Tíminn - 06.10.1983, Blaðsíða 7

Litli, feimni bróðirinn
skaut kvennagull-
inu ref fyrir rass
■ Andrew Bretaprins hefur
hcldur betur fengið plássið sitt
í fjölmiðlum upp á síðkastið.
Ber þar hæst kvennamál hans,
sem þykja hin skrautlegustu,
þó að ýmislegt annað fái að
fljóta með. Hefur þessi um-
fjöllun öll leitt til þess, að
Andrew hefur fengið orð fyrir
að vera kvennagull hið mesta
og ganga ótæpilega í augun á
veikara kyninu. En nú hefur
komið í Ijós, að Andrew á sér
skæðan keppinaut innan sinnar
eigin fjölskyldu.
Skoðanakönnun liefur leitt í
Ijós, að hvað varðar vinsældir
meðal kvenfólks í Bretlandi,
■ Edward prins er vinsælli
Andrew bróðir hans
kemst Andrew ekki með
tærnar, þar sem bróðir hans
Edward hefur hælana. Ekki er
það vegna þess, að hann geti
skreytt sig með því að vera
' stríðshetja, eins og stóri
bróðir, þvert á móti. Alit
meirihluta kvennanna, sem
spurðar voru, var á þessa leið:-
Hann er svo yndislega feiminn.
Það eru ekki þessi læti í
honum, eins og í Andrew, sem
alltaf vill gína yfir öllu og aldrei
missa af neinu.
Kannski eru það ekki stríðs-
hetjurnar eftir allt saman, sem
ganga mest í augun á kvenfólk-
inu.
meðal breskra kvenna...en
Sophia og Carlo
saman á ný
■ Ekki er lagt síðan þær frctt-
ir gengu fjöllunum hærra, að
nú væri hjónaband þeirra Sop-
hiu Loren og Carlos Ponti
endanlega farið í hundana, því
væri ekki viðbjargandi. Þau
höfðu m.a.s. ráðið sér hvort
sinn lögfræðinginn til að ganga
frá málunum. En nú hafa veður
skipast í lofti og virðist sam-
komulag þeirra hjóna nú vera
aftur orðið hið besta.
Það, sem breytti andrúms-
loftinu, var sú hugmynd, sem
fæddist innan fjölskyldunnar,
að gera saman kvikmynd.
Carlo Ponti ætlar að framleiða
myndina, en með aðalhlutverk
fara kona hans og eldri sonur
þeirra, Carlo Ponti yngri, sem
orðinn er 15 ára. Leika þau
mæðgin í myndinni, sem þau
ættu að fara létt með. Að öðru
ieyti þykir hlutverk Carlos ekki
sérlega auðvelt. Hann á að
leika blindan dreng í leit að
sínum raunverulega föður.
■ Ekki fölnar enn fegurð
Sophiu Loren, þó að hún sé
skriðin yfir á sextugsaldurinn.
Nú ætlar hún að leika í kvik-
mynd undir stjórn manns sins,
en mótleikari hennar er sonur
þeirra hjóna.
„Við höfum nú reyndar unnið
að því í allt sumar að annast eða
láta framkvæma eðlilegt viðhald
á þeim húsum sem við höfum til
umráða. Því viðhaldi er ekki alveg
lokið ennþá, en sér þó fyrir
endann á því. Auk þess höfum við
vegna nýs þings, verið að undir-
búa aðstó’ðu fyrir nýju flokkana.
Bandalag jafnaðarmanna verður
með þingflokksherbergi í Vonar-
stræti 8 og Samtök um kvenna-
lista verða í Þórshamri. Annað
verður óbreytt.
- Eru þá allir þingmennirnir
komnir með skrifstofu?
„Já, áður en iýkur verða allir
komnir með skrifstofu. Það er
ekki alveg lokið við að standsetja
öll herbergin, en það er stutt í
það.
Við höfum látið athuga með
glugga og endurnýja glugga í
sumum húsanna, eins og Þórs-
hamri, Vonarstræti 8 og Kirkju-
stræti 8.Þá urðum við aðskipta um
teppi hér í Alþingishúsinu í
aðalanddyriog upp stigann. Tepp-
ið var orðið það slitið, að það
stafaði slysahætta af því.“
- Eru einhverjar breytingar í
þingsölum hjá ykkur núna?
„Nei , það eru engar slíkar
breytingar. Viðhaldið er. í eins
miklu lágmarki og við komumst
af með.“
- Er mikið sem þið þurfið að
láta prenta, áður en þing hefst?
