Ísafold - 02.04.1902, Page 3

lögur við frumvarpið, er á undan var
gengin.
Bg víaa þessuDj sakaráburði heim
til áberanda.
Bg bygði mína ályktun á því allra
minsta, sem falist getur í atkvæðum
þeirra þingmanna með frumvarpinu,
sem áður höfðu greitt atkvæði með
breytingartillögunum, og tók þaunig
hið fylsta tillit, sem taka mátti, til
hinnar fyrri atkvæðagreiöslu þeirra.
Minna gat ekki legið í atkvæðum
þeirra með frv., eftir að br.till. þeirra,
voru fallnar, en það, að þeir vildu
heldur að frv. óbreytt yrði að lögum,
en að það yrði felt, — vildu heldur
hlutabankann sem einkabanka lands-
ins, en að alt stæði við sama sem nii.
Meira en þetta hefi eg ekki upp úr
atkvæðum þeirra lagt, og minna en
þetta geta þau ekki þýtt.
Gagnvart þessu heldur B. því fram,
að þau þýði ekkert!
Tillitið, sem hann vill láta taka til
fyrri atkvæðagreiðslunnar, er það, að
seinni atkvæðagreiðslan sé markleysa.
Sitt eigið atkvæði, og þeirra H. Hafst.
og Péturs við fullnaðarafgreiðslu mik-
ilsvægs lagafrumvarps út úr þingdeild
þeirra telur hann markleysu eina, —
vill gera þeirra jákvæði að dauðu og
tnarklausu orði. Og þettá^ílfcæki sitt,
að gera sjálfum sér og tveimur merk
um þingmönnum slíka hneisu,
reynir hann að réttlæta með ránsdæmi
sínu, — dæmi sem vantar svo mjög
tilsvörun til þess, sem það á að sýna,
að það sýnir ekkert annað en að það
er sjálft lokleysa.
Mergurinn málsins hjá honum er
það, að af því að þessir þrír þing-
menn hafi vitað fyrir, að þeir mundu
verða í minni hluta við atkv.greiðsl-
una, og hverra viðtekta málið ætti
von í efri deild, þá hafi verið »alveg
sama, hvort þeir sögðu já eða nei eða
þögðu«, hvað sem sannfæringu þeitra
leið.
Eftir þessu ættu þingmenn ekki að
vera Bkyldir til, að greiða atkvæði eft-
ir sannfæring sinni, er þeir þættust
vita, að þeir yrðu í minni hluta, eða
að hin þingdeildin mundi taka svo eða
svo í málið.
En sá er hængur á, að ýull vissa
um það, hvernig atkvæði muni falla
um mál að enduðum umræðum, eða
um það, hvernig máli reiði af eftir
þrjár umræður í hinni deildinni, er ó-
hugsanleg, ómöguleg og því ófáanleg
fyrir fram, — og ekki fyrri en fulln-
aðaratkvæði eru greidd, enda er þessi
kenning Bjarnar fyrirdæmd um allan
rnentaðan heitn sem siðferðislega röng
og óforsvaranleg, og tjáir B. því ekki,
að byggja á henni kröfu sína um, að
atkvæði hans og tveggja annarra þing-
ttanna um hlutabankafrumvarpið út
úr neðri deild alþingis 15. ágúst síð-
astl. verði áiitin markleysa.
Görðum 16. marz 1902.
Jens Pálsson.
Eg bið ísafold fyrir leiðrétting |iessa,
ffleð því að ábm. Þjóð. befir verið svo
réttsým>(!) og löghlýðinn(!), að neita að
taka hana. J- P-
Sfeagafirði 8. marz.
Tiðarfar niikið gott mn þetta leyti og
jörð nóg.
Hinn 27. f. m. var haldinn fnndur á
Sauðárkróktil að ræðd stjórnbótarmdlið.—
Hann var mjög fjölmennur. Menn lýstu á-
n«gju sinni yfir konungshoðsbapnum, og
voru stjórninni þakklátir fyrir tilhoð henn-
&r um ráðgjafa í Reykjavík, og öllum kom
sainan um, að þiggja það hoð þakksam-
>ega, og kjÓRa þá eina á þing, sem fylgdu
Pvi wnlæglega og eiudregið, fleygalaust,
svo að stjórnardeilunni yrði lokið.
Pöntunarfundur var haldinn 21—22.
1- m, i Áíi i (Jegranesi, og var ákveðið
og buið svo um, að pöntun gæti haldið á-
fram l'yrir allar islenzkar vörur.
Sýslufnndur var haldinn 24.-27. f. m.
