Ísafold - 18.10.1927, Page 3

ISAFOLB
8
Samlagið verður stofnað sem
♦leild í Kaupfjelagi Eyfirðinga. -—
-Etlar kaupfjelagið að byggja
nýtt sláturhús á næsta ári á Odd-
eyrartanga, en sa.mlagið á að fá
húsnæði í húsi því sem undanfarið
hefir verið notað sem sláturhús og
stendur í Torfunesgili. A að breyta
því húsi svo þar verði lientug
húsakynni til mjólkuriðnaðar.
Vjelarnar koma til samlagsins
í desember, og er búist AÚð að sam-
lagið geti tekið til starfa í janúar
eða febrúar.
Þátttakan í samlaginu meðal
þeirra bænda sem gætu náð til
]>ess, verður í upphafi ekki eins
-almenn og æskilegt hefði verið. —
Fer lijer sem annarstaðar, að sum-
ir þeirra bænda, sem selt liafa
mjólk til kaupstaðarins undanfar-
ið, draga sig í hlje, og velja þann
kostinn, að reyna að keppa við
samlagið, í stað þess að taka hönd-
um saman við hina, sem ljelegri
markað liafa haft, fyrir mjólk sína,
en með samtökunum geta nú not-
ið þess marltaðs, sem fáanlegur er
ntanlands og innan.
Ræktunarmálin.
Samhliða undirbúningi undir
mjólkursamlagsstofnunina, hefir
. jarðræktar-áhugi Eyfirðinga far-
ið mjög vaxandi. Þeir ætla að
'raka, einn eða tvo af þúfnabönum
þeim, sem keyptir verða nú frá
Svíþjóð. Þá eru það og stórtíðindi
í norðlenskum ræktunarmálum, að
bændur í Kræklingahlíð hafa að
•sögn ákveðið að fá verltfræðing
til þess að gera samfeldan upp-
♦drátt af túnmn sínum og engjum,
svo gera. megi heildaráætlun yfir
framræslu sveitarinnar. Kræklinga
hlíð er votlend. En fái hún fram-
ræslu, er það örugt að hún getur
■orðið einhver grasgefnasta sveit
Xorðurlands. Þar er þjettbýli mik-
ið, en býli smá, og búskapur hefir
huigi verið þar í hormosa, vegna
þess hve túnrækt hefir þar verið
lítið sint.
Ef á Akureyri rís öflugt mjólk-
ursamlag, og vel tekst, með afurð-
■arsölu, er enginn vafi á, að bú-
skapur í nærsveitum Akureyrar
tekur á nokkrum árum miklum
stakkaskiftum.
Kjötmarkaðnrinn
á Englandi.
Islenskt kindakjöt getur ekki
..jafnast á við kindakjöt frá Nýja
Sjálandi og Ástralíu.
Hjer er staddur fulltrúi frá kjöt
’versluninni W. Weddel & Co í
ijondon, J. C. Porter að nafni. —
Hefir verslun þessi keypt fryst
'hjöt, hjeðan undanfarin ár.
ísaf. hefir hitt mann þennan að
mah og spurt hann um álit han»
a islen.sku kinjlakjöti og markaðs-
'nöguleikum þess í Englandi.
Eins og gefur að skilja, segir
■Mr. lJorter, ætti það eigi að vera
ei'fiðleikum bundið er fram líða
stundir, að fá markað fyrir alla
kjötframleiðslu íslands í Englandi,
ef kjötið á annað borð er j eðli
aínn gott, og það fær þá meðfer'ð,
sem hæfir enskum kaupendum.
■Hið íslenska kindakjöt er í eðli
s'nu nægilega gott, fyrir enska
marlcaðinn. Besta kjötið, er við fá-
llm til Englands, kemur frá Nýja
Sjálandi og- Ástralm, en í næsta
fjokki er kjöt það, sem við fáum
frá Suður-Ameríku.
Jeg lít svo á, að þið getið eigi
búist við því, að kjöt hjeðan geti
jafnast á A’ið kjötið frá Ástralíu
og Nýja-Sjálandi. En aftur á móti;
getið þið fullkomlega kept við
kindakjöt það, sem kemur frá
Suð ur-Amerí ku.
Jeg hefi ekki liaft tæltifæri til
þess að kynnast slátrunaraðferð-
um og meðferð kjútsins hjer, eins
vel og jeg liefði viljað. En jeg sje
ekki betur en frystihús hjer sjeu í
fullkomlega góðu lagi, og eins sje
frystiútbúnaðurinn á ,Brúarfossi‘
samkvæmt nútíma ltröfum.
Eitt og annað liygg jeg að bæta
mætti í meðferð kjötsins, t. d. lít
jeg þannig á, að varast eigi meira
en gert er, að handvolka kjötið
áður en, það er fryst.
