Tíminn - 28.07.1990, Blaðsíða 3

HELGIN
11
Laugardagur 28. júlí 1990
gullhringar nokkrir o.fl. þ.h. er sent
var utan, en þótti ekki markvert og
var því sent aftur að Hólum og leyft
að selja það fyrir málmverð.
Vorið 1759 sendi stjómin annan
múrarameistara að Hólum, Caspar
Schlátzer að nafni. Var þá tekið til
við hleðslu veggjanna. Var því lokið
vorið 1763. Stóð lengst á tréverkinu,
smíð bekkja o.þ.h. en um haustið var
kallað að kirkjan væri fúllbúin. Var
hún vígð 20. nóvember 1763, en
byijað að vinna að henni 10. ágúst
1757. Hafði smíð hennar því staðið
rúm 6 ár. Aður var þess getið að
kirkjan var breikkuð lítils háttar ffá
því sem upphaflega var til ætlast. Að
öðru leyti virðist fylgt hafa verið
teikningu de Thurah. Þó var enginn
söngpallur í kirkjuna settur og enginn
tum yfir stöpli, sem þó virðist hafa
átt að vera, og þakið úr timbri í stað
þess að það átti upphaflega að vera úr
bláum þaksteini. Að öðm leyti var
vandað til kirkjunnar og þótti hún á
sínum tíma hið veglegasta hús og er
það reyndar enn.
Kostnaöurinn
þrefaldaðist
Sveinn lögmaður Sölvason, er um
þetta leyti var umsjónarmaður Hóla-
stóls, kemst svo að orði um smíð
dómkirkjunnar, samkvæmt Djákna-
annálum: „Margur af fávísum al-
múga hafði knurrað og illa mælt fyr-
ir Hóladómkirkju byggingarverki og
héldu það myndi eyðileggja stiftið,
en sú varð raun á að allir bændur
stóðu jafhréttir og myndi ekki hafa
verið rikari þó engu hefði til kirkj-
unnar kostað.“ Stjómin myndi afhir á
móti kunnað hafa að segja aðra sögu
af sinni reynslu af verki þessu. Vorið
1760 hafði kirkjan þegar kostað
rúml. 3 þús. rd. og er þar að sjálf-
sögðu ekki talið annað en útlagður
eyrir fyrir byggingarefni, verkfæri og
laun smiða og múrara. En þá var svo
mikið eftir, að líkast til hefir kirkju-
smíðin kostað stjómina allt að því
þrefalda þá upphæð er í fyrstu var
áætlað að kirkjan myndi kosta hana
og stólinn í sameiningu. Fé þetta mun
allt hafa verið greitt af samskotafénu
1757 og 1758. Stóllinn mun ekkert
hafa til lagt en biskup sjálfúr lítils
háttar fé úr sínum eigin vasa, er hann
vildi fá endurgreitt frá stjóminni.
Mun það hafa verið verkalaun er
greidd voru haustið 1757, en stjómin
vísaði biskupi að heimta fé þetta af
þeim er skylduvinnuna áttu að greiða
af höndum. Má ætla að það hafi seint
goldist."
Samskotaféð fór
til Björgvinjar
En þótt bygging dómkirkjunnar væri
myndarlega af höndum leyst, fór á
annan veg um endurhýsing skóla og
Frumteikningar að kirkjunni.
biskupsseturs á Hólum. Ekki er þeim,
sem þetta ritar, kunnugt um það hve
miklu hin almennu samskot til við-
reisnar Hólastóli árið 1758 námu, en
sögur gengu um að það hefði verið
stórmikið fé og miklu af því síðan
varið til þess að hýsa upp staðinn í
Björgvin eftir brunann mikla 1757.
Hvað sem hæft er í þessu, er það víst
að kirkjustjómarráðið sá sér ekki fært
að hjálpa Gísla biskupi til þess að
hýsa upp staðinn, svo sem það hafði
þó gefið honum a.m.k. ádrátt um,
jafnvel fúllt loforð, og fór hann þess
þó að vísuþrisvar á leit, 1758, 1759
og 1760. I skýrslu Magnúsar lög-
manns um kirkjusmíðina 1756, sem
fyrr var greint, taldi hann að staðinn
mætti hýsa af timbri úr gömlu kirkj-
unni og má vera að eitthvað af því
hafi verið notað til þess að dytta að
bæjarhúsunum á Hólum, en mest fór
það í vöraskemmu er reist var í
Kolkuósi 1759 til geymslu á kalki og
öðram vamingi stólsins.

r/ijf tgfvá..

7S7C3 r.

1 l f—i j—V
ULTRA
endist iangt umfram hefð-
bundnar bóntegundir.
útsölustaðir I - stöövarnar
Oliufélagiðhf
Við bjóðum ykkur velkomin til Fáskrúðsjjarðar
I verslun okkar fáið þið flestar þœr vörur sem ykkur
kann að vanhaga um á ferðalaginu
Kaupfélag Fáskrúðsfirðinga Fáskrúðsfirði