur tafarlaust um
sjálfa sig, þegar þess er gætt, að þessir 9
eru vafalaust partur af hinum 205, og
hversu magnaðir sem þeir kunna að vera,
þá geta þeir þó ómögulega verið þyngri á
metunum en þeir sjálflr að viðbættum 196
mönnum.
Skyldi nú svo fara, sem oss grunar, að
eitthvað líkt hafl verið ástatt með kosning
Þingvallarfundarmanna í sumum öðrum
kjördæmum, og að kjósendur þeirra hafi
verið sárfáir i samanburði við kjósendur
þingmannanna, þá virðist oss óneitanlega
vald þessa yflrþings fara að verða nokkuð
vafasamt, ogvjer ætlura, að hver, sem um
það hugsar með köldu blóði, muni hljóta
að komast að þeirri niðurstöðu, að til þess
sje stofnað í svo iausu lopti, að grundvöll-
urinn eygist hvergi, hvernig sem menn
einblína niður fyrir sig.
Eða þá ef þar við bætist, að sum meiri
háttar kjördæmi landsins senda alls engan
fulltrúa á Þingvallarfund, svo sem heyrzt
heflr um Skagafjarðarsýslu, Húnavatns
sýslu og Mýrasýslu, ef ekki fieiri ? Líklega
á þó ekki 9-manna fulltrúinn hjerna úr
sýslunni að gilda fyrir þau kjördæmin
líka, — jafngilda 6 fulltrúum eða fleirum!
Um hitt blandast auðvitað engum manni
hugur, hvað verða muni ofan á hjá þess-
um Þingvallarfundarmönnum í því máli,
sem einkum á þar að ræða. Það er svo
sem vitanlegt, að þeir einir muni hafa tekið
þátt í kosning þeirra, sem annaðhvort
hafa sjálfir komizt að þeirri niðurstöðu,
eða látið telja sjer trú um það, að ómiss-
andi sje að lemja núverandi stjórnarskrár-
frumvarp þingsins fram enn á þessu þingi,
án minnstu hliðsjónar á því tvennu: hvort
málið sje þá hóti nær ákjósanlegustum úr-
slitum, og hvort það sje nú í raun og veru
svo úr garði gert, að æskilegt væri, að
það næði staðfesting. Enginn maður þarf
að ganga að því gruflandi, að Þingvallar-
fundur heimtar afdráttarlaust, að stjórnar-
skrárfrumvarpið verði samþykkt óbreytt í
sumar.
En hvað gerir þingið? Auðvitað er
engum þingmanni alvara með að telja
sjúlfum sjer trú um, að hann sje bundinn
við boð og bann þessarar Þingvallarsam-
komu. En jafn-sjálfsagt er það, að þeir
vilja halda áfram á einhvern hátt málinu
um endurskoðun stjórnarskrðrinnar. Það
hafa flestir eða allir þjóðkjörnir þingmenn
undirgengizt, og engin ástæða er til að
efast um, að þar fylgi hugur máli. Hitt
hafa þeir vitanlega ekki undirgengizt, að
halda stjórnarskrárfrumvarpinu fram ó-
breyttu, hvernig sem allt veltist. Þeir
munu, eins og eðlilegt er, líta svo á, sem
það eigi að Vera á þingsins valdi, hvernig
málinu sje fram haldið, enda sagði þing-
maður Reykjavíkur það afdráttarlaust á
þingmálafundinum í síðustu viku.
Hve margir þingmanna vorra munu, ef
í það fer, gera sjer örugga von um, að
það frumvarp, sem samþykkt heflr verið
á tveimur síðustu þingum, nái staðfestingu
— segjum á næstu 50 árum, eins og þing-
maður Reykvíkinga tíl nefndi á þingmála-
fundinum hjer um daginn?
Hljóta þá ekki allir að játa, að það sje
dálítið barnalegt, að heimta ár eptir ár
það, sem þeir sjálflr, er heimta, fullyrða
afdráttarlaust, að þeim komí ekki í hug
nje hjarta að veitt verði. Það er að eins
til eín afsökun fyrir slíku. Hún er sú, að
menn telji svo mikilvægt og ákjósanlegt
það sem um er beðið, að þeir telji sjer
skylt, »prinsípsins« vegna, að halda í það
dauðahaldi, einmitt í því formi, sem þeir
biðja um það. En afsökunin fer að verða
lítil, ef það skyldi nú koma upp úr dúrn-
um, að einmitt þeim, sem eru að biðja,
flnnist ekki meira en svo fýsilegt að fá
það, sem þeir eru að biðja um. Ef þeir
skákuðu nú sumir einmittíþví hróksvaldi,
að það sje áreiðanlegt, að þeir fái ekki
það, sem þeir heimta svo ákaft? En væri
það einlægni við þjóðina að skáka í sliku
hróksvaldi? Væri það vænlegt til fram-
búðar fyrir framgang málsins? Væri ekki
nær fyrir þá, sem svo hugsa, að taka sjer
ofurlitla tómstund, þó ekki væri til annars
en að hugsa um, hvað væri æskilegt að
fá?
Frá kvennaskólanuin á Ytriey.
Frá nemendum skólans næstl. skólaár hefir
áður verið skýrt f 1. tbl. Þjóðólfs þ. á., er þá
voru 30 að tölu, en eptir það voru 12 stúlk-
ur teknar { skólann, er voru mismunandi
langan tíma.
