Tíminn - 24.02.1989, Side 14

14 Tíminn
Föstudagur 24. febrúar 1989
AÐ UTAN
100 ára afmælis Hitlers minnst:
Nýnasistar boða hátíðahöld
Öfgasinnaðir hægri menn í Vestur-Þýskalandi hafa fullan
hug á að minnast 100 ára afmælisdags Hitlers 20. apríl nk.
„á sérstakan hátt“.
Sú þekking sem öryggisyfirvöld í Sambandslýðveldinu
hafa viðað að sér um fyrirhuguð hátíðahöld gefur ekki til
efni til annars en að óttast hið versta. Þau hafa t.d. komist
að því að fyrst og fremst standi til að reka herferð gegn Gyð-
ingum og útlendingum í tilefni afmælisins. Það er líka fast-
lega reiknað með því að ofbeldisaðgerðir verði hafðar í
frammi.
Forystusauður nýnasista í Vestur-Þýskalandi er álitinn Michael Kiihnen, sem hér sést á miðri mynd í hópi
skoðanabræðra þegar þeir minnast dauða Rudolfs Hess.
Ráðuneytið sem á að sjá um að
stjórnarskráin sé haldin skýrir frá
stofnun „Nefndar til að undirbúa
hátíðahöldin vegna 100. afmælis-
dags Adolfs Hitler". Sú nefnd segir
sig hluta af evrópskri hreyfingu og
skipuleggjendurna tilheyra
„Frjálsa þýska verkamannaflokkn-
um“ (FAP), samsafni öfgasinnaðra
þýskra hægri manna. Potturinn og
pannan í þessari hreyfingu er álit-
inn Michael Kúhnen, forystusauð-
ur bannaðra samtaka og fangelsis-
limur fyrir að hafa æst almenning
til uppþota.
Er nýnasistum a ð vaxa
fiskur um hrygg
í Vestur-Þýskalandi?
FAP-samtökin hyggjast kanna
styrk sinn með því að taka þátt í
kosningum í Frankfurt til Evrópu-
þingsins. En ráðstefna innanríkis-
ráðherra í þýsku ríkjunum ætlar
innan skamms að komast að niður-
stöðu um hvort eigi að banna
flokkinn eður ei og það er trúlegt
að þeir hafi bak við eyrað óvæntan
kosningasigur nýnasista til þingsins
í Vestur-Berlín fyrir skemmstu.
En öryggissérfræðingar eru
andsnúnir þanni. Þeir óttast að
algert bann geti gefið stuðnings-
mönnunum frekar byr undir vængi.
í innanríkisráðuneytinu í Bonn er
það látið heita svo að það hafi
forgang að fá skýringu hægri öfga-
sinnanna á pólitískum hugsunar-
hætti sínum.
í kosningunum til Evrópuþings-
ins er þegar einn hægriöfgaflokkur,
DVU búinn að bjóða fram. Þeim
flokki hefur þegar tekist að ganga
fram af stjórnmálamönnum stóru
flokkanna. 13. september sl. fékk
flokkurinn 3,41% atkvæða í þing-
kosningum í Bremen. Eftir 20 ára
hlé settist þá í fyrsta sinn aftur
hægriöfgasinni á þýskt ríkisþing.
Og sama dag fékk DVU m.a.s.
5,3% atkvæða í borgarstjórnar-
kosningum í Bremerhaven og tvo
menn kjörna.
„Þverrandi trú á hæfni
lýðræðisflokkanna“
I skýrslu stjórnarskrárverndar-
nefndarinnar er sagt að í herbúðum
hægriöfgasinna ríki „gleðilæti
þeirra sem bjartsýnir eru um fram-
tíðina“. í skýrslunni er sú niður-
staða fengin að orsök kosninga-
sigra og fjölgunar félaga í hægri-
öfgasamtökum sé „þverrandi trú
hjá hluta kjósenda á hæfni lýðræð-
isflokkanna“.
Áróðurssvið hægriöfgasinna sem
nefnd eru í skilgreiningu stjórnar-
skrárnefndarinnar á ástandinu eru
t.d. tilnefnd:
★ Útlendingavandinn, sérstak-
lega varðandi Tyrki og „gervi-
flóttamenn“, sem brjótist út í
tilhneigingu til kynþáttafor-
dóma. Þessa fordóma verður að
setja í samhengi við atvinnu-
leysiseymdina, umræðuna um
ellilífeyri, glæpi útlendinga og
vandann við að samlaga þjóð-
ina.
