Tíminn - 16.03.1980, Síða 3

Sunnudagur 16. mars 1980
3
þeir hétu, sem settir höföu veriö á
valdastóla i Saigon voru ekki þess
sauöahúss, aö yröi Bandarikja-
mönnum til álitsauka austur þar.
Þess er þó aö geta aö um
þessar mundir voru mörg vestræn
blöö farin aö sjá missmíöi á
striösrekstrinum I Vietnam, og
heima i Bandarikjunum var tekiö
aö brydda til muna á óhug og
samvizkubiti meöal fólks. Hér á
landi var.aftur ekki laust viö aö
andi McCarthys svifi enn yfir
vötnunum sums staöar. Sú tiö var
aö visu liöin, aö islenzkir blaöa-
menn væru kallaöir fyrir saka-
dóm til yfirheyrslu, ef þeir sögöu
frá árekstrum á Keflavikurflug-
velli, svipaörar tegundar og veriö
hefur alfrjálst fréttaefni nú i
vetur, en samt lá þaö ekki á lausu
til frásagnar, þegar eitthvaö mis-
jafnt geröist þar, og má til dæmis
taka, aö um svipað leyti og Sara
Lidman kom haföi veriö eins I
klett aö klappa aö fá eftir opin-
berum leiðum vitneskju um
nauögunarmál, sem kom upp þar
syöra. Þetta var á viöreisnar-
árunum góöfrægu, og andinn var
enn sá, aö þaö væri veriö að vega
aö helgum dómi, ef frá einhverju
misjöfnu var sagt úr þeirri átt. A
sólinni var sem kunnugt er hvorki
blettur né hrukka, og guölast aö
halda annaö. A þessum árum var
ekki heldur haldinn svo fundur
um hersetu eða herforingjabylt-
ingar aö ekki fylgdi i kjölfariö
lögreglubardagi. Þaö hefur ekki
gerzt slöan 1970. Menn geta getiö
sér til hvers vegna, kannski lagt
saman tvo og tvo og fengið út
fjóra.
Sara Lidman kom hingaö i boöi
Menningar- og friöarsamtaka
kvenna, sem ýmsum þótti strax
tortryggilegt. Hún var nýkomin
frá Noröur-Víetnam og haföi
þaöan meöferöis kvikmyndir,
sem hún sýndi i Austurbæjarbiói,
þar sem hún flutti fyrirlestur.
Hún var aö sjálfsögöu fyrir-
fram fordæmd af þeim, sem ekki
máttu enn heyra annaö en striöiö
i Vietnam væri gott striö. Aörir
voru þeir, sem tóku henni og er-
indi hennar vel. Hún sat boö Rit-
höfundasambands Islands og
Sænsk-Islenzka félagsins, hún fór
norður til Akureyrar, og hún hélt
blaðamannafund, þar sem hún
hlaut lof sumra fyrir „mennska
hlýju”, en heldur kaldar kveöjur
annarra, og hét I þeirra munni
„nytsamur sakleysingi”.
Morgunblaöiö sagöi frá fundin-
um á þessa leiö:
„Skáld geta veriö vafasamir
fréttamenn, og höfum viö Islend-
ingar mikla og átakanlega
reynslu af þvi. Þaö var skáldiö
Halldór Kiljan Laxness, sem
flutti löndum sinum sjónarvotts-
fréttir af réttarhöldunum i Rúss-
landi á Stalinstimabilinu... Nú
gistir annaö skáld land okkar og
ber okkur sjónarvottsfréttir af
átökunum i Vietnam. En þaö kom
greinilega i ljós á fundinum i
Austurbæjarbiói á sunnudaginn
að þaö var skáld, en ekki frétta-
maöur, sem þar flutti mál. Skáld-
sýn Söru Lidman sveif ofar
köldum staöreyndum veruleik-
ans, og ismeygni mállipuröar
hennar sveigöi hjá hverjum þeim,
er stóö i vegi fyrir þeim málstaö,
sem hún hefur tekiö aö sér aö
túlka”.
Nú bar svo til, að Stúdentafélag
háskólans vildi fá hana á fund hjá
sér, og hugsaöi formaöur þess,
Aöalsteinn Eiriksson stud. theol.,
sér aö halda hann i 1. kennslu-
stofu skólans. Þá sprakk blaöran.
Vararektor háskólans, Halldór
Halldórsson, lagði bann viö þvi,
aö fundur þessi væri haldinn i
húsakynnum háskólans, og haföi
til þess atfylgi meirihluta
háskólaráös.
