Tíminn - 23.05.1981, Qupperneq 8

8
Sunnudagur 24. ma! 1981
RfEfllllí
utgcfandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjbri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur
Gislason, Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiislustjóri: Sig-
uróur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson. Elfas Snæland Jóns-
son, Jbn Helgason. Jón Sigurösson. Ritststjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson.
Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsónarmaður Helgar-Timans: lllugi Jökuls-
son. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon. Bjarghildur Stefáns-
dóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason, Friða Björnsdóttir (Heimilis-Tfm-
inn), Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson (þingfréttir), Jónas Guð-
mundsson, Kjartan Jónasson, Kristinn Hallgrimsson (borgarmál), Kristin
Leifsdbttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir). Utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson. Guðjón Róbert Agústsson.
Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristfn Þor-
bjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skri fstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavfk. Simi: 8Ó300.
Auglýsingasimi: 16300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu 4.00 .
Askriftargjaldá mánuði: kr. 70.00—Prentun: Blaðaprent h.f.
Sem jafningjar
■ Orkulindir landsins eru sameign allrar þjóð-
arinnar. Þegar litið er til framtiðarkjara islensku
þjóðarinnar geta menn ekki farið að metast um
það hvar fallvötn er að finna i landinu eða hvað
hvert hérað i landinu „leggur fram” til þjóðar-
búsins i orkuauði. Orkan er þarna án tilverknað-
ar manna og hún hefur verið þarna siðan skapar-
inn fann henni staði, og hún er ekki okkur mönn-
unum að þakka.
Jafnframt er ljóst að sameiginlegir sjóðir allra
landsmanna standa undir öllum helstu fram-
kvæmdum i orkumálum, og að þvi leyti sem rikið
sjálft hefur ekki frumkvæði að uppbyggingu
orkufreks iðnaðar i landirtu má fyllilega gera ráð
fyrir þvi að fjármagns verði aflað um land allt i
einu eða öðru formi. Þær skuldbindingar sem við
verðum að undirgangast til þess að koma tök-
um á orku landsins munu hvila á okkur öllum, og
þvi er það og eðlilegt að allir njóti kostanna.
Slikt er og markmiðið. Orkumálin eru sjálf-
stæðismál islensku þjóðarinnar, ekki siður en
landhelgismálið, og i þessum málum er hlutur
allra landsmanna jafn. Og á þessum jafna hlut
verður samvinna allra að byggjast.
Af þessu leiðir það mikilvæga markmið i orku-
nýtingarmálum að jafna orkuverð um land allt til
neytendanna. Orkan er orðin slikt grundvallar-
atriði allrar atvinnustarfsemi og lifskjaranna yf-
irleitt að jöfnuður næst aldrei eða félagslegt rétt-
læti ef ekki er stefnt ákveðið að þessu marki.
Orkunýtingin á ekki að verða til þess að
skekkja aðstöðu fólksins eftir þvi hvar menn búa
á landinu, heldur til hins að verða lyftistöng hag-
þróunar um land allt. Það er ekki aðeins almenn
hagþróun eða batnandi almannahagur sem um er
að ræða, heldur alveg sérstaklega hagþróun i öll-
um landshlutum og aukin hagsæld i heimahögum
fólksins sem um er að ræða. Það er jafnháskalegt
að gleyma aðstöðu byggðanna i þessu efni, eins
og það væri að leggja atvinnustarfsemina á suð-
vesturlandi i eitthvert svelti meðan öflug fram-
sókn ætti sér stað i öðrum landshlutum.
í þessu eiga allir samleið. Hitt er rétt og má
ekki gleymast að það er stórmál i orkunýtingar-
stefnunni að orkunni verði dreift á sambærilegu
verði um land allt. Þetta er ekki auðvelt alls stað-
ar og þetta tekur tima.
En þessa stefnu verður að marka þegar i upp-
hafi. Ella verður aðstöðumunur fólksins og at-
vinnulifsins stöðugt meiri, skekkjan og ójöfnuð-
urinn stöðugt vaxandi. Og enda þótt endanlegu
markmiði verði ekki náð i þessu eina vetfangi,
fremur en i öðru, verður að hafa mið af þessu i
öllum framkvæmdum.
