Ísafold - 26.08.1916, Qupperneq 3

ISAFOLD
bókum og skjölum í bankanum,
enda sé í því skyni daglega skift
um bækur gjaldkera og bókara.
8. Hann skal skyldur til að
átelja sérhvað }>að, sem hann álít-
ur að í ólagi fari, eða hetur megi
fara, og að shýra harikastjórunum
tafarlaust frá, ef eitthvað er at-
hugavert og ef bendingum hans er
eigi sint1).
9. Hann skal gæta að því, að
verðbréf og vaxtamiðar bankans
sé vel geymt, rétt talið og bók-
fært reglulega, ennfremur að ónýtt
sé jafnóðum það sem ónýta á.
10. Hann skal hafa eftirlit
með innheimtum (»Incassoer«) alls
konar, sem bankanum eru faldar,
gæta þess, að þar að lútandi skjöl
séu vel geymd, og rannsaka hvort
andvirði innheimtra víxla, ávísana
o. s. frv. er réttilega bókað.
11. Hann skal hafa eftirlit með
reglulegri sókn póstsendinga og
flutningi þess, er bankinn sendir
á pósthúsið.
12. Að öðru leyti athugist svo
sem þörf er á: veðdeildarreikn-
ingar, reikningsviðskifti við Land-
mandsbanken og útbúin, fasteigna-
reikningar bankans og veðdeildar-
innar, og bólcfærsla allra annara
viðskifta, sem eigi er þegar áskilin
hér að ofan, og að svo miklu
leyti, sem slíkar athuganir ekki
framkvæmast af bankastjórum
sjálfum eða endurskoðunarmönn-
um bankans.
Ef ekki vinst honum tími til
þess að athuga nægilega alt sem
hér er fram tekið, skal hann
strax aðvara bankastjóra um það.
Landsbanki Islands.
Björn Kristjánsson.
Björn Sigurðsson.
Þetta starf, sem mér var falið með
erindisbréfinu, hefi eg haft á hendi
síðan og rækt það svo sem eg
hefi bezt getað og að svo miklu
leyti, sem eg hefi komist yfir það.
Það virðist nú vera koinið ber-
lega fram, i hinu síðara gjaldkera-
máli, að meðhaldsmenn núver-
andi gjaldkera liggja bankastjórn-
inni á hálsi fyrir að hafa látið
framkvœma þessa endarskoðun og
þar í fólgið eftirlit, engu síður —
eða jafnvel frekar en áður, fyrir
eftirlitsleysið þá. Virðist jafnvel
mega líta svo á, að með úrskurði
ráðherra i gjaldkeramálinu eigi
að vera loku skotið fyrir það
starf í framtíðinni. Endurskoð-
unarstarfinu eru valin hin háðu-
legustu heiti, það kallað »njósnir«
og eg »njósnari«, bankastjórninni
og bankanum í heild sinni til
vanvirðu og til að baka mér fyrir-
litningu — og þá jafnframt til að
sýna, hve auðvirðilegum og
ódrengilegum vopnum gjaldker-
inn hafi verið beittur.
Því er haldið fram af hálfu
gjaldkerans og eftir honum haft
í úrskurði ráðherra eða þar gefið
ótvírætt í skyn, að endurskoð-
unarstarf mitt — sem þeir nefna
»njósnir« — haíi ekki verið ann-
að en erindisrekstur fyrir annan
hankastjórann, Björn Kristjánsson,
til þess að veita svo að segja
hverju atviki og orði gjaldkerans
nákvæma athygli og gefa honum
(B. Kr.) daglega skýrslu um það.
Með öðrum orðum: að eg hafi
verið gerður út af öðrum barika-
stjóranum »til þess að safna kæru-
atriðum« á hendur gjaldkeranum,
án tillits til þess, hvort sönn væru
eða ósönn, — eða eins og Morg-
') Letri breytt hér.
3
unblaðið kemst að orði: »settur
til höfuðs« gjaldkeranum.
