Ísafold - 26.08.1916, Síða 1
Kemur út tvisvar /
í viku. Verðárg.
5 kr., erlendis 7x/.2
kr. eða 2 dollarjborg- 1
ist íyrir miðjau júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
ísafoldarprentsmiðja. Kitstiari: Dldfur Björnsson. Talsími nr. 455.
XLIII. árg.
Reykjavík, laugardaginn 26. ágúst 1916.
Uppsögn (skrifl.
bundin við áramdt,
er ógild nema kom-
In sé til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandl skuld-
laus við blaðið.
63. tölublaö
Alt>ý0atól.bóka8aín Templarao. 8 bl. 7—9
JBorgarfitjóraskrifstofan opin virka daga 11 -8
Bœjarfóge;askrifstofan opin v. d. 10—2 og i-7
Boejargjaldkerinn Ijantásv. 5 kl. 12—8 og t—7
Islandsbanki opinn 10—4.
ÆLF.U.M. Uestrar-og skrifstofa 8 árd.—10 siöd.
Alxn. fnndir fid. og sd. 81/* sibd,
Jjandakotskirkja. Gubsþj. 9 og tí á heiguzn
.Landakotsopitali f. sjúkravitj. 11—1.
iLandsbankinn 10—3. Bankastj. 10—12.
Landsbókasafn 12—8 og 5—8. Útlán 1—8
Landsbúnabarfélagsskrifstofan opin frá 12-2
Landsfóhirbir 10—2 og 5—6.
Landnskialasafnift hvern virkan dag kl. 12—S
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka dago
helga daga 10—12 og 4—7.
íListasafnið o.pib hvem dag kl. 12—2
Náttúi’ugripasatnib opib 1 */*—21/* á sunnnd.
Pósthúsib opib virka d.-9—7, snnnnd. 9—1.
sSamábyrgð Islands 12—2 og 4—6
>Stjórnarrábsskrifstofarnar opnar 10—4 dagl.
T&lsimi Reykjavikur Pósth.B opinn 8—12.
Tifilstabahœlib. Heimsóknartími 12—1
I»jóbmenjasafniö opib hvern dag 12—2
imujj » rrmmnmu
Klæðaverzlun
H. Andersen & Sön.|
Aðalstr. 16.
Stofnsett 1888.
Simi 32.
þar eru fötin sanranð flest 3
þar ern fataefnin bezt. 3
mm . L. — ►-KT’Vt P'"y- W 'V' *
'iiAJLii 11 mrmin
Atkvæðagreiðslan
um
þegnskylduvinnuna
Eins og kunnugt ersamþyktisíð-
asta alþingi að leggja skyldi þegn-
skylduvinnuhugmyndina undir
þjóðaratkvæði samhliða kosning-
■unum i haust.
Þingsályktunartillagan var á
þessa leið:
»Alþingi skorar á landsstjórn-
ina að láta fara fram atk.væða-
greiðslu allra kosningabærra
manna í landinu um það, hvort
lögbjóða Bkuli þegnskylduvinnu
fyrir alla heilbrigða karlmenn
við verk í þarfir hins opinbera,
einhverntíma á aldrinum 17—
25 ára, alt að þriggja mánaða
tíma í eitt skifti.
Atkvæðagreiðsla þessi sé
leynileg og fari fram samhliða
næstu kosningum«.
í dag ritar herra Gísli Sveins-
son um þetta mál hér í blaðinu
og leggur eindregið -móti því og
skorar á kjósendur að drepa
málið í haust með beinhörðu
nei-i. — Og hann varar menn sér-
staklega við að vera »hálfvolgir«
— þ. e. láta vera að greiða at-
kvæði um málið.
En greinarhöf. gætir þess ekki,
að mjög margir menn hér í lahdi
eru einmitt það sem hann kallar
»hálfvolgir« í þessu máli. Það
eru svo og svo margir sem eru
þegnskyldu7w5fm«/íidmm hlyntir
og vænta þess fastlega að henni
verði komið á í hagkvæmri mynd
á sínurn tíma, enn líta ennfremur
margir svo á, að málið sé eigi
nógu nákvæmlega rakið að þvi
er framkvæmdir snertir, til þess
að rétt sé í haust að krefja þjóð-
ina hiklaust svars með eða móti.
Hvernig eiga þá þeir að fara
að, sem vilja ekki drepa þegn-
skylduhugmyndina, en þó bíða
átekta með framkvæmdir á henni
unz betri tök eru fundin á þeim
en nú?
Vér sjáum eigi aðra leið en
einmitt þá, sem hr. G. Sv. for-
dæmir svo mjög þ. e. að greiða
ekki atkvœði um málið við þjóðar-
atkvœði í haust.
Ef meiri hluti kjósenda fer svo
að, hlýtur sú þýðing að verða
ögð í aðstöðu þeirra, að þeirvilji
fresta málinu en ekki drepa það.
Og mundi það ekki vera skyn-
samlegasta niðurstaðan, eins og
málið horflr við?
Þingmaður Barðstrendinga.