— Er sláturtíð löng í þeim suð-
lægu löndum, er senda fryst kjöt
til Englands?
— Sláturtíðin er nokkru lengri
þar en hjer, en það hefir engin
áhrif á markaðinn ])ó öllu sje slátr-
að hjer á tiltölulega stutt.um tíma,
því fyrst og fremst er alt hið ís-
lenska kjöt, eins og dropi í liafið
á liinn enska markað, og svo er
liitt, að frysta kjötið geymist mán-
uðum samán. Verslun sú, er jeg
starfa við, segir Mr. Porter, selur
t. (I. 60—70 þúsund kindaskrokka
á viku í Lundúnaborg einni.
— En hvernig er með útflutning
á kældu kjöti?
— Jeg hefi eklri trú á því, að
sá útflutningui' verði notadrjúgur.
Kælda kjötinu er svo hætt við
skemdum í meðferðinni, t. cl. er
til Englands kemur.
— Getið þjer á þessu stigi máls-
ins bent á/nokkrar breytingar sem
æskilegar væru á meðfei'ð kjiitsins?
— .leg vil ógjarna fara langt út
í þá sálma. Gæti jeg ]>ó nefnt. það,
að jeg býst við því að hægt, væri
að flokka kjötið nákvæmar en
gert hefir verið.
Annars verð jeg að segja það,
seg'ir Mr. Porter að lokiim, að jeg
hefi ánægju af að kynnast lancli
þessu og framtíðarmöguleikum
l>ess. Trúi jeg eigi öðru, en við-
skifti vor aukist við ísland, hið
einasta land í nágrenni Englands,
er flutt getui' út kindakjöt, svo
um miinar í markaðshítina bresku.
ískyggileg berklaveiki
á Norður-Grænlandi.
Danslta blaðið .Nationaltidende
segir frá því fyrir skÖmmu, að
skýrslur þær, er byrjað var að
safna íyrir nokkrum árum í Up-
ernivík á Grænlandi, um berkla-
veiki þar, liafi nú verið lagðar
fram, og sýni þær ískygg'ilega út-
breiðslu veikinnar.
í einu hjeráði, sem í eru 1132
íbúar, eru 122 veikir af berklum,
þar af 41 karlmaður, 68 konur og
14 börn, eða 10,7% af öllum íbú-
unum. 123 heimili eru í hjeraði,
þessu, og er veikin í 87 húsum.
Blaðið getui' þess, að búist sje
Bryce sagði Jóni þetta í trúnaði,
og bætti við, „að utanríkismála-
í'áðuneyfið lægi á þessu skjali eins
og ormur á gulli.“
Þá sagði og Brvce ennfremur,
að ástæðan til þess, að enska
stjórnin sinti þessu ekki, hefði ver-
ið sú, að hún hefði ekki viljað
styggja Dani.
Jón Stefánss.on getur þess eklti,
frá hvaða tíma tilboðið er. En það
er aug'ljóst, að það hefir verið ein-
hverntíma frá því, að grundvallai'-
lög Dana voru samþykt, 1848, og
þar til Jón Sigurðsson ljest, 1879.
En hvort það er frá þeim tíma,
að Alþingi var að eins „ráð-
við, að enn fleiri sjeu haldnir af gefandi þing“, eða eftir að það
þessari mannskæðu veiki, þó ekkijfjekk rjett til að setja lög, 1874,
sjeu til skýrshir yfir þá.
Bnðn Islendingar
að ganga Bretum á hönd?
Jón Sigurðsson skrifaði ekki und-
ir tilboðið, en á að hafa vitað
um það, að því er doktor Jón
Stefánsson segir.
það veit maður ekki.
Jón Stefánssoil segist ekki full-
yrða neitt um það, livort þetta til
boð hafi verið gert í alyöru, eða
að átt hafi að nota það sem svipu
á Dani.
Um skilyrði í tilboðinu nefnir
Jón ekkert annað en það, að þjóð-
aratkvæði átti að ráða því, hvort
íslendingar segðu skilið við Ðani
og gengu undir vald og stjórn
Breta. Tækju Bretar tilboðinu, átti
þjóðaratkvæði fram að fara.
)eg er orðinn
dómsmðlaráðherra!
í næst síðasta tbl. Tímanst, ei*
Jónas áltaflega hreykinn af þeirri
vegsemd sinni, að hann skuli nú,
]>rátt fvrir alt og alt, verða orðinn
dómsmálaráðherra. Hann er sýni-
lega rígmontinn, ræður sjer varla,
og er ekkert sýnna en honum
sjálfum þyki það ótrúlegt, að sjer
liafi hlotnast þessi virðing.
Þegar á alt er litið, verður eltki
annað sagt, en það sje* laglega af
sjer vikið af lionum, að hafa kom-
ið á.r sinni þannig fyrir borð.