Nú stóö svo á, aö háskólinn
haföi áöur veriö lánaöur til ráö-
stefnu á vegum Atlantshafs-
bandalagsins, og þess vegna
dugöi ekki sú skirskotun ein, aö
innan veggja hans mætti ekki
fjalla um annaö eins ágreinings-
mál og striöið i Vietnam. Banniö
var þess vegna rökstutt á þann
veg, „aö pólitískir ræöumenn,
fengnir til landsins á vegum sam-
taka, sem islenzka rikiö sem slikt
er ekki aðili aö fái inni meö mál-
flutnings sinn I háskólanum”.
Þessi röksemdafærsla var þó
ekki meö öllu fullnægjandi.
Timinn sýndi fram á þaö 2.
nóvember, aö hún stóöst ekki:
„Þessi framkoma forráöa-
manna háskólans er i senn furðu-
legt og fáheyrt hneyksli. Þegar
þaö er haft i huga, aö alls konar
stjórnmálasamtök, gersamlega
óháö háskólanum hafa fengið inni
I háskólanum meö fundi sina og
ráöstefnur, meöal annarra Varö-
berg og Samtök um vestræna
samvinnu, viröist bann háskóla-
ráös benda til þess, aö þaö ætli
aðeins aö leyfa flutning vissra
skoöana innan háskólans, og ætli
stúdentar aö kynna sjónarmiö,
sem eru kannski andstæö sjónar-
miðum ráöamanna háskólans, þá
geti þeir ekki notaö húsnæöi skól-
ans.”
Ekki er ólíklega til getiö, aö
ákvöröuninni hafi ráöiö hneigö til
þess aö greina á milli skoöana. A
annan veg veröur varla skiliö, aö
Varöberg skyldi tekið fram yfir
stúdentafélag. En fleira ýtti undir
þessa ákvöröun: Þaö „haföi ekki
veriö leitaö til réttra aöila um 1.
kennslustofu. Þaö er rektor og
háskólaráð, sem ráöa húsakynn-
um háskólans”.
Út af þessu spruttu harðar
deilur. 1 Timanum kom fram sú
uppástunga, að hart væri látiö
mæta horöu:
„Er vonandi, aö forráöamenn
stúdenta láti ekki fámennan hóp
þröngsýnna prófessora setja sér
Háskóli Islands — en ekki spor
Söru Lidmans á þrepunum.
stólinn fyrir dyrnar og haldi
fundinn innan veggja skólans,
hvaösem tautar og raular. Fjötra
á skoöanafrelsi i æöstu mennta-
stofnun þjóöarinnar veröa
stúdentar aö brjóta af sér þegar I
stað”.
Einhver brögð voru aö þvi, aö
stúdentar hættu um sinn aö sækja
tima til þeirra háskólakennara,
er þeim fannst hafa misgert viö
sig, og um skeiö var uppi oröa-
sveimur um, að fundurinn yröi
haldinn á háskólaþrepunum. Þá
kallaöi vararektor formann
stúdentafélagsins á fund sinn til
þess aö segja honum tormerki á
þvi, aö lóö háskólans yröi notuö i
þessu skyni. Stúdentar sumir
héldu þvi fram, aö hann heföi hót-
aö þeim lögreglunni, en sjálfur
kvaöst hann hafa spurt forráða-
menn félagsins, hvort þeir vissu
ekki, aö lögregluleyfi þyrfti til
útifundar.
Ofan á varö, aö fundurinn var
haldinn i súlnasal Sögu, og
náttúrlega varö hann fjölmennur
eftir þá auglýsingu, sem hann
haföi fengið. Þjóöviljinn sagöi, aö
horfiö heföi veriö frá þvi aö fara
inn á lóö háskólans „til aö firra
frekari vandræöum”.
Þetta var um þátt háskólans.
En blööin komu frekar viö sögu
en sagt hefur veriö. Höröustu og
dónalegustu oröin, sem á prent
komu um Söru Lidman á meöan
hún dvaldist, birtust i Morgun-
blaðinu 30. október. Þar var hún
kölluð „kvensnipt” og „frænka
Göbbles” og gefiö I skyn, að hún
væri eiturlyfjaneytandi.
I þessari grein, sem er óundir-
rituö, var komizt svo aö oröi:
„Hér á landi er nú stödd um
þessar mundir barnaleg, sænsk
skáldkona, sem þekkt er aö trú-
girni... Hún er hér i boöi „friöar-
kvenna”...., en áöur en hún
kom hingaö var hún I Noröur-
Vietnam i boöi stjórnarinnar þar.
Það er gaman aö geta feröazt
ókeypis á milli landa i boöi svona
finna aöila.... A blaöamannafund-
inum hér sagbi hún ófeimin, aö
Bandarikjamenn dreiföu
sprengjum yfir Hanoi.... f hvers
konarástandi var þessi kvensnipt
i Hanoi? Heimsótti hún lyfjaverk-
smiöjur?
...Nei, viö höfum litiö aö gera
við frænkur Göbbles hér á landi,
jafnvel þó þær kalli Hó Chi Minh
fööurbróöir!”
