Tíminn - 02.04.1980, Qupperneq 6

6
Miðvikudagur 2. apríl 1980
V.
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur ólafsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöm
múlá 15. Simi 86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495.
Eftir kl. 20.00: 86387. Verð I lausasölu kr. 240,- Askriftargjald kr.
4.800 á mánuði. Blaöaprent.
Kjartan Jónasson
Erlent yfirlit
Kosningaslagur og
friðartal
Övissa og uggur
íslendingar eru enn aö kljást við afleiðingar
þeirrar stjórnarkreppu sem rikti mikinn hluta sið-
ast liðins árs og fram á þetta ár. Meðal afleiðing-
anna er alvarleg frestun margvislegra ákvarðana,
sem siðan dregur á eftir sér hala frestunar á
tengdum málefnum sem þó þola ekki bið að réttu
lagi, og er fiskverðið dæmi þessa.
Meðal afleiðinga stjórnarkreppunnar er og sú að
ekki náðist árangur i baráttunni við verðbólguna á
siðasta ári, og vegna þess hversu myndun rikis-
stjórnar dróst langt fram á þetta ár er við þvi að
búast að enn verði dráttur á þvi að marktækur ár-
angur náist, — árangur sem ekki fer á milli mála
og verður til þess að auka tiltrú fólksins á fram-
vindunni.
Ábyrgð þeirra manna, i Alþýðuflokknum og
Sjálfstæðisflokknum, sem urðu undirrótin að upp-
lausninni sem rikti i stjórnmálunum til skamms
tima, er mikil. Er vonandi að þjóðin þurfi ekki að
greiða framkomu þeirra dýrara verði en þegar er
orðið.
Ein afleiðing upplausnarinnar er sú að ný
skattalög koma til framkvæmda i mikilli almennri
óvissu um framvindu efnahagsmála og lifskjara i
landinu. Af þessu leiðir að skattborgaranum er i
reynd ókleift að sjá fyrir um það hverjar álögur
hann verður að bera þegar kemur fram á siðara
hluta ársins. Nú var það fyrir fram vitað að óviss-
an hly ti að verða mikil, og menn voru um það sam-
mála að slikt væri óþægilegt, en fylgdi þvi að einu
sinni verður allt fyrst, — lika skattalög.
En eins og ástandið er verður óvissan svo mikil
og ótti fólksins að sama skapi að stjórnvöld verða
að taka sérstakt tillit til þess. Húsmæður, sem
starfa einnig utan heimilis, spyrja sig þess hver
verður þeirra hlutur við nýju skattalögin — og þar
með fjölskyldna þeirra — eftir að hinn sérstaki
frádráttur eldri laga er úr sögunni. Fleiri dæmi
slik mætti nefna, en þetta er nefnt sérstaklega af
augljósum ástæðum.
Menn verða að hafa það i huga að launþegar al-
mennt lita á greiðslur opinberra gjalda að minnsta
kosti öðrum þræði sem frádrátt frá tekjum. Þetta
kann að vera skammsýni meðal launþeganna,
vegna þess að vitað er að opinberu gjöldin renna til
opinberra framkvæmda og þjónustu við almenn-
ing. Launþegarnir eru bara ekki að hugsa um það
þegar þeir fá álagningarseðilinn, — einkum ekki ef
þeir eru á leiðinni á fund i verkalýðsfélaginu þar
sem fjalla á um kröfugerð i kaupgjaldsmálum.
Og þeir fara þá ekki heldur að hugsa neitt sér-
staklega hlýlega um svo kallaða „félagsmála-
pakka”, þegar þessir „félagsmálapakkar” út-
heimta stöðugt nýja og nýja skattlagningu á þann
sama almenning.
Það er óvissa rikjandi, og margir eru uggandi.
Augljóslega nýtur rikisstjórnin góðs byrjar meðal
fólksins. En traustið dafnar ekki i ugg og efa, og i
lýðræðisþjóðfélagi hefur fólkið möguleika á þvi að
knýja fram breytingar i kjaramálum, meðal ann-
ars vegna þess að „félagsmálapakkarnir” séu
farnir að verða of dýrir, opinbera þjónustan of
viðamikil að mati fólksins sjálfs, — og jafnvel þótt
breytingarnar leiði til alvarlegrar röskunar á
þjóðarhag.