Eg mótmœli nú afdráttarlaust
öllum þessum og þvilíkum ummœl-
um, sem gjörsamlega ástœðulaus-
um og heinuru ósannindum — og
öllu sem á þeim er hygt. Vísa eg
fyrst og fremst til erindisbréfs
míns — einkum 8. greinar þess
— þar sem yfirboðarar mínir
bankastjórarnir, háðir jafnt, gera
mér að skyldu að átelja sérhvað
það, sem eg álíti að í ólagi fari
eða hetur megi fara (í afgreiðslu-
störfum bankans) og að skýra
barikastjórunum tafarlaust frá, ef
eitthvað er athugavert og ef hend-
ingum mínum er ekki sint. Og að
öðru leyti tek eg fram það sem
hér segir:
Að mér hefir ekki á annan hátt,
hvorki skriflega né munn-
lega, verið falið af einum né
neinum, að hafa á hendi ann-
að né nánara eftirlit, en það,
sem ræðir um í erindisbréf-
inu, og enn siður að »njósna«
um atferli einstakra manna
í bankanum.
Að mér hefir t. d. aldrei verið
falið »að sjá til þess, að gjald-
keri noti ekki síma bankans
i sína þágu«, enda hefi eg al-
drei verið settur við símtæki
bankans og því ekki vitað —
fremur en aðrir — hvað þar
gerðist, þó að eg hins vegar
hafi ekki komist hjá að heyra
það — eins og aðrir, að
gjaldkerinn notaði og notar
símatækin óspart til sinna
þarfa.
Að »sögur« þær úr bankanum,
sem gjaldkerinn hefir boriS^á
borð í þessu máli og bendlað
nafn mitt við, eru, að því
leyti sem eg veit nokkur
deili á þeim, ýmist freklega
rangfærðar eða algjört til-
hæfulausar, og lýsi eg þær
því ósannar, að því er þær
snerta mig.
Að Jón Pálsson gjaldkeri er hinn
eini starfsmaður bankans, er
tekið hefir illa athugasemdum
mínum og bendingum, svo sem
væru þær eingöngu gerðar
honum til meins, — einkum
þó síðastliðið ár (1915). Og
vegna þessa mótþróa hlutu at-
huganir mínar og athuga-
semdir að beinast meira að
gjörðum hans, en hinna ann-
ara starfsmanna bankans,
sem jafnan hafa tekið athuga-
semdum rainum vel og verið
um það hugað, að leiðrétta
óorðnar misfellur.
Af þessum rótum er runn-
in »óvild« sú, sem gjaldker-
inn lýsir okkar í milli. En sú
»óvildar«-yfirlýsing hans er
ekki og getur ekki verið
annað eða meira en lýsing
hans eigin hugarþels, — hún
sannar alls ekkert um minn
hug eða starfsbræðra okkar,
sem borið hafa um framkomu
hans, ög með fyrirslætti um
þannig háttaða »óvild« mundi
hann ekki fá hnekt vitnis-
burði okkar fyrir nokkrum
dómstóli.
Að athugasemdir minar eru gerð-
ar til bankastjórnarinnar,
lagðar fyrir bankastjórana —
báða jafnt — og athugaðar af
báðum.
Að eg óskaði þráfaldlega að losna
við þetta leiða og vanþakk-
láta endurskoðunarstarf, eink-
um að því er það snerti störf
gjaldkerans, en var jafnan
synjað þess, eins og sést á
bréfi því frá bankastjórninni,
er hér fer á eftir — og ber
bréfið einnig með sér, hvern-
ig yfirboðarar mínir, báðir
jafnt, hafa álitið og metið
starf mitt í þarfir bankans.
Bréfið hljóðar svo:
Reykjavik, 12. janúar 1916.
Herra
bankaritari Árni Jóhannsson,
Reykjavík.
Vér höfum meðtekið heiðrað
bréf yðar dags. 30.11. f. á., þar
sem þér farið fram á meðalann-
ars að létta af yður hluta af innan-
bankaendurskoðunarstarfinu, sem
þér hafið svo oft látið í ljósi að
þér væruð þreyttur á.
Bankastjórnin hefir nú haldið
fund um þetta, og viðurkennir
hún, að þér séuð nú orðinn of
hlaðinn störfum, en treystir sér
ekki til að leysa yður frá endur-
skoðuninni að neinu leyti, sem er
eitt hið nauðsynlegasta og þýð-
ingarmesta starf í bankanum, og
liggur það í því, að bankastjórn-
in hefir engum manni á að skipa
sem hafi eins góða hæfileika og
þér til þess að rækja þetta vanda-
sama starf í bezta lagi.
