Tíminn - 24.03.1984, Blaðsíða 8

8'
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrimsson.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prótarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Flosi Kristjánsson, Guðný Jónsdóttir
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86306.
Verð í lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Ræktun nytja-
skóga
■ Jón Helgason landbúnaðarráðherra mælti nýlega á
Alþingi fyrir frumvarpi um.ræktun nytjaskóga. Samkvæmt
frumvarpinu bætist nýr kafli inn í skógræktarlögin, sem ber
heitið: Um ræktun skóga á bújörðum.
Ráðherrann gat þess í upphafi máls síns, að reynslan hefði
sýnt, að á ýmsum stöðum má rækta skóg til viðarframleiðslu.
Horfa menn þar m.a. til þess árangurs, sem náðst hefur í
Fljótsdal í Norður Múlasýslu, en á árinu 1969 veitti Alþingi
500 þús. kr. fjárveitingu til framkvæmda við sérstaka áætlun
um skógrækt á bújörðum þar. Skógræktargirðingar skv.
Fljótsdalsáætlun eru nú á 12 jörðum og ná yfir um 450
hektara. Fyrst var plantað þarna 1970 og hafa hæstu lerkitrén
þegar náð 5 metra hæð. Mikill og vaxandi áhugi er nú fyrir
því meðal forvígismanna skógræktarmála að hafizt verði
handa um enn frekari skógrækt í þeim tilgangi að koma upp
nytjaskógum á bújörðum og leggja þannig grunninn að nýrri
búgrein hér á landi. Er fýrirhugað að unnið verði að slíkri
ræktun með skipulegum hætti og á grundvelli sérstakra
áætlana um nytjaskóga. Með ræktun nytjaskóga er verið að
leggja í sjóð fyrir framtíðina. Slík fjárfesting fer oftast ekki
að skila tekjum fyrr en eftir 25-30 ár og er því talið
nauðsynlegt og eðlilegt að hið opinbera stuðli að því að þessi
nýja búgrein geti orðið að raunveruleika líka hér á landi.
Helztu atriði frumvarpsins eru þessi:
1. Ríkissjóður styrkir ræktun nytjaskóga á bújörðum í
þeim héruðum landsins, þar sem skógræktarskilyrði eru
vænleg eftir því sem fé er veitt til á fjárlögum hverju sinni.
2. Styrkur ríkissjóðs má nema allt að 80% við stofnun
undirbúnings skógræktar landsins.
3. Sett eru ýmis skilyrði fyrir styrkveitingunni, svo sem að
gerð hafi verið skógræktaráætlun fyrir viðkomandi svæði og
fyrir liggi samningur milli Skógræktar ríkisins og viðkomandi
bónda um skógræktarlandið og framkvæmdir.
4. Settar eru reglur um meðferð skógræktarlandsins. Að-
ilaskipti að réttindum yfir því og umráð Skógræktar ríkisins
sé út af brugðið. Er þessum ákvæðum ætlað að tryggja, að
framlög ríkisins til ræktunar nytjaskóga nýtist til þess
verkefnis. Ræktun nytjaskóga tekur langan tíma og því er
nauðsynlegt, að frá upphafi séu til staðar skýrar og ótvíræðar
reglur um það land, sem ráðstafað hefur verið til slíkrar
skógræktar.
5. Samkvæmt frumvarpinu skal nefnd heimamanna vera
Skógrækt ríkisins til aðstoðar við undirbúning og framkvæmd
skógræktaráætlunar, en yfirumsjón með ræktun nytjaskóga
verður í höndum Skógræktar ríkisins. Tekið er fram að
Alþingi skuli árlega skipta því fé, sem veitt er til ræktunar
nytjaskóga milli hinna einstöku skógræktaráætlana.
Samkvæmt frumvarpinu er það skilyrði fyrir styrkveitingu,
að skógrækt sé vænleg í viðkomandi héraði og verði við gerð
skógræktaráætlana að leggja mat á þetta atriði. í greinargerð
frumvarpsins eru nefnd fimm svæði, sem vænlegust þykja til
skógræktar með viðarframleiðslu að markmiði, en önnur
svæði kunna einnig að koma til greina.
