Tíminn - 09.09.1986, Side 11

Þriðjudagur 9. september 1986
Tíminn 11
Hálf rar aldar
prentverk
Prentsmiöjan Edda hf. 50 ára í dag
í dag. þriðjudaginn 9. scptem-
ber. á Prentsmiðjan Edda hf. hállr-
ar aldar afmæli. Þeir munu margir.
er á einhvern hátt hafa á liðnum
árum tengst Framsóknarflokknum
eða samvinnuhreyfingunni, sem
eiga sér minningar úr Edduhúsinu
við Lindargötu. Þar hafði Eddan
lengi aðsetur, og í því lnisi var
miðstöð fyrir flest það sem prentað
var og látið á þrykk út ganga á
vegum þessara tveggja félagsmála-
hreyfinga. Meðal annars var Tím-
inn prentaður þar urn áratugi, eða
allt þar til Blaðaprent kom til
sögunnar, og ritstjórnarskrifstoíur
blaðsins voru þar raunar einnig
lengi vel undir sama þaki. Frá
bæjardyrum Tímans skoðað cr það
því aðcins ánægjulegt skylduverk-
efni að minnast þessara tímamóta
í nokkru máli.
Árið 1981 þótti Edduhúsið orðið
óhentugt miðað við þær kröfur
sem þá var farið aðgera til húsnæð-
is fyrir prentsmiðjur. Þá var keypt
nýtt hús að Smiðjuvegi 3, í Kópa-
vogi og flutt þangað. Þar er Eddan
nú á um 1400 fermetra gólffleti og
í hentugri aðstöðu. Þorbergur
Eysteinsson er framkvæmdastjóri
prentsmiðjunnar. og hann sagði
okkur að húsnæðið væri vel fallið
til starfsemi sem þessarar, allt á
einu gólfi og breytingin væri mikil
frá gamla Edduhúsinu. Nú er Inns
vegar svo komið að tímabært er
orðið að fara að liuga að stækkun
hússins við Smiðjuveginn. Á því
eru miklir möguleikar, svo að það
er alls ekki inni í myndinni að flytja
prentsmiðjuna um stað.
Stofnun og aðdragandi
Hinn 9. septcmber 1936 komu
13 mcnn saman til fundar og stofn-
uðu þar fyrirtækið Prentsmiðjan
Edda hf. Enginn af þessum mönn-
um var prentari, en þó mun einn
þeirra, Guðbrandur Magnússon
forstjóri. hafa lært prentverk á
yngri árum sínum. Hluthöfunum
fjölgaði síðan fljótt, og urðu þeir
flestir 50.
Aðalhvatamaðurinn að stofnun
þessa fyrirtækis mun hafa verið
Sigurður Jónasson forstjóri í
Reykjavík. Hann mun hafa undir-
búið stofnun hlutafélagsins og haft
forystu um söfnun hlutafjárins, en
hann var lögfræðingur og með
talsverða reynslu að baki í fjármál-
um og stofnsetningu fyrirtækja.
Annað fyrirtæki má þó telja eins
konar forföður þessarar prent-
smiðju. Það var prentsmiðjan
Acta, sem var stofnuð 1917. Eig-
endur hennar voru fimm prentarar
og einnig þeir Thorsbræður, Ólafur
og Richard. Þeir voru báðir þjóð-
kunnir og þóttu þá búa yúr mikilli'
reynslu í stofnun og rekstri fyrir-
tækja.
Tíminn var m.a prentaður í
Acta um árabil. en árið 1936 töldu
eigendur þeirrar prcntsmiðju ekki
fært að reka hana lengur vegna
halla á rekstrinum. Um lcið varð
ljóst að nokkur óvissa ríkti um það
hvort hægt yrði að fá Tímann
prentaðan áfram. Þetta mun hafa
ýtt mjög undir stotnun Prentsmiðj-
unnar Eddu, enda var prentsmiðj-
an Acta til sölu á tiltölulega vægu
verði. Fyrsta verk hins nýja fyrir-
tækis var því að kaupa prentsmiðj-
una Acta.
