Tíminn - 16.11.1991, Side 12

20
HELGIN
Laugardagur 16. nóvember1991
Fulltrúar Fornritafélagsins og Bókmenntafélagsins og Þórhallur Vilmundarson kynna Harðar sögu. Tímamynd: Árni Bjarna
Þrettánda bindi
(slenzkra fornrita,
sem Hið íslenzka
fornritafélag gef-
ur út, er komið út
undir aðalheitinu
Harðar saga, en
auk þess eru þar
Bárðar saga
Snæfellsáss,
Þorskfirðinga
saga og
Flóamanna saga
ásamt níu
Islendingaþáttum
Hið íslenzka fornritafélag hefur
nú sent frá sér síðasta bindið í
fjórtán binda útgáfu sinni á ís-
lendingasögum, en í þeirri út-
gáfu er alls að finna 38 sögur og
40 þætti auk Landnámu og ís-
lendingabókar. Nýja bókin er hin
þrettánda í ritröðinni, en fjórt-
ánda bindið kom út fyrir all-
mörgum árum.
í þessu nýja bindi eru fjórar ís-
lendingasögur: Harðar saga,
Bárðar saga Snæfellsáss, Þorsk-
firðinga saga og Flóamanna saga
og níu íslendingaþættir: Þórar-
ins þáttur Nefjólfssonar, Þor-
steins þáttur uxafóts, Egils þátt-
ur Síðu- Hallssonar, Orms þáttur
Stórólfssonar, Þorsteins þáttur
forvitna, Þorsteins þáttur tjald-
stæðings, Bergbúa þáttur, Kuml-
búa þáttur og Stjörnu-Odda
draumur. Meginatburðir sagn-
anna fjögurra gerast á svæðinu
austan frá Flóa vestur að Breiða-
firði, en að hluta er sögusvið
þeirra erlendis, m. a. á Græn-
landi. Sögupersónur þáttanna
eru hins vegar úr öllum lands-
fjórðungum, en atburðirnir, sem
þar er sagt frá, gerast ýmist hér á
landi eða erlendis. Sögurnar og
þættirnir í bindinu hafa auk bók-
menntalegs og bókmenntasögu-
legs gildis mjög mikið gildi sem
heimildir um íslenzka menning-
arsögu, ekki sízt þjóðtrú og þjóð-
hætti.
Aðalútgefandi bindisins er Þór-
hallur Vilmundarson, prófessor.
Bjarni Vilhjálmsson, þjóðskjala-
vörður, hafði unnið að útgáfu
Bárðar sögu, en lézt frá því verki
1987, og tók þá Þórhallur við út-
gáfu sögunnar.
Hið nýja bindi er mikil bók, 756
bls. Formáli Þórhalls er 228 bls.
og sögurnar með ætta- og nafna-
skrám 528 bls. Allmargar myndir
eru í bindinu og átta kort, sex
þeirra litprentuð.
Útkoma þessa bindis er í tvenn-
Lokabindi
íslendingasagna,
þar sem beitt er aö
nokkru nýjum
rannsóknaraðferðum
við könnun sagn-
anna, sem líklegt er
að veki mikla athygli.
um skilningi viðburður í ís-
lenzkri fræðiritaútgáfu. Með því
er fullgerð vandaðasta heildarút-
gáfa íslendingasagna, sem hing-
að til hefur séð dagsins ijós, og er
þá bæði átt við frágang texta,
skýringar og umfjöllun um sög-
urnar í hinum mikilsverðu for-
málum, þar sem gerð er rækileg
grein fyrir viðkomandi sögu eða
þætti, handritum, aldri og heim-
kynnum, tímatali, bókmennta-
tengslum, sögupersónum, hugs-
anlegum höfundum o. fl., sem
verða mætti lesendum til glöggv-
unar og skilningsauka.
í annan stað er beitt í þessu
bindi að nokkru nýjum aðferðum
við könnun sagnanna. Hér er m.
a. miklu meira rýnt í örnefni og
örnefnasagnir í sögunum en
hingað til hefur verið gert í út-
gáfum íslendingasagna, en mjög
margar örnefnasagnir eru í flest-
um sögum bindisins. Þórhallur
Vilmundarson hefur unnið að ör-
nefnarannsóknum í rúman ald-
arfjórðung og fjallað um þær í
ritsmíðum og fyrirlestrum, sem
vakið hafa mikla athygli. Nýtur
útgáfan þessara rannsókna hans í
ríkum mæli, og mun mörgum
leika forvitni á að kynnast þar
umfjöllun hans og niðurstöðum,
sem í mörgum tilvikum hefur
ekki verið greint frá áður. Þór-
hallur beinir einnig mjög sjón-
um að því, hvernig samtímaat-
burðir utan lands og innan kunni
að endurspeglast í ýmsum rit-
verkanna í bindinu, og kemst þar
að nýstárlegum niðurstöðum.