Liklega hefur þó einhverjum
þótt hér skotiö yfir markiö, og
ekki meö öllu tilhlýöilega talaö,
þvi aö viku siðar birtist i sama
blaði viötal, undirritaö Sv. J. Þaö
hófst á þessum viðurkenningar-
oröum:
„Þaö, sem fyrst vekur athygli
mina hjá Söru Lidman, er mýktin
I fari hennar. Ég fæ ekki aö þvi
gert, aö þetta vekur undrun mina,
þvi aö þessi kona býr yfir svo
miklum krafti máls og stfls, aö
orðin geta orkaö sem svipuhögg,
og skarpskyggni hennar á mann-
legt eöli er svo hreinskilin og
glögg, aö hún er næsta óvægin á
köflum”.
Sjálf viröist Sara ekki hafa
kippt sér upp viö þann mótblást-
ur, sem hún sætti, svo aö ekki sé
nefndur blindur og ódulinn fjand-
skapur. 1 viötali, sem Sigriöur
Thorlacius átti viö hana og birti I
Timanum, sagöi hún:
„Þvi fer fjarri, aö ég hafi þaö á
tilfinningunni, aö hart sé aö mér
veitzt, en ég vildi óska, aö ég væri
svo hættuleg, aö ástæöa væri til
aö hindra, aö ég flytti erindi i há-
skóla Islands. 011 andstaöa gegn
þvi, sem maöur er sannfæröur
um, að sé rétt, hvetur mann til
þess aö reyna aö gera betur”.
1 viötali viö Þjóöviljann sagöi
hún um svipaö leyti:
„Ég get ómögulega litiö á þess-
ar smáárásir eöa þá, sem aö þeim
stóöu, sem einhverja fulltrúa fyr-
ir islendinga, þvi aö sú hjartan-
lega hlýja, sem ég hef yfirleitt
mætt, er meiri. Heföi ég verið
sérfræöingur i einhverju, heföi ég
kannski oröið móöguö, þegar há-
skóli tslands lokaöi dyrum sinum,
en þar sem ég haföi engan titil aö
verja og ætlaöi ekki aö tala til stú-
dentanna fyrst og fremst sem há-
skólaborgara, heldur sem lifandi
meðbræðra, fannst mér I raun og
veru alveg eins gott, aö viö hitt-
umst á staö, sem öllum var opinn.
En ég var hissa, þvi aö mér
fannst ég ekki vera svo hættuleg.
Auk þess stóö þaö öllum opiö aö
sanna, aö ég heföi skýrt rangt frá
staöreyndum, ef sú heföi veriö
raunin. En ég sagöi frá staö-
reyndum, sem aö visu hafa mikils
til verið birtar i blööum Vestur-
landa, en hafa á siöustu árum
sjaldan veriö dregnar fram i
dagsljósiö i opinberum deilum
um Vietnam-málið”.
Þar meö skildi meö Söru Lid-
man og Islendingum i þaö skipti.
Þegar hún kom aftur, stóö há-
skólinn opinn á gátt, þótt ekki
væri hún fremur en fyrri daginn
sérfræöingur i neinu nema mann-
inum sjálfum og þeirri köllun aö
taka málstaö þeirra, sem sárast
eru leiknir.
Hafi einhver minnzt hinnar
fyrri ættfærslu, frændsemi henn-
ar viö þann sálaba mann,
Göbbels, þá varö enginn til þess
aö flika þvi. Þaö var ekki svo
mikið sem gefiö i skyn i nokkru
blaöi, og þvi hefur hvergi heyrzt
fleygt, aö hún sé „barnaleg skáld-
kona, sem þekkt er aö trúgirni”.
Hvorki rektor, vararektor né
vara-vararektor öndubu á hana,
og allt háskólarábiö brosti eins
sætt og elskulega og nokkurt há-
skólaráö getur gert.
Þaö hefur lika hvort tveggja
gerzt, aö striöiö i Vietnam er orö-
iö eins og ljótur draumur, sem
þeir, sem I þá ófæru gengu, vildu
kannski flestum meira til gefa,
aö aldrei heföi veriö háö, og Sara
Lidman leidd til sætis meöal
helztu rithöfunda Noröurlanda, ef
yfirleitt einhvern þurfti til þess aö
ánafna henni þaö sæti.
Þannig er llfiö — þaö gerir svo
vel að fara sinar götur. Og ekki
allra aö ætla sér aö spá, hvert
vegir liggja. En hversu sem hinir
spámannlegast vöxnu náungar
geta veriö skeikulir, vill svo til I
þetta skipti, aö mjög nærri liggur
aö botna þetta spjall meö eins
konar forsögn, sem gengið hefur
eftir. Lokaorö Sigriöar Thorla-
ciusar i viötali þvi viö Söru Lid-
man, sem birtist i Tímanum og
áöur var vitnaö til, eru þessi:
„En gaman væri, ef hún geröi
hingað aöra ferö, aö þá þyrfti
enginnaðbera kinnroöa fyrir þær
viötökur, sem ein fremsta lista-
kona Noröurlanda fengi, hvorki i
dagblööum né af forsvarsmönn-
um opinberra stofnana”.
