Tíminn - 16.05.1981, Page 7

■ //Ævintýramennska og
mér er nær að segja ósk-
hyggja á Atlantshafsrút-
unni hefur ekki aðeins leitt
af sérstöðnun í innanlands-
fluginu/ heldur einnig
afturför. Þvf finnum við
fyrir sem við þessar sam-
göngur búum".
rútunni hefur ekki aöeins leitt af
sér stöönun i innanlandsfluginu,
heldur einnig afturför. Þvi finn-
um viö fyrir sem viö þessar sam-
göngur btlum og góöar flugsam-
göngur eru ekki minnsti þátturinn
I raunhæfri byggöastefnu.
Og I þvi sambandi kemur
ósjálfrátt upp i hugann viötal viö
einn af flugstjórum Flugleiöa á
forsföu Timans nú i vor, þar sem
aö flugfélög dreifbýlismanna
eru gerö tortryggileg. Ég ætla
ekkert á þaö aö giska hvaöan viö-
tal þetta var ættaö, en hitt er
ljóst, aö málflutningurinn stefndi
aö þvi aö draga athyglina frá hin-
um raunverulegu ástæöum fyrir
velgengni litilla flugfélaga uppá
siökastiö, en þær eru stöönun og
afturför þjónustu Flugleiöa viö
dreifbýliö. Þetta eru ekki sleggju-
dómar, heldur ástand sem viö
upplifum hér af eigin raun.
Flugleiöir hafa ekki bolmagn til
aö halda úti þeirri þjónustu sem
áöur var og þótti lágmark og ekki
aöeins þaö, heldur hefur beint
flug til ýmissa staöa veriö lagt
niöur, og þaö má ekkert út af bera
og eins og annar af forstjórum
félagsins, Orn Johnson, komst aö
oröi um daginn „þaö er sprungiö
á varadekkinu” og ekkert annaö
upp á aö hlaupa. Og þaö er þetta
sem dreifbýliö er fariö aö finna æ
meir fyrir. Feröir hafa veriö
sameinaöar einsog til dæmis
Þingeyri — Isafjöröur og þar
kemur þetta verst niöur á vöru-
flutningum. Mjólkurvörur og
brauömatur gengur auövitaö
fyrir, en ég tala af beinni reynslu
þegar ég segi aö þaö taki tiu
daga aö koma barnahjóli vestur á
Þingeyri meö Flugleiöum þessa
dagana. Og þegar svo er komiö,
aö þjónustu Flugleiöa hrakar
jafnt og þétt þá taka heimamenn
málin I sinar hendur svo sem
gersthefur hér vestur á Fjöröum.
Hiffi'r nú undir, aö taki aö blása
vindar frjálsrar samkeppni á
flugleiöinni Isafjöröur — Reykja-
vik — Isafjöröur og ég veit ekki
nema gæti nokkurs þjóöernis-
metnaöar aö fljúga meö dreif-
býlisfélaginu.
En þaö var ekki ætlunin aö vera
hér meö einhverja byggöarembu,
heldur áö rífast yfir skipun
tveggja þéttbýlismanna I stjórn
Flugleiöa og þaö manna sem litiö
hafa komiö nálægt flugmálum
þannig aö skipunin veröi fóöruö á
þann máta. En mér heföi fundist
viökunnanlegra ef þeir tveir ráö-
herrar Ragnar Arnalds og Stein-
grlmur Hermannsson sem báöir
byggja stuöning sinn af dreif-
býlishéruöum heföu sýnt þá sjálf-
sögöu viöleitni aö stuöla aö þvi, aö
þau héruö sem byggja tilveru
sina meöal annars á góöum flug-
samgöngum.heföu fengiö þó ekki
væri nema annan fulltrúann I
stjórn Flugleiöa af þeim stjórn-
skipuöu. Núpi 3. mai 1981
viö 6 nemendur i hóp.
Aðrirnemendur þurfa aö vera i
enn minni hópum, t.d. þeir sem
eiga erfittmeb að einbeita séreða
þurfa mikla aöstoð sökum fötlun-
ar.
Einstaklingskennsla er notuð
þegar nemandinn virðist ekki
geta nýtt sér hópkennslu að neinu
marki. Oft er tilgangurinn ein-
mitt að þjálfa nemandann i ein-
beitni og byggja upp sjálfstraust
til aö hann geti verið i hóp.