Um kvennaskólann á Blönduós, sem H.ún-
vetningiir sóttu um styrk til hjá oss, var
ákveðið, að styrkja hann því að eins, að
haun yr ði s a m e i g i n l e g u r kvenna-
skóli fyrir alt Norðurland. Skagfirðing-
ar vilja hafa að eins einn kvennaskóla á
Norðurlandi, og vilja styrkja liann tiltölu-
lega við aðra, hallast ágrein.ngslaust að
skoðun alþingis 1897, sem vildi einn kvenna-
skóla á Norðurlandi. Eins og kunnugt er
mörgum, fluttu Húnvetuingar kvennaskól-
ann frá Ytri-Ey inn á Blönduós næstl. ár
i trássi við Skagfirðinga, án þess að leita
vilja þeirra eða samkomulags til þessarar
stórfeldu hreytingar fyr en eftir á, enda
þótt Ytri-Eyjarskólinn væri sameign beggja
sýslnanna.
Mjög mikilsvert mál var rætt í sýslu-
nefndiuni: um hreytingu á göngu póstsins,
þá breytingu rrá þvi, sém nú er, að hann
gangi beina leið frá Blönduós á Sauðár-
krók. Fjallvegurinn á leiðinni frá Blöndu-
ós að Sauðárkrók er nú jregar tóluvert fjöl-
farinn, og verður eflaust mjög fjölfarinn,
þegar þar er kominn póstvegur, þar eð þetta
liggur sérlega beint við fyrir ferðainenn,
og nauðsynin á þessum vegi fer vaxandi
eftir þvi, sem kaupstaðirnir stækka og fólk-
ið fjölgar þar og verzlunin vex. Vér ósk-
um og vonum, að landstjórnin stuðli að
því, að póatvegurinn verði lagður þannig
sem allra fyrst; þetta er ahnenningsheill.
Oskandi er, að menn snúi sér að því ein-
dregið, að fá þar póstveg handa pósti og
öllurn öðrum ferðamönnum, en fari eigi að
káka við veginn á annan hátt. Svo ætti
póstvegurinn að liggja yfir á dragferjunni
og Héraðsvatnabrúnni og siðan yfir Yxna-
dalsheiði. Þannig mun efalaust póstvegur-
inn vetða látinn liggja hér fyr eða síðar.
Ýmislegt utan úr heimi.
Loftför f liernaði
Þau þykja nii oröið alveg ómissandi
þáttur í herbúnaði allra vígra þjóða,
hváð sem líður stjórn þeirra, loftfaranna;
þau eru þá oftast tjóðruð niður, og
gagnið, sem þau gera, mest i því fólg-
ið, að þau eru liið mesta þing til njósn-
ar og til yfirlits yfir vígvöllinn, hversu
víður sem er og jafnt beggja lið, þeirra
sem við eigast; því hleypa má þeim
svo hátt í loft upp sem vill, þótt haft
só á þeim taumhald af jörðu. Féstar-
hælinn má og flytja eftir vild og færa
sig langa leið með þeim hætti.
Bretar kváðu hafa haft stórmikið
gagn af tjóðruðum loftförum í viður-
eigu sintii við Búa og staðið fyrir það
þrásinnis rnun betur að vígi en þeir;
því að engin slík loftför hafa Búar haft
eða ekki komist upp á að hagnýta þau
að neinum mun. Svo hefir fullyrt ver-
ið í enskunt blöðum, að loftfari hafi
það verið eingöugu að þakka, að her
þeim, er Buller stýrði og veita skyldi
setuliðinu í Ladysmith, varð forðað frá
gersamlegri tortímingu,
Búum stendur mikill geigur af loft-
faranjósnurum Breta og er afar-illa við
þau hvirnlfeiðu hernaðartól. Það er haft
eftir herteknum Búa einum, að ef þeir
næðu einhvern tíma i brezkt njósnar-
loftfar, þá nnindu þeir saxa það sund-
ur í smátt og loftfarann sjálfan með.
»Þau hafa gert oss meira en lítinn
baga oft og einatt« mælti hann. »Þarna
gerðu þau okkur ófrert að leynast
fylgsna í milli og ónyttu fyrir oss þrá-
sinnis kænlegar ráðagerðir. Þau skyldu
hafa fengið á því að kenna, ef vér
hefðum klófest þau«.
Talsími er oft hafður á milli loftfars-
ins og yi'irliða þess, er bardaga stýrir,
auk þess sem koma má við með hægu
móti margvíslegum bendingum, til mik-
ilsverðrar fræðslu og leiðbeiningar.