Úr Barðastrandarsýslu er íiafold.
ritað fyrir nokkru meðal annars
jetta:
»í blaðinu »Landið« 9. tölubl.
er grein frá einhverjum, er nefnir
sig »Barðstrending« og kveðst hafa
verið á leiðarþingum Hákonar i Haga
siðastliðið haust og ber hann á móti
>vi, að þingmaðurinn hafi haft nokk-
ur óviðeigandi orð um þingið eða
þingmenn.
En hvað eru óviðeigandi orð?
Vill »Barðstrendingur« t. d. kalla
þau orð þingmannsins viðeigandi
eða heiðarleg, er hann var að skrifa
um »óheiðarlegheitc þingsins og
hafði meðal annars þau orð »að
menn gæti þó altaf sagt, að þjóðin
ætti einn heiðarlegan mann á þingi,
þar sem síra Kristinn væri. Og þó
þeir þrímenningarnir Einar Arnórs-
son, Sveinn Björnsson og Guðm.
Hannesson væru bundnir saman í
eitt bindi væru þeir ekki allir til
samans á við síra Kristinn að mann-
gildi«.
Eg færi hér að eins til eina máls-
grein af mörgum, er þingmanninum
fóru um munn á Berufjarðar-fund-
inum og þyki nú Barðstrendingi
þetta eigi nægja, þá get eg glatt hann
með því að bæta meiru við siðar,
því menn muna margt fleira.
En hver er nú þessi Barðstrend-
ingur?
Eftir grein hans að dæma og þeim
öðrum upplýsingum, sem komnar
eru, lítur út fyrir, að það sé þing-
maðurinn sjálfur, eða minsta kosti
algerlega af hans toga spunnin grein-
in. Því þegar hann var að rölta
milli manna í Austur-Barðastrandar-
sýslu hafði hann ekki aðra til sam-
fylgdar á svokölluðum leiðarfundum
sínum en Sumarliða póst og hefir
hann verið spurður, hvort hann hafi
skrifað áður umrædda grein í blaðið
»úandið«,en hann hefir »þverneitað
að eiga í henni nokkurn staf.«
Að rétt sé með farið hin »þing-
mannlegu« orð Hákonar bónda i ofan-
greindúm pistli, sannar eftirfarandi
vottorð, sem ísafold var sent í vor:
Tilkynning
Nýjar vörubirgðir eru nú komnar til
V. B. 7i.
af flestum nú fáanlegum
Vefnciðarvörum,
í fjölbreyttu úrvali.
Vegna timanlegra innkanpa getnr verzlunin boðið viðskiftamönnnm sin-
um þau beztu kaup sem völ verður á í ár.
Ennfremur hefir verzlunin:
Pappír og ritföng, Sólaleður og skósmíðavörur.
Vandaðar vörur. Ódýrar vörur.
Verzlunin Björn Kristjánsson, Reykjavík.
Á síðastliðnum vetri þegar
þingmaður Barðstrendinga var á
ferð, um Austur-Barðastrandar-
sýslu að halda svonefnda leiðar-
fundi, og skýra mönnum frá
störfum þlngsins, sagði hann
meðal annara orða, að þjóðin ætti
þó einn heiðarlegan mann á þingi,
þar sem væri síra Kristinn Daníels-
son. Og ennfremur »að þótt til
dæmis þeir Einar Arnórsson,
Sveinn Björnsson og Guðmundur
Hannesson væru bundir saman í
eitt bindi, þá væru þeir allir til
samans ekki á við síra Kristinn
að maaangildi,* en Guðmundur
væri þó skástur. Svona féllu orð
þingmannsins á fundinum t Beru-
firði.
P. t. Reykjavík, 15. maí 1916.
Inspmundur Magttússon.
Jón L. Hansson.
Það eru, sem betur fer fátf.ð önn-
ur eins vonbrigði og orðið hafa af
þingmensku Hákonar í Haga. Heima
í sveit sinni hafði hann reynst all-
laghentur við innanhéraðsmál og
hann átt til þeirra að telja, að von-
ir hefði og átt að mega gera sér
uiu viðunandi þingmenskustörf, en
það hefir orðið eitthvað annað uppi
á teningnum, og sizt farið batnandi
þessi þrjú þing, sem hann hefir set-
ið. Eftir hann liggur ekkert starf á
þinginu, sem heitið getur, nema eitt
nefndarálit, sem var þann veg úr
garði gert, að það varð að semja
alveg upp aftur.
Það er vist ekki ofmælt, að Hákon
hafi verið mesti liðléttingurinn á síð-
asta þingi. Og mnn ekki fáum
þykja nú miðnr skipað sæti hins
fyrra þingmanns Barðstrendinga,
Bjöms Jónssonar, en sæmilegt er.
Enda mun nú á þvi verða breyt-
ing því að heyrzt hefir, að gamli
þingmaður Barðstrendinga um tugi
ára, síra Sigurður Jensson præp. hon.
i Flatey, muni gefa kost á sér í
haust. Að Barðstrendingar geri sér
þá vansæmd að taka hann ekki lang-
samlega framyfir Hákon, er óhugs-
andi fjarstæða.'
Þýzk styrjaldarskýrsla.