Ráðherrann gat þess, að áhugi bænda og skógræktarinnar
á því að hefjast handa um ræktun nytjaskóga sé mikill.
Þannig hafa 40 bændur í Eyjafirði lýst sig reiðubúna til að
hefja slíka skógrækt á 900 hekturum lands. Hópur bænda í
Arnessýslu er einnig tilbúinn til að hefjast handa og í
Suður-Þingeyjarsýslu og Borgarfirði hefur verið unnið að
könnun á möguleikum ræktunar nytjaskóga. Á öllum þessum
stöðum hafa búnaðarsamböndin og skógræktarfélögin unnið
að málinu í samráði við Skógrækt ríkisins. Alþingi hefur líka
þegar í verki sýnt áhuga sinn á framgangi þessa máls með 500
þús. kr. framlagi til ræktunar nytjaskóga við afgreiðslu
fjárlaga fyrir árið 1984. Það er því mikilvægt, að þetta
frumvarp hljóti afgreiðslu á þessu þingi, þannig að unnt verði
að hefjast handa á komandi vori. Þ.Þ.
l'Jll'ití
LAUGARDAGUR 24. MARS 1984
skrifað og skrafad
lllmenni
eða aumingjar
Maður scm búsettur er í
einni mestu snjóakistu
landsins, á Siglufirði, dáðist
að því í útvarpinu um daginn
hve vel reykvískum bíl-
stjórum tækist að komast
áfram í ófærðinni í höfuð-
borginni. Og sagði réttilega
að vond færð væri meira
vandamál á höfuðborgar-
svæðinu en víða annars stað-
ar þar sem mikill fjöldi
manna þyrfti að fara langar
leiðir til að sinna sínum er-
indum og annarra upp á
hvern dag.
Bílstjórunum gengur vel
að komast leiðar sinnar og er
lítið til sparað að þeim takist
það. Hins vegar vilja þeir
vesalingar gleymast sem eru
að reyna að puða leiðar sinn-
ar á tveim jafnfljótum. í
ófærðinni í vetur, og reyndar
undanfarna vetur einnig,
skirrast snjóruðningskempur
ekki við að moka af akbraut-
unum upp á gangbrautir, því
bílaumferðin hefur algjöran
forgang. Það vita bílstjórar
og þeyta horn sína af djöful-
móð þegar hinir réttlausu
voga sér niður af snjódyngj-
unum og freista þess að kom-
ast nokkurn spöl eftir rudd-
um götum.
Þegar hlánar, sem gerist
oft í Reykjavík, myndast
krapaelgur eins og mönnum
ætti að vera kunnugt. Þá fyrst
ná bílafantarnir sér á strik og
er vant að sjá hvort þar eru á
ferð illmenni eða dómgreind-
arlausir aumingjar, nema
hvorutveggja sé.
Þeir bílstjórar heyra til
undantekninga sem sýnast
átta sig á að vatns- og krap-
gusurnar ganga langt út frá
tryllingstækjum þeirra, og að
óvarðir meðbræður þeirra og
systur eiga oftast nær enga
undankomuleið og verða að
taka þeim trakteringum sem
yfirgangsmennirnir skvetta í
allar áttir án þess að mögla.
Oft er talað í vælutóni um
tillitsleysið í umferðinni og
þá er einatt átt við hvernig
bílstjóraaularnir svína hver
á öðrum. En það sem gang-
andi fólk verður að þola af
furtunum hlýtur að flokkast
undir enn ógeðfelldara hug-
tak en tilltsleysi.
Ófremdarástand
Skólamál í dreifbýli eru
leiðaraefni Dagssl. miðviku-
dag:
Enn á ný eru dreifbýlis-
skólarnir í erfiðleikum vegna
vanskila á lögbundnum
greiðslum frá ríkinu. Fyrr í
vetur hefur komið til þess að
skólar hafa þurft að loka og
enn á ný blasir sama staðan
við ef ekki fást úrbætur. Það
grátlegasta við málið er þó
það, að iítið sem ekkert mál
er að kippa því í liðinn. Það
er fyrst og fremst kerfistregða
sem veldur því að dreifbýlis-
skólarnir lenda í vandræðum
ár eftir ár.