„Nei, ekki er það nú, vegna
þess að það sem lagt er fram fyrst
eru stjórnarfrumvörp, sem hafa
verið undirbúin af viðkomandi
ráðuneytum. Þingmannafrum-
vörp koma ekki til fyrr en eftir
þingsetningu, því við tökum ekki
við handritum að þingmanna-
frumvörpum, fyrr en þing hefur
verið sett.“
- Heldur þú að þið verðið þá í
miklum önnum fram að þing-
setningu?
„Já, það eru auðvitað fyrst og
fremst þessr venjulegu þingsetn-
ingarstörf sem taka tíma okkar
þessa dagana, auk þess sem
undirbúningur vegna þess að
skipa verður þinginu í deildir
talsverður. Þar sem kosið var í
■sumar, þá verður að kjósa til efri
deildar. Ég geri ráð fyrir að það
verði gert mjög fljótlega eftir
þingsetningu.“
- AB
■ Vopnaframleiðsla og vopna-
sala stendur undir umtalsverðum
hluta efnahagslífs margra landa,
en það eru ríku iðnaðarþjóðirnar
sem mest framleiða af vopnum
og selja. Með útflutningi vopna
minnka þessi ríki mjög kostnað
við eigin landvarnir og vopna-
búnað. En aftur á móti eru mörg
þeirra ríkja sem kaupa vopn lítt
eða ekki iðnvædd og eyða dýr-
mætum gjaldeyri í vígvélarnar
og miklum kostnaði í heri sína,
og sýnist mörgum að því fjár-
magni væri betur varið til
skynsamlegri verkefna.
í ræðu sem Mitterrand Frakk-
landsforseti flutti á allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna for-
dæmdi hann vígbúnaðarkapp-
hlaupið og taldi vopnasölu til
ríkja þriðja heimsins fara illa
með fjárhag fátæku landanna og
standa í vegi fyrir efnahagslegri
þróun. I ræðunni,semvarfallega
orðuð og heimspekilega samin,
eins og Mitterrands er von og
vísa, sagði hann að sú stjórn-
málalega og efnahagslega
kreppa sem nú ríkir í veröldinni
stafaði af öryggisleysi í stjórn-
málum sem og í hernaðarmálum.
■ Vopnabirgðir sínar nota ríki þriðja heimsins til að standa í innbyrðis illdeilum.
Vopnakaup ganga
fyrir nauðsynlegum
efnahagsumbótum
■ Selur vopn til að afla fjár og vinsælda.
Miterrand bauð fulltrúum frá
stærstu vopnaframleiðslu-
löndum til ráðstefnu í París til að
ræða þar nánar sambandið á
milli afvopnunar og efnahags-
legra framfara og reyna að koma
sér saman um leiðir til að létta
því fargi af þróunarlöndunum,
að rústa efnahagslífið með
óraunsæjum og óeðlilega mikl-
um útgjöldum til hernaðarmála.
En það. sem Mitterrand
gleymdi alveg í sinni velmeintu
ræðu, er að Frakkland er þriðji
stærsti vopnaútflytjandi heims
og er rekinn mikill áróður til að
auka vopnasöluna og franskir
vígvélaframleiðendur auglýsa
vöru sína með öllum tiltækum
ráðum. Árið 1981 voru Sovétrík-
in stærsti vopnaútflytjandinn og
var hlutdeild þeirra 36.5 af
hundraði vopnaverslunarinnar.
Næst á eftir komu Bandaríkin
með 33.6 af hundraði útflutn-
ingsverslunarinnar og í þriðja
sæti Frakkland sem seldi það ár
9.7 af hundraði af þeim vopnum
sem ganga kaupum og sölum á
heimsmarkaði.
Sósíalistar komust til valda í
Frakklandi 1981 og mun hlut-
deild landsins í vopnaútflutningi
síður en svo hafa minnkað síðan.
Hvorki vopnaframleiðendur né
ríkisstjórnin hafa afneitað góðu
boði þegar hin og þessi þróunar-
ríki hafa farið fram á að kaupa
vopn og haft auraráð til að borga
fyrir þau. Stundum hafa þessi
fátæku lönd átt í útistöðum hvort
við annað þegar þörfin á full-
komnum og dýrum vopnum er
hvað mest.
Margar franskar vopnateg-
undir eru eftirsóttar, svo sem
Mirage og Super-Etendard flug-
vélar og þetta kaupa fátækling-
arnir sér til trausts og halds.