í þýzka blaðinu »General-
anzeiger« frá 1. ágúst er eftir-
farandi opinber skyrsla um niður-
stöðu styrjaldarinnar fyrstu 2 árin:
1. Miðveldin hafa í Norðurálfu
hertekið af fjandmanna-landi:
í Belgíu nál. 29,000 ferrastir
- Frakklandi — 21,000 —
- Rússlandi — 280,000 —
- Serbíu — 87,000 —
- Montenegro— 14,000 —
Alls 431,000 ferrastir
Bandamenn hafa hertekið:
í Elsass nál. 1,000 ferrastir
- Galiziu og
Bukovina — 21,000 —
I lok fyrsta styrjaldarársins
voru samsvarandi tölur 180,000
og 11,000 ferrastir.
2. Tala herfanga var i lok
annars styrjaldarársins:
í Þýzkalandi 1,663,794
- Austurríkiog
Ungverjal. 942,489
- Búlgaríu um 38,000
- Tyrklandi um 14,000
Alls 2.658.283
I lok fyrsta styrjaldarársins
var tala herfanga í Þýzkalandi
og Austurr.-Ungverjal. 1.695.400
Til islenzkra barnakennara
Bækur og blöð eru boðberar
hugsana. í þeim geta menn átt
tal saman um áhugamál sín, sem
ella mundi liggja í þagnargildi
vegna strjálbygðar og fleiri örð
ugleika.
Nú er því svo háttað, að menn
sem inna af hendi sama starf og
ættu því að eiga sameiginleg
áhugamál, eru svo að segja bundn
ir hver öðrum sérstökum skyldu
kvöðum. Af því leiðir aftur,
sjálfsagt væri að slíkir menn
byndust félagsböndum og mynd-
uðu »stétt«, er gætti hagsmuna
sjálfra þeirra og starfs þess eða
málefnis, er þeir helga krafta
sína um lengri eða skemri tíma
— Svo hefir þetta líka verið um
heim allan, að myndast hafa
»stéttir« á þessum grundvelli.
All-oftast hafa þær átt sér má
gagn til að styðja að samheldni
stéttarinnar, skýra kröfur 0g verja
réttiudi liennar. —
íslenzkir barnakennarar kvarta
mjög undan kjörum þeim og kost-
um, er þeir verða við að búa.
Eru þær kvartanir á fylstu rök-
um bygðar og því réttmætar.
En svo gersneiddur er fjöldi
jessara manna ábyrgðar-tilfinn-
ingu fyrir sameiginlegum hag
stéttarinnar* og svo áhugalaus
er meginþorri þeirra fyrir stefnu
þeirri, sem starfinu á að vera
samfara, að vér höfum það fyrir
satt, að að eins lítill hluti þeirra
kaupi og lesi »Skólablaðið«, eina
íslenzka málgagnið, sem þeim er
sérstaklega ætlað.
Þegar nú þar við bætist, að
blaði þessu er haldið úti af yfir-
stjórn fræðslumála í landinu, er
með áhuga og samtökum kennara
að baki sér gæti miklu ráðið um
kjör þeirra og kosti og hefir þar
að auki mikinn áhuga fyrir þvi,
að starf þeirra verði sjálfum þeim
og þjóðinni til heilla 0g blessun-
ar, þá sætir það mestu firnum,
að allir barnakennarar í landinu
skuli ekki kaupa blaðið og lesa.
Hefir þó jafnan verið vel ritað
og mjög leiðbeinandi á ýmsa
lund og ætti að hafa verið og
vera hollvinur hvers kennara.
Nú er svo komið, að vafasamt
er hvort blaðið getur haldið áfram
að koma út, nema kaupendum
fjölgi að mun og allir standi vel
skilum, sem einnig mun hafa
verið nokkuð ábótavant hingað
til. Óhætt má fullyrða að áhuga-
eysi einu er um þetta að kenna
3ví að enginn getur afsakað sig
með því að 1 króna og 50 aurar
á ári, séu svo mikil útgjöld, að
með því sé efnahag hans stofn-
að í voða.
Skorum vér því hér með á öll
starfssystkini vor, nær og fjær,
er eigi hafa haldið blaðið hingað
til, að gerast kaupendur þess nú
þegar, og hina, er eigi hafa staðið
sæmilegum skilum við blaðið
að greiða pví nú skuldir sínar að
fullu.
Að vér séum öll samtaka í
þessu efni sem öðru, er skilyrði
fyrir heill kennarastéttarinnar og
málefnis þess er vér störfum fyrir.
Og hiklaust teljum vér það
bæði skaða og skömm f yrir fræðslu-
mál landsins og kennarastéttina
í heild sinni, ef blaðið legst nið-
ur.
En það þarf eigi að verða ef
kennarar í þessu efni gera skylausa
skyldu sína og md aldrei verða
sóma þeirra vegna.
— Sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér. | •’§
pt. ísafirði 25. júlí 1916
Snorri Sigfússon
frá Tjöm
Friðrik Hjartarson
frá Hýrum
Báldur Sveinsson
Greinarstúf þennan eru önnur
blöð vinsamlegast beðin að flytja.
Höf.