Tíminn - 24.05.1987, Blaðsíða 13

Sunnudagur 24. maí 1987
Tíminn 13
Húsið sem Sveinn og Sigrún
bjuggu í.
Sigrún og Inga Hrönn slaka á
með norskum kunningjum á
veröndinni bak við húsið.
Vinnustaður Sveins. Sveinn
er múrari og vann við að
byggja flotbryggjur á nýjan
máta.
um datt einhverjum í hug á
fimmtudegi að slá upp balli á
laugardagskvöldi og það var
gert. Allir tóku þátt í undirbún-
ingnum, keyptu aðföng og
stundum fengum við hljómsveit
frá næstu eyju og seldum inn.
Pað var oft geysilegt fjör á
þessum samkomum, minntu á
sveitaböllin heima þar sem
bokkan stóð bara á borðinu og
blandað á staðnum. Það kom
fyrir að við skelltum okkur á ball
á næstu eyju; fórum þá á bátum.
Nei, það er ekki hægt að líkja
þessu við neitt sem við höfum
upplifað áður,“ segir Sveinn og
hristir höfuðið brosandi og segir
mér að ef ljós hafi logað hjá
þeim eftir kl. 11 á kvöldin, þá
hikaði enginn við að koma í
heimsókn með nokkrar bjórdós-
ir. „Við fundum greinilega að
fólk sóttist eftir að koma og
ekkert óeðlilegt við það. Auð-
vitað var tilbreyting fyrir þetta
fólk að fá nýtt blóð á staðinn."
Sigrún bætir við að allt hafi
verið fyrir þau gert til að halda
þeim á eyjunni. „Okkur var
boðin lóð til að byggja á og hjálp
við það ef við vildum setjast að,
en það kom aldrei til greina. Við
ætluðum að vera þarna meðan
við hefðum ánægju af því og
ekki degi lengur,“ segir Sigrún
og lítur á Svein sem skellihlær.
Ég spyr hvað sé svo fyndið og
þau halda áfram að hlæja. „Sig-
rún segðu henni frá því,“ segir
hann og hún verður hálf feimnis-
leg á svipin.
„Þetta er nú hálf kjánalegt,"
segir hún. „En eitt kvöldið sát-
um við og vorum að horfa á
sjónvarpið á þátt sem heitir
„Hallo Scandinavia". Parna sitj-
um við og allt í einu birtist
Bubbi Morthens og fer að syngja
á íslensku. Við sitjum þegj-
andi og hlustum, en á eftir lítum
við á hvort annað og Sveinn
segir: „Já, eigum við ekki bara
að fara að drífa okkur heim.“
Mér fannst eins og ég léttist um
10 kíló, því bæði vorum við að
hugsa það sama. Ekki það að
okkur hafi verið farið að leiðast.
Við höfðum einfaldlega ekki
neitt hugsað um, hvenær ná-
kvæmlega við myndum fara
heim. En þarna var það ákveðið
og það leið rétt vika þar til við
vorum komin heim.“
Þau hlæja bæði og segja að
svona séu þau. Sérstaklega
Sveinn það verður allt að gerast
strax hjá honum segir Sigrún.
Sveinn viðurkennir að í sér leyn-
ist dálítil ævintýramennska,
enda væri ekkert gaman að lifa
þessu lífi ef allt væri þraut skipu-
lagt.
Við snúum talinu aftur til
Noregs og spjöllum meira um
eyjuna
„Pað er ein verslun nokkurs-
konar„Kaupfélag“ sem opin er
á hverjum degi, en dýrt að
versla þar og ekki mikið úrval.
Bankinn er opinn einu sinni í
viku á þriðjudögum milli tvö og
fjögur,“ segir Sigrún og Sveinn
segir bankann ekki hafa plagað
þau, það sé annað en hér og er
sposkur á svipinn. Síðan var
ekta gömul verslun sem var opin
allan sólarhringinn ef eitthvað
vantaði. „Þá bankaði maður
bara upp á og gömul hjón sem
ráku búðina tóku manni ljúf-
mannlega hvort sem var á nóttu
eða degi,“ segir Sigrún.
I f Við sáum Bubba Morthens í sjónvarpinu, þá
litum við hvort á annað og greinilega að hugsa
það sama.“ ■ ■
Þau segja mér að stærsta eyjan
hafi verið skammt undan og þar
búi um þrjú þúsund manns.
„Þar bjó læknirinn og lögreglan
var staðsett þar. Læknirinn kom
einu sinni í viku og hafði viðtals-
tíma, en ef einhver veiktist á
öðrum tímum þá kom hann
samstundis á þar til gerðum
sjúkrabát. Heilbrigðisþjónustan
er mjög góð, þrátt fyrir að búa á
einangraðri eyju, var alltaf hægt
að ná símasambandi við lækninn
og ef hann sá ástæðu til að koma
þá var biðin mun styttri en í
Bergen og ég tala nú ekki um
hér heima," segir Sigrún, og
Sveinn bætir við að þrátt fyrir
stórborgarbraginn hér þá þekkj-
um við öll læknabiðina sérstak-
lega á kvöldin.
Stórborgarbragur? Þá vaknar
sú spurning hvernig þeim hafi
litist á Norðmenn svona
almennt. „Við erum nú ekki
beint hæf til að dæma um það,
þar sem við kynntumst engri
borg nema Bergen. En í gegnum
sjónvarp þá varð maður margs
vísari,“ segir Sveinn. „Jú ég
held að það sé rétt að Norðmenn
séu talsvert miklir sveitamenn
eins og við gjarnan höldum fram
hér heima. Þeir ráku upp stór
augu þegar við sögðum þeim að
hér væru tvær sjónvarpsstöðvar
og mikið menningarlíf í gangi
hér. Þeir eru dálítið uppteknir
af sjálfum sér og ísland í þeirra
huga stendur þeim langt að baki.
