Tíminn - 22.04.1980, Qupperneq 9

Þriðjudagur 22. april 1980
Róið eins
langt eftir
fiskinum
og roðinu
Um norræna vefnaðarlist
Listvefnaður nú á dögum er
orðinn svo frábrugöinn þeim er
maður hafði fyrir barnsaugum
sinum. að Hkja má við efnisbvlt-
ingu höggmyndarlistarinnar, er
notar nú auk marmara og kop-
ars, þræði, eirvira, krossvið,
trédrumba, steinsteypu, kaðla
múrsteina og nagla, meira en
hin fornu efni, er notuð voru
meðan þau verk urðu einkum til
I steinsmiðjum, eða tjávöru-
verkstæðum, ef frá er skilinn
brenndur leir og góðir málmar.
Norfænar konur hafa lengi
saumað og ofið úr sér augun, og
listfengi þeirra var mikil allt
þar til áteiknaðar myndir og út-
taldar úr mynsturfabrikkum
meginlandsins náðu svo til allri
stjórn á þessum annars frum-
legu konum, og „Blái drengur-
inn og Hallarfrúin með vögg-
una" voru komnár i annað
hvert liiis þar sem eftir voru
einhver augu.
Rósabeðin I stofupúöum á
hundruðum heimila eru tii
vitnis um það, ásamt öllum
klukkustrengjunum.
Stórsýning á
hannyrðum.
NORDISK
TEXTILTRIENNAL 1979-80
opnaði fyrir rúmu ári I Gauta-
borg og fór þaöan til Kaup
mannahafnar, svo til Helsinki,
Oslo, Þórshafnar og nú er hún i
Reykjavik, þar sem hún, sbr.
sýningarskrá, stendur til 4. mai
næstkomandi.
Norræna veflistarsýningin
var stofnuö árið 1976, og er
hugsuð sem farandsýning og er
ætlað að greina frá þvi sem efst
er á baugi I vefnaði, tauverk
um, og öðru er gjört er úrbandi,
tuskum, eða efnum.
Ef sýning þessi er borin sam-
an við seinustu sýningu, hefur
ekki orðiö mjög ör þróun á
þessum árum, nema ef það væri
i sjálfri handvinnunni, þvi
þama er að finna myndir er of-
boðsleg vinna liggur i, svo jaðr-
ar við að listamaðurinn gefi úr
sér bæði augun. Aörar mynd-
ir hafa að baki aðrar og öðruvisi
vinnustundir, þar sem meira
hefur verið lagt upp úr hönnun,
eða teikningu en saumaskap og
vefnaði. Og fjölbreytnin er mik-
il, þrátt fyrir að þaö séu tiltölu-
lega fáar myndir sem hrófla við
áður kunnum stefnum þessa
listafólks. Vil ég þar nefna
„Heysátu” Maisa Turuen-Wilk
lund.sem þö minnir kannskium
of á Mackie Winsor, eða
minimalisma, til að gefa henni
hæstu einkunn fyrir frumleika,
en þetta er svo indælt listaverk
og haglega gjört, að það angar
af sumri. Afamynd IngaliII
Gullers, kallar lika fram eitt-
hvað sömu ættar. Og þá má ekki
gleyma „fuglahræðum” Inghild
Karlsen, sem bæði bera i sér
ógn brúöunnar og seiðkvenna
Skjaidarmerki Asgerðar
Búadóttur
Shakespeares, og einhvern
sjaldgæfan gáska.
Ég veit ekki hvort viðeigandi
er hér að bera lof á islenskar
myndir, þvf til þess eru oftar
tækif æri, en verk Asgerðar Búa-
dóttur eru að verða mikil stil-
vopn fyrir vefnaðarlistina.
Hvað er norrænn
vefnaður?
Það vakti vonbrigði að aðeins
ein mynd skyldi vera frá Fær-
eyjum, en þar er sams konar fé
og á Islandi, og færeyska mynd-
in er ekki á nógu góðum stað,
þvi hún þarf fjarlægð.
Jónas Guðmundsson
MYNDLIST
Heysáta Maisa Turunen Wik-
lund.
Ein hugsun læðist að manni á
vefnaðarsýningunni á Kjarvals-
stööum, og hafði reyndar fylgt
vefnaðarsýningum um dálltið
lengra skeiö, en það er hin af-
markaða staða listgreinarinn-
ar.
Veggtjöld voru áöur hluti af
húsbúnaöi, svipað og miðstöðv
ar i húsum núna, en veggtjöld
þeirra er meira máttu sin voru
auðvitað ábúðarfyllri en hinna
— „Skrjáfaði i skarlatstjöldum,
skulfu kögur huldum völdum”
yrkir Einar Benediktsson.