Nemendur meö geðræn vand-
kvæöi þurfa oft mikla einstak-
lingskennslu.
Lengd kennslustunda er 20-60
min. og fer tímalengd eftir náms-
grein og Uthaldi nemendanna.
3. Námsefni
Eins og nefnt var, er ekki til
nein námsskrá fyrir þjálfunar-
skólana.
Það er kennurum mikið um-
hugsunarefni hvaö skuli kenna og
að hvaða marki skuli stefna. Viö
reynum að þreifa okkur áfram,
en tökum námsefnið sifellt til
endurskoöunar.
Viö miðum aö þvi að gera hvern
einstakling færari um að taka
þátt i hinu daglega lifi eftir þvi
sem hæfileikar hans frekast
leyfa.
Dæmi um námsgreinar: sam-
félagsfræöi, skynþjálfun
(heyrnarskyn, form- og litaskyn,
samhæfing sjónar og handar,
þreifiskyn), talkennsla, iþrótta-
kennsla matreiðsla, talnagildi,
leikþjálfun.
I samfélagsfræðinni er þeim
meöal annars kennt að þekkja
vörutegundir eftir umbúðunum,
svo sem mjólk og sUrmólk, siðan
er farið i verslanir og þeim leið-
beint við að kaupa. Einnig er
farið i pósthús, banka og vinnu-
staöi. Innsýn i umferðarreglur fá
þau li'ka.
Við iþróttakennslu kemur
þekking á likamanum, ásámt
hreinlæti.
I matreiöslu er kennt um fæðu,
mál og vog, almenna umgengni i
eldhúsi.
Akveðinn hópur nemendanna
eiga af ýmsum orsökum erfitt
með aölæra ihóp og þvl veröur aö
veita þeim einstaklingskennslu.
Þar er helst um aö r æða börn meö
einhverskonar geöræn vandkvæöi
og nem. á lægra þroskastigi.
Kennsla þeirra barna sem styst
eru komin á þroskabrautinni er
ýmsum erfiðleikum háö. Þau
hafa ekki Uthald né skilning,
nema aö takmörkuðu leyti og
engin hefðhefur skapast i kennslu
þeirra.
Námsefni þessara nemenda er
mikið til þaö sama, en einfaldað
eftir þörfum þeirra.
Auk þessa hefur verið skipulögö
þjálfun i athöfnum hins daglega
lifs (ADL þjálfun). I þvi felst að
gera börnin að virkum þátttak-
endum í þvi að klæðast, matast ög
aö taka þátt i hreinlætisathöfnum
s.s. þvo sér og-greiöa sér.
ADL-þjálfun á vegum skólans
er nU aöeins á reynslustigi og ekki
er enn vitaö hver stefnan verður i
þessu máli. Eölilega vakna
spurningar um þaö hvort þetta sé
verksvið skólans. Við sem vinn-
um verkið teljum svo vera. Skól-
inn á að koma til móts við þarfir
nemandans, hverjar sem þær
eru.
Lokaorö
Engin stofnun hér á landi full-
menntar fólk til þess aö sjá um
kennslu i þjálfunarskólunum. Það
er vafamál hvort rétt sé að
kennarar einir sinni þessari
kennslu. Við álitum að þar sem
námsefni er mjög fjölbreytt og
dcki sfður vegna þess að nem-
endur eru á mismunandi þroska-
stigi sé æskilegra aö fleiri stéttir
starfi við slika skóla svo sem
þroskaþjálfar og fóstrur.
Nemendur viö þjálfunarskóla
eiga rétt á kennslu til 18 ára
aldurs.
Skóli sem þessi er þó svo nýr af
nálinni aö nemendur sem nú eru
um og yfir 18 ára aldur hafa varla
fengið kennslu sem nokkru nemur
og þykir okkur þvi súrt i broti aö
sjá á eftir þeim úr skólanum.
Sumir eru rétt aö byrja að taka
viö sér en aörir komnir nokkuö
áleibis og myndu geta nýtt sér
áframhaldandi kennslu.