Laus loftföv koma og að góðu haldi
í hernaði að ýmsu leyti og hafa komið,
þótt ekki hafi látið að' stjórn til þessa.
Þegar Þjóðverjar sátu um París vetur-
inn 1870—71, komust ekki færri en
64 loftför burt það'an og út yfir her-
búðir Þjóðverja, rneð 155 farþega alls,
og var einn þeirra hinn frægi stjórn-
skörungur Frakka, Leon Gambetta, er
settist síðau að lengst suður í la.ndi, í
Tours, og stýrði þaðaii viiriiinni gegn
Þjóðverjum með hinni inestii atorku og
skörungsskaji. Eitt loftfarið leið yfir
láð og iög alla leið norðnr á Þelamörk
i Noregi, með’ 2 l’arþega, er almúga-
meiin þar hupðn fyrst vera ekki
menska menn, heldur púka eða loftára.
Þá voru og í aniian stað brófdúfur
svo hundruðum skiftí sendar úr hinni
umsetnu borg með loftforum, og ski’-
uðu þær sór síðan heiin aftur með á-
ríðandi fróttaskeyti lengst utan af láuds-
bj'gð, sem bæjarbúar hefðn annars
enga vitneskju af haft.
Nú herma síðustu fróttir það af til-
lögum nefndar þeirrar, er Stjórnin í
Washington hefir skipað til að rann-
saka og íhuga, hvar bezt muiii að grafa
skipaskurðinn fyrirhugaða úr
Mexicoflóa vestur í Kyrrahaf, að henni
lítist nú betur á að halda áfram Pan-
anmaskurðinum, er Frakkar gáfust upp
við fyrir mörgum árum, eu að fara að
eiga við hiua leiðina, gegnum Nicaragua;
þar verði skurðurinn lö1/^ milj. doll.
dýrari, en réttindi Panamaskurðarfélags-
ins, áliöld og útbúnaður, svo og það,
sem fólagið var búið að vinna að skurð-
inum, sé falt fyrir 40 niilj. dollura.
Mjög er B r e t u m það mikil rauiia-
bót í erfiðri viðureign þeirra við Búa,
hve lýðlendur þeirra um víða veröld eru
boðnar og búnar að liðsinna þeim með
ýmsu móti. Þeir hafa fengið hvað eftir
annað almikinn liðsauka breði frá Ástr-
alíu og Catiada. Og nú síðast fréttist,
að Kaplýðlenda, þar sem margt er þó
um Búa og Búavini, sendi þeim að gjöf 3
bryndreka, 14,000smál.hveni, með 30,000
hesta gangafl og 23 mílna ganghraða.
Mun England halda Austur-
Indíalöndum?
Enskur maður, Meredith Tounsend,
er kynt hefir sér vandlega, og varið til
mörgum árum, hagi og háttu Austur-
álfuþjóða, hefir ritað nýlega bók, er
heitir »Bvrópa og Ásía«, og er einn
kapítulinn með þessari fyrir3ögn: iMun
England halda [ndíalöndum?«
Hann kveður nei við því. »Eng-
lendingar ímynda sér« segir hann, »að
þeir muni drotna yfir Indíalöndum
öldum saman enn, eða jafnvel um ald-
ur og æfi. En það er mín sannfær-
ing, að ríki þetta, er reist var á ein-
um degi, muni hrynja á einni nóttu.
Vér Bretar höfum orð á,' hvílíkum
undrum það sæti, að slíkur Ianda
geimur, sem Indíalönd eru, skuli lúta
Englandi, ekki stærra en það er. En
fáir hafa gert sér glögga grein fyrir,
hverjum kynjum þar er raunar til að
dreifa. Indíalönd eru eins stór og öll
Norðurálfan vestan Weichselelfar, og
fólkstala 30 miljónum meiri. þar búa
margháttaðar þjóðir. þar er fjöldi
stórborga. þar er ógrynni herliðs.
þar kennir margs kyns þjóðmenningar.
þar eru þjóðfélög með kennimanna-
ríki, og önnur, þar er eðlibornir menn
einir ráða lögum og lofum. Hvergi
getur margháttaðri mannfélög né
breytilegri að markmiði. Sum stunda
trúboð ýmis konar; sum eru til þess
stofnuð eingöngu, að myrða menn.
þar eru 40 miljónir vígra manna, er
standa enskum hermönnum jafnfætis
að hreysti, en kunna miklu síður að
hræðast en þeir. þarlendir þjóðhöíð
ingjar hafa í sinni þjónustu 400,000
vel taminna hermanna. Vér höfum
sízt f því skilið, hvað orðið hefir um
þau ógtynni af slegnu silfri, er horfið
hefir af heimsmarkaðinum. En vér
mundum hætta að undrast það, ef vér
fengjuni að lífca á kistubotninn hjá 10
miijónum auðugra bænda índverekra.