Orkuframkvæmdirnar verður að sjá sem eina
heild hvar sem þær eru á landinu. Sameiginlegt
dreifikerfi verður að treysta um alla landshluta.
Við erum að ganga i einn sameiginlegan sjóð
sem landið hefur geymt okkur, og við eigum að
njóta hans sem jafningjar hvar sem er i landinu.
JS
i
á vettvangi dagsins — 'v^-: -y —J
Atvinnuleysið aldrei
bandamaður í barátt-
unni við verðbólguna
— ræða Guðmundar Bjarnasonar,
alþingismanns, í útvarpsumræðunum
■ Eitt af grundvallaratriöum i
stefnu Framsóknarflokksins er
að halda uppi öflugri byggða-
stefnu sem hefur að markmiði
jöfnuð með landsmönnum, hvar
sem þeir búa og að treysta hverja
þá byggð sem lifvænleg er.
Framsóknarflokkurinn leggur á-
herslu á að fólki séu búin skilyrði
til þess að lifa og starfa i þvi um-
hverfi sem það kýs sér.
Árið 1971 uröu mikil þáttaskil i
islenskum stjórnmálum. Þáver-
andi formaður Framsóknar-
flokksins, Ólafur Jóhannesson,
myndaði rikisstjórn, sem mótaði
nýja stefnu i byggðamálum,
grundvallaða á málflutningi og
tillögugerö Framsóknarflokks-
ins. Siðan hefur flokkurinn haft á-
hrif á stefnu stjórnvalda i
byggðamálum og má likja
breytingunum á þessum áratug
við byltingu.
Byggðastefna
1 nýútkominni ársskýrslu
Framkvæmdastofnunar rikisins
kemur fram aö á þessum áratug
hefur fólksflóttinn af landsbyggð-
inni til höfuöborgarsvæðisins
stöðvast og trúin á gildi þess og
möguleika að byggja landiö allt,
vaxið á ný. Sem gott dæmi um
þessa byltingu má nefna tvo
staði, sinn i hvorum landshluta,
það eru Grindavik með 64% fólks-
fjölgun og Hvammstangi með
62.9% fólksfjölgun á tiu árum.
1 byggðastefnu felst m .a. það aö
efla og treysta atvinnulif um land
allt, að bæta skilyrði til mennt-
unar og menningarlifs, auka
öryggi fólksins i hinum strjálu
byggöum með fullkominni heil-
brigðisþjónustu, efla og auka
samstarf og samskipti fóks með
stórátaki á sviði samgöngumála.
A það jafnt við um Vestfirði sem
Austfirði, um Langanes sem
Reykjanes. Samkvæmt þessari
stefnu hefur Framsóknaflokkur-
inn unnið i þeirri rikisstjórn sem
nú er við völd, sem og á undan-
förnum árum. Það sést best á
ýmsum aðgerðum og ráöstöfun-
um stjórnvalda undanfarnar vik-
ur og mánuði svo og af störfum
þess þings sem nú er senn að
ljúka.
Full atvinna og baráttan
við verðbólguna
En það er oft erfitt aö stilla
saman svo vel fari þau tvö mikil-
vægu markmiö, byggðastefnu
með fullri atvinnu og uppbygg-
ingu um land allt annars vegar og
hins vegar baráttu við óðaverð-
bólgu, en það er eitt af meginvið-
fangsefnum rikisstjórnarinnar að
ná verðbólgunni á næsta ári niður
á svipaö stig og I helstu viðskipta-
löndum okkar. Vissulega hefur
nokuð dregið úr spennu á vinnu-
markaði sem fyrst bitnar á ýms-
um þjónustugreinum svo sem
byggingariðnaði og þarf þvi að
fylgjast mjög vel með þróun at-
vinnumála þvi atvinnuleysi er sá
vágestur sem Framsóknarflokk-
urinn mun aldrei sætta sig við að
hafa sem bandamann i barátt-
unni við verðbólguna. Þar sem
brotalöm hefur oröið I atvinnulifi
hefur rikissstjórnin brugöið viö
og aðstoöað i slikum tilvikum. Má
I þvi sambandi nefna staði eins og
Þórshöfn sem mikið var til um-
ræðu fyrr i vetur, og Djúpavog, en
nú er einmitt leitað lausnar á at-
vinnuvandamálum þess staöar.
