Ísafold - 16.09.1896, Side 3

263
sýnt höí&inglega ransn með þvi að f'yrnefnd
hjón gáfu mjög fallegt altarisklæði ásamt
gúttaperkabakka undir ljósastjakana, og enn-
fremur 60 krónur, og síðarnefnd heiðurshjón
g&fu 6 álmaða ljósakrónu mjög laglega og 18
vegglampa, sem nemur alt að 200 kr upphreð.
Kirkjan kostar uppkomin um 10,800 krónur,
og er það fljótt á að líta nokkuð mikið; en
þegar þess er gætt, að verkefnin verða eptir
venju að vera öll pöntuð frá útlöndum, tið-
ast af handahófi, tirohrið frá Noregi, glasið frá
DanmÖrk, pappinn frá Þýzkalandi, glugga-
grindur og þakjám frá Englandi, þá ræður að
likindum, að mjög er undir hælinn lagt, að
menn geti í öllum tilfellunum orðið fyrir
heztu kaupum. Jeg segi af handahófl, því þó
hr. Guðm. Jakobsson, sem mun mörgum inn-
lendum trjesmiðum fremur hafa byggingar-
fræðilega þekkingu, og árlega afla sjer bók-
legrar fræðslu, leiðbeindi oss í þvi efni eptir
föngum, gat hann ekki farið nema eptir verð
sbrám og sýnishornum, og það að eins frá
fáum verksmiðjum, en ekki eptir sjón eða
fullkominni reynslu.
• Það er annars ekki iangt. frá áttinni, að
geta þess með tilliti til ÍDnlendra húseigna,
sem að líkindum munu nema 6,000,000 (6 milj-
ónum) króna, og þeirra mannvirkjabóta, sem
almennt eru farnar að ryðja sjer til rúms í
vilja þjóðarirmar, að vjer erum sorglega stutt
á veg komnir í því, að eiga engan innlendan
mann, sem geti gefið áreiðanlegar bendingar
um, hvar útlend byggingarefni beinlínis megi
fá, bæði hentugust og að tiltölu ódýrust,
hvað þá að vjer getum fullkomlega treyst
okkar innlendu kröptum, ef reisa þarf al
mennilega húskompu eða leggja brúarspotta
yfir gil.
Akranesi 31. ág. 1896.
R. Þ. Jónsson, safnaðarn.m.
Hvaðanæva.
Kirkjau í Bandarfkjunum.
Eptirfylgjandi grein er útdráttur úr rit-
gjörö, sem n/lega stóð í »Forum«, einu af
merkustu tímaritum Bandarlkjanna. Auk
annars fróöleiks er hún ljós bending um þaö,
hve ramskökk sú skoöun er, sem komið hefir
fram á prenti frá sumum íslendingum, að að-
alþýðing kirkjunnar í Vesturheimi sje sú, að
hinda menn á klefa kredduþrælkunarinnar og
jafnvel auðvaldsins. Það er áreiðanlega einn
af þeim ósanngjörnustu dómum, sem felldir
verða um nokkurn skapaðan hlut. Vcra má,
aS eigi sje ástæðulaust, að benda á það til
viðbótar við þessa grein, að í Canada hefir
kirkjan nákvæmlega sömu þýðing tiltölulega
eins og í Bandaríkjunum, enda á hún þar
eins aðstöðu.
Einkar athugavert og- merkilegt er það, hve
mikla þýðingu kirkjan hefir í Bandaríkjunum,
þar sem hun nytur einskis styrks af ríkinuj
og er því þar af leiðandi með öllu óháð. Það
er óhætt að fullyrða, að kirkjan hafi ekki
jafn-mikil áhrif í neinu landi. Hún er leið-
togi í hinu daglega lífi þjóðarinnar og setur
mót sitt á menntalífið. Sjálf er hún miðdep-
ill hins æðsta og bezta í þjóðlífinu. Hún
hefir girt fyrir þann skilnað menningarinnar
°g trúarbragðanna, sem kvartað er um nær
l,ví í öllum löndum.