★ Evrópubandalagsvandinn, en í
bandalaginu ríkir ekki alltaf
sami skilningur í landbúnaðar-
málum eins og fram kemur í
slagorðum s.s. „Sambandslýð-
veldið, féhirðir Evrópu'* og „í
Þýskalandi slær eitt sameigin-
legt hjarta“. Þessi ágreiningur
innan bandalagsins er notaður
haglega í áróðursskyni til að ala
á þjóðernistilfinningu.
★ Vandinn við að endursameina
Þýskaland í eitt ríki, sem sam-
kvæmt útleggingu hægriöfga-
sinnanna hefur ekki verið sett
eins á oddinn eftir „vendipunkt-
inn 1982“ og vænst hefði verið,
þar sem samsteypustjórnin í
Bonn hafi sætt sig við skiptingu
Þýskalands og tapið á austustu
héruðum Þýskalands - sam-
kvæmt hinni „sósíalisku-frjáls-
lyndu“ stefnu í samskiptum við
Austur-Evrópu.
Sögukennsla hefur fallið
í skuggann fyrir þjóð-
félagsfræðum sl. 20 ár
Hagstæð fyrir árangursríkan
áróður hægriöfgamannanna er að
áliti stjórnarskrárverndarnefndar-
innar kynslóðaskil meðal þjóðar-
innar. Yngri árgangarnir hafa enga
eigin reynslu af nasismanum. Sú
skuggalega mynd nasismans sem
eldri kynslóðin kynntist svo vel er
þcim yngri lítt kunn.
Þar við bætist „flótti frá sög-
unni“. Síðustu tvo áratugi hafi
stefnan í menntamálum einkennst
af því að leggja frernur áherslu á
nám í þjóðfélagsfræðunt og snið-
ganga sögukennslu. Þannig hafi
akurinn verið plægður fyrir að
hugsanagangur, kenningar og hug-
myndafræði „yrði aftur hofmóðug-
ur“, sem hafði virst endanlega úr
sögunni eftir 1945.
I skýrslu stjórnarskrárnefndar-
innar er því slegið föstu að ungt
fólk hafi enga yfirsýn. Ungt fólk
standi oft hjálparlaust gagnvart því
verðmætamati og reglum sem eru
viðtekin í lýðræðisríki, leiti oft
árangurslaust að sannfærandi fyrir-
myndum og tileinki sér að lokum
„einfaldar lausnir" sem öfgasinn-
aðir lýðskrumar hafa í frammi
áróður fyrir.
Margir unglingar reyni að fá
uppbót fyrir þann skort á viður-
kenningu sem þeir verða að þola í
mannlegum samskiptum með því
að ganga í hópa þar sem þeir taka
þátt í varðeldarómantík með þjóð-
ernissinnuðu ívafi eða stórkarla-
legri háreysti með nasistaslagorð-
um.
450 nýnasistar tilbúnir
að grípa tilvopna
I skýrslunni er því ennfremur
haldið fram að herskáir öfgasinn-
aðir nýnasistar haldi því fram að
síðan á áttunda áratugnum hafi
öryggi ríkisins og lögum og reglu í
landinu stöðugt verið ógnað. Og
framvegis megi alltaf búast við
ofbeldisverkum róttækra hægri
manna. T.d. hafi á síðustu árum
fundist í fórum nýnasista:
★ 120 skotvopn, m.a. vélbyssur
★ Meira en 12.000 byssukúlur
★ Fjöldinn allur af sprengjum
Stjórnarskrárverndarnefndin
álítur að af núverandi 28.300 með-
limum í 71 hægriöfgasinnuðum
hópum séu um 450 „herskáir“, þ.e.
tilbúnir til að grípa til ofbeldis. Svo
að bara sé talað um árin 1983-1987
hafi verið skráð 1200 ofbeldisað-
gerðir hægriöfgasinnaðra, þ.á m.
29 árásir hryðjuverkamanna.
Fallegar pillur lækna fljótar
- sýnir markaðsrannsókn!
Ef frönsk kona þarf að taka meðal í töfluformi vildi hún
gjarnan að pillan væri blá og hjartalaga með hvassan
brodd. Hvað þetta varðar er sú franska allsendis ólík
flestum öðrum konum um víða veröld, sem yfirleitt hafa
ímugust á bláum pillum og sömuleiðis þeim með hvössum
oddum.
