Tíminn - 13.12.1981, Side 22

22
Sunnudagur 13. desember 1981
■ 1 kjulfar kattafársins I Bandarlkjunum eru alls
kyns teiknimyndasögur um ketti nú mjög vinsælar
þar vestra. Meöal annars var gefin út bókin „101 aö-
ferö til aö nota dauöan kött” og er myndin til vinstri
úr þeirri bók. Þó teiknarinn væri mikill kattavinur
fyrtust sumir viö og einn þeirra ákvaö aö svara I
nafni kattanna. Hann sendi þvi frá sér bókina 101
aöferö til aö nota dauöa manneskju” og er myndin til
hægri tekin þaöan.
sýnt að kettir eru ekki sfður rat-
visir en hundar, sem annálaðir
eru í þvi tillitieinsog hundur Jóns
Hreggviðssonar. Læða nokkur
vestur i Ameriku sem Pooh heitir
fór eitt sinn á flakk og er hún
sneri aftur voru eigendurnir flutt-
ir 200 milna vegalengd. Um það
bil ári siðar var mjálmað fyrir ut-
an húsdyrf jölskyldunnar.þar var
Pooh mætt og lét sem ekkert
væri.
■ Kettir. MUhameö spámaður
skar ermina af kirtli sinum frem-
ur en að trufla vin sinn sem lá á
henni sofandi. Richelieu kardináli
arfleiddi kettina sina fjórtán af
drjúgum hluta eigna sinna. Smer-
djakov, ein söguhetja Dostoév-
skijs i Karamazov-bræðrum,
hafði gaman af þvi að hengja
ketti þegar hann var strákur.
Hemingway sat til borðs meö
köttunum sinum. Albert
Schweitzer á sér tvær leiöir til aö
slaka á, spila á orgel eða leika sér
við ketti. Jón Helgason, prófess-
or, má ekki sjást á götu i Kaup-
mannahöfn að það flykkist ekki
að honum hópur af köttum. Og
þegar Einar Guðmundsson, rit-
höfundur, passaði köttinn fyrir
Astu og Kidda lá hann fremur
hreyfingarlaus heilu næturnar en
að trufla dýrið sem svaf ofan á
honum...
Kettir hafa frá upphafi vega
höfðað til mannskepnunnar á ein-
hvern undarlegan hátt. Sumir
elska ketti út af lifinu, aðrir hata
þá eins og pestina. Fæstum er
sama um þá. í Egyptalandi hinu
foma voru þeir tignaðir sem guð-
ir væru, meðan á hinu evrópska
galdrafári stóð voru þeir álitnir
útsendarar andskotans. Það eru
nú fimm þúsund ár siðan köttur-
inn féllst á að verða húsdýr
mannsins, enn hefur maðurinn
ekki kynnst honum nema sæmi-
lega. Og varla það.
Eftirfarandi samantekt er aö
mestu byggð á grein i bandaríska
fréttaritinu TIME, en i henni
kemur fram aö i Ameriku gengur
nú yfir eitt mikið kattafár og sér
ekki fýrir endann á þvi. Má nokk-
uð marka útbreiðslu fársins að
TIME, tiltölulega virðulegt rit,
leggur forsiðu sina alla undir
kettina — sem sé aöalefni blaðs-
insþá vikuna. Ogviðará Vestur-
löndum eykst hróður kattarins,
nægir að minna á geysivinsælan
söngleik sem nú gengur við fá-
dæma vinsældir i London, „Cats”
tónlist Andrew Lloyd Webbers við
ljóðT.S. Eliots, þess mikla skálds
sem elskaði ketti og orti i fri-
stundum sinum smellnar visur
um þá.
Bandarikin eru land verslunar-
innar, það mun óhætt að segja
það.
Hefur enda farið svo að hin
augljósustu merki kattafársins
þar vestra eru, er alls kyns dót
sem lengi hefur verið á boðstólum
en þykir nú viö hæfi að sé merkt
köttum: handklæöi með katta-
myndum eru mikiö keypt, daga-
töl með brjóstgóðum stúlkum
hafa fallið i skuggann fyrir daga-
tölum með sætum kettlingum að
leika séraö hnyklum, armbands-
úreru nú seld með kattarásjónu,
bolirmeð glottandi köttum seljast
betur en aðrir, bréfsefni með til-
svarandi myndum sömuleiðis.
Snyrtistofur fyrir ketti spretta
upp eins og gorkúlur, súpermark-
aöir meö kattavörum hafa veriö
settirupp og málari nokkur i New
York tekur ekki nema 2500 doll-
ara fyrir stórt oliumálverk af
köttum stoltra eigenda. Katta-
mótel er til i Illinois þar sem kett-
irnir njóta meiri þæginda en
mannverurá flestum öðrum mót-
elum,bréffrá eigendum i frii eru
lesin upp fyrir kettina, sem aö
visu láta ekki á sér skilja hvort
þeim liki betur eða verr. Og i
Kaliforniu eru heilsuræktarstööv-
ar fyrir ketti, hvíldarheimili fyrir
roskna ketti, hjónabandsmiðlun
fyrirkettiog þarer hægt að leigja
sérkött eina kvöldstund eða svo.
Keppnir eru haldnar til að á-
kvaröa hver köttur mjálmar fag-
urlegast. Sérstakar auglýsingar i
sjónvarpi eru miðaðar við áhorf-
endur af kattakyni. Allt ber að
sama brunni — Bandarikin eru að
verða kattasjúk.
Kettirnir eru reyndar farnir að
ógna stöðu hunda sem hingað til
hafa verið lang vinsælustu gælu-
dýr Bandarikjamanna. Kettir eru
nú taldir vera 34 milljónir og hef-
ur fjölgað um 55% á siðustu tiu
árum, hundar eru aftur á móti 48
milljónirog hefur fjöldi þeirra að
mestu staðiö i stað. En hvers lags
kettir eru þetta?
1.8 sekúndu að snúa sér
við í loftinu
Attatiu prósent allra katta i
Bandarikjunum eru ekki af neinu
sérstöku kyni, þeir eru bastaröar
éins og flestir kettir islenskir. Þó
kyn i'slenskra katta hafi ekki ver-
ið kannaö sérstaklega er næstum
vist að hér á landi sé prósentutala
„kynlausra” katta enn hærri en i
Bandarikjunum sennilega upp
undir 95% eða meir. Enda leggja
fáar þjóðir jafn mikið upp úr göf-
ugum ættum katta sinna og Ame-
rikumenn, kattasýningar þar i
landi voru 400 á siðasta ári og
verða liklega 450 á þessu ári. A
viðhafnarmestu sýningunum
verða jafnan margir frá að
hverfa. Og allt þetta vegna smá-
dýrs sem oft á tiðum vill sem
minnst hafa saman við manninn
að sælda!
Nú dregurenginn dul á að kettir
eru merkileg dýr. Tökum til að
mynda liðugheit þeirra. Sé ketti
snúið við og hann látinn falla úr
aðeins eins fets hæð tekur það
hann aðeins 1.8 sekúndu að snúa
sér við i loftinu, og alltaf lendir
hann á öllum fótunum sinum fjór-
um. Næmi katta er með afbrigð-
iim, það býr i veiðihárunum og
sendir hraðboð til taugahnoða
undirhúðinni. Þá hafa rannsóknir