°g þessi áhrif kirkjunnar eru ekki ein-
göngu sprottin af hefð og venju, heldur af
þeim lifandi krapti, sem í henni hýr, af hæfi-
leik hennar til að styðja og styrkja nútíðar-
menn, í hverri stjett sem þeir eru og á hverju
menningarstigi sem þeir standa, og fylla þá
andagipt. h ræðimenn og vísindamenn eru
venjulegast hennar megin og það jafnvel
með hinum mesta áhuga. Prestar eru leið-
togar alþýðumenntunarinnar og prestar og
guðfræðikennarar eru stór hluti fylkingar
þeirrar, sem stýra hinu æðsta menntalífi lands-
ins og vekja það. Þar er örðugast að fá
»múginn« til að sækja kirkju. Örðugleikarn-
ir eiga rót sína að rekja til fjelagslífs þjóð-
arinnar, en ekki til menntunarinnar. Guð-
leysi er lítt þckkt; jafnvel hjá þeim íhugun-
armönnum, er lengst fara, verður trúin síðasta
niðurstaðan. Og jafnvel guðleysingjarnir
stofna kirkjufjelög með prjedikunum og fyrir-
lestrum. Þeir skilja líka, hve mikilsvert það
er, að hinu æðsta lífi mannsins, siðgæðishug-
sjónunum, sje haldið á lopti, og að sterk öfl
vinni að því að styðja, efla og hvetja menn-
ina til alls góðs.
Síðustu fimm árin hefir kirkjum landsins
fjölgað um meira en 23,000, prestum um eitt-
hvað 22,000 og safnaðarmönnum meira en 4
miljónir.
Fátt er það, sem Vesturheimsmönnum, sem
um Norðurálfuna ferðast, þykir kynlegra en
það, hve fáar kirlcjurnar þar eru, og hve lít-
ið er um kirkjuna hirt. Inni í kirkjunum
þykir þeim miðaldalegt, dauft og leiðinlegt,
bæði húsnæðið sjálft og söngurinn og ræð-
urnar.
Þegar komið er inn úr dyrunum í Vestur-
heimskirkju, verður fyrir manni björt for-
stofa, lögð dúkum. Þar mæta manni einkar
kurteisir kirkjuþjónar, sem valdir eru úr hópi
hinna helztu safnaðarmanna; þeir leiða mann
til sætis. Vanti mann sálmabók, er ævinnlega
einhver við hliðina, sem býður að horfa á sína
bók, eða útvegar aðra. Söngurinn er opt fag-
ur. Allt er ánægjulegt og viðkunnanlegt.
Prjedikunarstóllinn er skrýddur blómum. Og
optast er eitthvað í prjedikuninni, sem veld-
ur því, að maður fer heim með þann ásetn-
ing að leggja framvegis stund á það sem gott
er og rjett.
Blöðin skýra optara og greinilegar frá prje-
dikununum, sem fluttar eru í kirkjunum,
heldur en frá kappræðum á þingi og öðrum
pólitiskum rseðum. Og prjedikanirnar eiga
það skilið. Enginn vafi er því, að það er
meðal prestanna og á kirkjunnar svæði, að
vandlegast er hugsað, þekkingin samstæðust
og andlega lífið yfirleitt kröptugast.
Með nokkrum tölum verður bezt sýnt, hve
öflugar stofnanir kirkjufjelögin í Bandaríkj-
unum eru. Menn minnist þess, að hver eyr-
ir er gefinn af frjálsum vilja, og langoptast
án þess nokkuð þurfi að mönnum að leggja.
Og menn gefa því að eins, að þeim þyki fyr-
irtækin stuðnings makleg.
Ársútgjöld Biskupakirkj unnar ensku í Banda-
ríkjunum eru 38 miljónir króna, meþódista-
kirkjunnar nálega 90 miljónir, prestbyterían-
anna 62 miljónir — álíka og Noregs. Sam-
tals eru ársútgjöld þeirra 5 mótmælenda-
kirkjudeilda, sem frá Stórbretalandi eru runn-
ar (biskupakirkj unnar, presbyteríananna, me-
þódistanna, baptistanna og kongregationalist-
anna) 326 milj. króna, sem gefið er af frjáls-
um vilja af nokkuð meir en 10 mílj. safnað-
armanna. Það er helmingi meira en útgjöld
Noregs og Svíþjóðar nema samtals, töluvert
meira en helmingi meira en allar útfluttar
vörur Noregs nema árlega.