Söfnun hlutafjár mun hafa geng-
ið allvel. því að hlutaféð varð fljótt
að töluverðri fjárhæð á þess tíma
mælikvarða. Þess vegna leið ekki
Þóra Þorleifsdóttir, sem er einn elsti starfsmaður Prentsmiðjunnar Eddu,
með þeim Hilmari Bjartmars (í miðið) og Sigurði Gíslasyni.
í bókbandi, Birna Ólafsdóttir, Þórunn Kristinsdóttir og Grétar Sigurðsson
verkstjóri.
M aríus Sölvason við nýjan pappírsskurðarhníf. Tímamyndir: Pciur og Gísií Egiii.
langur tími þar til ráðist var í það
verk að byggja Edduhúsið og
kaupa vélar. Til gamans má geta
þess að þegar í byrjun voru keyptar
tvær nýjar setningarvélar og tvær
nýjar prentvélar, sem kostuðu
samtals 82.000 krónur.
Húsbyggingin gekk einnig fljótt
og vel fyrir sig, og nægði hlutafé
hins nýja fyrirtækis furðu vel og
dugði fyrir meginhlutanum af véla-
kaupunum og húsbyggingarkostn-
aðinum. Það var þröngt um pcn-
inga á þcssuni árum, og þeir urðu
ekki sóttir í banka eða aðrar lána-
stofnanir líkt og síðar varö og nú
er. Því má scgja með réttu að
þegar í upphafi hafi stofnun Prent-
smiðjunnar Eddu fremur verið
dæmi um áhuga og fórnfýsi en að
gróðasjónarmið hafi ráðið þar
ferðinni.
Stjórnendur
í stjórn Eddunnar hafa margir
merkir menn setið um lengri eða
skemmri tíma og er of langt að
telja þá alla hér. Stjórnarformcnn
hafa liins vegar verið þeir Sigurður
Jónasson forstjóri í 6 ár, Sigurður
Kristinsson forstjóri í 15 ár, Erl-
endur Einarsson forstjóri í 3 ár,
Ólafur Jóhanncsson prófessor og
ráðherra í 19 ár. og Steingrímur
Gísli B. Kristjánsson skrifstofu-
stjóri.
Þorbergur Eysteinsson framkvæmdastjóri.
stjóri.
Hcrmannsson núvcrandi forsætis-
ráðherra sl. 7 ár.
Framkvæmdastjórar prent-
smiðjunnar hafa verið þcssir: Jón
Þórðarson og Óskar Jónsson fyrsta
árið, Eggert P. Briem í 5 ár,
Eysteinn Jónsson í 5 ár, Þorstcinn
Thorlacius í 13 ár, Stcfán Jónsson
í 20 ár og Þorbergur Eysteinsson
sem gegnt hefur starlinu síðustu 6
árin.
í Eddu starfa nú 45 manns. Elsti
starfsmaðurinn þar í dag cr Gísli
Kristjánsson skrifstofustjóri scm
hefur starlað þar frá 1944. Núver-
andi yfirverkstjóri er Magnús Ingi-
marsson sem tók við starfinu 1981
af Stefáni heitnum Traustasyni, cn
hann hafði aftur starfað í Eddu allt
frá árinu 1940.
Sverrir Svcinsson er aðstoðaryf-
irverkstjóri og verkstjóri í sctn-
ingu. Jóhann Guðmundsson er
verkstjóri í prentsal, Halldór Ein-
arsson er verkstjóri í filmu- og
plötugerð og Grétar Sigurðsson
verkstjóri í'bókbandi. Gjaldkeri
Eddu er Sveinn Sigmundsson.
Litaprentun mest ráðandi
Við spurðum Þorbcrg Eysteins-
son um hclstu verkefni prcntsmiðj-
unnar nú í dag. Hann sagði:
' - Verkefni prentsmiðjunnar hafa
breyst mikið frá því scm áður var,
þegar stærsta viðfangseíni hcnnar
var að prenta Tímann, en hún
sinnti auk þess mjög fjölbrcytilcg-
um öðrum verkefnum fyrir marga
viðskiptavini. Nú síðustu árin hef-
ur litaprentun vcrið mest ráðandi
hér hjá okkur, og hún á örugglega
eftir að aukast enn í framtíðinni.
