Tíminn - 28.07.1990, Blaðsíða 2

10
HELGIN
Laugardagur 28. júlí 1990
Gódur matur og lipur þjónusta.1
Sérgrein okkareru stærri veislur, ráð-
stefnur, ættarmót, dansleikirogfleira.
Þægileg gisting, öllherbergi með
beinumsíma, útvarpi, sjónvarpiog
minibar
98-22500.
Útsala
Útsala
Britains landbúnaðarleikföng. Indíánatjöld. Fjarstýrðir bíl-
ar. Barbie leikföng. Fisher Price. Sandgröfur. Hjólaskaut-
ar. Sparkboltar. Legokubbar. Talstöðvar áður kr. 6.500 nú
kr. 4.500.
Sundlaugan
Stærð
152x25
183x38
224x46
Áður
kr. 1550
kr. 2489
kr. 3400
Nú
kr. 1200
kr. 1990
kr. 2700
L-\j 1 ;;s
PP
I J
1
Á fyrra ári var kirkjan gerð upp af rniklum myndarskap. Hér kemur sandsteinshleðslan vel í Ijós.
Rafhlöður: Stór, áður kr. 59.- nú 12. stk. kr. 350.-
Mið, áður kr. 43.- nú 24 stk. kr. 480.-
Lítil, áður kr. 34.- nú 24 stk. kr. 350.-
10 — 20 — 50% afsláttur
Póstsendum
LEIKFANGAHÚSIÐ
Skólavörðustíg 8.
Sími14806
Annast dreifingu
á matvörum og
hvers konar
kælivöru um land
allt. Er með
frystigeymslu
fyrir lager.
KÆLIBÍLL
Sími 985-24597
Heima 91-24685
V J
TÖLVU-
NOTENDUR
Við í Prentsmiðjunni Eddu
hönnum,
setjum og prentum
allar gerðir eyðublaða
fyrir tölvuvinnslu
Smiðjuvegi 3,
200 Kópavogur.
Sími 45000
að kirkjunni og réð þýskan múr-
meistara, Sabinsky að nafhi, til þess
að veita verkinu forstöðu, en þeir
Magnús amtmaður og Gísli biskup
áttu að sjá um það að sínum hluta að
allt gengi sem greiðlegast og gæta
þess að verkið færi ekki ffam úr áætl-
un. Lét ráðið þá vita að þeir gætu
ekki gert sér vonir um að fá ffá Dan-
mörku meira en 600 rd. til þessa
verks, eða þriðjung áætlaðs kostnað-
ar. Hitt yrði biskupsstóllinn að kosta
sjálfúr.
Samskot í Danmörku
og Noregi
Þegar hér var komið sögunni hafði
högum Norðlendinga og svo Hóla-
stóls hrakað svo vegna harðindanna
að horfa þótti til auðnar. Var því með
konungsúrskurði 18. mars 1757 leyft
að efha til almennra samskota í öllum
bæjum í Danmörku og Noregi til
hjálpar stólnum og bréf um þetta sent
öllum stiffamtmönnum og biskupum.
Skyldu þeir gangast fyrir um sam-
skotin og senda féð Harboe biskupi
gegn viðurkenningu ffá honum.
Mátti því kalla að þunglega horfði
þegar í upphafi um ffamkvæmd slíks
stórvirkis sem dómkirkjusmíðin var.