Skólanum var eins og að undanförnu skipt
i 3 aðaldeildir I., II. og III. deild, er allar
hafa fastákveðnar námsgreinir, og »Aukadeild«,
er þannig er fyrirkomið að nemendur hennar
mega kjósa sjer námsgreinir úr hinum þrem-
ur aðaldeildum skólans.
Kennslunni er þannig hagað dag hvern, að
3 tímum er varið til bóklegrar kennslu og 4
tímum til kennslu í handvinnu; hinum hluta
dagsins verja svo nemendur til undirbúnings-
lesturs, nema þeir af nemendum »Aukadeild-
arinnar*, er ekki taka þátt í svo mörgum bók-
legum námsgreinum, að þeir hafi nóg að gjöra
í undirbúningstímunum, verja að sama skapi
lengri tíma til handvinnu.
Undanfarin ár hafa verið 4 kennslukonur
við skólanii; 3 er kenna jöfnum höndum bók-
legar námsgreinir og handvinnu og 1 til við-
bótar við handvinnu kennsluna, og er ákveð-
ið að halda því áfram framvegis, sem og að
öðru leyti að hafa hið sama fyrirkomulag á
skóianum og áður. Nú verður raunar sú breyt-
ing á skólanum að skipt er um forstöðukonu,
og er ráöin til þe3s starfa Guðrún Jónsdóttir
á Staðarstað í Snæfellsnessýslu (dóttir sjera
Jóns Þórðarsonar fyrv. prests að Auðkúlu).
Þær stúlkur, er með henni eru ráðnar til að
kenna, eru þær Björg Þorláksdóttir í Vestur-
hópshólum, Kristín Jónsdóttir á Auðólfsstöð-
um, báðar úr Húnavatnssýslu, og Guðlaug
Eiriksdóttir á Brú í Norður-Múlasýslu.
Þó jeg viti að þessar stúlkur, er nú hafa
tekizt á hendur kennslu við Eyjarskólann
næsta ár, sjeu meira og minna almenningi
kunnar, get jeg ekki bundizt þess að láta i
ljósýþað álit mitt, að skólinn sje vel úr garði
gjörður með kennslukonur. Jeg þekki að vísu
að eins tvær af þeim, Guðrúnu og Björgu, er
báðar hafa lært hjá mjer og önuur þeirra ver-
ið kennslukona hjá mjer síðastl. vetur og
hugsa jeg til framtíðar Ytrieyjarskólans með
fullri vissu um hylli almennings framvegis
eins og hingað til.
Ytriey 19. maí 1895. Elín Briem.
Strandferðaskipið Thyra, kapt. Garde,
lagði af stað aptur 20. þ. m. vestur fyrir land
og norður, og með henni fjöldi farþega, þar
á meðal kaupafólk til Vestfjarða og víðar.
Gufuskipið Cimbria, kapt. Bagger, kom
hingað 19. þ. m. að kveldi frá Hull og tók
36,000 pd. af heilagfiski úr íshúsinu, til út-
flutníngs í ís; ætlaði til Önundarfjarðar og
þaðan jafnharðan til Englands. Það sem hjeð-
an var sent af heilagfiski raeÖ fyrri ferðinni
skipsins, um 7000 pd., íreðið, hafði ekki selzt
vel, og borið fyrir, að kaupendur væri alls
óvanir slíkri vöru, beldur vildu hana fremur
að eins geymda í ís, — hvað svo sem til er í
því.
Gufuskipið A. Asgeirssoti kom hingað
í gær norðan fyrir land og vestan, með vörur
hingað og til Hafnarfjarðar, og ætlaði þaðan
jatnharðan til Middlesborough á Englandi.
Eigandinn, stórkaupmaður A. G. Asgeirsson,
kom sjálfur með því til Isatjarþar.
Koliabúðafiindur 1895.
Hinn 6. dag júnímán. var haldinn fundur að
Kollabúðum og voru þar mættir 17 kjörnir
fulltrúar (úr 5 hreppum í Strandasýslu, 3
hreppum í Barðastrandarsýslu og 1 hrepp í
Dalasýslu). Fulltrúarnir samþykktu i einu
hljóði að atkvæðisrjett skyldu hafa á fundin-
um allir þeir, er kosningarrjett hafa til al-
þingis og mættir voru á fundinum; urðu þann-
ig alls 34 menn, er atkvæðisrjett höfðu.
Fundarstjóri var kosinn prófastur Sigurður
Jensson og fundarskrifari Arnór prestur
Árnason.
Var þá tekiö til umræðu:
1. Stjórnarslcrármálið. Eptir nokkrar um-
ræður samþykkti fundurinn svohljóðandi fttnd-
arályktun í einu hljóði: Fundurinn skorar á
alþingi að halda stjórnarskrármálinu áfrara
alveg í sömu stol'iiu ogáður og að samþykkja
sama stjórnarskrárfrumvarp sem undanfar-
andi ár.
2. Samgöngumálið. Um þetta mál urðu
all-langar umræður, einkum um uppástungu
Guðjóns alþm. Guðlaugssonar, að kaupa fyrir
landssjóðsfje gufubáta til ferða innfjarða og
með ströndum lrain. Með því mæltu auk upp-
ástungumanns: Torfi Bjarnason í Ólafsdal,
sjera Guðmundur í Gufudal, Oddur læknir
Jónsson og sjera Arnór, en á móti alþm. Sig.
Jenssou. Var kosin 3 mauna nefnd (Guðjón