Aðrar 10 miljónir eru svo snauðar, að
esripzkur lciguliði, sem vaila á utan á
sig fötin, mundi vera, í þeirra augum
Krösusar jafni. þá eru iðcaðarmenn
svo iniljónnm skiftir, er eumir reisa
dýrÞgar hallir, en aðrir smíða harla
fánýtan leirvarning. Yfir þennan ó-
skaplega sæg eru settir 1500 embætt-
ismenn brezkir með 65.000 heimanna.
þeir hafa að yísu unnið Bretum trún-
aðareiða, hermennirnir indversku, lög-
regluþjónarnir og minni háttar em-
bættÍ8menn þarlendir; en ekki getum
vér reitt oss á nokkurn þeirra. Engin
indversk þjóð eða kynkvísl berst vor
megin þar heima á Indlandi, ef til
þeirra kasta kemur, og enginn ind-
verskur mannflokkur befir nokkurn
tíma kjörið yfirdrotnara Bretaveldis
höfðingja sinn að þarlendum hætti og
með þeirri þegnlegri undirgefniskvöð,
að vera boðinn og búinn til að láta
fyrir hann líf sitt. Engin þjóð lætur
sér vel líka útlenda yfirdrotnan. Auk
þess er í milli Indverja og Englend-
inga staðfest ómælilegt djúp óviðráð-
anlegra, arfgengra hleypidóma, ólíkrar
lífsskoðunar og þjóðhátta, er stafa af
hörundslitnum. Drottinvald Breta
styðst því við ímyndaða hollustu þar-
lendra hermanna, og á sér hrunið víst
fyrir það eitt, þótfc ekki væri annað«.
Samvaxnir tvíburar eru
eitt náttúruafbrigði, eigi mjög fátítt,
og halda báðir lífi stundum. Eina
slíka tvíbura var verið með á ferð hér
um álfuna í vetur, til sýnis almenn-
ingi í 8tórborgunum. það voru sysfc-
ur af Hindúakyni, Eadika og Doodika,
12 ára gamlar og vaxnar saman á síð-
unum. Oonur þeirra fekk brjósttær-
ing, er læknar kváðu leiða mundu
hana til bana á fárra mánaða fresti,
og var þá hinni dauðinn vís um leið.
þá var það ráð tekið henni til lífs,
að reyna að skera þær sundur, og til
þess valdir hinir færustu skurðlæknar
í ParÍ8. það tókst vonum framar, á
20 mínútum. »Nú erum við skildar«,
sögðu þær báðar jafnsnemma, er þær
vöknuðu við úr klóróformsdáinu. Ra-
dika var búin að fá aðkenning af tær-
ing líka; hafði sýkst af systur sinni;
en góðar vonir um að hana megi
lækna. Hálfilla kunnu þær við sig
öðru hvoru síðan »skilnaðinn«, og töluðu
um, að gaman væri að vera orðnar
samfastar aftur.
Fám vikum eftir lézfc Doodika snögg-
lega, og hefir systir nennar verið leynd
því til þessa.
Meðal gullnema íKlondyke
er þýzk barónessa, ungogógift, Lillan
von Tilse frá Chicago, dóttir Karls
baróns v. Tilse frá Leipzig, er flufctist
til Vesturheims fyrir 28 árum. Húu
var vel efnuð, er hún lagði upp fyrir
4 árum frá Seattle norður i gulllandið,
til að afla sér meira íjár og frama
þar, með því að leggja sig í þrautir
og mannraunir. Hún fór alein, stýrði
sjálf sleða sínum og hreindýrum, fór
á indverskri eikju niður verstu hávað-
ana í Yukonelfi, leitaði fyrir sér sjálf
um námreiti og varði þá með byssu
sinni, er hún kunni á eigi miður en
gamall veiðimaður. það eru lög, að
enginn fær að halda námreit nema
unnið 8é að honum svo og svo mikið
á mánuði; en hún var eksi maður til
þess og tók sér því 2 kaupamenn til
þess, og var annað þeirra Skrælingi.
Annað gerði hún alt sjálf og kom
heim í vetur eftir 4 ára útivist með
nær 200,000 dollara í gulli. Svo segja
þeir, er hana sáu, að hún hafi ekkerfc
látið á sjá í svaðilför þessari og sé jafn-
blómleg yng)8mær eftir sem áður.