Þessir nemendur þurfa stööugt
áreiti t il þess aö halda viö þvi sem
þeir hafa lært. Einnig þurfa þeir
eins og aörir einstaklingar að til-
einka sér breytingar og þróun i
samfélaginu. Simenntun er þvi
þessum einstaklingum nauösyn-
leg.
Viö sem aö þessum málum
vinnum, vonum aö þess veröi ekki
langt aö biöa að vangefnum nem-
endum veröi boðiö upp á fram-
haldsnám sem þau vissulega hafa
kröfu til eins og aörir þjóðfélags-
þegnar, sem þetta land byggja.
þaö er ekki allt búiö þar meö.
Sagan heldur áfram.
Það sjá allir aö háir vextir á
lánsfé eru afleiðing þess sem á
undan er fariö.
Gengislækkun er lika afleiöing
þess sem á undan fór.
En þetta hvert um sig og allt
saman hefur svo áhrif á fram-
haldið. Afleiöing hins liöna er or-
sök hins ókomna.
Þannig er nú lifið.
Þegar ræöumaöur er vakinn til
aö ávarpa alþjóö á hátiöisdegi
fyrir heila stétt þá er aö vonum aö
ætlast sé til nokkurs af honum.
Þeir mörgu sem hann er fulltrúi
fyrir meta hvort hann sé þeim
maklegur fulltrúi eöa ekki. Sem
betur fer láta menn sér ekki á
sama standa.
Mér fannst aö ýmislegt i ræöu
Elsu heföi átt aö vera betur rök-
stutt en raun var á.
Jafnrétti i lifeyrismál-
um
I tengslum viö hátiöisdag
launþega heyrðum viö tvo for-
ustumenn stéttarfélaga svara
spurningum i sjónvarpi. Þar var
margt athyglisvert sagt og mun
þaö fæst rætt hér aö sinni. M.a.
var talaö um lifeyrissjóösmál.
Bæöi Asmundur Stefánsson og
Kristján Thorlacius kváöu sig á-
hugasama aö koma á jafnrétti i
lifeyrismálum. Hins vegar var
litiö talaö um hvers konar jafn-
rétti þeir ættu viö.
Eru þeir reiöubúnir til aö beita
sér fyrir þvi aö allir fái jafnan
ellilifeyri hvort sem um er aö
ræöa bankastjóra eöa forseta
Alþýöusambandsins eöa land-
búnaöarverkafólk sem ekki á nú
aðild aö neinum lifeyrissjóöi?
Finnst þeim kannske aö þaö
væri ekkert jafnrétti?
skák
Viðureign tveggja
heimsmeistara
■ Fyrir skömmu fór fram
austur I Moskvu feikilega
sterk flokkakeppni I skák. Til
keppninnar mættu fjórar
sveitir. Hin fyrsta var skipuð
A-liöi Sovétmanna og tefldi
Karpov heimsmeistari á 1.
borði og Boris Spassky á 2.
Polugajevsky á 3. Petrosjan á
4., Tal á 5., Beljavsky á 6.,
Balashov á 7., og Geller á 8.
Þá var B-sveit aö mestu
skipuð ungum stórmeisturum,
meö Romanishin I broddi
fylkingar, unglingasveit þar
sem Kasparov telfdi á 1. boröi
ogloks „öldungasveit”, en þar
i flokki voru: Smyslov, Bron-
stein, Taimanov, Vasjukov,
Averbak, Bagirov, Gufeld og
Suetin. Tefld var tvöföld um-
ferö og sigraði A-liöiö meö
nokkrum yfirburðum, hlaut
28,5 v., öldungarnir uröu I 2.
sæti meö 23,5 v., unglingarnir
fengu 23 v. og B-liðiö 21 v.
Mesta athygli vakti viöur-
eign þeirra Karpovs og
Kasparovs en báöum skákum
þeirra lauk meö jafntefli.
önnur skákanna fer hér á eftir
og er stuöst viö skýringar
Kasparovs í „64”.
Hvltt: Garri Kasparov
Svart: Anatoli Karpov
Petroffsvörn
1. e4-e5
2. Rf3-Rf6
(Petroffsvörnin er einhver hin
öruggasta vörn sem svartur á
völ á gegn kóngspeöi hvits.
Karpov hefur beitt þessari
byrjun allmikið uppá siö-
kastiö).