Þarna koma einnig til aðstoöar
Framkvæmdarstofnun rikisins og
Byggöasjóður en það var eitt af
verkum rikisstjórnar Ölafs Jó-
hannessonar árið 1971, að koma á
fót þessum stofnunum, fyrir at-
beina Framsóknarflokksins og
hafa þær margoft siðan sannað
gildi sitt viö framkvæmd byggða-
stefnunnar.
Varðandi nýja þætti i atvinnu-
málum skal þess getið að fyrir
Alþingi liggja nú lagafrumvörp
um þrjár verksmiðjur, þ.e. sjó-
efnavinnslu, stálbræöslu og stein-
ullarverksmiðju, sem vonandi
eiga allar eftir að styrkja og efla
atvinnulif i landinu. Þá eru og
ýmsir aðrir atvinnumöguleikar
og nýiðnaðartækifæri I athugun
hjá rikisstjórninni.
Menntunar- og
menningarlif
Annar þáttur byggðastefn-
unnar sem ég nefndi var bætt
skilyrði til menntunar og
menningarlifs. Af hálfu mennta-
málaráðherra er nú unnið að
þessum málum á ýmsum sviðum.
Frumv. að nýrri löggjöf um
framhaldsskóla er nú nánast full-
buið og verður lagt fyrir Alþingi
næsta haust og vonandi lögfest á
þvi þingi. Þá er unnið að undir-
búningi löggjafar um fulloröins-
fræöslu en með breyttum at-
vinnuháttum er mjög knýjandi að
skapa skilyrði fyrir fræöslu
handa fullorðnum og stuðla að
auknum rétti og möguleikum
fólks til endurmenntunar. Þá
hefur menntamálaráðherra mjög
látið til sin taka málefni rikisút-
varpsins. Þó stöðugt séu geröar
kröfur til hins opinbera um
strangasta aöhald i fjármálum er
jafnframt hert á kröfunum um
aukna þjónustu. A þetta ekki sist
við um rikisútvarpið. Ráðherra
hefur þó ákveöið lagt til og mark-
að stefnu um að áfram skuli hald-
iö byggingu útvarpshúss enda
stofnuninni mjög þröngt sniðinn
stakkur i húsnæðismálum svo
ekki sé meira sagt. Þá er og fyrir-
hugað átak viö byggingu dreifi-
kerfis sjónvarps nú i sumar en
það er bæði erfitt og kostnaðar-
samt verkefni. Þvi betur munu
sjónvarpsútsendingar nú ná til
þiorra þjóðarinnar en enn eru þó
eftir þeir sem afskekktastir eru
og búa við mesta einangrun og
þurfa þvi frekast á þessari sjálf-
sögöu þjónustu að halda.
Málefni fatlaðra og
aldraðra
Á sviði félagsmála, heilbrigðis-
og tryggingamála vinnur ríkis-
stjórnin aö mörgum umbóta- og
framfaramálum enda er góð heil-
brigðisþjónusta ein af meginfor-
sendum öflugrar og traustrar
byggðastefnu. Af mörgu er að
taka en ég mun aðeins nefna tvö
frumvörp sem eru til umfjöllunar
I þingi þessa dagana. Annað lætur
litiö yfir sér en er þó þýðingar-
mikið fyrir þá sem I hlut eiga en
það fjallar um umbætur I opin-
berum byggingum i þágu fatlaðra
og hvernig greiða skuli kostnaö
við breytingar á byggingum þess-
um til að gera þær aðgengilegar
fyrir fatlað fólk. Hitt frv. er öllu
stærra i sniöum en ekki siður
mikilvægt en þaö fjallar um heil-
brigðis- og vistunarþjónustu fyrir
aldraða. Þrátt fyrir töluverðar
úrbætur á undanförnum árum er
hér um gifurlegt vandamál að
ræöa I ýmsum sveitarfélögum og
er ástandið liklega hvaö verst hér
á höfuðborgarsvæðinu. Nálgast
að tala megi um neyðarástand. A
þessu sviði veröa stjórnvöld aö
bregða við bæði skjótt og ákveðið
en varast þó eins og unnt er að
byggja upp kostnaðarsamt bákn
stofnana, nefnda og ráða. Nú
þegar þarf þó að stofna
byggingarsjóð aldraðra og verða
íandsmenn allir að taka saman
höndum um aö vm þaö verkefni.