Þessi viðbrögð launþeganna eru gamalkunn.
Þau eru fólkinu i sjálfu sér ekki til hróss. En þau
eru staðreynd sem sérhver rikisstjórn verður að
takafullttillittil. —JS.
Landnám vopnanna, gömul saga og ný.
Stuttu áður en forkosning-
arnar i New York fóru fram i
siðasta mánuði tilkynnti Jimmy
Carter að Sadat Egyptalands-
forseti og Begin forsætisráð-
herra Israels mundu koma til
viðræðna við hann i Washington
um miðjan þennan mánuð. Var
tilkynningin greinilega vel
timasett til þess að minna á
réttri stundu á friðarviðleitni
Carters i Miðausturlöndum og
þann mesta árangur sem hann
hefur náð á sviði utanrikismála
I forsetatið sinni.
Fundur Carters með Begin og
Sadat er þó siður en svo ein-
ungis kosningabrella þvf nú er
alveg að renna út frestur
Egypta og tsraelsmanna sam-
kvæmt friðarsamningi til aö
komast að samkomulagi um
sjálfstjórn Palestinuaraba á
Vesturbakkanum og Gaza. Tak-
ist engir slikir samningar er
hætt við að til þeirra tiöinda
drægi sem yrði Carter litt til
framdráttar siðar i kosninga-
baráttunni.
Carter hefur ekki áhuga á að
vekja ótimabærar vonir eða aö
fundur hans með Begin og Sadat
nú verði borinn saman við
Camp David fundinn. Begin og
Sadat munu þvi koma til Banda-
rikjanna á fund forsetans meö
nokkurra daga millibili en ekki
samtimis. Hverju Carter kann
nú aö fá áorkað er stór spurning
og varla mikil ástæða til bjart-
sýni. Ljóst er að einkum þarf
hann að knýja Israelsmenn til
tilslakana, en að áliti erlendra
fréttaskýrenda mun hann gera
sig ánægðan með að samkomu-
lag takist um nýtt timatakmark
sjálfstjórnarsamninga.
Þáttur Bandarikjanna i
friðarsamningunum fyrir botni
Miðjarðarhafs hefur sist oröið
þeim til framdráttar meðal
islamskra rikja og staðið mjög i
vegi fyrir samtaka aðgerðum
Islamrikja og Vesturlanda gegn
hernaðarihlutun Sovétmanna i
Afganistan.
Israelsmenn hafa að áliti
Carters svikið hann I tryggðum
með þverúð sinni i sjálf-
stjórnarviðræöum samtimis þvi
sem landnám þeirra á her-
numdum svæðum Palestinu-
manna fer vaxandi. Möguleikar
forsetans til að svara fyrir sig
þegar ísraelsriki er annars
vegar sýndu sig i hnotskurn um
daginn þegar fulltrúi Banda-
rikjanna á allsherjarþingi Sam-
einuöu þjóðanna greiddi at-
kvæði meö tillögu sem fól i sér
fordæmingu á landnámi
Israelsmanna. Gaf forsetinn
þegar út yfirlýsingu um að hér
hefði verið um mistök að ræða
enda þoröi hann ekki að styggja
fjölmennan kjósendahóp Gyð-
inga i Bandarikjunum, i þessu
tilviki New York.en forkosn-
ingar áttu að fara fram þar eítir
örfáa daga þegar atkvæða-
greiðslan hjá S.Þ. fór fram.
Evrópuþjóðir aftur á móti
hafa i vaxandi mæli snúist á
sveif með Islamþjóðum og
óháðum rikjum um að fordæma
hvernig að friðargerðinni hefur
verið staðið án nokkurs sam-
ráðs við PLO. Eru riki Efna-
hagsbandalagsins um þessar
mundiraðundirbúa málflutning
i öryggisráði S.Þ. þar sem lagt
verður til að Palestinuarabar
verði viðurkenndir sem þjóð
með sjálfsákvörðunarrétti en I
prótókollum S.Þ. hafa
Palestinumenn hingað til heitið
„flóttamenn”. Ennfremurgætir
vaxanditilhneigingar til þess að
viðurkenna PLO sem fulltrúa
Palestinuaraba á opinberum
vettvangi.