JH.
Frá Byggingavörudeild S/S_
Smíðaviður
75X225 Kr. 3.884. pr. m
38 x 125 Kr. 1.086.- pr. m
38 x 100 Kr. 726. pr. m
25 X 175 Kr. 1.057.- pr. m
25 X 150 Kr. 005. pr. m
25 X 100 Kr. 604. pr. m
Douglas fura (oregon pine)
4X6 Kr. 5.807. pr. m
4X8 kr. 7.861. pr. m
4X 10 kr. 0.820. pr. m
4X 12 kr. 11.787.- pr. m
Unnið timbur i Valnsklæðninc 22X 110 Kr. 6.399.- pr. m'
Panill 22X135 Kr. 9.208.. pr.m'
Panill 20X111 Kr. 9.672.- pr. m‘
Panill 12X65 Kr. 6.156.-pr.m'
Gluggacfni Kr. 1.830.-pr.m
Glcrlistar 22 mm Kr. 12.v.-pr. m
Grindarefni ng listar 47X90 Kr. 1.200.-pr.m
Grindarefni og listar 45x40 Kr. 498,- pr. m
Grindarefni og listar 35 X 80 Kr. 741.-pr. m
Grindarefni og listar 35X70 Kr. 683.- pr. m
Grindarefni og listar 22X145 Kr. 808. pr. m
Grindarefni or listar 21 X80 Kr. 405.- pr. m
Grindarefni og listar 20X45 Kr. 386.- pr. m
Grindarefni og listar 15X57 Kr. 268.- pr. m
Grindarefni og listar 15X22 Kr. 123,- pr. m
Múrréttskeiðar 10X86 Kr. 305.- pr. m
Spónaplötur
9 mm 120X260 Kr. 4.421.
12 mm 120X260 Kr. 4.796.
15 mm 120X260 Kr. 5.388,-
22 mm 120X260 Kr. 8.096.
25 mm 120X260 Kr. 9.030,-
Lionspan, spónaplötur
8,2 mm 120x255 Kr. 1.196,-
6 mm 120X255 . Kr. 2.954,-
8 mm 120x255 Kr. 3.930,-
Lionspan vatnslímdar spónaplötur,
hvítar
8,2 mm 120X255 Kr. 2.421.-
6 mm 120 X 255 Kr. 5.668,-
8 mm 120X255 Kr. 6.950.
Spónlagðar viðarþiljur
Coto 10 mm Kr. 7.273,-
Antik eik Kr. 8.322.-
Rósaviður Kr. 8.322,-
Fura Kr. 8.322.
Perutré Kr. 8.322.-
Hnota Kr. 8.322.
Fjaðrir Kr. 212.-
4 mm filmukrossviður
Universal Rosevtood 122X244 Kr. 5.846.
Washingtnn Pecan 122X244 Kr. 5.846.
l.and Ash 122X244 Kr. 5.846.
Amerískur krossviður, Douglas fura
12 mm 122X244 Kr. 10.990.
12 mm 122X274 Kr. 13.226.
12 mm 122X305 Kr. 15.335.
UtanhÚSSkrOSSVÍður með hvítri glerflber
polyesterhúð
9 mm 120X270 Kr. 22.810,-
12 mm 120X270 Kr. 26.160.-
UtanhuSSkrOSSVÍður með gulri phenoHilmu
12 mm 120X270 Kr. 19.067,-
Birkikrossviður
9 mm 122X274 Kr. 12.686.
12 mm 122X274 Kr. 15.981,-
Zaca-borð (3ja laga krosslímdir mótaflekar)
22 mm 150X300 Kr. 33.892,-
Innanhússklæðning með viðaráferð
Pine 10 m/m 29X274 Kr. 4.144.-
F.ik 10 m/m 29X274 Kr. 4.144.
Conway 6 m/m 122x260 Kr. 8.778.-
Balmoral 6 m/m 122X260 Kr. 8.778,-
Beechwood 6 m/m- 122x260 Kr. 8.778.-
Eik 6 m/m (22x260 Kr. 8.778,-
Warwick 6 m/m 122X260 Kr. 10.233.-
Hardborð
3,2 m/m 122X274 Kr. 2.399,-
3,2 m/m öoliusoðið 122X274 Kr. 3.777,-
Asphaltborið tex
12 m/m 120X270 Kr. 4.120.-
Söluskattur er innifalinn í verðinu.
Byggingavörur
Sambandsins
Ármúla 29-Simi 82242
W