Á hinn bóginn viljum vér, svo
fljótt sem kringumstæður leyfa,
veita yður aðstoð við störf þau,
sem á yður hvíla.
Virðingarfylst.
Landsbanki íslands.
Björn Sigurðsson.
Björn Kristjánsson.
Frekara þykist eg ekki þurfa
að taka fram, að svo komnu, til
þess að sýna, að hlutdeild minni
og afstöðu til hins svonefnda
gjaldkeramáls, hefir verið rang-
lega lýst í skjölum málsins og
einstökum blöðum, sem á það
hafa minst.
Reykjavík, 24. ágúst 1916.
Arni Jóhannsson.
Aths. öll skjöl þessa banka-
máls eru nú birt almenningi og
hefir ísafold þvi virzt óþarfi að
fjölyrða meira um málið í dálk-
um sínum.
En með því að hr. Árna Jó-
hannssyni var svo mikið kapps-
mál að koma þessarri greinargerð
sinni að — einmitt hér í blaðinu
— hefir ísafold eigi viljað sýna
honum það ófrjálslyndi að neita
greininni upptöku.
Eitstj.
Ritstj. ísafoldar verður fjarverandi
næstu viku, brá sór með Gullfossi
norður í gær.
Heiðursgjöf var Blanche konsúl
færð áður en hann fór héðan. Var
hún haglega útskorinn stokkur úr
hvalbeini, er átján kunningjar hans
höfðu látið Stefán Eiríksson gera. —
Ofan á lokið var grópuð gullplata og
á hana rist (á frakknesku): »Til ræð
ismanns, A. Blanche. Minning um ís-
land 1916«.
Landlækair kom úr eftirlitsferð sinni
með Flóru núna í vikunni.
Ásgeir Ásgeirsson cand. theol. fór
til útlanda með Botniu síðasti. Fer
hann til Norðurlanda, Þ/zkalands og
víðar, til frekara vísindanáms. — ísa-
fold væntir þess að fá frá honum pistla
endrum og sinnum.
Skipafregn:
F 1 ó r a kom á miðvikudag norðan
og vestan um land. Farþegar auk
landlæknis, Halldór Jónasson cand.,
Jón Ólafsson skipstj., jungfrú Ragna
Stephensen, frú Margrót Sveinsdóttir
o. fl.
G u 11 f o s s fór snöggva ferð norður
á Akureyri í gær og með honum fjöldi
farþega, þar á meðal: Ólafur Björns-
son ritstj. og frú, Halldór Þórðarson
bókbindari og frú, Jón Laxdal kaupm.
og frú, Matthías Jochumsson og frú,
Gunnar Egilsson og frú, Hallgr. Bene-
diktsson, Engilbert Hafberg o fl.
Silfurbrúðkaup sitt halda þau í
dag frú Katrín og Guðmundur Magn-
ússon prófessor. Allir hinir mörgu
vinir þeirra fjær og nær, senda þeim
hugheilar heillaóskir.
Viðskiftatálmanir Breta
gagnvart Miðveldunum.
Frá þvi segir í Morgunblaðinu
norsk.i frá 6. ágúst, að til Kristjaníu
sé þá komnir 2 brezkir sendimenn
með því erindi að koma fram kröf
um af brezkri hálfu hjá norrænu
bönkunum um nýja viðskiftatálmun
gagnvart Miðveldunum á fjármála-
sviði. Sendimennirnir eru Ledorban-
Hanick þingmaður og Hope Simp-
son bankastjóri.
Kröfur Bieta snúast um það, að
tryggja sér, að þjóðir þær, sem þeir
eiga i höggi við geti með engu
móti haft gagn af viðskiftum nor-
rænna banka við brezka banka.