Eins og málin standa nú eru
Egyptaland og Israelsriki ein
um að semja um framtið
Palestinuþjóöarinnar og miöar
þar litiö. Eftir siöustu samn-
ingalotu varaði Sadat viö þvi að
„nýtt ástand skapaðist” ef ekki
tækist að ná verulegum árangri
fyrir 26. mai en samkvæmt
friðarsamningi átti þá að hafa
náðst samkomulag um sjálfs-
stjórnarform Palestínumanna.
1 þessari athugasemd Sadats
felst ógnvekjandi hótun án þess
aó hún hafi veriö skilgreind
frekar.
Þegar er ljóst að endanlegir
samningar nást aldrei fyrir 26.
mai. Sem dæmi um stöðu við-
ræðnanna greinir Egypta og
Israelsmenn ennþá fullkomlega
á um hvort Palestinumenn eigi
að hafa löggjafarvald eða ein-
ungis heimastjórn með fram-
kvæmdavaldi. Agreiningur um
austurhluta Jerúsalemborgar
er enn fullkominn og hefur
israelska þingið nýlega gert
ráðstafanir til þess að tryggja
enn að borginni veröi ekki skipt
að nýju. Og siðast en ekki sist
krefjast Egyptar að Israelsher
veröi á brott af sjálfstjórnar-
svæðum Palestinumanna en
Israelsmenn taka þaö ekki i mál
og krefjast herseturéttar um
óákveðinn tima, sem sagt til
framhiiðar
I raun og veru hefur ekkert
miðað i þeim málum sem ein-
hverju máli skipta og er það
varla til þess fallið að vekja
bjartsýni. Sá möguleiki er ótvi-
rætt fyrir hendi að Sadat þreyt-
ist á þessu stappi og að hann
beiðist liðsinnis Evrópurikja
verði þau reiðubúin, og geri aft-
ur hosur sinar grænar fyrir Ar-
abaheiminum og krefjist al-
þjóðlegra aðgerða til lausnar
deilunni.
Þrátt fyrir kokhreysti tsraels-
stjórnar er hún um þessar
mundir illa i stakk búin til að
beita sér fullkomlega i samn-
ingunum. Meirihlutafylgi
stjórnarinnar er nú aðeins 65
þingmenn af 120,en aö afloknum
kosningum 1977 mynduðu 78
þingmenn meirihluta stjómar-
innar. Fimm manna meirihluti
stjórnarinnar hangir og á blá-
þræði þar sem fimm til sex
þingmenn hafa undanfarið
skeggrætt viö stjórnarandstöð-
una um aö ganga til liðs við
hana um að kref jast nýrra kosn-
inga nú strax. Samkvæmt ný-
legri skoðanakönnun mundi
Ve'rkamannaflokkurinn (aðal-
stjórnarandstöðuflokkurinn
undir stjórn Shimon Peres)
vinna 30 þingsæti ef kosningar
færu fram nú. Likudsambanda-
lagið mundi hins vegar tapa 17
þingsætum og væri stjórnin þar
með kolfallin. Ef hins vegar
Ezer Weizman tæki við sem
leiðtogi Likud og forsætisráð-
herra.fól skoðanakönnunin það i
sér að Likud mundi aðeins tapa
3 þingsætum og Verkamanna-
flokkurinn vinna 19. Ezer
Weizman er eins og kunnugt er
varnarmálaráðherra I stjórn
Begins og hefur deilt harðlega á
hann fyrir þverúðina í samn-
ingaviðræðum við Egypta.
Má fullvist heita að heimboðið
frá Carter hafi bjargað Begin
frá kosningum nú i vor ellegar
þvi að þurfa að vikja fyrir
Weizman, en hvað veröur eftir
26. maf er annað mál, þ.e.a.s.
náist ekki mikilvægur árangur
fyrir þann tfma.
Sadat og Begin. Þeir fara hvor Isinu lagi á fund Carters.