(Vonandi rétt eftir haft). Forn
vefnaður, eins og hann er
sýndur i bókum og söfnum,
virðist greinast I tvo meginþætti
mynstur og myndasögur.
Við greinum bæði þessi form
á norrænu veflisfarsýningunni.
Myndin „Sovveto” eftir Kjell
Mardon Gunnvaldsen, er
nútlmaútgáfa af fornum póli-
tiskum sögum i myndvefnaði.
„A.ámurusko” Irja Mikkola er
af mynsturættinni (Dæmi af
handahdfi).
Þtí á hin forna greining ekki
alfariö viö lengur, aö þvi er
viröist. Sum verkanna væri t.d.
auöveldara aö mála með oliu
eða vatnslit. Vefnaðarlistin er
þá komin út úr veflistinni inn i
málninguna, ef þannig má orða
það, og maður spyr sig i' hjart-
ans einlægni, hvernig á aö varö
veita heysátuna hennar Maisa?
A að ryksuga hana og hella I
hana eitri daglega til aö drepa
möl? Mætti gera hana úr kopar?
Þannig spyr maður sig. Þvi
það er nefnilega talsvert atriði
að taumyndun og gammyndum,
sé haldið utanvið önnur
myndlistarsvið. Eiginleikar
efnisins veröa aö njóta sin i
hverju verki, eiga þar einir
heima.
Við getum t.d. nefnt sumar af
höggmyndum Sigurjóns ólafs-
sonar. Hann heggur pröfessor i
stein. Steinninn verður yndis-
legt verk, er ber i sér persónu
fyrirmyndarinnar, en er samt
áfram steinn i brimsöng i fjöru,
eða ruðningi i jökulöldu. Marg-
ar trjámyndir Sigurjóns eru á-
fram rekaviður, þótt sporjárn
og skaraxir hafi komist i tréð.
Þannig á myndvefnaður og
annar vefnaður lfka að vera,
eða halda sig. Efni og andi eiga
að sameinast. Það er að
minnsta kosti óþarfi að vera að
prjóna olíumálverk, meðan nóg
er af málningu i landinu. Konur
með augu og fingur úr gulli eiga
að gera annað, li'ka menn, sem
fást við hannyrðir og vefnað.
Annað er svo hitt, að næst
væri gaman að fá hugmyndir
um það, hvernig svona vefjar-
list er ætluð heimilunum. Á að
ganga á svona finum teppum?
Þola þau mikið ljós? En ég spyr
af því að það virðist einfaldasti
hlutur i heimi að skilja það, að
venjulegar myndir eiga að vera
uppi á vegg, og það væri vel
þegið ef ábendingar kæmu um
það hvernig skarlatstjöldin á aö
nota i algengum Ibúðum, en
ekki er sagt eitt orö um þaö
lengur og eigum við þó orð eins
og veggteppi, gólfteppi, rúm-
teppi og gluggatjöld.
Hvar á að hafa teppi?
1 fátæktarbælum Suður-Ame-
riku hefi ég séð herbergjaskipan
ákvarðaða með dúkum og tepp-
um, og reyndar sums staðar á
ítaliu lika. Ofurlitil leiösögn um
varðveislu ognot væri vel þegin,
ef almenningi er þessi list ætluð
til heimilisnota og brúks.
Auðvitað gera allir sér grein
fyrir þvi, að vefnaður, ofinn
fyrir sýningar, sérstaklega,
lýtur dálitið öðrum lögmálum
en heimilisþorsta fyrir mynd-
listarverk. Sagt var i Vestur-
bænum, að maður ætti að éta
roðiö af fiskinum, einfaldlega af
þvi að róiö var eins langt eftir
roðinu og fiskinum. Þannig
greining eftir notagildi virðist
eiga viö um myndvefnað, eða
getur gert það. Effitt virðist t.d.
að koma fyrir regnbogateppinu
sttíra hennar Yosi Anaya nema I
brunastöð þar sem eru turnar
fyrir slöngur (13 metra langt),
en til mikils yndisauka er það ó-
neitaniega á sýningu.
Jtínas Guömundsson.
Ein úr fuglahræðufjölskyld-
unni frá Inghild Karlsen.
______________________:_______________________i3
Minning
Helgi Ingvarsson
fyrrverandi yfirlæknir á
Vífilsstöðum
Helgi Ingvarsson, fyrrverandi
yfirlæknir á Vifilsstöðum, er
látinn, 83 ára aö aldri.