Yfirleitt fer ékki mikið fyrir
vopnasölusamningum í fréttum,
en þó er full vitneskja um hinar
miklu vopnasölur frá Frakklandi
til íraks, sem átt hefur í langvar-
andi styrjöld við írani. Minna
má á frönsku eldflaugarnar sem
Argentínumenn beittu með
miklum árangri í stríðinu um
Falklandseyjar. Þaðvargóðaug-
lýsing fyrir þá vopnategund, og
þótti Bretum skrýtið að sjá slík
skeyti á flugvéla- og hersýningu
í heimalandi sínu, sem hafði
skömmu áður verið beitt gegn
þeim með góðum eða hörmu-
legum afleiðingum, eftir því
hvernig á það er litið.
Sósíalistastjórnin í Frakklandi
hefur aðeins haft uppi sýndartil-
burði við takmörkun á útflutn-
ingi vopna. Hefur hún til dæmis
barínað allan vopnaútflutning til
Chile, en útflutningsmagnið
minnkar lítið við það.
Ekki gera efnahagsörðug-
leikarnir í Frakklandi auðveld-
ara um vik að draga úr vopnaút-
flutningi. Það veitir ekki af öllum
tiltækum ráðum til að vega upp
á móti viðskiptahalla landsins,
en vopnasalan nemur nú um 5 af
hundraði alls útflutnings. Mitter-
rand hefur lagt á það áherslu, að
Frakkar verði að selja vopn úr
landi tif að geta framleitt öll þau
vöpn sem þeir þurfa á að halda
til eigin varna og vera áfram
óháðir hernaðarsamvinnu At-
iantshafsbandalagsins. Meðal
fylgismanna Mitterrands eru
uppi raddir, að vísu ekki hávær-
ar, að endurskoða beri landvarnir
og stefnu í málefnum er varða
vopnaframleiðslu og útflutning.
En Mitterrand hefur ekki farið
dult með þá skoðun sína, að
sjálfsagt sé að halda áfram að
framleiða góð vopn og selja úr
landi. Rökin eru vel þekkt og
notuð af fleirum, til dæmis
Svíum, sem framleiða vopn bæði
til að efla eigin varnir og til
útflutnings, - ef við seljum ekki
þurfandi ríkjum vopn gcra ein-
hverjir aðrir það.
Önnur rök, sent Frakkar beita
þegar þeir réttlæta vopnasölur
sínar, er að ríki sem kaupa af
þcim vígbúnað haldi sjálfstæði
sínu og sjálfsákvörðunarrétti en
verði ekki háð seljandanum, eins
og þegar risaveldin eiga í hlut.
Vopnasölur Frakka til þriðja
heimsins aukast ár frá ári. Á
sama tíma minnkar hlutdeild
Breta og ítala í vopnasölu til
þróunarríkja. En Vestur-Þjóð-
verjar hafa aftur á móti aukið
hlutdeild sína hin síðari ár.
Mitterrand hefur ávallt lagt
mikla áherslu á að það væri
skylda hinna efnaðri þjóða að
aðstoða fátæku löndin og hjálpa
þeim til að koma efnahagslífi
sínu á réttan kjöl og síðan hann
varð forseti hefur það verið mik-
ill liður í utanríkisstefnu Frakka,
að létta þróunarlöndunum
róðurinn til að öðlast efnahags-
Tegt sjálfstæði. En þcir eru marg-
ir sem ekki koma heim og saman
þessari umhyggju fyrir fátækum
þjóðum og því; að selja þeim
vopn dýrum dórnum til að berja
hver á annarri, eða sem tæki
einráðra þjóðhöfðingja til að
halda eigin þegnum í skefjum.
Pví er heldur ekki að leyna að
margir leiðtogar þróunarríkja
álíta þá sína bestu vini, sem láta
þeint vígvélar í té og telja sér
meiri akk í því að fá vopn til að
birgja heri sína upp en efnahags-
aðstoð til að koma landbúnaðin-
um heima hjá sér í það horf að
hann geti brauðfætt landsfólkið.
Það er því miður svo, að alltof
margir leiðtogar þriðja heimsins
leggja miklu meira upp úr því að
hafa yfir að ráða öflugum og
velbúnum her heldur en að efla
efnahagslífið og veita þegnum
sínum viðunandi Itfskjör. Þeir
skammast- á alþjóðaráðstefnum
og hvar sem því verður við
komið, um að þjóðunt þeirra sé
haldið á hungurmörkum með
því að ríku löndin vilji ekki
greiða nógu hátt verð fyrir út-
flutningsafurðir og undir þennan
söng er ávallt tekið af bláeygum
veiunnurum þriðja heimsins, en
bestu vini sína erlendis telja þeir
þá sem birgja þá upp af vígbún-
aði.

Oddur Olafsson
skrifar
i«t>/ j