Tíminn - 20.03.1988, Qupperneq 6

6 Tíminn
Sunnudagur 20. mars 1988
móts við
olíuskipið
Rathkyle
- Slegist í för með Jóhannesi Ingólfssyni
hafnsögumanni
í gamla daga var mikill Ijómi yfir starfi hafnsögumanna
og má sjá í gömlum bókum frásagnir af störfum þeirra
þar sem þeir lögðu sig oft í mikla hættu við að leiðbeina
skipum inn í höfnina í misjöfnum veðrum og við
misjafnar aðstæður, enda var útbúnaðurinn og skipa-
kosturinn allur annar en hann er nú á tímum.
Að leiðbeina skipum
um hafnarsvæðið
Hafnsöguvaktin í Reykjavíkur-
höfn hefur nýlega fengið til afnota
tvo báta, þá Haka og Magna, í stað
gamla Magna sem þjónað hefur
höfninni um árabil. Pessir nýju bátar
eru útbúnir fullkomnum tækjum til
slökkvistarfa og mengunarvarna auk
þess sem þeir eru ætlaðir sem drátt-
ar- og hafnsögubátar.
„Þetta starf okkar felst aðallega í
að leiðbeina skipum um hafnarsvæð-
ið,“ segir Jóhannes Ingólfsson hafn-
sögumaður. „Ýmist gerum við það í
gegn um talstöð eða þá að við förum
um borð í skipin,“ en það var
einmitt það sem við gerðum í þessari
ferð með Jóhannesi og félögum hans
á Magna. Skipið sem leiðbeina átti
er í eigu írsks skipafélags, skrásett í
Dublin. Þetta er 14 þúsund lesta
olíuskip sém ber nafnið Rathkyle.
Við mæltum okkur mót á skrif-
stofu hafnsöguvaktarinnar sem er til
húsa á efstu hæðinni í Hafnarhúsinu
við Tryggvagötu. Úr fjarskiptaher-
berginu er útsýni yfir hafnarsvæðið
og mátti glögglega sjá Akraborgina,
þar sem hún var komin langleiðina
til Akraness. Eftir að Jóhannes hafði
haft tal af skipstjóra olíuskipsins og
fengið leyfi til að taka farþega með,
var okkur ekkert að vanbúnaði og
skunduðum nú niður að bryggju og
um borð í Magna. Þar hittum við
fyrir þá Hrein Sveinsson skipstjóra
og Torfa Ólafsson háseta, þar með
var siglingin til móts við olíuskipið
hafin.
Afgreiða 50 til 60
skip á viku
„Við erum fimm hafnsögu-
Lagt upp í ferðina til móts vift olíuskipið Rathkyle. Jóhannes Ingólfsson hafnsögumaður kominn um borð í Magna, sem er útbúinn
öflugum slökkvitækjum og má sjá sprautuna ofan á stýrishúsi bátsins. (Tímamynd Guniiar)
mennirnir hjá Reykjavíkurhöfn og
erum á fimmskiptum vöktum. Á
daginn eru alltaf tveir á vakt í einu
en á kvöldin og næturnar erum við
einir. Við förum um borð í öll stærri
skip sem hingað koma, en svo er
orðið með mörg íslensku skipin að
þar eru skipstjórarnir komnir með
hafnsöguréttindi, sem hafnarstjórn-
in gefur út,“ segir Jóhannes. „Til
þess að öðlast það, þurfa þeir að
hafa verið skipstjórar í þrjú ár og
siglt að minnsta kosti átta sinnum til
hafnarinnar árið á undan, til að fá
réttindin. Þá mega þeir koma á þau
hafnarsvæði sem viðkomandi skipa-
félag hefur. Ef aðstæður eru vondar,
vont veður og þeir þurfa nauðsyn-
lega á dráttarbátum að halda þá
förum við um borð og aðstoðum þá.
Ég gæti trúað að við förum í eitthvað
á milli 50 til 60 skip á viku. Margir
þeir skipstjórar sem hafa hafnsögu-
réttindi fá okkur oftast um borð
þegar þeir koma að, en fara sjálfir,
það eru oft betri aðstæður við að
fara heldur en að koma.
Ég hef starfað hérna hjá höfninni
síðan 1967, en var áður hjá Jöklum
í 20 ár og skipstjóri síðustu fjögur
árin. Starf hafnsögumanna hefur
tekið miklum breytingum. Fyrst og
fremst í sambandi við það að fleiri
skipstjórar eru nú komnir með hafn-
söguréttindi og eru því í auknurn
mæli farnir að koma og fara sjálfir
án þess að við förum um borð. Það
má líka nefna að breyting á skipum
hefur orðið gífurlega mikil, þau eru
komin með miklu betri stjórnunar-
búnað en var, s.s. bógskrúfur og
blöðkustýri sem gerir skipin miklu
liðlcgri og betri. Aftur á móti það
sem gerir þetta verra er að þau cru
miklu hærri á sjónum og taka því
mikinn vind á sig. Áður fyrr voru
skipin ekki með mikinn farm á dekki
en nú eru gámaskipin hlaðin frá
stafni og aftur í skut.“
Sá háttur er hafður á þegar útlend
skip koma til Reykjavíkurhafnar að
tekið er á móti þeim við svo kallaða
7 bauju, en ef unt íslenskt skip er að
ræða sem er á leið í Sundahöfn þá er
tekið við þeim við Laugarnesbauju,
en á ytrihöfninni ef þau fara í
Reykjavíkurhöfn. í gamla daga var
róið út frá Gróttu á árabátum til að
leiðbeina seglskipunum inn í höfn-
ina. Svokölluð Ákureyjarbauja var
það fyrsta sem kallað var hafnar-
mannvirki Reykjavíkurhafnar, þá
var stofnuð hafnarnefnd og farið að
innheimta hafnargjöld, þctta mun
hafa verið fyrir um 130 árum.
Um borð í olíuskipið
Við nálguðumst nú óðum skipið
og sigldum upp að síðu þess, þar sem
komið hafði verið fyrir kaðalstiga.