Ungur gerðist hann aðstoðar-
læknir við Heilsuhælið á Vlfils-
stöðum árið 1922, en yfir-
læknir var hann þar frá 1939 til
1967, þegar hann lét af störfum
vegnaaldurs. Var starfstimi hans
á Vi'filsstöðum samtals orðinn 45
ár.
A þessu timabili og þá
sérstaklega siðari árin náðist
mikill árangur i lækningum
berklaveikinnar með tilkomu
nýrra lyfja, sem ullu gjörbreyt-
ingu I þessum efnum. Óskin
margþráða, sem allir biðu eftir,
var orðin að veruleika.
Helgi Ingvarsson var gæfu-
maöur i öllum sinum störfum,
hann var vinsæll og hafði viröingu
allra. Óskir hans og athafnir
beindust allar i þá átt að verða
öðrum að liði.
Þegar litið er yfir farinn veg og
framfarir i heilbrigðismálum hér
á landi, mun þess lengi verða
minnst, hve stóran hlut Helgi
Ingvarsson átti i þeim efnum.
1 lok heimsstyrjaldarinnar
hafði Helgi forystu um endur-
nýjun og uppbyggingu húsnæðis á
Vifilsstöðum, en þá kreppti mjög
aðum húsrými fyrir sjúklinga og
starfsfólk. Þá voru á skömmum
tima reistar sex nýjar byggingar
auk ýmissa breytinga og endur-
bóta á eldra húsnæði. Þá var
vinnudagur Helga oft æði langur.
þegar hann hafði frumkvæöi við
uppbyggingu staðarins samhliöa
erilssömu yfirlæknisstarfi.
Nú þegar Helgi Ingvarsson er
—
Eiginmaöur minn og faöir okkar
Gunnar Jónatansson
Laugateig 17
fyrrv. formaöur og ráðunautur Búnaöarsambands Snæf.
og Hnappadalssýslu lést i Landsspitalanum aö morgni 19.
april.
Hildur Vigfúsdtíttir, Anna Gunnarsdóttir,
Óskar H. Gunnarsson, Vigfús Gunnarsson.
Eiginmaður minn,
Helgi Ingvarsson,
fyrrum yfirlæknir á Vifilsstööum,
veröur jarðsunginn frá Dómkirkjunni þriðjud. 22. april kl.
13.30.
Þeun sem vildu minnast hans er bent á liknarstofnanir.
Fyrir hönd barna okkar og annarra vandamanna
Guörún Lárusdtíttir.
Eiginkona min, systir, móðir og tengdamóöir
Ingibjörg Helgadóttir,
Bauganesi 17, Reykjavik
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 23.
april kl. 10.30.
Einar Þorsteinsson,
Oddný- Helgadtíttir,
Markús A. Einarsson, Hanna S. Hálfdánardtíttir,
Elin Einarsdtíttir, Þorsteinn Hjaltason,
Sigriöur H. Einarsdtíttir, Aöalsteinn Pétursson,
Helga Þ. Einarsdtíttir, Friörik Þorsteinsson.
Hjartans þakkir sendum við þeim er sýndu okkur samúö
og vinarhug vegna fráfalls
Höllu Jónsdóttur
frá Kollsiæk.
Aöstandendur.
Alúðar þakkir sendum viö starfsfólki Sjúkrahúss Húsa-
vikur fyrir alla umönnun i veikindum sonar okkar og
bróður
Friðfinns Sigurðssonar,
Rauöskriöu.
Ennfremur öllum þeim fjölmörgu sem sendu okkur blóm
og samúðarkveðjur til minningar um hinn látna.
Guð blessi ykkur öll.
Hulda Kristjánsdtíttir, Siguröur Friöfinnsson
og systkini hins látna.
..........~......................... Æ
allur, finn ég mig knuinn til að
setja fram þökk mina til hans
fyriryfir fjörtiu ára samstarf við
Heilsuhæliö á Vifilsstöðum, sam-
starf sem aldrei bar skugga á, en
fyrstu árin, sem ég starfaði á
Vifilsstöðum, vorum við
sambýlismenn I búshusinu svo-
nefnda, þar fæddust böunii og
uxu úr grasi sem einn stór syat-
kinahópur, svo mikil og náin voru
kynni fjölskyldna okkar
Slík vináttutengsl eru ómetan-
leg og fyrir þau vil ég þakka.
Eiginkonu og börnum Helga
flyt ég samúðarkveðju mina og
fjölskyldu minnar, þeirra er
missirinn stærstur og sárastur.
Björn Konráösson.