Þó líta þeir ekki niður til íslend-
inga, heldur halda þeir eins og
svo margir aðrir að allt hér sé
aftan úr forneskju," segir
Sigrún. Sveinn grípur fram í og
segir: „Nei, kannski ekki allt,
við getum frekar orðað það á
þann veg að þeir haldi sig fremri,
að ekkert geti verið betra hér.“
Við höfum spjallað góða
stund um Noreg, hvernig launin
séu og hvort dýrt sé að búa þar.
„Ég held að það komi út á eitt
eins og mál standa í dag. Þegar
við héldum út fyrir rúmu ári, þá
voru laun í Noregi vel hærri en
hér og verðlag mjög svipað. Nú
sýnist mér að laun hér á íslandi
hafi nálgast það sem þau eru í
Noregi ef ég umreikna íslensku
krónuna yfir í norska. Ég hef
verið að kíkja í búðir síðan ég
kom heim og reynt að átta mig
á verðlaginu og held að sumt sé
dýrara hér svo aftur annað ódýr-
ara,“ segir Sigrún.
„Við riðum ekki feitum hesti
frá Noregi,“ segir Sveinn. Að.
vísu keyptum við okkur nýjan
bíl, reyndar ekki í Noregi þar
sem mjög háir tollar eru á bílum
þar, heldur í Svíþjóð þar sem
bílar eru mjög ódýrir. Tollurinn
sem við þurfum að borga hér er
heldur ekki það hár að ekki hafi
borgað sig að kaupa bílinn,"
heldur hann áfram.
„Bankakerfið er líka mjög
gott í Noregi og þar auglýsa
bankarnir eftir viðskiptavinum
og greiða götu manns vel. Þeir
spyrja aðeins hvað viltu mikið?
Síðan reikna þeir út greiðsluget-
una og lána á þeim kjörum sem
hægt er að standa við. Allir
svona þættir í norsku samfélagi
„Kaupfélagið" á eyjunni. Þar
hittust eyjaskeggjar daglega
og ræddu málin, ásamt því að
fylgjast með hvað hver og
einn hefði í kvöldmat.
eru mjög þægilegir. Til að
mynda ef fólk ætlar að kaupa sér
hús eða íbúð, þá er mjög auðvelt
að fá fyrirgreiðslu sem veldur
því að hægt er að standa við
sínar skuldbindingar. Einnig ef
breyting verður á högum fólks
þá taka bankarnir fullt tillit til
þess og breyta þá láni í samræmi
við það. Bankarnir hér gætu
mikið af norskum bönkum
lært.“ i
Það er Sveinn sem hefur haft
orðið og er nokkuð niðri fyrir
jregar hann talar um niðurlæg-
inguna sem við þurfum að búa
við hér gagnvart bankakerfinu.
En hvers sakna þau mest eftir
rúmlega árs dvöl á einangraðri
eyju?
Þau líta hvort á annað og leita
í huganum. „Jú sumarsins þrátt
fyrir marga rigningadaga þá
bættu sólardagarnir og hitinn
það upp. Eins er mjög fallegt
þarna og gróðurinn mikill. Á
sumrin komu Bergenbúar á bát-
um til eyjarinnar þar sem þeir
áttu sumarhús og þá fjölgaði
mikið. Við gerðum líka nokkuð
af að sigla á milli eyja í góðu
veðri og brugðum okkur stund-
um á sjóskíði,“ segir Sveinn.“
Það var mikið líf og við komum
vart í hús yfir sumartímann
þegar veðrið var gott,“ heldur
hann áfram. Sigrún bætir við að
Inga Hrönn dóttir þeirra hafi
notið sín, og hún aldrei þurft að
hafa áhyggjur af henni þrátt
fyrir sjóinn allt í kring.
„Við brýndum það strax sér-
staklega fyrir henni að fara ekki
of nálægt sjónum og hún hlýddi
því umyrðalaust.“ Sveinn lítur
til Sigrúnar og spyr hvort þau
eigi nokkuð að vera að minnast
á bjórinn. „Það væri ekki satt ef
við þrættum fyrir að við söknuð-
um ekki bjórsins. En þetta er
svo gömul lumma, auðvitað
sakna allir sem hafa dvalið er-
lendis bj órsins - sérstaklega þeg-
ar heim er komið,“ segja þau og
eru greinilega ekki ein um þá
skoðun.
Ég er farin að hugsa mér til
hreyfings og það er ekki laust
við að ég öfundi þessi ungu hjón
af reynslu þeirra. Að geta með
stuttum fyrirvara horfið til ann-
ars lands án þess að vera bundin
af átthagafjötrum sem fylgja
húsbyggjendum eins og mér.
Ekki væri vinnandi vegur fyrir
mig að framkvæma svona hluti
vegna eilífa skuldabaggans sem
eltir mína kynslóð eins og
skugginn.
En þetta er nú útúrdúr. Þau
eiga lokaorðin. „Við sjáum ekki
eftir einu augnabliki sem við
dvöldum ytra. Þetta er reynsla
sem við vildum ekki hafa misst
af. Að víkka sjóndeildarhring-
inn og ná tökum á nýju tungu-
máli er nokkuð sem okkur hefði
ekki auðnast ef við hefðum setið
hér heima. Það var engu að tapa
þvert á móti til mikils að vinna.“
BD