Vegna þess að hluti af
launagreiðslum til sumra
starfsmanna grunnskólanna
úti um land fer í gegn um
sveitarfélögin . og er síðan
endurgreiddur af ríkinu,
lenda greiðslur til þessara
starfsmanna aftur fyrir í
þeirri forgangsröð sem við-
höfð er með greiðslur til
skólahalds. Starfsmenn þétt-
býlisskólanna fá sín laun
greidd frá launadeild fjár-
málaráðuneytisins strax að
loknu greiðslutímabiiinu. Þá
er eftir að greiða laun fyrir
t.d. yfirvinnú kennara í dreif-
býlisskólum og heimavistar-
gæslu, skólaakstur og mötu-
neyti. Þetta eru ekki rétt-
minni laun en til þeirra sem
búa á þéttbýlisstöðunum. En
þar sem litlu sveitarfélögin
þurfa að standa undir þessum
greiðslum, sem síðan fást
seint og illa endurgreiddar af
ríkinu, kemur sífellt til þess
að ekki er hægt að greiða
þessu starfsfólki laun.
A fundum skólastjóra og
yfirkennara á Norðurlandi
eystra, sem haldnir voru á
Akureyri og Húsavík nýlega,
var vakin athygli á því ó-
fremdarástandi sem enn einu
sinni hefur skapast hjá
heimavistar- og heimanakst-
ursskólum vegna vanskila
ríkissjóðs á lögboðnum
greiðslum á skólakostnaði.
Þá var á sameiginlegum fundi
fræðsluráða Norðurlands
eystra og Norðurlands vestra
samþykkt ályktun þar sem
segir, að rekstrarvandi dreif-
býlisskólanna hafi ekki enn
verið leystur til frambúðar og
ekki sé kunnugt um að neinar
viðræður eigi sér stað til
lausnar vandanum. Fræðslu-
ráðin hafa þungar áhyggjur
af þessu og telja að ríkissjóði
beri að standa við skýlausa
lagaskyldu sína samkvæmt
grunnskólalögum' og reglu-
gerð um reksturskostnað
grunnskóla um skilvísar
greiðslur áfallins kostnaðar.
Það er ófært að skólum í
þéttbýli og dreifbýli sé mis-
munað með þessum hætti.
Islendingar hafa hreykt sér af
almennri menntun allra
landsmanna og jafnri að-
stöðu til náms. Ætla mætti að
stefnubreyting sé að verða á
í þessum efnum í mennta-
málaráðuneytinu. Sökum
þess að það eru ekki sömu
gjaldkerarnir sem greiða
starfsmönnum skóla laun,eft-
ir því hvort þeireru í dreifbýli
eða þéttbýli, skapast óþol-
andi misrétti sem verður að
lagfæra.
fréttir
Valtýr Pétursson sýn-
ir í Listmunahúsinu
Valtýr Pétursson.
Tímamynd Árni Sæherg
■ Laugardaginn 24. mars kl. 14.00
verður opnuð afmælissýning Valtýs Pét-
urssonar í Listmunahúsinu, Lækjargötu
2.
Sýningin er að stofni til sýning sem
Valtýr hélt árið 1952. Þá sýndi hann 42
myndir, og seldist engin þeirra, en eftir
sýninguna keypti Ragnar Jónsson í
Smára 3 myndir til að hjálpa listamann-
inum. Valtýr hefur síðan geymt þessar
gouache-myndir heima hjá sér og sýnir
þær með viðbót af myndum sem ná allt
til ársins 1957.
Þetta er í fyrsta sinn í 12 ár sem
Valtýr er með einkasýningu í Reykjavík,
en listamaðurinn verður 65 ára á næst-
unni. Sýningin er opin virka daga frá kl.
10.00-18.00 og um helgar frá kl. 14.00-
18.00. Lokað mánudaga. Sýningin, sem
er sölusýning stendur til 8. apríl.
-ÁDJ