Sabinsky kom til Hóla í ágúst um
sumarið 1757 og var þá skjótlega
byrjað á undirbúningsverki, gijót-
námi o.þ.h. Gtjótið var tekið mið-
hlíðis úr Hólabyrðu, sprengt með
púðri og ekið heim á staðinn í vagni á
fferum og höggið þar til. En biskup
lenti skjótt í hinum mestu vandræð-
um með verkamenn. Heimtuðu þeir
hátt kaup, 2 mörk á dag, og auk þess
fæði, skæði, vettlinga, tóbak og jafn-
vel brennivín, en allt skorti að kalla,
peninga til að greiða verkkaup og þó
öllu ffemur vistir. Ritaði biskup
stjóminni um þetta þegar um haustið
og bað um 300-400 rd. til þess að
geta haldið verkinu áffam. En stjóm-
in þóttist hafa nóg annað með pen-
inga að gera en gjalda búkörlum
verkalaun. Hafði hún látið kaupa 300
tonn af kalki og svo annað bygging-
arefni og áhöld og greitt Sabinsky
tveggja ára kaup hans, svo að nú var
þegar tekið að saxast fast á fé það er
hún hafði til verksins ætlað, en vinn-
an naumast byrjuð. Að tillögu Sabin-
skys og fomum vana dönskum var
svo ákveðið með boði konungs að
bændur í Húnavatnssýslu, Skagafirði
og Eyjafirði skyldu leysa af hendi
vinnu við dómkirkjusmíðina kaup-
laust með öllu, „svo sem venja er um
almúgann í ríkjum vorum“. Tilkynnti
stiftamtmaður þetta Magnúsi amt-
manni, en hann átti síðan að sjá um
það að á Hólum yrði jafnan nægur
mannafli við kirkjusmiðina, eftir því
sem þeim biskupi þótti henta. Sam-
kvæmt ffásögn séra Þorsteins Péturs-
sonar á Staðarbakka var þessu svo
fyrir komið að sýslumenn kvöddu til
þings og buðu hreppstjórum að sjá til
þess að út yrðu gerðir úr sveit hverri
tveir menn eða einn til vinnu á Hól-
um um 6-8 vikna tíma og hefðu þeir
mötu með sér, líkt og útróðrarmenn.
Til þess að greiða kostnað þennan var
tollur tekinn af bændum effir tíund
þeirra, 6 fískar af 8 hundraða tíund
eða meira, 4 fiskar af 5 hdr. tíund og
af 4-2 hdr. tíund 2 fiskar. Bændur
voru slíku óvanir og kölluðu þetta
ólög, enda gekk í mesta þófi með
skylduvinnu þessa.' Bættist það og
við að menn voru slíkum störfúm
óvanir og áttu illa aðbúð á vinnu-
staðnum. Jón Snorrason, sýslumaður
Skagfirðinga, var enginn skörungur
og fékk litlu ráðið við héraðsbúa en
Eyfirðingum þótti sér óskylt að vinna
ef Skagfirðingar létu sitt eftir liggja.
Varð því óregla og ólag á vinnunni og
gekk í sífelldum bréfagerðum milli
amtmanns og biskups og svo sýslu-
manna um þetta efhi, en þó hélt vinn-
an áffam. Kom það einkum í hlut
Skagfirðinga að flytja kalk og annað
byggingarefni heim til Hóla úr Hof-
sósi og Kolkuósi. Fengu þeir leigu
fyrir hesta sína, en kaup ekkert. Var
þetta mikill og örðugur flutningur.
Vorið 1758 sendi stjómin 300 tn.
kalks til Hofsóss. Af kalki þessu voru
200 tn. enn í Hofsósi haustið 1759.
Það sumar var gamla kirkjan rifm til
fúlls.
Stiröleg sambúð
við verkamenn
Fram til vors 1759 hafði Sabinsky
staðið fyrir verkum á Hólum. Gekk
honum stirðlega sambúðin við verka-
menn. Hlýddu þeir honum misjafht,
ertu hann og börðu jafnvel á honum.
Virðist hann þó hafa verið dugandi
maður í iðn sinni. Var nú undirbún-
ingsverkinu lokið. Grafið var alldjúpt
fyrir undirstöðum og fyllt upp með
gijóti. Vegna þess að kirkjan var færð
nokkuð úr stað gekk annar undir-
stöðugröffurinn ffam eftir gólfi
gömlu kirkjunnar, og varð að ijúfa
legstað nokkurra biskupa er þar
hvíldu, þeirra Bjöms Þorleifsson,
Einars Þorsteinssonar, Jóns Vigfús-
sonar o.fl. Var þó kirkjan breikkuð
nokkuð ffá því sem uppgröfturinn
sýndi, til þess að komast hjá meira
raski. Við gröft þennan komu upp