Þetta er ein niðurstaðan úr könn-
un Scantest, markaðsrannsóknar-
fyrirtækis í Manchester í Englandi
sem hefur rannsakað viðbrögð
neytenda við töflum af margs kon-
ar lögun, litum ogstærðum í tvö ár.
Læknarskýra svo frá aðef sjúkling-
um finnist meðalið þeirra „líta rétt
út“ séu meiri líkur til að þeir taki
það og njóti læknandi áhrifa af
þeim.
Það var svissneska lyfjafyrirtæk-
ið Sandoz sem lét gera könnunina
og.gerir sér þar með vonir uni að
geta aukið sölu framleiðslu sinnar
með því að fara að óskum neytenda
í fagurfræðilegum efnum.
Þúsundum manna í Bandaríkj-
unum, Japan og Evrópu voru sýnd-
ar hinar og þessar gerðir af pillum
og þeir voru beðnir um að raða
pillunum niður í þeirri röð sem
þeim líkaði bcst. Síðan voru nánar
skilgreindar hugmyndir þeirra um
hvað þeim litist best á. Litu pillurn-
ar út fyrir að vera mildar, sterkar,
gamaldags, náttúrulegar með fáar
hliðarverkanir. tljótverkandi og
hættulegar, henta vel ungum börn-
um o.s.frv.?
Könnunin leiddi í Ijós að vissir
litir og lögun þóttu traustvekjandi
og gefa til kynna samræmi við
meðalið sem pillurnar innihéldu.
Það yki við lækningarmáttinn.
Aðrar virtust orsaka tortryggni og
kvíða og minni líkur væru til að
sjúklingarnir tækju pillurnar eins
og læknirinn hefði sagt til um.
Bill Dunning, forstjóri Scantest,
segir: „Könnunin okkar gefur til
kynna að innst inni hafi fólk í huga
ákveðið val og þýðingarmikil hug-
renningatengsl um hvaða ásig-
komulagi eða veikindum pillan
virðist hæfa, og hvaða aðra eigin-
leika hún kunni að hafa, s.s. hvort
hún linar sársauka, er sterk eða
mild, hefur yfirleitt einhver áhrif
og hversu hratt hún verkar.
Sem dænii má nefna suma liti.
eins og t.d. virðast Bretar álíta
Ijósrauðan lit hættulegan og ljós-
rauðar töflur gætu orðið til þess að
fólk tæki ekki þau meðul sem því
eru bráðnauðsynleg.
Það er þó nokkur merkjanlegur
munur á þjóðernum í þessum
efnum. T.d. er Ijósrauði liturinn
ekki álitinn hættulcgur í Banda-
ríkjunum. En yfirleitt virðast við-
brögðin svipuð víðast hvar hvað
sem landfræðilegum og menning-
arlegum mismun líður.“
Meðal annarra þátta sem hafa
áhrif á viðbrögð sjúklinga má nefna
fjölda og dýpt skora á pillunum og
hversu bogadregnar útlínur pill-
anna eru. Jafnvel yfirborðsharkan
(það glampar meira á pillu með
hörðu yfirborði) virtist skipta máli
þegar fólk veltir fyrir sér hversu
auðvelt eða erfitt hljóti að vera að
gleypa töflu og hafi þannig áhrif á
hvernig sjúklingur svarar áhrifum
lyfsins.
Sumar lyfjatöflur verður að selja
í mismunandi lit og lögun til að
aðgreina þær vegna þeirra hættu-
legu efna sem í þeim eru.
Markaðsrannsóknaaðferð
Scantest hefur líka verið beitt varð-
andi umbúðir sem er mikilvægt
svið, ekki síst í Bretlandi þar sem
fyrir dyrum stendur að leggja niður
þann gamla sið að setja töflurnar í
brúnt glas með álímdum miða þar
sem handskrifað er hvernig um-
gangast skuli innihaldið, og í stað-
inn teknar upp meginlandssiðvenj-
ur þar sem klukka og almanak á
umbúðunum gefur til kynna hve-
nær skuli taka pillurnar.
Til þcssa hefur Scantest aðállega
unnið að því að þróa vöru sem ekki
er enn orðin söluvarningur, svo að
ekki liggja enn fyrir upplýsingar til
að sanna að mælanlegur árangur sé
á því að útlit lyfja geti gert lækning-
una áhrifaríkari.