í dag felst meginhluti starfsem-
innar í því að veita margs konar
viðskiptafyrirtækjum þjónustu við
prentun upplýsinga- og auglýsinga-
rita, auk ýmissa smáverkefna.
Einnig er mikið um tímarita- og
■hókaprcntun hér hjá okkur, og
líka er jólakortaprentun allstór
liður hérna.
Þá framleiðir prcntsmiðjan
samanhangandi tölvueyðublöö og
hefur orðið áratuga reynslu í þvL
Á því sviði erum við mjög vel
tækjum búnirogþvível samkeppn-
isfærir. Einnig erum við með bók-
band sem getur annast fjölþætta
starfsemi við margvíslegan frágang
prentverka.
" - En hvað er um tækjabúnað ykk-
ar að segja?
■ - Prentsmiðjan hefur endurnýjað
tækjakost sinn mjög mikið á
undanförnum árum. og nú í dag
má tclja að við séum ágætlega
tækjum búnir. Hins vegar eru
stöðugt að koma fram nýjungar á
þessu sviði, þannigaðfylgjast verð-
ur vel með og halda áfram endur-
nýjuninni.
Viö gerum miklar kröfur til
gæða, og til dæmis erum við nú í
setningunni að skipta út innan við
fimm ára gömlum ágætum vélum
og taka í notkun það fullkomnasta á
þessu sviði. Viö erum með okkar
cigin filmu- og plötugerö, og við
prentum bæði í offset og hæðar-
prent á góðar vélar sem henta vcl
til þcirrar prentunar sem hér er
mest þörf fyrir, og þar er ég jafnt
að tala um prcntun á einföldum
verkum sem flóknari litaverkefni í
miklu upplagi.
•- Hverjir cru eigendur Eddunnar
í dag?
- Núverandi eigendur eru Sam-
bandið, Framsóknarflokkunnn og
nokkrir einstaklingar scm eiga
hlutafé frá gamalli tíð. Viö vinnum
mikið fyrir samvinnuhreyfinguna,
en annars cru vcrkefni tckin hér
fyrir fjöldamarga aðila alls staðar
aö úr þjóðfélaginu.
■- Hver myndir þú segja að væri
þörf núvcrandi cigenda fyrir að
reka prentsmiðju af þessari gerð?
•- Þcir hafa eilífa þörf fyrir slíkan
rekstur og það breytist ckki í
áranna rás. í því sambandi vil ég
minna á það að yfirgnæfandi meiri-
hluti alls prcntverks er unninn á
þjónustugrundvelli með vcrðcftir-
liti, cn ckki eftir útboðum. Þcss
vegna er þessum aðilum nauðsyn
að eiga vel búna prentsmiðju sem
gctur fyrst og frcmst svaraö tækni-
lcgum kröfum og jafnframt veitt
þjónusiu, til dæmis að því er varðar
tímamörk á cinstökum verkefnum.
Þetta er meira virði heldur en
útboðskcrfiö, scm er í dag tiltölu-
lega lítið notað í raun. Það sem
skiptir máli í þcssu sambandi eru
þau innbyrðis tengsl sem skapast á
milli prentsmiðju og viðskiptavina
hennar, og sú þjónusta sem þar
fylgir í kjölfarið.
•- Hvernig hefur afkoma prent-
smiðjunnar verið?
- Afkoman hér hefur verið í járn-
um ems og hjá fleiri íslenskum
fyrirtækjum. Hér hafa til dæmis
verið erfiðleikar með fjármagn, og
fjármagnskostnaður hjá okkur hef-
ur verið mjög hár. En á hinn
bóginn er efnahagur fyrirtækisins
traustur, og eiginfjárstaðan er
ágæt.
Hins vegar vil ég leggja áherslu
á annað, sem er að starfsemi fyrir-
tækisins nær til flestra þátta prent-
verksins, og það er mjög
hagkvæmt. Við hljótum því að líta
björtum augum til framtíðarinnar,
enda höfum við hér innan dyra
reynt starfsfólk sem leggur alla
áherslu á vandvirkni, og allur
rekstur okkar hér grundvallast á
þjónustu og sannvirði.
- esig