3. Rxe5-d6
4. Rf3-Rxe4
5. d4-Be7
6. Bd3-d5
7. 0-0-RC6
8. Hel-Bf5
(Annar möguleiki er hér 8.
-Bg4, 9. C4-RÍ6, 10. cxd5-Rxd5,
11. Rc3-0-0 o.s.frv.).
9. Rbd2
(Hér er einnig leikiö 9. a3 og 9.
Rc3. Nú nær svartur aö létta á
stööunni meö uppskiptum, en
hvitur heldur þó frumkvæö-
inu).
9. —-Rxd2
10. Dxd2-Bxd3
11. Dxd 3-0-0
12. C3-Dd7
13. Bf4-a6
(Eftir t.d. 13. -Hfe8, 14. h3-a6,
15. He3-Bd6, 16. Rg5-g6, 17.
Bxd6-Hxe3, 18. Dxe3-Dxd6, 19.
Hel stæöi hvitur greinilega
betur).
14. He3-Hae8
15. Hael-Bd8!
(Góöur leikur. Biskupinn
valdar nú peöiö á c7 og svartur
getur leitaö mótvægis á e-lin-
unni, þar sem mestu átökin
eiga sér staö).
16. h3-Hxe3
17. Hxe3
(Svartur heföi svaraö 17. Dxe3
meö 17. -Df5!
17. - -f6
(17. -He8 virtist eölilegur
leikur, en gengur ekki vegna
18. Df5!-He6,19. h4 og ef nú 19.
-g6 þá 20. Dh3-De8, 21.
Hxe6-Dxe6, 22. Dxe6-fxe6, 23.
Rg5! og hvltur stendur til
vinnings).
18. He2-Hf7
(Eöa 18. -Re7, 19. b3-c6, 20.
c4-Df5, 21. De3! og hvitur
stendur betur).
19. Rd2!-
(Meö hugmyndinni: 19. -He7.
20. Rb3-Hxe2, 21. Dxe2-Be7, 22.
Dg4!-Dxg4, 23. hxg4-Bd6, 24.
Bxd6-cxd6 og svartur veröur
aö berjast fyrir jafnteflinu)
19. - -Be7
20. Rfl-
(Svartur hefur valdaö reitinn
c5 og nú tekur riddarinn stefn-
una á e3 þaöan sem hann
o'gnar peöinu á d5).
20. - -He7?
(Nauðsynlegt var 21. -Rd8 til
þess aö geta svaraö 22. Re3
meö 22. -c6).
21. Re3-Rd8
(Viö fyrstu sýn kann allt aö
viröast I besta lagi hjá svört-
um en nú dynur yfir hann
óvænt og snjöll mannsfórn).
ab. cdefgh
22. Bxc7!-Dxc7
23. Rxd5-
(Fyrir tvo létta menn fær
hvitur hrók og tvö peö, auk
frumkvæöis. Nú gengur ekki
24. -Hxe2, 25. Rxc7-Hel + , 26.
Kh2-Bd6+, 27. g3-Bxc7, 28.
Df5-He7, 29. Kg2 og hvitur ætti
aö vinna).
24. - - Dd6
24. Rxe7-Bxe7
25. De4-Bf8
26. De8?
(Sterkara var 27. c4!-b6, 28.
g3-Rf7, 29. Kg2-g6 30. Hc2!-f5
31, Df4!-Dc6 + , 32. Df3
o.s.frv.).
2|6. - -g6
27. a4-Kg7
28. b4?!-Dc7
29. He3-Rf7
30. De6-Dd8
31. a5-h5
32. De4-Dd7
33. De6-Dd8
(34. -Da4 væri svaraö meö 35.
g3!).
34. Kfl?-
(Eftir þetta nær svartur aö
býggja upp órjúfandi varnar-
múr. Eina vinningsvonin var
fólgin I 35. Hel! ásamt gegn-
umbroti á drottningarværg).
34. - - Rh6!
35 g4-
(Riddarinn má ekki komast til
f5).
35. - -hxg4
36. hxg4-Rf7
37. Ke2-Rg5
38. Db6-Dd7
39. Kd3-Bd6
40. Kc2 og hér sömdu kepp-
endur um jafntefli.
Jón Þ. Þór
Umsjón: Jón Þ. Þór