Er hann lítur yfir feril sinn,
'rifjast upp fyrir lionum örðugleik-
ar nokkrir á þeirri leið — og er
því eðlilegt að jafn lijegómlegur
maður og liann, sje allmjög kampa-
kátur.
Jeg er orðinn dómsmálaráð-
herra, segir J. J. og lilær í hjarta
sínu,
dómsmálaráðherra bænda-
flokksins,
enda þótt .jeg hafi samið stefnu-
skrá Alþýðuflokksins og blásið í
básúnur til verkfalla, enda þótt
jeg hafi blað kommúnista fyrir
daglegt málgagn, enda þótt jeg
skrifi í blað hinna erlendu stjórn-
Frá Grænlandi.
Miklar framfarir á ýmsum sviðum,
segir Daugaarö-Jensen.
Hann hefir sagt í viðtali við
dönsk blöð, að miklar framtarir
væru á ýmsum sviðum í Græn-
landi. Sem dæmi um fískimagnið
nefnir hann, að veiðst hafi við Syk
urtoppinn 1000 smálestir, og álíti
Grænlendingar, að það fiskimagn
stafi af ísleysinu, sem verið hafi
þar undanfarin ár.
Niðursuðu verksmiðjan „Holst-
enborg“ hefir verið stækkuð, svo
næsta ár er hffigt að sjóða niður
heilagfiski í 25.000 dósir.
Þá minnist og Daugaard-Jensen
a fjárræktina, en hjer í blaðinu
hefir nýlega verið sagt frá lienni.
Segir hann, að fjárræ'ktiá sje að
verða hið sama fyrir Grænland og
hreindýrai'æktin fyrir Alaska. Befa
stoðið liefir og aukist, og eru mörg
undaneldisdýr seld til anjiara
landa.
í Bergen er til fjelag eitt, sem ' Norska ritið fer um þetta sögu „
ínoa vioiri...,w. „,*nm TjvrPb-! malamamia. Og .jeg er domsmala-
heit.ir ,Norrönafelaget Bragr.‘ Það le»a Olboð nokkium oiðum. Þykn . ....
gefur út lítið rit, sem heitir „Noi- Því óseunilegt, að íslendingar hafi ™®her.™’ Þ° þ«nmg sje jeg i
röna Bragaskrá“. í þriðja hefti aðeins ætlað að nota það seiuJ -ð bemið , ,eg brjoti ^ndsk^n
ritsins er rit^erð ein sein ætla SV'PU a Dam. Það liefði engin undn e,ns °8 lnnn leigðu ko
° ’ : f,.„ „.. u>T,„iMUi múnistar, er Islendingsheiti bera,
mætti, að Islendingum þætti merld svllja getað 0lðlð f3? en Dnglend- - ° ’
j ingar sintu^ því. En ef þeir liefðu Vll-la s'° vera lata' ’lep’ -er la°a
tekur gert Það> Þá hefði reynst erfitt vörðurinn í landinu að nafninu til,
ii(.iiii__ii0.l',i"i fyrir íslendínga að draga sig til Þ<3 jeg gangi á undan í því að
a "skrifaTþar'dr'jón baka- Þetta hafi Þeir blotið að sjá,i brJóta logm'
j og því fremur, sem Jón Sigurðs-, 'leg befl "\lega liamast ut <tt
hafa átt þarna hlut að ímynduðum áhrifum Dana á rit-
j stjórn Morgunbl., og kallað flokk
stiórnmálamahninn James Bryce, ■ I '. f . ... , . ,
J „ .. . „ . .í ttc,„ i,qI; cX víc, .,ii; air,.;fnf; mmn „Islendmgana í landmu.
en Bryce var að morgu leyti hægri
' unair sK.iauo sjauur; en osenni-; ♦♦ && -
erlendra jafnaðarmanna
síðan í Oxford, varð hann þar pró-
fessor. Hugur hans stóð snemma
leg og fróðleg.
„Norröna Bragaskrá
grein þessa eftir „Heimskringlu
en greinina
Stefánsson.
Hann ritar aðallega nm enska son mulli
máli.