í samningi þeim, er þeir fara
fram á, að norrænir bankar undir-
riti segir meðal annars:
»Vér skuldbindum oss til, að
viðskiftareikningur sá, sem i bókum
yðar hljóðar á nafn vort verði ekki
notaður af oss eða þriðja manni
með milligöngu vorri á nokkurn
hátt, beint eða óbeint til þess að
hjálpa eða styðja nokkurn af óvin-
um B etlands. Engin viðskifti sem
vér förum fram á við yður að fram-
kvæma fyrir oss, skulu á nokkurn
hátt notuð til að jafna viðskifti, sem
á nokkurn hátt eða nokkru sinni
geta snert nokkurn af óvinum Bret-
lands.«
í þessum samningi felst skuld-
binding um að bankarnir takmark
svo og svo mikið stuðning sinn við
öll þau firma, er Bretar kunna að
setja á sinn »svarta«- og »gráa«-lista.
Að þessu samkomulagi hafa
nokkrir danskir bankar þegar orðið
að ganga, en mótmæli eru hafin
bæði í Noregi og Svíþjóð hver sem
endirinn verðar.
Orð merkra manna
um tóbak.
Reykingamaðurinn eitrar loftið
í kringum sig og gerir þannig
öllu siðuðu fólki, sem ekki hefir
vanið sig á tóbak, óþægindi.
W. von Goethe.
Allir menn hafa rétt til að anda
að sér hreinu lofti, því að það er
nauðsynlegt til að geta lifað.
Reykingamaðurinn viðurkennir
ekki þennan rétt í verkinu, hann
álítur sig jafnvel hafa rétt til
beinlinis að eitra loftið fyrir með-
bræðrum sínum með tóbaksreyk.
Próf. dr. K. A. Martin Hartmann.
Það lýtur næsta heimskulega
út að sjá mann pumpa ósköpin
öll af tóbaksreyk út og inn um
munnvikin.
Andrew Carnegie.
Baráttan gegn tóbaki er minst
eins þýðingarmikil og baráttan
gegn áfengi, því reykjandinn
eitrar loftið og eitrar meðbræður
sína með tóbaksreyk. Reykts
þess vegna aldrei í búðum, sér-
staklega ekki í búðum þar sem
matvörur eru seldar, ekki í bönk-
um, pósthúsum, biðsölum eða
skrifstofum, í stuttu máli, reyktu
aldrei þar, sem reykurinn kemst
ekki burt. Reykjandinn fer, en
reykurinn verður eftir.
Próf. dr. Gottfr. Kratt.
Tóbak getur dregið úr sultar-
kendinni, en það getur ekki hjálp-
að neinum til að standast líkam-
lega áreynslu.
Hæseler greifi.
Hverjum manni, sem ekki læt-
ur sig einu gilda um velferð kom-
andi kynslóða, ber, eftir því sem
kraftar hans leyfa, að styðja að
því, að tóbakið verði gert alger-
lega útlægt úr þjóðfélaginu og
fyrst og fremst með dæmi sínu
að forsmá tóbaksnautn i sérhverri
mynd.
Próf. G. von Bunge.
Jón Dúason þýddi.
+
Sigurðnr Lárus Jónsson
KveOja frá móðurinni.
Hve valt er og svipbrigðult
veraldar lán
og vonirnar góðu!
Þeim feykir sem blómdufti
rjúkandi Rán
í rökkuisius móðu.
Áð morgni þú kvaddir mig,
hélzt mér í hönd,
svo hugrakkur, ungur.
Að kvöldi mér angurljóð
úti við stnönd
kvað öldugnýr þungur.
Þín andvörp hann bar mér
og börnunum heim
af blávegum köldum, —
þitt ástríki’ og sorg mín í
harmstiltum hreim
þar hljómar á kvöldum.
Þín andlátsbæn hinst er sem
heyríst til mín
í hafræna blænum,
er kvöldgeislans brosið sem
barnsauga skín
í bliki’ yfir sænum.
Eg get ekki lýst þvi hve
sorg mín er sár
og söknuður ríkur,
svo ástríkur maki og faðir mun fár
hér finnast þér líkur.
Að synirnir bera í hljóði sinn harm
er hug minum bætur,
en angurvær dóttirin blíð
mér við barm
hann babba sinn grætur.
Þín elska, þin forsjálni,
trúfesti’ og trygð
og táp þitt og stilling