Samgöngumálin
Aö lokum vil ég nefna þann þátt
byggöastefnu sem að samgöngu-
málum lýtur. 1 dag var rædd hér
á Alþingi vegaáætlun til næstu
fjögurra ára. Er með henni gert
ráö fyrir verulegu átaki i vega-
gerð á áætlunartimabilinu. Sér-
stök áherzla er lögð á lagningu
bundins slitlags sem sparar mikið
fjármagn i viðhaldi, bæði á vega-
kerfinu svo og hjá þeim bifreiða-
eigendum sem aka eftir vegum
meö bundnu slitlagi. Þá fylgir á-
ætluninni einnig fyrirheit sam-
gönguráðherra um sérstaka fjár-
mögnun til að vinna að úrbótum á
þeim köflum vegakerfisins þar
sem vegfarendur eru tiðum i lifs-
hættu vegna snjóflóða, skriðu-
falla og grjóthruns, en það er i
Óshlið, Ólafsvikurenni og- ólafs-
fjarðarmúla.
A fjárlögum þessa árs er veru-
leg hækkun á f járveitingu til flug-
mála og er með þvi lögð aukin á-
hersla á þann þátt samgangna.
Með bættum flugsamgöngum
hefur tekist aö koma ýmsum áöur
afskekktum byggðarlögum i nær
daglegt samband við aðra lands-
hluta.
Simamál hafa mikið veriö til
umræðu i vetur. Siminn er mikiö
öryggistæki og fyrir löngu orðinn
ómissandi þáttur I dagiegu lifi
fólks. Það er þvi nánast óvið-
unandi að enn skuli 3.200 sveita-
býli, og oftast þau sem lengst
liggja frá þéttbýliskjörnum, búa
við handvirkt samband um
innansveitarlinur (og ná ekki
simasambandi út úr viðkomandi
sveit nema um landsimastöö sem
i sumum tilfellum er aöeins opin
4-6 tima á sólarhring.) Það var
þvi mikiö ánægjuefni er Alþingi
samþykkti i gær, sem lög, frum-
varp samgönguráðherra um
lagningu sjálfvirks sima, en lög
þessi gera ráö fyrir 5 ára áætlun
til að leggja sjálfvirkan sima á
þau 3.200 sveitabýli sem enn búa
viö handvirkt simasamband og
það öryggisleysi sem þvi fylgir.
Aðeins traustabrestir
Ég hefi nú variö tima minum til
að gera nokkra grein fyrir þeim
málum sem Framsóknarflokkur-
inn hefur beitt sér fyrir og stutt að
á sviði byggðastefnu, bæði I nú-
verandi stjórnarsamstarfi svo og
á undanförnum árum en timans
vegna aðeins stiklað á stóru og
margt er enn ógert i þeim efnum
sem heyra byggðastefnu til og
flokkurinn mun áfram berjast
fyrir. Nefni ég þar t.d. jöfnun á
raforkuverði.
Ég geri mér vonir um og hefi
ekki ástæöu til að ætla annaö en
þetta stjórnarsamstarf muni á-
fram ganga eins vel og þaö hefur
hingaö til gert og heyrist i þvi
brestir, þá séu það aðeins
traustabrestir.
Stjórnarandstaðan hamast og
hamast, heimtar aðgerðir en
leggst siðan gegn öllum skynsam-
legum og óhjákvæmilegum ráð-
stöfunum stjórnarinnar. Svona
vinnubrögð fá ekki hljómgrunn
hjá þjóðinni. — Það sýna best
skoðanakannanir þó að sjálfsögðu
sé rétt aö taka þær með vissum
fyrirvara.
Stjórnarliðiö mun áfram vinna
að þeim markmiðum sem
stjórnarsáttmálinn greinir frá og
jafnhliða glimunni við veröbólgu-
drauginn halda áfram þeirri
byggöa- og uppbyggingarstefnu
sem framsóknarmenn hafa lagt
áherslu á. Framfarir landsins
alls, framfarir þjóöarinnar
allrar. Á þann hátt telur Fram-
sóknarflokkurinn aö best verði
borgið sjálfstæði og öryggi fólks-
ins sem i landinu býr, I nútið og
framtið.