Ársútgjöld allra kirkjufjelaga í Bandaríkj-
unum samtals hljóta að vera langt yfir 560
miljónir króna. Það er 150 miljónum meira
en tekjur tyrkneska ríkisins. Og allt er þetta
lagt fram af frjálsum vilja.
Kirkjueignirnar í Bandaríkjnnum námu 2%
miljarð árið 1890, og nema nú að öllum lík-
indum nálægt þremur miljörðum.
Prjónavjelar.
Hiuar alkunnu prjónavjelar Símon
Olsens, má panta hjá undirskrifubum, sem
hefur aðaí-umboðssðlu þeirra á íslandi.
Vjeiar þessar reynast mjög vel og eru
efalaust hinar beztu, sem flytjast til ís-
lands, og jafnframt hinar ódýrustu, þar
sem þær seljast með 10% afslætti gegn
borgun í peningum við móttökuna.
Vjelarnar eru sendar kostnaðarlaust á
allar þær hafr,ir,sem póstskipið kemur við á.
Vjelarnar eru brúkaðar hjá mjer og fæst
ókeypis tilsögn að læra á þær. Þeir, sem
ekki nota tilsögnina, fá vjeiarnar 10 krón-
um ódýrari.
Nálar, fjaðrir og önnur áhöld fást allt'af
hjá mjer, og verðlistar sendast, ef þess er
óskað.
Vjelarnar má líka panta hjá herra Th.
Thorsteinsson, (Liverpool) Reykjavík, er
gefur allar nauðsynlegar upplýsingar og
gefur mönnum kost á að sjá þær brúkaðar.
Eyrarbakka, 30. júni 1896.
P. Nielsen.
Einlita fallega og unga hesta
kaupir undirskrifaður til 15. október.
Eyþór Felixson.
Fineste Skandinavisk Export Kaffe Surrogat
er hinn ágætasti og ódýrasti kafflbætir,
sem nú er í verzlaninni. Fæst hjá kaup-
mönnum á íslandi.
F. Hjorth & Co.
i Kaupmannahöfn.
Frímerki
Brúkuð ísl. frimorki kaupir undirrit-
aður óhoyrt háu verði.
Ólafur Sveinsson
Austnrgtræti 5
Reykjavik.
Landskjálftasamskot 1896, meðtekin
af undirskrifuðum:
Tr. Gunnarsson bankastjóri kr. 50, Björn
Jónsson ritstjóri 60, Jónína Ámundadóttir
(Hl.hús.) 8, Þórður Torfason (Vigf.koti) 2,
Björn Þórðarson 6, N. N. 3, Þorst. Þorsteins-
son skipstj. 10, frú Kar. Markúsdóttir 10,
Gubm. Þórðarson bæjarfulitr. 10, Guðmundur
Gubmundsson bæjarfóg.skrit'. 10, Magnús Ó-
lat'sson trjesm. 6, Björn Hjaltested járnsm. 10
(ávís.), Reinholdt Andersen skraddari 6, Einar
Bjarnason 2, Einar Arnason 5,. O. Finsen
póstm. 20, J. Gunnarsson faktor (Keflav.) 26,
Dr. J. Jónassen landl. 30, J. Schou steinh. 16,
Einar Benediktsson ritstjóri 20, Finnbogi Lár-
usson 6, Magnús Vigfússou (Miðseli) 2, Pálmi
Pálsson adjunkt 10, Jóh. Þorkelsson dómk.pr.
10, Þorkell Helgason (Br.borg) 2, Gisli Tóm-
asson 6, Jón Valdason 3, G. Gunnarsson 3,
Einar Sigvaldason 3, C. Fr. 5, Þ. Pjetursson
3, Oddgeir Björnsson 3, Ingimundur Þórðarson
3, Þuríður Oddsdóttir 2, N. 2, O. 2, A. G. P.s.
2, enn fremur smærri gjafir frá ýmsum (safn-
ab af Jónasi í Steinsholti) 30.16.
Samtals kr. 391,16
Ábur mebtekib og auglýst kr. 1661,50
Alls kr. 1962,65
Enn fremur heflr kaupm. Eyþór Felixson
heitib fiskætum & 4 hesta, og kaupm. Geir
Zoega matvörutunnu.
Reykjavik 16. sept. 1896.
Björn Jónsson.