Hann hafi að vísu ekki skrifað mnm „isienamgana i
hönd Gladstones. Yar Bryce Skoti'1111(1 ir skialið sjálfur; en ósenniJ^Ú legg jeg blessun inína yfir
að ætterni. þó blandaður írslcu legt sje, að sKkt tilboð hefði yenð ( „agenta _
blóði, og ólst upp í Glasgow, og,gert að 1,01111111 forsPurðum’ og og kommumsfa, er hafa það efst
l>(;_ hefði liann staðið gegn því, mundi b stefnnskra sinm, að leggja #«-
það aldrei hafa verið gert. Getur vinnuvegi landsmaima í rústir, svo
,il málfmíináms, »g var8 l,«»n "««1» f- «. •» sú ’yfirráSámenn geti
„ v. T . .. liiicrenn mnm' nlrlri l,nfn VOTÍfi linn 011111 haildtakl Sleglð eign Smm a
afburða-málamaður. Hann lagði lmgsun muni ekkl 1,aía veri° non
meðal annars stund á norrænu'1,111 fiarri> að betra mundi að b0 mann-
málin og jafnframt sögu Norður-1 ganga Bretnm á bond' beldur eu ’la> vissulega gelui Jonas. nuver-
landa, og þá ekki síst íslánds. -- blíta •vfirl'Aðn,u Dana> ef Island J’” domsmalaiaðberra a landl
lians á fslancli» ®tti hvort sem væri a-ð staiida und- hjer> tmdrast þao i hjarta smu,
ir valdi og stjórn erlendrar þjóðarJ raiklast af Þvi> bvað bqnum líðst
Isaf. liefir átt tal um þetta mál óátalið af mönmim þeim, er skipa
við Einar prófessor Arnórsson, og Hokk þann, er kennir sig við
spurt liann hverjum augum hann!bíendur Þessa lands-
liti á það. Hann segir, að ekki sje
ólíklegt, að þarna sje um einhvem
misskilning að ræða. Jón Stefáns-
son byggi þarna aðeins á munu-
legri frásögn Bryce, og auðveld-
lega geti þar komist að einhver
En
Varð þessi þekkin
og sijgu þess til þess, að liann'
varð nokkurskonar ráðunautur
Gladstones, þegar liann fór að fást
við heimastjórnarlög Ira. — Þótti
lionum sem nokkuð svipað væri
með afstöðu Danmerkur til íslands
og afstöðu Euglands til írlands.
En um stjórnmálaviðskifti Dana
og íslendinga var Bryee manna
fróðastnr þeirra, er enskir voru.
Bryce þokaðist meir og meir
yfir á pólitíska sviðið, og átti sæti
á þingi Breta. Hann tók mikinn
|>átt í imdirbúningi heimastjórnai'-
laganna írsku og varð ritari í ut-
anríkismálaráðimeytinu enska um
skeið. Á þann hátt liafði hann
í sinni varðveislu skjöl öll og
plögg utanríkisráðuneytisins, og
fann í þeim ýmislegt nm viðskifti
Danmerkur og íslands.
Hann sagði Jóni Stefánssyni dr.,
að meðal skjala ráðuneytisins væri
tilboð frá fslendingum að ganga
Englendingum á hönd, ef enska
stjórnin vildi samþykkja það.
Tilboð ])etta á að vera undir-
skrifað af mikilsvirtum mönnum
á íslandi, þar á meðal alþingis-
mönnum. Og Jón Stefánssson gat
ekki betiir skilið á Bi'vce, en að
Jón Sigurðssbii hefði vitað um til-
boðið.
missögn eða misskilningur.
væri, að fá að sjá þetta tilboð, ef
]>að væri til hjá utanríkismáladeild
Breta. En á ]>ví geti nokkur vafi
leikið, hvort svo sje.
Eigin böðlar.
V.
Rússar samþykkja
síldarvíxlana.
Alþýðusambandið norska hefir
*
, . _ „ nýlega gefið út ársskýrslu sína
. \ * .. v fynr 1926. Sjest það a lienm, aö
í ársbyrjun voru 96 þús. menn í
verkamannafjelögum, en 93 þús,
í árslok. \7egna verkfalla og kaup-
deilda mistu verkamenn þessir at-
vinnu í 1.959.343 daga á árinu. —
Verða það 48.74 vinnudagar á
hvern mann. Árangurinn varð sá,
að 87.202 verkamenn mistu kaup,
sem nam samtals kr. 46.100.690.12,
eða að meðaltali kr. 528.69 á niann.
Samkvæmt skeyti er hingað Af iiðrum orsökum en þessum
kom til bæjarins á sunnudag, mistu verkamenn 4.490.991 vinnu-
var á laugardaginn gengið frá dag á árinu, eða 60.28 daga á
greiðsluvíxlum þeim er Rússa- mann. Þar af koma 49.54 atvinnu-
stjórn gaf út fyrir síldarsend- leysisdagar á mann, eða nair helm-
inguna bjeðan. — Segir í skeyt- ingi fleiri en 1925.
inu að frjettir komi um það eftir. Alls liafa þá verkamenn í alþýðu
lielgina, livernig gangi að fá þá sambandinu norska, mist að mcðal-
,,diskonteraða“ erlendis. ; tali 100 daga frá vinnu á árinu
j 1926, eða þriðja hvern dag. Þar af
eru nær 2 milj. atvinnuleysisdagar